Chương 2

(Một người đàn bà, ăn mặc toàn trắng, đầu quấn đầy băng, chỉ lộ mũi và miệng, cổ đeo một sợi giây chuyền có treo một chiếc đồng hồ nhỏ, xuất hiện sau lưng cô.)
Đàn Bà: Cô bật khóc thất thanh, khóc cho chính mình? hay là vì mất mẹ? Cô cũng không nói chắc được. Quan hệ giữa cô và mẹ không bao giờ hoà thuận, luôn luôn có một chướng ngại, không cách chi tiêu trừ được. Sợi giây chuyền mà cô đang đeo là của mẹ, cô biết là của một tình nhân của mẹ tặng. Lúc còn bé, cô đã đặc biệt ham muốn cái đồng hồ nhỏ có nạm lam ngọc của mẹ, lén lấy đeo một hồi, bị mẹ phát giác, mẹ mắng cho một trận nên thân khiến cô khóc mãi. Trước khi chết, mẹ cho cô chiếc đồng hồ này, muốn cô giữ làm kỷ niệm, lại còn lẩm bẩm yêu cầu cô đừng mang oán hận gì.
Lúc còn sống, mẹ thường nói làm đàn bà khó, cô nói, mẹ bảo đàn bà phải khổ hơn đàn ông đến năm trăm đời. Cô không hiểu, tại sao tại sao đàn bà lại phải chịu nhiều tội nghiệt như thế. Cô cũng biết, câu nói ấy tuyệt nhiên không phải là của mẹ, mà là do một bà già nói, cũng có thể là giữa đàn bà với nhau hay thích nói như thế, mẹ bất quá chỉ lập lại mà thôi. Nói về tội nghiệt thì những tội nghiệt này cũng đều do mẹ tự rước vào thân. Mỗi khi cái người tình nhân mà tặng bà cái đồng hồ kia đến, mẹ cũng đặc biệt phô bày, cẩn thận tắm rửa trang điểm, còn kiếm chuyện để tống khứ cô đi chỗ khác, những việc này làm cô phẫn nộ, cho nên liên hệ mẹ con mới căng thẳng như thế. Giờ đây, đương nhiên là cô tha thứ tất cả. (Quay lại.)
(Người đàn bà kia quay lại, vẫn ở sau lưng cô.)
Đàn Bà: Nhưng mà lúc đó (ngưng lại) cô chỉ muốn gây sự chú ý của mẹ, chú ý đến cô, chú ý đến sự phẫn nộ của cô, cho nên cô mới dùng kéo đâm vào ngón tay giữa. Cô biết mười ngón tay nối liền với tim, cô muốn cho tim cũng chịu cùng nỗi đau. (Nhìn tay) Cô nhìn máu vọt ra, tùy theo ngón tay chảy xuống lòng bàn tay, xuyên qua kẽ tay chảy đến mu bàn tay, cô vốn có thể lập tức cầm máu, song nhất định không, trái lại, cô còn mong máu chảy nhanh hơn. Cô nhìn cổ tay biến thành bẩm tím, (dơ tay lên) vẫn cứ để máu chảy ròng, cô muốn toàn thân chìm trong vũng máu. Cô không biết cô còn chống chỏi được bao lâu, chỉ cảm thấy choáng váng, cuối cùng nghe tiếng mẹ hét lên, nước sắp cạn rồi, ấm sắp cháy rồi, còn chưa đi nhìn xem! Mẹ tìm thấy cô trong phòng, hỏi cô tại sao lại giả câm giả điếc. Lúc ấy mẹ mới thấy tay cô đầy máu, mẹ giật phăng lấy cái kéo run rẩy kia, rồi xáng cho cô một bạt tai. (Ngẩng đầu.)
(Người đàn bà kia lặng lẽ bỏ đi.)
Đàn Bà: (Nhìn theo bóng người đàn bà.) Cô không biết đây là mộng? hay là thực?
(Người đàn bà kia chỉ còn lại cái bóng thấp thoáng.)
Đàn Bà: (Bước tới một bước.) Là một giấc mộng thực? Hay là bất quá chỉ vì cô cho là mình đang mộng?
(Người đàn bà kia biến mất.)
