Bàn Về Truyện Và Phim Kim Dung

Nguời viết tiểu thuyết lắm tay nghề


Nhiều nguời đọc truyện chuởng Kim Dung thuờng ngáp dài mỗi khi phải xem các bộ phim phóng tác từ tiểu thuyết võ hiệp của ông. Điều này thực ra chẳng có gì khó hiểu cả. Ngoài tình tiết ly kỳ bất ngờ, truyện Kim Dung sở dĩ đuợc người xem ưa thích bởi vì ông là cây viết biết nắm bắt tới nơi tới chốn tâm lý độc gỉa. Nói cách khác khi Kim Dung cho các nhân vật của mình nghĩ thầm hoặc nói thầm điều gì đấy , thì đó cũng chính là những buớc "đi guốc trong lòng nguời đọc” cực kỳ đắc địa của tác giả Lộc Đỉnh Ký .


Diễn viên, đạo diễn và nói chung kỹ nghệ xi nê Tàu khổ nỗi lại chưa đủ khả năng "chuyển ngữ" các phản ứng tâm lý cực sắc sảo đó thành hình ảnh để bắt mắt khán giả . Cho nên đại đa số, nếu không phải tất cả các bộ phim phóng tác từ tiểu thuyết Kim Dung, rút cục đều… hột kê huề.


Nghiã là nếu coi chúng cỡ nửa tiếng thì cũng tàm tạm. Nhưng coi một tiếng, mắt người xem đã gà gà.Còn bị buộc phải thưởng thức chúng khoảng một giờ sắp lên, thì sức người chứ sức voi đâu mà nguời xem không gục đầu vô cổ đi một đường …. hôn mê tới bến?


Đọc tiều thuyết võ hiệp của Kim Dung thì lại khác. Tuy biết tác giả phiạ đứt đuôi ra đấy, nhưng sao độc giả vẫn muốn lật trang hoài? Nhiều tờ báo Việt ngữ truớc 75, còn ăn nên làm ra là nhờ đăng phơi-ơ- tông truyện kiếm hiệp.


Có một nghịch lý thuộc loại khó tin nhưng có thật đáng nói khác. Là dù đã nghiến ngấu bao nhiêu pho võ hiệp Kim Dung đi nữa , độc giả sau khi coi xong cũng chả nhớ tên những chiêu thức, quyền cước gì cả . Thậm chí gặp những đoạn tác giả múa bút đi một đường… đấm đá diễn nghĩa hơi kỹ, độc giả ,để đốt giai đoạn, còn nhẫn tâm lật trang bỏ qua chúng là khác. Nguợc lại chính các cuộc tình nam nữ trong thế giới võ hiệp do Kim Dung tạo dựng lại làm cho nguời đọc khó quên.
Tới bây giờ, nhiều nguời vẫn bảo Kim Dung là nguời truớc tác tiểu thuyết đấm đá số một. Tôi nghĩ, tác giả Thư Kiếm An Cừu Lục còn nên được nhắc nhở như một nguời viết chuyện tình cóc giống ai và không thua ai.


Nguời đẹp hiền dịu


Cái tính khác đời này thấy rõ khi Kim Dung tạo-nặn ra những nhân vật nữ của các chuyện tình nam nữ. Cụm chữ " cuộc tình nam nữ" thoạt nghe hơi lỉnh kỉnh nhưng không thừa tí nào. Bởi vì dù đã cố ‎ ý ‎ ‎‎ lấy cái mốc từ đầu triều Thanh trở về trước khi sáng tác tiểu thuết võ hiệp , nhưng để tăng tính ly kỳ, Kim Dung vẫn " thời đại hoá" các sáng tác của ông ít ra bằng một cuộc tình đồng tính luyến aí của Đông Phuơng Bất Bại và Lữ Liên Đình trong bộ truyện Tiếu Ngạo Giang Hồ.


