Cam Li Nguyễn Thị Mỹ Thanh

Chương 4

Tác giả: Cam Li Nguyễn Thị Mỹ Thanh

Đơn kêu lên hoảng hốt:
- Đông Hà! Đông Hà sao vậy?
Rồi Đơn dành dắt xe đạp cho Đông Hà. Cử chỉ ấy làm Đông Hà xúc động. Mấy ngày rồi Đông Hà không đi học, không gặp Đơn đứng ở “dưới cây Còng bé nhất”, Đông Hà có cảm tưởng hai đứa đã giận nhau vì một lý do nào đó rất mơ hồ, rất vô lý. Nhưng rồi lại thấy Đơn ở trước cổng trường, nơi con đường thơ mộng muôn đời. Đơn không có một chút nào xa lạ. Đơn không tỏ vẻ giận hờn. Đơn vui vẻ và chân thật. Tự nhiên Đông Hà nghe cay xé hai mắt. Đơn lo lắng hỏi:
- Đông Hà bị bệnh phải không?
- Sao Đơn biết?
- Diễm Phúc nói. Hà xanh xao thấy rõ. Đến nay Hà đã bớt nhiều chưa?
Đông Hà gượng cười:
- Hà khỏe rồi. Tại… tại Hà học nhiều quá đấy. Không sao đâu!
- Lại giấu Đơn nữa rồi!
- Đâu có!
Rồi Đông Hà cúi xuống. Những âu lo bàng hoàng lại vồ chụp đến làm Đông Hà choáng váng. Lại nghĩ đến ba và quãng đường dài đến Khu Tê Liệt. Nghĩ đến nỗi chết đang ám ảnh ba và những ngày đau thương sẽ đến cho mình. Đông Hà nhìn Đơn… Ta có đang quý mến Đơn như ngày xưa dì Niệm đã quý mến ba không? Tình cảm giữa ta và Đơn là thứ tình cảm gì? Nó có xứng đáng để so sánh với tình yêu của ba và dì Niệm hay của ba với mẹ không? Đông Hà thấy nó bàng bạc quá, dịu dàng quá! Nhưng sao Đông Hà luôn luôn cảm thấy cần phải có Đơn trong đời sống. Nếu đúng vậy, sao không kể lể với Đơn, cho Đơn hiểu rằng Đông Hà đang ở trong một tâm trạng khủng hoảng nặng nề?

- Đông Hà!
Đơn gọi thật nhẹ. Đông Hà chờ đợi. Đơn nói:
- Đơn có một món quà dành cho Hà.
- Quà gì vậy?
- Nhưng Đơn chưa cho Hà ngay đâu.
- Hà biết rồi, quà sinh nhật của Hà phải không?
- Không phải.
- Đơn làm Hà hồi hộp…
Chuông reo làm câu chuyện lẩm cẩm bị cắt ngang. Đơn đưa xe cho Đông Hà:
- Hà vào học đi! Ngày mai gặp nhau Đơn sẽ nói tiếp.
- Trưa nay…?
- Trưa nay Đơn ở lại trường để tập cho ban hợp ca. Hà về trước đi nhé!
Đông Hà gật đầu, rồi dắt xe vào trường. Đơn nói vói theo:
- Đông Hà! Nhớ dưỡng sức cho mau hết bệnh.
- Cám ơn Đơn.
Đông Hà nghe tiếng mình loãng ra trong tiếng lao xao của bầy nữ sinh. Đi ngang trước mặt cô giám thị, tất cả học sinh đều giở nón mũ ra, rồi lần lượt đi vào trường. Trường vẫn dễ thương như vậy. Bạn bè vẫn hồn nhiên như bao ngày. Không ai biết đến những xáo trộn của từng cá nhân. Ở nơi kia, ba cũng không sao biết được Đông Hà đang sút kém về tinh thần và sức khỏe.
Ai đi phía trước như là cô Thoa. Đông Hà muốn tránh mặt cô nhưng cô đang tình cờ quay lại. Cô gọi:
- Đông Hà!
Đông Hà chào:
- Thưa cô ạ.
- Hai ba bữa nay sao cô không thấy em?
- Thưa cô, em bị ốm.
- Khổ chưa! Hèn gì cô thấy em có vẻ mệt lắm đó. Nè Đông Hà, hôm văn nghệ tổ chức bên trường nam hay lắm, nhưng cô nghĩ rằng nếu có em chắc còn tuyệt hơn.
- Dạ.
- Diễm Phúc hát dân ca cũng hay lắm. Nhưng có phần ca Huế, Diễm Phúc chưa rành
- Dạ.
Cô Thoa ngạc nhiên:
- Đông Hà, em vẫn còn ốm sao?
- Thưa cô, em đã khỏi.
- Sao em như là thất thần vậy? Cô định hôm nay gặp em, bàn với em về buổi văn nghệ sắp tới của hai trường.
- Thưa cô, sao ạ?
- Thì phải có Đông Hà chứ sao! Cô thì định tổ chức văn nghệ lửa trại ở trường mình, nhưng dường như trường nam có ý kiến tổ chức ở một nơi khác, không ở trong khuôn viên hai trường nữa.
Đông Hà chỉ biết “dạ” nhịp, không cảm thấy một chút hứng thú nào. Cô Thoa nói:
- Thôi, em vào lớp đi kẻo trễ. Có tin gì cô sẽ báo cho các em sau. Nhớ nhé, kỳ nầy mà bận chuyện riêng nữa thì cô giận luôn đó!
- Dạ. Thưa cô em đi.