Đàn Bà: (Lắc đầu.) Cô thực từng có một giấc mộng hết sức lạ lùng, mộng thấy mẹ đè chân cô xuống, rõ ràng là giúp cho một người đàn ông hiếp dâm cô, người đàn ông kia, dường như là nhân tình của mẹ. Lúc ấy cô còn biết có thể là mình đang nằm mộng, muốn hét lên mà lại không hét lên được, chỉ còn biết lặng lẽ khóc. Lúc ấy cô quả tình muốn khóc, nhưng mà khóc không ra. Cô biết, nếu như có thể khóc, biết đâu lại được giải thoát, nhưng mà cô đã quá tuổi để khóc rồi. Thuở ấy, mỗi khi sau cơn mưa gió, hoa đào rụng rơi, nhìn ra ngoài song thấy những hạt nước rải rác trên đầu cành, cô đều tấm tức khóc. Cô khóc đương nhiên không phải là vì hoa đào, cô cũng không hiểu có cái gì để mà khóc, không phải là nói hiện giờ, mà là nói thuở trước, khi cô còn là một cô bé, chẳng hiểu gì về thế sự, mà lại phải sống rất là đau khổ. Kỳ thực đều do lỗi của cô, tự gây ra cho mình, mà cũng còn tạo ra rất nhiều phiền não cho người khác. Cô bảo cô nói không phải chỉ mình cô, con gái đa số đều như thế, đều thích đem những chuyện cũ rích của họ với đàn ông ra làm cô phát chán ngắt.
Cô bảo cô nói về một đứa con gái hư, chính là cô. Khi người ta dạy cô bước đi, đừng để gót chân lòng bàn chân chấm đất, mà phải dùng phía bên trong của bàn chân, (cúi đầu nhìn chân) , còn phải dơ tay lên một chút, bảo rằng như thế mới thu hút sự chú ý của đàn ông, khiến cho cô cảm thấy không thoải mái rất lâu...
(Tiếng một cô gái cười.)
Đàn Bà: (Lắng nghe.) Đàn bà đối với đàn bà...
(Tiếng cười biến mất.)
Đàn Bà: Còn ác hơn đàn ông. Cô nói cô quen một người đàn bà, một bác sĩ, vừa có chồng vừa có tình nhân, mà còn nói bà cũng yêu cô, nói rằng nhìn thấy cô là nhìn thấy chính mình, cái lúc tuổi còn trẻ mắt còn xanh. Bà nói bà là chị của cô, lại nói sẵn lòng làm mẹ cô, bà hi vọng trong tương lai sẽ có một người con gái giống y như cô. Còn nói đợi đến khi nào bà chán đàn ông, bà sẽ sống với cô. Bà nói người ta sống trên đời chỉ một lần, đã sống thì phải sống cho phóng khoáng, bà không hiểu, tại sao đã đến cái tuổi của cô mà vẫn còn sống độc thân một mình. Người đàn bà kia giống như thể một phù thủy, lúc mắt bà đăm đăm nhìn cô, cứ giống như xuyên thấu thân thể cô. Bà thích vạch ngực hay thay quần áo trước mặt cô, không vì lý do gì đột nhiên nhìn cô phá ra cười, những lúc ấy phải nói bà giống y như một con yêu tinh. Bà đối với cô chẳng kỵ húy gì cả, nói rằng bà không thiếu đàn ông được. Nhưng có điều cô không hiểu là ngay cả khi tình nhân bà mời bà đi ăn, bà cũng dẫn cô theo. Bà còn thường muốn cô đến nhà bà ở vào cuối tuần, bảo rằng sợ ở một mình cô đơn. Không hiểu có phải là cố ý hay không, thỉnh thoảng lại để cô một mình lặng lẽ đối diện chồng bà. Cô không có gì để nói với ông cả, người đàn ông này vốn hết sức đạo mạo, ở nhà cũng đeo cà-vạt, áo quần ngay ngắn. Có một lần, sự việc lại có một lần như thế, điện thoại reo trước bữa cơm chiều. Người đàn bà kia tiếp điện thoại, bảo là một bệnh nhân gọi, bà phải đi khám bệnh gấp, dặn cô bất chấp gì cũng phải đợi bà về. Trước tiên cô nghe tiếng xe phóng đi, sau đó lại nghe người đàn ông kia nói rằng đôi bàn tay cô đẹp quá. Cô bảo ông không phải là người đầu tiên nói câu đó, ông lại nói là khi ông nói tay cô đẹp, ý muốn nói là cái đẹp của ngưới đàn bà hoàn toàn phản ánh nơi bàn tay. Cô nói dù cho tay cô có đẹp hơn đi nữa thì đã có ích dụng gì? Ông lại nói, thử xem bàn tay kia có tự biết sử dụng hay không. (Rủ mí măt.)