Và bảo các vai nữ chính trong thế giới Kim Dung tạo dựng không giống ai là vì họ không yểu điệu thục nữ theo kiểu "gái bên song cửa".
Cái gu của tác giả Cô Gái Đồ Long cóc phải gái bên song cửa. Cho nên hễ Kim Dung khoác chiếc áo hiền ngoan cho cô nàng nào , bảo đảm cô nàng ấy sua là chỉ chơi một vai phụ mờ nhạt và thế nào cũng tắt đèn đi ngủ sớm truớc khi truyện kết thúc.
Thì đấy! Ngoan hiền còn ai hiền ngoan hơn cô " tiểu sư muội" Nghi Lâm của Lệnh Hồ Xung trong Tiếu Ngạo Giang Hồ? Bởi lậm tình, cô gái xuất gia thánh thiện đó đã và sẵn sàng phạm lung tung giới. Nhưng chỉ cần Lệnh hồ đại ca của nàng bổ khoẻ, bình an. Chỉ cần thế. Là đủ để Nghi Lâm mãn nguyện, vĩnh viễn không hối tiếc.
Sư muội Nghi Lâm dễ cảm quá. Độc giả Hồng Kông chịu Nghi Lâm quá.Cho nên dù đã định cho Nghi Lâm đột xuất “đi té re “, hay nói cách khác bắt cô em phải ngủm củ tỏi sớm, để làm nổi bật lên cái cá tính ma đầu và sinh động của ma nữ Nhâm Doanh Doanh, rút cục Kim Dung vẫn không dám... hạ sát Nghi Lâm.
Đối với người sống bằng nghề viết tiểu thuyết phơi-ơ-tông như ông, ý của độc giả là ý Trời. Cho nên tôn trọng ý kiến cuả độc giả, Kim Dung đành lờ Nghi Lâm đi để mặc cho nguời đọc muốn hiểu thế nào về nàng thì hiểu.
Cô nhỏ Tiểu Siêu hiền thục trong bộ võ hiệp Cô Gái Đồ Long cũng yêu Truơng Vô Kỵ tới bến. Nhưng đấy chỉ là chuyện tình chay. Đúng hơn chuyện tình hoa lá cành để đề-co cho pho kiếm hiệp thêm màu mè riêu cua. Một khi nhiệm vụ đề-co hoàn tất, Kim Dung bèn cấp visa cho em Tiểu Siêu hồi cố quốc hiến mình cho Thánh giáo. Nơi xứ Ba tư xa vời từ đấy, Tiểu Siêu luôn mong có ngày trút bỏ chức danh Thánh Nữ cao trọng để trở về Trung nguyên làm kẻ gia nhân hèn mọn suốt đời đuợc phục dịch và vì thế suốt đời được kề cận Truơng Vô Kỵ.
Đáng thuơng nhất trong số các nhân vật nữ dịu dàng của Kim Dung là A Châu. Có cô gái ngoan hiền, thông minh ấy bên cạnh, lòng đại hiệp Kiều Phong ấm áp khi đông tới, mát rượi lúc hè sang. Ông tạm quên những trận gió tanh những cơn mưa máu . Quên luôn những mơ ước "vĩ mô" . Và cóc ke, cóc thèm chú ý miệng tiếng đời. Đại hào kiệt Kiều Phong đối với ông khi đó cũng vây. Mà nếu Kiều Phong có bị mọi nguời nhất trí phỉ nhổ là tên tiểu nhân dơ đáy , ông cũng không bận tâm.
Yêu A Châu quá, Kiều Phong chỉ có và chỉ còn độc nhất một khát vọng. Là trả xong mối huyết cừu cho phụ thân, Kiều Phong sẽ lập tức dắt A Châu ra quan ải sống cuộc đời đuổi thỏ, chăn cừu.
Giấc mơ cực giản dị. Giấc mơ không bao giờ thành. Nguời xoá nát mơ ước cũng chính là người gieo mầm mơ ước. Trong một đêm mưa tan nát nơi cây cầu định mệnh, phát chuởng bạt đồi xẻ núi vì trúng kế kẻ thù của Kiều Phong đã lấy mạng A Châu.
Nhạc Linh San trong Tiếu Ngạo Giang Hồ là một nhân vật gái dịu dàng, khả ái khác trong thế giới do Kim Dung tạo dựng. Lệnh hồ Xung cảm cô tiểu sư muội đậm. Nhưng bởi Linh San dịu hiền quá, tác giả Kim Dung sức mấy chịu đứng làm mối... se duyên cho nàng với Lệnh Hồ đại ca?
Nói của đáng tội, lỗi một phần cũng tại nàng. Nàng chê Lệnh Hồ Xung nhan sắc tuỳ nguời đối diện. Nàng mê anh chàng bảnh trai "có tiếng không có miếng" Lâm bình Chi. Chả trách cả đời nàng làm nguời vợ không bao giờ động phòng.