… Ra chơi, Đông Hà gặp Mùi Hương và Xuân Lý. Hai đứa réo ngay từ đàng xa:
- Đông Hà! Diễm Phúc đang đi tìm mi đó!
- Hắn ở đâu?
- Ở quán bánh mì.
- Làm như tao là chúa ăn vặt.
Xuân Lý nắm tay Đông Hà, hỏi:
- Mi bị bệnh gì mà ốm o dữ vậy?
- Tưởng tượng! Tao vẫn khỏe như voi.
Mùi Hương lườm dài:
- Nó mà bệnh? Cảm mạo đó!
Đông Hà cốc đầu Mùi Hương một cái, nói:
- Mi ăn nói vậy à? Ừ, đến khi có chuyện gì mi mới tin là bệnh thật.
Mùi Hương hóm hỉnh:
- Tao không bao giờ tin. Vì mi còn giấu tụi tao nhiều chuyện quá. Diễm Phúc cũng thông đồng với mi, không hé môi cho tụi tao biết gì hết. Tụi mi ghê thật.
Đông Hà vuốt giận bạn:
- Ừ, tao còn giấu tụi mi nhiều chuyện, nhưng có ngày tao sẽ nói.
Xuân Lý cười:
- Khỏi cần nói tụi tao cũng biết.
Rồi rót nhẹ vào tai Đông Hà:
- Mấy ngày không gặp mi, anh chàng Đơn buồn bã lắm, cứ tìm Diễm Phúc hỏi thăm hoài. À, cái hôm văn nghệ bên trường nam đó, mặt anh chàng ỉu xìu thấy tội. Rồi mi biết sao không, chắc là vì buồn quá cho nên…
- Làm sao?...
- Anh chàng hát một hơi mười bài du ca, báo hại “bà con” vỗ tay muốn chết. Toàn những bài mi thích không hà.
- Gớm! Tụi mi suy diễn tài quá. Cho tao xin đi!
Mùi Hương nói:
- Diễm Phúc kìa! “Trái tim bằng sáp” tới!
Xuân Lý cũng trêu:
- “Sứ giả văn nghệ” tới!
Rồi hai đứa kéo nhau đi chỗ khác. Diễm Phúc đưa ra một khúc bánh mì:
- Tặng mi, Đông Hà! Còn mệt không?
- Vẫn còn.
Hai đứa ngồi ở một bậc thềm. Diễm Phúc hỏi:
- Có gì lạ không? Bác vẫn vui chứ?
- Ba tao vẫn vui, vui hơn khi tao mới gặp.
- Nhưng sao mi đờ đẫn vậy?
Đông Hà đang đưa bánh mì lên miệng toan cắn, chợt ngưng lại, buồn rầu:
- Diễm Phúc, tao có nên nói cho mi nghe không?
Diễm Phúc trố mắt hỏi:
- Gì vậy? Chẳng lẽ tao với mi phải khách sáo với nhau như vậy? Mi có còn giấu tao chuyện gì nữa hở?
- Mi vẫn chưa nói với ai?
Diễm Phúc gật đầu:
- Tao vẫn giữ kín cho mi.
- Mi biết đó, tao rất mong tất cả các bạn biết mặt ba tao. Nhưng phải có dịp mới nói được. Tự nhiên mà tao hay mi khai thì cũng vô lý.
- Dĩ nhiên.
- Chuyện đó không quan trọng. Với tao, hiện giờ tao đang nhức đầu vì một chuyện… Mà thôi, mi có biết cũng không ích lợi gì. Không ai cứu vãn được gì hết.
Diễm Phúc ngạc nhiên:
- Sao vậy? Chuyện gì ghê gớm vậy?
- Không có gì ghê gớm, nhưng tao linh cảm là nó đang đến. Tao phải làm gì đây? Trời ơi!...
Rồi Đông Hà ôm đầu. Trước mặt, những bóng trắng chập chờn, quay cuồng. Trên cỏ xanh đã lốm đốm những cánh hoa Phượng đầu mùa hè rụng rơi, đỏ tươi như mầu máu. Kể cả những gì nên thơ nhất giờ đây đối với Đông Hà cũng thành những hình ảnh hãi hùng.
Giọng Diễm Phúc êm êm:
- Đông Hà ! Ba mi làm sao hở?
Đông Hà dụi mắt, cố xua đuổi những hình ảnh hắc ám trong đầu, rồi nói:
- Thôi, nói chuyện khác đi, Diễm Phúc.
- Chuyện khác hở? À… à, Đơn hỏi thăm mi hoài.
- Tao mới gặp Đơn hồi sáng sớm.
- Mấy ngày mi ốm, Đơn rủ tao đến thăm mi. Nhưng tao lại sợ là mi đi thăm bác, nên tao nói thôi. Ai dè mi ốm thật.
- Đơn có nói gì nữa?
- Nói gì à? Có hỏi nhiều lắm.
- Chuyện gì?
- Hỏi… có phải mi quen người khác không?
Đông Hà giật mình:
- Chết! Rồi… mi trả lời sao?
Diễm Phúc cười:
- Tao nói ừ.
- Chết tao rồi!
Đông Hà đưa hai tay lên đầu, rồi rên rỉ:
- Diễm Phúc ơi, mi ác quá!
- Chứ tao biết nói sao cho phải? Tại mi cứ úp úp mở mở làm cho Đơn nghi, ráng chịu.
Đông Hà ngẩn ngơ. Diễm Phúc để yên như vậy rồi một lúc sau phì cười:
- Mi đang rủa thầm tao đó phải không?
- Chứ gì nữa.
- Ăn đi! Rồi tao nói cho mà nghe. Không che chở mi thì che chở ai?
- Mi nói thật không?
- Nè, tao phải giải thích lòng thòng với Đơn như thế nầy: Đông Hà đang xúc tiến lập một thư viện nhỏ tặng cho Khu Tê Liệt ở trại X. nên phải đi xin sách và lo lắng suốt ngày.
- Rồi… sao nữa?
- Và Đông Hà cũng dự định tổ chức văn nghệ giúp vui cho những người trong đó.
Đông Hà run run:
- Rồi… Đơn nói sao?
- Đơn trách tại sao mi không nói cho Đơn biết, để Đơn cùng lo với.
- Trời ơi! Lại một tội cho tao.
- Không tội đâu! Đơn đang tổ chức buổi văn nghệ tuần nầy ở Khu Tê Liệt đó!
- Mi nói sao?
Đông Hà xúc động vô cùng. Đơn ơi! Có một mối cảm thông nào đối với Hà phải không? Hà không nghĩ rằng Đơn giàu có nên hời hợt nữa đâu!
Diễm Phúc hỏi:
- Thế nào? Buổi văn nghệ đó có mi không?
Đông Hà tưởng mình sắp khóc được:
- Có, có chứ!
- Phen nầy anh chàng Đơn hết buồn rầu.
- Diễm Phúc! Tao sẽ hát bài gì? Lý Ngựa Ô? Không được, lãng nhách quá! Chinh phụ ngâm phổ nhạc hay là Hòn vọng phu? Trời ơi, tao vẫn chưa biết ba tao thích loại nhạc nào… tao sẽ hát nhạc tiền chiến hay là nhạc du ca? Ba tao thích cái gì?... hở Diễm Phúc?

