Trái Tim Kẻ Sĩ

Ông là nhà văn tôi ngưỡng mộ dưới bảng hiệu Sáng Tạo trong thập niên 50 xa lắc, xa lơ, có đến hơn 50 năm rồi còn gì.


Thời đó, làn sóng di cư ào ạt tạm yên trong các khu dinh điền trù phú của miền Nam mưa nắng hai mùa. Nhưng tại thành phố Sàigòn cuộc sống được pha trộn giữa hai miền Nam Bắc, nhất là về phương diện văn học, khiến Sáng Tạo được coi là một tạp chí sang giá nhất thời bấy giờ. Có lẽ đây là thời kỳ “trăm hoa đua nở” nhất từ trước đến nay.
Về Văn, ngoài Mai Thảo, Lý Hoàng Phong, Dương Nghiễm Mậu, Thanh Tâm Tuyền, Doãn Quốc Sỹ . . . có lẽ không một tên tuổi nào cục cựa nổi để chen chân vào nhóm này.


Các bộ môn khác như Thơ-Hoạ, Sáng Tạo vẫn luôn luôn ăn trùm, chơi trội với những tên tuổi như: Quách Thoại, Thanh Tâm Tuyền, Nguyên Sa . . . (Thơ), Thái Tuấn, Ngọc Dũng (Hoạ).


Với riêng Doãn Quốc Sỹ đã là một cây bút sang chói khi tôi còn mài đũng quần ở bậc Trung Học. Nhưng chỉ vì “văn kỳ thanh” nên những màn “bất kiến kỳ hình” đối với tôi còn dai dẳng kể từ sau cơn đại nạn 75, mơ ước được bắt tay, chuyện trò dăm ba câu với ông chắc đến bạc đầu . . . cũng không còn dịp may nào đến với mình nữa. Bởi tôi sống đời lính thích rày đây mai đó, màn văn nghệ ở thị thành ít khi có mặt tôi tham dự. Ở hải ngoại tôi nghe tin ông ở tù dài dài, hết ra lại vào . . . vì bản tính cương trực, bất khuất của ông. Nó như chất sắt thấm trong những ngón tay của ông lan ra ngòi viết.Tôi cho đó là trái tim của kẻ sĩ không bao giờ biết tháo lui, run sợ trước bạo lực của kẻ cầm quyền.


Một dẫn chứng về sự trân trọng cố hữu của ông đối với độc giả. Theo báo Cộng Sản xuất bản tại Hà Nội năm 1986, khi công an đến khám nhà và bắt ông đi lần thứ hai vì tội “viết văn chống phá cách mạng”, chúng tịch thu toàn bộ bản thảo của ông viết sau này. Nhưng vì ông cất dấu những đứa con tinh thần ấy từng góc xó xỉnh trong nhà nên chúng không tịch thu được trọn bộ bản thảo như ý chúng muốn:
Ông đủng đỉnh trả lời; “tôi vẫn viết văn mà!”. Sau đó gom toàn bộ tác phẩm cho lũ “chó vàng” đem về dâng cho chủ.


Đối với quý độc giả “ở Sở Công An” ông còn trân trọng như vậy nói chi đến những tác phẩm ông viết gửi đến tay người đọc!


Ở đó, người ta đánh giá hầu hết các tác phẩm của ông là những viên ngọc long lanh tuyệt đẹp.Nó được chuyền từ tay người này đến tay người khác, nhưng vẫn giữ được nguyên chất ngọc chẳng hề bị rữa mài.


Nhờ mối duyên văn nghệ mà tôi được hân hạnh được gặp nhà văn Doãn Quốc Sỹ bằng xương bằng thịt vào tối thứ Sáu ở đầu tuần lễ của tháng Chín hơn mười năm qua. Trong không khí của một nhà hang dồn dập nhiều âm thanh xô bồ, tôi đã nhìn ông như một đàn anh mẫu mực.Cái duyên này một phần là nhờ hai anh Phan Lạc Phúc và Nhất Giang của nhật báo Chiêu Dương đã đứng ra tổ chức buổi gặp mặc đầu tiên của nhà văn này với báo giới Úc Châu nói chung, và một số khuôn mặt văn nghệ điển hình nói riêng.