Mỹ nhân khó gần nhưng dễ cảm Khác với các nữ hiệp hiền thục nhưng xấu số, cá tính những vai nữ chính trong truyện Kim Dung , nguợc lại tinh quái, thông minh, độc hiểm, đầy tà khí. Bơi thế truớc khi trở thành vợ Truơng Thúy Sơn, ma nữ Hân Tố Tố trong Cô Gái Đồ Long từng khiến Truơng Thúy Sơn ngất ngư con tàu đi vì ngón đòn ma giáo của nàng. Quận chuá Triệu Minh cũng ma đầu không kém. Cô em ăn nói sảnh sẹ, buớng bỉnh, móc họng. Đã thế còn phục kích cho Truơng vô Kỵ lọt xuống hố rồi mới chịu in love với chàng. A Tú cô nuơng trong Lục Mạch Thần Kiếm làm tình làm tội Du thản Chi không kém.
Thế nhưng đù độc hiểm tới đâu, dù ma nữ cỡ nào, đám ma nữ hình thức đó rút cục rồi cũng đều... đồng quy về một điểm. Điểm hễ vướng lưới tình là các nàng cực kỳ tha thiết, thành thật, chung thủy với người tình.
Chả thế mà "Thánh cô" Doanh Doanh dù coi trọng thể diện không ai bằng vẵn sẵn sàng dẹp bỏ tự ái tự tìm lên chuà Thiếu Lâm nộp mình nhận cái tội vô cớ giết người của Thiếu Lâm tự. Nàng làm thế, và hơn thế nàng còn sẵn sàng dẹp bỏ "thể diện quốc gia" của một Thánh cô cao trọng để thúc đẩy các cao tăng Thiếu Lâm chịu đem bửu bối bản môn ra cứu mạng nguời yêu Lệnh Hồ Xung của nàng.
Lừ đừ như ông Từ giữ đình
Hình tượng những nhân vật nữ của Kim Dung vì thế phải nói là quái chiêu. Mà các nhân vật nam chính trong thế giới do Kim Dung tạo dựng cũng hơi khác nguời bình thuờng. Họ hoặc khù khờ, cả đẫn, quân tử Tầu như Đoàn Dự, Hư Trúc, Quách Tĩnh, Lệnh Hồ Xung. Nhưng chẳng thà là vậy. Còn hơn đi mê gái tới mức ngu xuẩn, mê muội cỡ Du thản Chi khi để mặc cho con ma nữ tròng chiếc thùng sắt vô đầu và làm đủ mọi trò tàn độc để thoả mãn cái thói khổ dâm tàn độc của nó.
Khi đẻ ra các vai nam chính ấm ớ đó , tiểu thuyết gia Kim Dung chỉ muốn khẳng định và hơn thế hoằng dương cái "triết thuyết" lù khù có ông Cù độ mạng. Ông Cù trong truyện Kim Dung rất chịu khó trồng cây sung, tuới cây sung và chăm bón cho trái sung mau chín. Rồi ông trải chiếu mời các vai nam chính trong truyện Kim Dung tới nằm dưới gốc cây để há miệng chờ sung rụng đều đều, dài đài. Võ công của các vai nam chính nhờ thế khỏi cần luyện cũng bảo đảm đệ nhất cao thủ ngay tút sụyt. Nhờ thế, họ trở thành võ lâm chí tôn. Nhưng họ chê làm võ sĩ đấu vật vô địch thế giới. Họ cả đời chạy theo ái tình, lận đận bởi ái tình, khổ não vì ái tình.
Gã si tình Đoàn Dự trong Lục Mạch Thần Kiếm là thí dụ. Đoàn Dự mết Vuơng Ngọc Yến quá xá. Dù bị Vuơng Ngọc Yến hất hủi, Doàn Dự vẫn hạ quyết tâm bám đuôi Vuơng Ngọc Yến full time. Chả phải tại gã muốn ca bài ca con cá nó sống vì nước cho người đẹp mủi lòng đâu. Gã bám đuôi mỹ nhân Vương Ngọc Yến để luôn mong, và chỉ mong cho nàng gặp sự cố kỹ thuật gì là a lê gã nhảy phóc ra cõng nàng chạy trốn nhanh như điện.
Nguời đọc bộ Lục Mạch Thần Kiếm thoạt đầu tưởng Doàn Dự si tình ngớ ngẩn. Có biết đâu gã là đứa lõi đời, trải đời. Thời xưa nam nữ vốn thụ thụ bất thân. Dù đã được em gái chịu đèn đứt đuôi ra đấy nhưng nếu anh trai lại muốn cầm tay em gái và tiện thể cầm thêm những chỗ khó cầm, đồng thời đáng cầm khác, là anh trai rõ ràng nghèo mà ham ngay.