**

Sân khấu nhỏ được dựng lên ở giữa một khu đất trống. Mọi người đều đồng ý không dùng rạp hát vì những khán giả không thể đem xe lăn vào đó được. Từ sáng sớm, những học sinh trường nam đem dụng cụ đến làm sân khấu, giăng phông màn và trang trí xung quanh. Các học sinh trường nữ làm những bông hoa giấy để tô điểm thêm cho sân khấu thật tươi mát. Đàn, trống và y phục cổ truyền được chứa trong “hậu trường” kín đáo và giản dị. Một nồi chè rất lớn cũng sẽ được nấu ngay tại khoảng sân rộng đó để đãi cho các “nghệ sĩ học sinh” cùng các khán giả trong Khu Tê Liệt.

Đông Hà đứng giữa sân khấu, ngắm tấm màn nhung đỏ vừa mới được treo lên. Năm giờ chiều. Sân khấu đã được trang hoàng xong. Các nam sinh đã trở về trường để chở các thứ linh tinh đến. Nắng chiều chói lọi trên tấm màn đỏ. Một nỗi vui, cùng với một nỗi buồn ùa đến cùng một lúc trong lòng. Có một niềm gì thật xúc động hòa lẫn với một cảm giác như giá băng. Đông Hà ngồi xuống, lật tập nhạc ra lẩm nhẩm lại một đoạn hay quên. Nhưng tâm trí bây giờ như mây mù. Trưa nay, lúc các bạn nghỉ ngơi ăn “cơm tay cầm” trong quán nước, Đông Hà lén ra nhà bếp rồi về cửa sau thăm ba. Len đã đi đâu vắng. Còn ba ngủ say trên giường. Có một giấc mơ đẹp nào làm ba mỉm cười. Ba bình thản như đang hưởng một đoạn đời hạnh phúc. Ba mở nhạc để ở đầu giường. Có hai nụ hoa Hồng đã thay cho những hoa Cúc vàng của Đông Hà, chắc là Len đã mua hay là dì Niệm đem tới. Hai cánh cửa đã được sơn xong. Ba đang coi lở dở một quyển “Sách hồng”. Nhìn những thứ đó, Đông Hà có thể nghĩ rằng ba đang yêu đời, ba đang muốn sống và rất cần sự sống, nếu không đọc tiếp nhật ký của ba. Ở những trang chót, Đông Hà vẫn đọc được những câu nhắc nhở đến sự tự diệt. Ba đang thoải mái hay ba đang tạo một bề ngoài để kết thúc một nỗi thống khổ? Nhìn ba ngủ, Đông Hà rùng mình. Sự chết chắc cũng gần gũi với sự sống như một cái chớp mắt? Một người chết có lẽ chỉ khác với một người đang ngủ ở điểm là những ý nghĩ sẽ không bao giờ được tiếp tục nữa. Như vậy thôi! Chắc ba cũng đã nghĩ như thế. Ba đã kéo dài cuộc sống để đến ngày nhìn thấy Đông Hà khôn lớn. Những năm qua, ba sống hơn một nhà tu, hơn một pho tượng. Vì nhà tu không thấy khổ. Vì pho tượng không biết buồn. Ba có quyền hủy diệt những buồn khổ ấy. Nhưng ba ơi! Đông Hà chưa khôn lớn đâu! Đông Hà sẽ ngã xuống nếu không còn thấy ba trên cõi đời.