Cô không nhớ rõ sự việc bắt đầu như thế nào, chấm dứt ra làm sao, tất cả đều nhanh chóng khẩn trương, rồi cô lại nghe tiếng xe hơi trở lại.
(Tiếng đàn bà cười lẳng lơ.)
Đàn Bà: (Nhướng mí mắt.) Cô không thể không cười ngốc nghếch theo họ, người đàn bà kia và chồng bà, chồng bà và cô, đều cười không dứt, tựa như thể có gì đáng cười, tựa như thực sự có gì đáng để cười như thế---
(Cười một cách điên cuồng, đột nhiên lại ngưng.) Người đàn bà kia đùa rỡn với cô, cũng đùa rỡn với chính mình. Họ dùng cô để làm gia vị duy trì mối liên hệ vợ chồng của họ, ngại gì mà cô không đáp lễ lại? Cô gọi điện thoại hẹn hò với tình nhân của bà kia, còn cố ý để cho bà biết. Cô cũng biết là cô đang chơi với lửa, song cô quyết tâm làm cho người đàn bà kia ghen, rồi cô lại không giữ mình khỏi rơi vào cái bẫy của bà kia, tựa như thể sa vào vũng bùn, càng cựa quậy càng tự làm dơ bẩn chính mình. Cô cũng trông thấy người đàn bà kia, toàn thân y phục đen tuyền, đang bước tới, bặm chặt đôi môi hơi mỏng, để lộ một vẻ khinh miệt, cô tảng lờ, như thể không trông thấy. Cô cũng biết bà ta đang quan sát mình từ trên xuống dưới, để nhìn xem cô có hạ tiện như bà không. Cô đáp lại bằng cùng một ánh mắt như thế.
(Vất khăn quàng xuống) . Người đàn bà chỉ còn biết bỏ đi.
(Kéo lê khăn quàng, bước chân loạng choạng.) Cô nói lần đầu tiên làm tình với đàn ông, thấy tinh dịch chẩy trên đùi, cô không khỏi cảm thấy buồn nôn, bây giờ thì cô không còn có cảm giác đó nữa, cái thế giới này vốn hết sức bẩn thỉu, kể cả chính cô. Thoạt tiên, cô quyết tâm muốn sống một cuộc đời trong sạch, có yêu cũng chỉ thật sự yêu một người, hiện giờ cô cũng đã học được cách đi tìm hoan lạc.
Cô nói tất cả đàn ông đều là chó, có điều không được trung thành bằng loài chó, còn đàn bà thì cũng không bằng được mèo, không những chỉ đi tìm thoải mái và no ấm, lại còn thêm hư vinh, đố kỵ, không bao giờ thỏa mãn cả.
(Quay lại dừng bước, hai tay ôm đầu.) Cô còn nói cô tội nghiệt sâu dày, chẳng được chút gì từ đó, thậm chí cũng chẳng được tha thứ.
(Ảo não, xuôi tay, nắm tay lại.) Cô nói lúc đến tuổi dậy thì, đã từng nảy sinh ý niệm đi vào chùa tu hành, có một thời gian dài cô không ăn được thịt, vừa ăn vào là ói. Cô nói cô thực sự nghĩ hay dở gì cũng phải có một tín ngưỡng, qui y Phật tổ hay là tin thờ Thiên Chúa. Mỗi khi ngẫu nhĩ đi ngang giáo đường, nghe thấy tiếng hát nhạc lễ, cô luôn hết sức cảm động.
Cô lại nói, cô cũng muốn nuôi một con chó. (Tiếng cười khẽ.)
Hay là cứ sinh một đứa con, bất cứ với ai cũng được, không bao giờ phá thai nữa, mà cứ sinh con.