Truờng hợp Đoàn Dự còn khó khăn hơn một bực. Cô em Vuơng Ngọc Yến luôn bĩu môi mỗi bận nhìn thấy Đoàn Dự mặt dày mày dạn lót tót bám đuôi theo mình để xin ăn mày tí ái tình. Trong hoàn cảnh “ẩm nhão” như vậy, việc cầm tay Vương Ngọc Yến, đối với Đoàn Dự nếu không phải là nhiệm vụ bất khả thi, vậy biết gọi nó là cái gì khác nữa nhỉ? Thế mà chỉ nhờ nắm vững Thiên thồi, điạ lợi, nghiã là biết kiên tâm chờ đợi tới khi nguời đẹp gặp nguy nan thì xông ra cứu khổn phò nguy, mà Đoàn Dự đã bỏ túi được cái yếu tố Nhân hoà... tiền không đó bác. Thì đuợc Vuơng Ngọc Yến cho cõng free mà lại khỏi phải ăn bạt tai, nhất là lại đuợc hai cái quả qúit băng trinh ngọc khiết của Vuơng Ngọc Yến liên tu bất tận cạ qua cạ lại trên đầu mình, Đoàn Dự bảo đảm có cõng Vương Ngọc Yến mệt mửa mật ra cũng không thấy mệt.
Chơi được chứ không chơi đẹp
Tất nhiên không phải tự nhiên Kim Dung lại chọn các nhân vật nam thì đần, nữ thì tinh ranh qủy quái để sắm vai chính trong truyện của ông đâu. Lý do tại thế này.
Vào thập niên 50, Kim Dung chưa danh trấn thiên hạ. Ông làm nghề cạo giấy truớc khi nhảy sang bắt cái chân ký giả quèn cho một tờ báo kịch truờng. Nhờ thế, Kim Dung quen biết cô đào hát Hạ Mộng. Mà ở đời này, có em đào hát nào mà lại không lẳng lơ, nhí nhảnh chớ? Bởi vậy bữa gặp anh Kim Dung lù khù tới xin phỏng vấn phỏng viếc, em Hạ Mộng theo thói quen nghề nghiệp bèn... phát chẩn cho chàng ký giả hạng bét vài phát “đá lông nheo” để gọi là mua hời một chút ân tình.
Chàng ký giả “cả đẫn” tưởng Hạ Mộng mết mình thật nên lập tức ghi tâm khắc cốt sóng mắt của giai nhân vào lòng. Chừng hay tin Hạ Mộng gá nghĩa với một thằng trọc phúc, ký giả Kim Dung bèn ngã ngửa.
Bởi trót ngây thơ yêu... hàm thụ hơi nhiều, nên chàng đau nhiều. Phút vội vã bổng thấy mình du thủ, một thi sĩ bảo thế, nhưng vốn thuộc loại chân cò tay vượn, sức voi đâu Kim Dung du thủ cho nổi, sưc voi đâu Kim Dung xin tí huyết gã trọc phú nổi. Lạng quạng thằng trọc phú xịt chó rượt chạy toé khói hoặc thưa lính bắt chứ giỡn?
Cực chẳng đã Kim Dung bèn đẻ ra Lệnh Hồ Xung, Truơng Vô Kỵ, Doàn Dự… để trả thù vô thức hộ cho văn sĩ Kim Dung.
Những nhân vật đó tuy khác nhau nhiều điểm nhưng cùng giống Kim Dung ở một điểm. Điểm lừ đử lừ đừ như ông Từ giữ đình.
Bọn ma nữ qủy quái trong các pho võ hiệp của Kim Dung cũng đâu phải ai khác hơn cái bản sao của em gái Hạ Mộng?
Riêng thằng trọc phú khốn nạn từng chớp đẹp cũng như vuốt đẹp Hạ Mộng, thỉ khỏi cần là thầy bói, độc giả ai cũng biết nó ắt phải là Lâm Bình Chi.
Khi buộc nhân vật Lâm bình Chi trong Tiếu Ngạo Giang Hồ vung dao " cung kiếm tự thiến" cũng là lúc Kim Dung hoàn tất cái tâm nguyện “trả hận vô thức” tên trọc phú khốn nạn mà ông hằng ấp ủ.
Xin qúy độc giả đừng vội trách Kim Dung ra tay tàn độc. Ông phải... Trung cổ vậy , ông phải ác ôn côn đồ thế thì "Nhạc Linh San" Hạ Mộng của ông mới có cơ hội muôn năm thủ tiết cùng "Lệnh Hồ đại ca" Kim Dung được chứ.


Văn An