Cho đến lúc quyển nhật ký được trả lại dưới tấm nệm, ba vẫn còn ngủ say. Đông Hà nhè nhẹ thu dọn căn phòng. Một sợi dây nhợ ngắn nằm dưới đất cũng làm Đông Hà nổi gai ốc. Đông Hà không muốn có một vật gì trước mắt ba. Đông Hà vứt bỏ hết vào thùng rác, kể cả ống thuốc nhức đầu còn đầy ắp mà Đông Hà mới đem vào cho ba hôm thứ bảy. Đông Hà trở ra và gặp Len xách một chai bia về. Len hỏi:
- Cô vào thăm ông Thư? Ổng dậy chưa?
Đông Hà nói:
- Ba tôi đang ngủ.
- Sao không đánh thức ổng dậy? Tôi gọi nhé!
- Đừng! Đừng anh Len.
Len ngạc nhiên đứng im. Đông Hà nói như nói cho mình nghe:
- Để cho ba tôi ngủ. Để yên… cho ba tôi quên…
- Sao vậy? Quên cái gì?
Đông Hà nói như sắp khóc:
- Cho ba tôi quên những chuyện buồn.
- Chuyện gì? Tui có thấy ổng buồn gì đâu? Nhưng mà ổng phải dậy chứ!
- Ờ… thì để chiều đã. Anh Len, chiều nay anh làm ơn dọn cơm sớm cho ba tôi ăn nhé! Cám ơn anh trước.
- Ăn sớm để làm gì? Á à… tui biết rồi, để ra coi văn nghệ hả?
Đông Hà cười:
- Đúng rồi! Trường tôi tổ chức đó anh Len.
- Hay quá ta!
Rồi Len mở chai bia nghe “bóc” một cái. Đông Hà hỏi:
- Anh uống bia?
- Uống chứ cô.
Hắn nốc một hơi hết nửa chai. Đông Hà rùng mình, nói:
- Anh Len, nhớ đừng để vỏ chai gần giường ba tôi.
- Cô nói gì?
Đông Hà lắc đầu:
- Không. Tôi muốn anh Len đừng cho ba tôi thấy chai bia. Ba tôi… dở rượu lắm.
Len cười dễ dãi và tiếp tục uống. Dường như tên con trai nầy đang muốn làm người lớn, nhưng lại ít thắc mắc để tìm hiểu về chuyện người khác. Đông Hà muốn hỏi về dì Niệm, nhưng thôi. Chắc Len cũng không biết gì hơn.
- Anh Len, nhớ dọn cơm sớm dùm tôi nhé! Khi nào bắt đầu có văn nghệ tôi sẽ vào đây.
- Cô đưa ổng ra ngoài?
- Phải.
Đông Hà trở ra quán nước.

… Bây giờ lại nghĩ đến sợi dây nhợ, ống thuốc nhức đầu và vỏ chai bia… Những hình ảnh thật nhỏ nhặt nhưng không sao thoát khỏi tâm trí. Đông Hà đứng lên, lấy chiếc áo tứ thân choàng lên người, rồi tìm mảnh khăn nâu trùm lên tóc. Và đứng ở đó, tưởng tượng sau tấm màn nhung đỏ kia có hàng trăm đôi mắt, trong đó có đôi mắt thắm thiết của ba đang nhìn lên. Nghe mơ hồ bên tai có tiếng trống giục lòng người. Bên cạnh là bạn bè sắp hàng thành những người lính thú. Đông Hà cất tiếng ngâm:

- “Trống trường thành lung lay bóng nguyệt
Khói cam tuyền mờ mịt thức mây
Chín tầng gươm báu trao tay
Nửa đêm truyền hịch, rạng ngày xuất chinh…”

Tiếng trống đã nổi lên. Chừng như mặt trời sắp khuất, chỉ còn để lại một tia yếu ớt trên tấm màn nhung đỏ. Đông Hà say sưa ngâm… Trống vẫn đánh, vẫn kêu gọi tình nước. Trên bến sông có người chinh phụ tiễn chồng, nước mắt như mưa. Ngày xưa chắc mẹ cũng ôm con đưa chân ba như vậy.
Trống gõ thưa dần… Người tráng sĩ chắc đã đi xa… Đông Hà dứt tiếng ngâm, và đứng sững như tượng đá vọng phu…
- Đông Hà hay quá! Cảm động quá!
Đông Hà giật mình nhìn lại. Đơn còn cầm hai dùi trống trên tay. Một nụ cười tán thưởng, một nụ cười vì xúc động nở trên môi Đơn. Đông Hà luống cuống nói:
- Hà “tập tuồng”… Mình không quen hát ở ngoài, sợ ra gặp khán giả khớp lắm.
- Đông Hà diễn như thật,
Đông Hà tháo mảnh khăn trên đầu, hỏi:
- Như thật là sao?
- Là làm cho người xem tưởng đây là người chinh phụ thật.
Đông Hà cười:
- Ở đây chỉ có một khán giả, mà khán giả đó lại đánh trống.
- Đông Hà chưa thấy gì ngoài kia sao?
- Cái gì hở Đơn?
Đơn bước tới, hé bức màn cho Đông Hà nhìn xuống dưới sân. Một chút nắng còn sót lại đủ chiếu sáng loáng những vòng bánh xe. Một số khán giả đã chờ sẵn ở đó, cùng với vợ con của họ. Đông Hà nghe cả tiếng trẻ nít xôn xao. Một nỗi xúc động tràn đến. Đông Hà tưởng như mình là diễn viên thật sự, sắp trình diễn trên sân khấu, mà dưới kia khán giả là những người sẽ thưởng thức bằng tất cả thân tình.