(Kềm chế.) Từ rày trở đi, sẽ toàn tâm toàn ý săn sóc đứa trẻ.
Nhưng cô cũng lại nói, (lắc đầu) , cô không có khả năng làm một người mẹ hiền, không tìm ra được một người đàn ông xứng đáng để cô phải hy sinh như thế! Cô nói cô cũng không phải là một người đàn bà ngoan, không xứng đáng có một gia đình êm ấm. Số mệnh đã chủ định, không hẳn, lúc nào...
(Tinh thần hoang mang.) Cô sợ lái xe một mình ban đêm, lúc nào cũng âu lo sợ có gì xảy ra...
(Một người đàn ông bịt mặt mặc áo khoác đen xuất hiện trong bóng tối.)
Đàn Bà: Cô nói cô trông thấy có người đứng giữa xa lộ, cô chớp đèn mãi---
(Ánh đèn chớp hai lần, người đàn ông bịt mặt tay phải phất một lá cờ đỏ. Tiếng xe hơi thắng nhanh) .
Đàn Bà: Trước mắt toàn sương mù, cô thậm chí chẳng nhìn rõ....
(Trong bóng tối, người đàn ông bịt mặt quay lại, chắn trước mặt cô, dơ cánh tay trái lên, rủ cánh tay áo đỏ rộng xuống.)
Đàn Bà: (Nhắm mắt.) Cô nói cô không hề sợ chết, chỉ sợ chết mà không ai biết. Cô còn sợ phải chết dai dẳng, chỉ sợ bị một thân tàn phế, dở sống dở chết. Đó mới là đáng sợ hơn bất cứ gì, không bằng kết thúc một lần cho xong, cái gì đã xong thì cho xong hẳn luôn.
(Người đàn ông bịt mặt biến mất.)
Đàn Bà: Cô có cảm giác như cô trượt trên băng hà, không kềm chân lại được, trước mắt là một màn bóng tối, chỉ một chớp mắt nữa, cô sẽ rơi vào kẽ nứt của lớp băng, chìm vào lớp nước đen ngòm của sự chết, sau khi cô chết tất cả tựa như hoa tuyết tan biến trong nước, trong cái thế giới to lớn này, cô không phải là người duy nhất, lại cũng chẳng có gì là quan trọng, cứ để cô biến mất, cũng bị quên lãng, bị bỏ lơ, cứ thế kết thúc một lần cho xong... Thế nhưng cô vẫn không thoát khỏi được những ân oán, đố kỵ và tham muốn, phiền não và ưu tư. Không phải cô không biết Phật nói tứ đại đều không, có điều cô không thoát ra khỏi được cái hư vinh của thế giới này. Cuối cùng cô lặng lẽ cầu nguyện, cầu Bồ-tát đại từ đại bi, chiếu cố đến cô, giúp cô cắt đứt cái phần nhân duyên này với trần thế.
Cô nói cô thấy cái thân thể nhơ nhớp của cô lăn lộn trong vũng bùn, ban ngày ban mặt, trên lề đường, dưới mắt thiên hạ, bị người ta chà đạp. Toàn thân cô ghẻ lở, giọng nói khản khàn, bò lết van xin, mọi người phỉ nhổ bỏ rơi. (Từ từ mở mắt ra.)
(Một ni cô xuất hiện, búi tóc, mắt nhìn xuống, sắc mặt như tro, thu mình trong áo cà-sa xám, vòng chân chắp tay ngồi ngay ngắn trên một bồ đoàn cao.)
Đàn Bà: Cô nói cô trông thấy một vị Quan Âm, chắp tay ngồi xếp vòng trên toà hoa sen.
(Dè dặt khép nép, chậm rãi đến gần.) Nhìn gần lại không phải là hoa sen... nhìn nữa lại cũng không phải là Quan Âm... nhìn kỹ hơn thì là một ni cô, hai tay chắp, nhắm mắt dưỡng thần---
(Quan sát cặn kẽ.) Lông mày ni cô hơi xếch, hai tay chắp kia---
(Đến gần.) Lại đang cầm một cái kéo!
(Ni cô từ từ dơ kéo lên, đột nhiên đâm mạnh vào bụng mình.)