Qua sự giới thiệu thân tình của anh Phan lạc Phúc, tôi bắt tay với niềm kính cẩn vô biên, sau khi cúi mình hỏi thăm chị Sỹ. Một điều rất thú vị nữa là bà đầm của tôi cũng là học trò cũ của ông dưới mái trường Đại học Sư Phạm năm nào.


Không khí trở thành thân mật ấm cúng hơn. Tôi đảo mắt nhìn chung quanh những khuôn mặt đáng kính cẩn của những bậc trưởng thượng như cố nhiếp ảnh gia Nguyễn Cao Đàm, nhà thơ Trần Thiện Hiếu . . . Những khuôn mặt báo chí, truyền hình bắt mắt hiện nay: Anh chị Nguyễn Đình Khánh, bộ tam xên Phát-Sơn-Kiệt, Gia Du và Lưu Dân (Dân Việt), Hữu Nguyên (Saigon Times), Vi Tuý (Việt nam Thời Nay), con gái và con rể nhà văn . . .


Tuy ngồi ở góc phía dưới bàn đối diện với những nhà báo, tôi cũng cố vểnh tai lên nghe như để học hỏi, như uốn mình theo vẻ từ tốn, giản dị đã đi vào văn học sử nước nhà.


Không rào trước đón sau dông dài, sau lời giới thiệu rất văn chương, bay bướm của anh Phan Lạc Phúc ( tức ký gia Lô Răng, tay viết phiếm trụ cột của nhật báo Tiền Tuyến trước năm 75), nhà văn sau khi để cặp kính cận xuống bàn, đang nheo mắt nuốt từng chữ, gợi lại đầy hồn bài thơ, theo ông, nhà văn mà làm thơ mới là điều đặc biệt, để đọc cho cử toạ nghe.


Bài thơ rất sâu sắc, cảm động, Rất tiếc trí nhớ mù của tôi lúc này không ghi ra nổi một câu để riêng tặng bạn đọc vốn ái mộ văn ông, chắc không thể nào mà không thích bài thơ này.Tôi định bụng sẽ xin ông bài thơ này để giớ thiệu với độc giả Dân Việt trên những báo tới.
Doãn Quốc Sỹ, theo thiển ý của tôi, luôn luôn là nhà văn đầy liêm sỉ và khí tiết của mọi thời đại. Tôi không nói quá điều này, và bốc nhằng tên tuổi đã như là giá trị dích thực qua những tác phẩm ông viết dâng cho đời.Nó chứa đầy tính nhân bản, dịu dàng và đầy lượng bao dung.
Ông không những là nhà văn được ái mộ qua bao năm tháng “vật đổi sao vời”, mà còn là nhà mô phạm có bằng Tiến sĩ Giáo Dục qua những hoạt động ở lãnh vực học đường.


Một điểm đặc biệt xin nêu ra ở đây Ông còn là một nhà nghiên cứu, trước tác về Thiền học. Vì đi sâu vào lãnh vực này nên ông nhìn đời nhẹ tênh để khoáo áo thiền sư ẩn cư cuối đời.
Tôi còn biết thêm nhạc gia của nhà văn là nhà thơ trào phúng nổi tiếng thời tiền chiến: Tú Mỡ Hồ Trọng Hiếu. Chưa hết, bào đệ của ông là Đại tá Quân nhạc (miền Bắc) Doãn Nho, một tên tuổi được chế độ miền Bắc kính nể và trọng vọng. Nay cũng bị Đảng cho về hưu non, ngồi chơi xơi nước.


Đó là hai điểm tựa “nặng ký” sau năm 75. Tuy bị giam ở trại khổ sai Gia Trung, ông luôn tỏ ra là một người tù bất khuất, không cần dựa hơi “cách mạng” trước bạo lực. Nhưng ngược lại ông rất điềm đạm, từ tốn, sẵn sang hoà mình với các bạn tù đồng cảnh ngộ.


Tôi không tin ở trên đời có những gương sáng như vì sao Bắc Đẩu.Tôi thấy hiếm hoi trái tim kẻ sĩ ở thời đại này. Nhưng chính ông là trái tim hiếm hoi đó.


Như vậy cũng đủ để chúng ta yêu mến Doãn Quốc Sỹ. Đúng như lời anh Phan Lạc Phúc mở đầu trong đêm gặp gỡ nhà văn “ Anh đã Gìn Vàng Giữ Ngọc văn hoá Việt Nam. Và bây giờ anh đang tiếp tục đi trên con đường đó . . .