Đơn khép màn lại, rồi ngồi xuống bên chiếc bàn nhỏ. Đông Hà hỏi:
- Đơn chưa bắt micro à?
- Chưa. Việc đó lo sau. Đơn muốn nói với Đông Hà một chuyện.
Đông Hà xếp nhỏ chiếc khăn nâu, nói:
- Chuyện gì vậy Đơn?
- Đơn muốn rằng từ nay, khi Hà có việc gì phải lo, Hà hãy cho Đơn cùng lo với.
- Chẳng hạn như gì?
- Như công việc mà Hà đang làm, như là… giúp đỡ, an ủi, hoặc tổ chức sinh hoạt cho những nơi như Khu Tê Liệt nầy.
Đông Hà bâng khuâng:
- Diễm Phúc nói quá nhiều cho Hà đó, chứ Hà không làm nhiều như Đơn tưởng đâu. Nhưng… nhờ Đơn, Hà sẽ có bạn để thực hiện được nhiều việc.
Im lặng một lát, Đơn hỏi:
- Hà nghĩ sao về Đơn?
Đông Hà ngại ngùng nhìn đi chỗ khác. Đơn lại nói:
- Hà có bằng lòng xem Đơn như một người bạn thân nhất của Hà không?
- Diễm Phúc nó sẽ ganh…
- Không, Đơn không dành vị trí của Diễm Phúc đâu. Hà có nghĩ rằng Đơn xứng đáng chia xẻ những niềm vui, nỗi buồn của Hà không?
Đông Hà không đáp. Nhưng Đơn ơi! Câu hỏi của Đơn chính là câu hỏi của Hà từ lâu. Đơn đã trả lời cho Hà rồi đó! Đông Hà bùi ngùi:
- Đơn đã chia xẻ với Hà rất nhiều.
- Nhưng Hà vẫn còn giấu Đơn.
Đông Hà nói như một lệnh truyền cho mình:
- Không, Hà không giấu nữa. Tối nay, trong buổi văn nghệ, Hà sẽ nói cho Đơn nghe.

**

Màn hoạt cảnh chấm dứt trong không khí thật u buồn. Người chinh phụ đứng trên bến sông, thẩn thờ như sắp hóa đá. Một nam sinh đứng bên trong lấy một tấm kính màu tím che dần dần ngọn đèn soi sáng dãy núi. Khung cảnh tối mờ trông rất buồn. Và tấm màn nhung đỏ khép lại.

Sau mấy giây ngẩn ngơ, những người khán giả ngồi trên xe lăn vỗ tay nồng nhiệt và hết lời khen ngợi. Không khí sôi động lên với những lời bàn tán. Đêm đã xuống trên khắp khu trại. Sân cỏ đông nghẹt người xem. Không còn ai ở lại trong nhà. Lần đầu tiên có một đêm văn nghệ hoàn toàn do học sinh tổ chức, khác hẳn với những buổi trình diễn trước đây. Số ca sĩ, diễn viên và phụ tá không quá hai mươi người. Nhưng không ai thấy nhàm chán, vì những màn trình diễn thay đổi rất linh động, và chừng đó khuôn mặt đã thể hiện các vai trò rất khác nhau. Như anh trưởng ban du ca mới đàn hát sống động với các bạn ở màn trước, đã trở thành người chinh phu, làm một bóng mờ bên kia dòng sông ở màn hoạt cảnh sau.

Đông Hà bỏ lại hậu trường mảnh khăn nâu và chiếc áo tứ thân, len đám đông chạy ra chỗ ba ngồi. Ba đưa tay vẫy vẫy. Đông Hà vuốt những giọt mồ hôi trên trán, cười với ba:
- Ba! Được không ba?
- Hay lắm! Con ngâm thơ tuyệt diệu, mà làm động tác cũng thật khéo.
Đông Hà nói trong khi vịn vào lưng dựa của chiếc xe lăn ba ngồi:
- Lần đầu tiên con ca hát ngoài trời, trước nhiều khán giả lạ, con run quá!
- Ở trên kia, con thấy ba không?
- Có lúc con thấy. Có lúc con mờ cả hai mắt.
- Sao vậy?
- Vì đèn chiếu sáng quá. Ba, ba có thấy bến sông giống như thật không?
Giọng ba nghe ấm:
- Ừ, giống thật. Mà người tráng sĩ đứng đó cũng thật oai hùng.
Đông Hà sung sướng khoe:
- Bạn con đó!
Ba cười. Trên kia, Mùi Hương và Xuân Lý đang song ca một bản vui. Những tiếng vỗ tay rập theo nhịp đàn. Dường nhu ba không chú ý nghe. Ba lim dim mắt đón nhận xung quanh ba cái không khí mát mẻ của một đêm thoải mái. Ba đang nhìn ngắm trời cao vời vợi. Chắc một quãng đời thênh thang đang trở về tâm não.
Đông Hà gọi:
- Ba!
- Chi đó con?
- Dì Niệm…dì Niệm có đến thăm ba lần nào nữa không?
- Có, hôm kia.
Đông Hà ấp úng:
- Ba! Dì ấy có nói gì với ba không?
Ba đáp rất thản nhiên:
- Nói gì à? Nói rất nhiều. Chuyện của hai người bạn già… cũng lẩm cẩm như chuyện của trẻ con.
- Ba chưa già…
Ba cười chế nhạo:
- Chừng nào mới gọi là già hở con?
- Con không muốn nghĩ là ba đã già. Dì Niệm cũng vậy, dì ấy rất dễ thương.
Ba nói lảng đi:
- Dì Niệm sắp ra Trung.
- Con biết.
- Sáng mai dì ấy lên máy bay rất sớm.
Đông Hà cúi đầu, không biết nói gì hơn nữa. Tự nhiên ba nắm lấy tay Đông Hà, nói như an ủi một đứa bé:
- Đông Hà, ba muốn con hãy vui vẻ lên, và luôn luôn học hành chăm, giỏi, là ba mừng rồi.
Ba thở dài:
- Đừng nghĩ đến dì Niệm nữa nghe con!
- Ba, ba nhớ mẹ?
Ba cười chua chát:
- Nhớ chứ! Nhớ và đau khổ hết đời. Nhưng mẹ con đã muốn yên với một cuộc sống khác. Hãy để yên như vậy. Con hãy sống cho con.
Đông Hà rưng rưng:
- Con sống cho ba nữa.
Ba nói hơi lớn:
- Đừng “đọc diễn văn” nữa, Đông Hà! Bạn con tới kìa!
Đơn xuất hiện trước mặt hai cha con. Đông Hà vẫn còn đang vịn chiếc xe lăn. Đơn cúi đầu chào:
- Thưa bác.
Ba mỉm cười chào lại. Đơn đang nghĩ gì về ba, người tàn tật ngồi trước mặt Đơn? Một người như bao nhiêu người cư ngụ trong Khu Tê Liệt? Một người không quen mà Đông Hà đang đến trò chuyện, han hỏi vu vơ? Đã đến lúc không còn phải giấu Đơn điều gì nữa. Đã có một dịp để bạn bè của con được biết ba của con, thật tự nhiên, không ngần ngại, không rào đón. Đông Hà nói nghe thật cứng:
- Đây là ba của Hà.
Không một chút ngạc nhiên, Đơn nói:
- Đơn biết bác rồi!
Ba cười rất hân hoan:
- Ba cũng biết Đơn rồi!
Đông Hà ngơ ngác… Trên sân khấu, đôi song ca vừa dứt tiếng. Khán giả vỗ tay nghe rào rào. Đông Hà tưởng như những tiếng vỗ tay đó là lời chào mừng cho một cuộc hội ngộ nơi đây. Ba nhìn Đơn rồi nhìn Đông Hà. Ba cười.
Đơn nói:
- Thưa bác, cháu xin phép bác cho Đông Hà ra kia một chút, vì có người bạn cần gặp Hà.
Ba gật đầu:
- Đi đi con!
Đông Hà cúi xuống:
- Ba vẫn ngồi ở đây nhé!
- Ừ, ba sẽ coi đến hết chương trình.
- Con trở lại ngay, con đưa ba vô nhà.
Đơn chào ba rồi cùng Đông Hà đi ngược về phía sân khấu. Một màn vũ đang được học sinh hai trường nam, nữ trình diễn. Diễm Phúc đứng bên cạnh bục gỗ, hỏi ngay khi gặp bạn:
- Đông Hà, lựa cho tao một bài để hát trong khi các bạn sửa soạn màn kịch.
- A! Có vụ đó nữa hở?
- Ừ, chẳng lẽ bắt khán giả chờ đợi? Tao đang quýnh, không còn nhớ một bài nào.
Đông Hà nói ngay:
- “Hãy đi cùng nhau” nhé! Bản ấy hợp lắm.
Diễm Phúc chịu liền và chạy đi lấy tập nhạc.

Đơn rủ Đông Hà đi vòng ra phía sau sân, chỗ đang nấu nồi chè. Lửa đàng xa bập bùng. Đông Hà nghe rõ tiếng củi reo lách tách. Hai đứa đi chậm lại. Ở đây không có bạn bè xung quanh. Chỉ có vài nữ sinh ngồi bên bếp lửa trò chuyện với nhau, thật xa. Chỉ có một chút ánh lửa làm thấy rõ mặt nhau. Đêm hầu như sắp khuya. Không gian êm đềm và cả bầu trời cũng thật dễ thương.
Đông Hà lên tiếng trước:
- Cho Hà hỏi Đơn một chuyện.
- Hà hỏi đi!
- Đơn đã… biết ba của Hà rồi?
- Ừ.
- Làm sao… làm sao Đơn biết?
- Diễm Phúc kể hết cho Đơn nghe. Đông Hà đừng giận Diễm Phúc nhé! Chính vì Đơn thắc mắc, Đơn tìm hiểu. Đơn không muốn thấy Hà lo buồn một mình.
Đông Hà thở ra:
- Nhưng hôm nay Hà cũng đã giới thiệu ba của Hà với Đơn rồi.
- Cũng không còn gì phải buồn nữa, Hà nhỉ! Gặp lại bác, chắc Hà vui lắm?
- Có, Hà vui lắm chứ!
Rồi lặng yên, Đông Hà nghe rõ tiếng chân của mình và tiếng chân của Đơn trên cỏ khô. Nỗi lo sợ từ bao nhiêu ngày nay bỗng như đã tan biến. Đông Hà cảm thấy tâm hồn an ổn thư thái. Đêm như đang thì thầm với muôn vật xung quanh những lời ngọt ngào. Tiếng của Đơn cất lên như hòa vào đêm:
- Đông Hà!
- …
- Đông Hà cho phép Đơn được đến thăm bác thường xuyên, giống như Hà vậy nhé!
- Đơn tốt quá!
- Hà đừng khách sáo với Đơn nữa. Hà không nhớ là đã hứa xem Đơn như một người bạn thân hay sao?
- Có, Hà đã hứa… Nhưng đối với Đơn, Hà có xứng đáng là bạn của Đơn không?
- Có. Hơn thế nữa, Đơn… rất thương Đông Hà…
Tiếng của Đơn đã thật sự tan loãng vào đêm. Đông Hà cúi đầu lặng yên, lòng nao nao và nghe hai mi nặng nặng. Thật như thế, những lúc vui, quả tình người ta rất muốn khóc.

Hai đứa dừng lại trước đống củi đang cháy đỏ. Đơn chỉ vào đó, rồi nói:
- Hà nghĩ sao, nếu đêm nay hai trường tụi mình kéo ra đây làm lửa trại?
- Ý kiến của Đơn hay lắm.
- Những người khán giả của mình sẽ được mời ra đây, sinh hoạt chung và ăn chè.
Đông Hà náo nức:
- Hà sẽ mời ba của Hà tham dự nữa. Chắc ba thích lắm.
Hai đứa trở lại nơi đang trình diễn văn nghệ. Màn vũ đã kết thúc. Một nam sinh ló đầu ra, gặp Đơn bèn kêu:
- Đơn! Đơn! Vô đàn cho chị Diễm Phúc hát nè! Mầy đi đâu vậy? Báo hại tao đàn mỏi cả tay.
- Đàn mà mỏi tay, rõ công tử!
Rồi Đơn quay lại, nói với Đông Hà:
- Hà đứng đây xem Diễm Phúc hát nhé! Chút nữa còn màn kịch chót, tụi mình chỉ phải hợp ca ở phần cuối vở kịch. Hà đứng đây, đừng đi đâu hết, để Đơn dễ tìm nhé!

Đông Hà đứng rất gần sân khấu, bên một gốc cây to. Tiếng giới thiệu của cô Thoa rõ và trong. Trên kia Diễm Phúc đang bước ra. Ai mà nhận ra được đó là cô bé đã giả trai trong màn dân ca đầu tiên của trường nữ. Bây giờ Diễm Phúc mặc áo dài trắng, cột hai đuôi tóc bằng hai dây nơ đỏ. Ở đây, Đông Hà thấy Diễm Phúc có vẻ hơi run vì sắp hát một bài không định trước. Đông Hà mỉm cười khuyến khích, tưởng như thể trên sân khấu Diễm Phúc nhìn thấy được mình. Giọng hát Diễm Phúc cất lên ngọt ngào.

Lời nhạc Trịnh Công Sơn đậm đà, mời gọi:

- “Ta hãy đi cùng nhau
Đến trước từng căn nhà
Hỏi thăm từng anh lính
Mới về từ rừng xa
Ta hãy đi cùng nhau
Đến trước từng căn nhà,
Hỏi thăm từng người mẹ
Hỏi thăm từng người cha …”

Đông Hà nghe một tiếng trẻ nhỏ nũng nịu, bèn nhìn sang bên cạnh. Trên chiếc xe lăn, người thương phế binh ngồi đó với một đứa con trai nhỏ trên lòng. Ông cụt cả hai chân. Một người đàn bà ngồi bên cạnh, trên một chiếc ghế nhỏ, thản nhiên vừa bồng con cho bú vừa say sưa nhìn lên sân khấu. Hai đứa trẻ nữa, quấn quít bên xe lăn của ba nó. Người đàn bà nhìn sang nói một câu gì với chồng, rồi hai người cùng cười thật thoải mái. Đứa trẻ nhỏ độ hai, ba tháng, nghe động, dụi dụi cái đầu bé tí xíu vào ngực mẹ, rồi lại tiếp tục ngủ ngon. Đông Hà nghe một nỗi gì làm cho mình muốn khóc. Đây có phải là gia đình ở căn nhà đầu Khu Tê Liệt không? Căn nhà mà mỗi khi Đông Hà đi ngang đều nghe tiếng trẻ khóc và tiếng ru con vỗ về. Hạnh phúc đó! Nhỏ nhoi mà sao quý báu quá! Chỉ có người ngoài mới nhìn thấy, hay chính người ta cũng đã cảm thấy rồi? Tại sao ba không được hưởng một hạnh phúc như vậy? Tại sao mẹ không giống người đàn bà kia, ở lại bên chồng với một sự chung thủy tuyệt vời? Trong căn phòng của ba, những năm tháng bình thản trôi qua và ba cảm nhận đã mòn mỏi về thân phận. Thân phận dán ba xuống chiếc giường ngục tù và mỗi lần nghe tiếng trẻ khóc bên nhà láng giềng chắc ba nát cả trái tim. Ba ơi! Con đã nhìn thấy sự thật rồi! Con dù là một kẻ can đảm đến đâu cũng không có can đảm để sống một cuộc đời lặng lẽ đến chán chường như vậy. Ba là con người chứ không phải là thần thánh để phải nằm tu hành với nỗi đau khổ. Vì thế ba đã nghĩ đến sự tự diệt. Đông Hà nghe xót xa cả lòng.

Trên sân khấu, Diễm Phúc bỗng hát thiết tha hơn bao giờ:

- “Anh hãy đi cùng tôi
Đến mãi tận chân trời
Lặng nghe từ đất mới
Nói thầm về ngày mai
Anh hãy đi cùng tôi
Với chiếc nạng trên người
Đường trăm lời mừng gọi
Sẽ tìm được niềm vui ”

Đông Hà sáng rực mắt lên. Phải nói với ba rằng ba chưa mất niềm tin, ba chưa mất hy vọng. Xung quanh ba vẫn còn những người yêu thương ba. Ba không nhớ gì về khoảng thời gian thơ mộng của ba ở quê nhà sao? Có cậu mợ Phong, có dì Niệm… Sao không ai nói gì với dì Niệm? Cả ba và Đông Hà, sao không nói với dì? Ngày mai dì sẽ lên máy bay sớm… Không thể được. Đông Hà sẽ đến gặp dì, để xin dì ở lại. Phải nói với dì rất thành thật rằng Đông Hà cần có dì như một vị cứu tinh cho niềm hy vọng của ba. Đông Hà sẽ van xin dì Niệm vui lòng nhận cái hạnh phúc nhỏ nhoi nhưng quý báu của một người bình thường và thủy chung. Cái thời điểm khắc nghiệt của ba đã qua rồi, đã qua thật lâu rồi. Ba phải được sống tiếp tục bằng đoạn đời bình thản. Là tiếng khóc của trẻ thơ. Là tiếng ru của vợ hiền… Giọng Diễm Phúc đang ngân dài để chấm dứt. Cùng lúc với những tràng vỗ tay rào rào vang dội, Đông Hà lách mình qua những hàng xe lăn để trở lại chỗ ba ngồi.

Không còn thấy ba ở đó. Chỉ có Len đang vỗ tay say sưa. Đông Hà hỏi:
- Anh Len, ba tôi đâu?
Len ngơ ngác:
- Tui đâu có biết.
Đông Hà ngạc nhiên:
- Hồi nãy ba tôi ngồi ở đây mà! Chứ không phải anh đưa ba tôi về ngủ sao?
- Không. Tui ra góc nầy đứng coi cho rõ, từ lúc cô đó mới bắt đầu hát. Tui đâu có thấy ông Thư.
- Như vậy là ba tôi đã về một mình hả?
- Chắc vậy.
Đông Hà lẩm bẩm:
- Vô lý. Hồi chiều ba tôi đã ngủ thật nhiều rồi. Ba hứa ở lại xem hết chương trình mà! Sao vậy?
Len nói:
- Tui về giăng mùng cho ổng nghen!
Đông Hà xua tay:
- Không. Anh Len ở đây xem kịch đi. Để tôi…

Rồi Đông Hà đi nhanh về phía dãy nhà ba ở. Ba đã lăn xe về một mình khi chưa có ai rời khỏi khoảng sân nhộn nhịp ấy. Không một căn nhà nào có ánh đèn. Ở đây chỉ còn nghe vọng lại tiếng nói trong micro thật nhỏ và loãng. Không gian tĩnh mịch nặng nề. Ba về làm gì trong căn nhà quạnh hiu ấy? Ngồi sững nhìn bóng tối hay gục đầu nhớ từng mảnh kỷ niệm?

Một ý nghĩ hiện đến trong đầu làm Đông Hà giật mình. Rồi hoảng hốt, Đông Hà chạy thật nhanh. Qua chiếc cầu nhỏ bắc ngang mương nước, vào đến mái hiên chung cho cả dãy nhà. Một tiếng súng nổ làm đôi chân khựng lại, làm xé nát trái tim nhỏ bé. Chỉ một mình Đông Hà nghe. Chỉ một mình Đông Hà biết. Trong một khoảnh khắc bỗng như có hàng ngàn đợt sóng ác nghiệt đổ xuống đầu, bọt trắng xóa làm Đông Hà mờ hết cả mắt và có muôn tiếng rền rỉ, kêu than, khóc lóc, lẫn với tiếng chuông nhà thờ đổ, tiếng mõ khua trong chùa làm ù hai tai. Cảm giác như đã mất hết. Ta sắp hóa thành đá… Nhưng ba ơi, tại sao lại phải như thế? Tại sao lại chấm dứt một đời? Con chưa nói với ba, chưa nói với dì Niệm điều gì. Ba phải sống để cho con khoe với bạn bè, để cho con hãnh diện. Ba tôi là ông Lê Văn Thư, trong hàng triệu Lê Văn Thư của đất nước. Ba tôi dù là đại tướng hay chỉ là một người lính bình thường, cũng xứng đáng cho tôi ngước mặt hãnh diện vì đã có lần ba tôi ngã xuống gửi máu xương da thịt cho đất. Ba ơi! Tại sao lại phải như thế?

Đông Hà đập đùng đùng vào tấm cửa sơn xanh. Cửa mở ra, nhưng Đông Hà đã ngã xuống.