Đàn Bà: (Kinh hãi hét lên.) A! (Ngã phủ phục xuống đất.)
(Ni cô gục xuống ngửa mình, đôi môi khép chặt.)
Đàn Bà: (Bò đến phiá trước.) Rốt cuộc là vì sao?
(Quay lại.) Không vì sao cả, cô trả lời một cách quyết đoán.
(Ni cô ngã ngửa, đặt kéo xuống dưới chân.)
Đàn Bà: (Bò lui lại.) Ni cô làm gì vậy kìa? Rốt cuộc có mục đích gì không? (Cúi đầu.) Ni cô nhất định muốn tự mổ bụng.
(Ni cô ôm bụng, moi ruột gan ra đặt trên mâm.)
Đàn Bà: (Nín thở, rồi hít vào.) Tại sao phải khổ sở như thế? Nhất định chịu đau đớn như thế?
(Ni cô cúi đầu, xoa ruột.)
Đàn Bà: (Quì lên.) Cô nói cô phải rửa ngũ tạng lục phủ, dơ dáy máu me quá.
(Trườn tới, chăm chú quan sát.) Làm sao mà rửa cho sạch được? Đây vốn là những thứ máu me!
(Bước gần thêm một bước, lắng nghe.) Ni cô rửa sạch được cũng rửa, rửa không sạch được cũng cứ rửa.
(Bức bách.) Đã biết là không rửa sạch được, tại sao lại cứ khổ sở bướng bỉnh rửa?
(Ni cô nhặt ruột gan lên, chải từng thứ một bằng những ngón tay thon thon.)
Đàn Bà: (Đăm đăm nhìn hồi lâu.) Cứ rửa như thế này, có bao giờ xong không?
(Ni cô bưng mâm lên, vừa hất vào mặt cô thì đột nhiên biến mất.)
Đàn Bà: (Hai tay che mặt.) Cô thấy vô số đầu người cựa quậy, trôi nổi trong bể khổ, bể khổ mênh mông, không trông thấy bờ bến. Chắc là Quan Âm từ bi sẽ siêu độ cô, nhưng mà cô không tài nào lên được tịnh độ an lạc. Cô cứ nhắm mắt đi lại trong mây trong mù, trong bùn lầy, hốt hoảng tìm đường, lại không có mục đích để quay về, chỉ tự cảm thấy chìm đắm. Cuối cùng cô nhìn thấy cánh cửa của thung lũng đen tối, đằng sau là một đôi mắt to lớn, chăm chú nhìn từng cử động của cô, cô có làm gì đi nữa, cũng không trốn thoát được. (Thõng tay ngơ ngẩn nhìn.)
(Sau lưng cô xuất hiện một người đàn ông gầy cao vô cùng, đứng trên cà khêu, mặc áo khoác dài sát đất, đội mũ đen cao che mặt, đưa một cánh tay dài ra, để lộ lòng bàn tay có vẽ một con mắt trợn trừng to như chuông đồng.)
Đàn Bà: Hắn làm cô đổ mồ hôi, khiến tim cô đập mạnh, để cô sợ hãi, vẫn chưa hết khích động, không thể bình yên được, cô bị đày đọa, hoàn toàn xuất phát từ đôi mắt của người đàn ông trong bóng tối kia. Kể từ thuở còn bé, cái e thẹn bẽn lẽn, tinh nghịch và thất thường, độc tài độc đoán, cũng đều xuất phát từ hắn, rồi cô mới biết rằng, sở dĩ cô đau khổ cũng chỉ vì cái nhìn đăm đăm của hắn. Phải chăng hắn đã trở thành tất cả ý nghĩa cho sự hiện hữu của cô? Không! (Quay mình cố vùng thoát.)
(Con mắt trong bàn tay người đàn ông mặc áo khoác đen từ trên hạ xuống, không ngớt nhìn cô đăm đăm.)
Đàn Bà: (Hét.) Không!--- (Bỏ chạy.)
(Người đàn ông mặc áo khoác đen không hề đuổi theo, chỉ dơ cao con mắt trong bàn tay để quan sát. Đợi đến khi cô dừng lại, hắn lại đặt con mắt phía sau cô.)
Đàn Bà: (Hét.) Không được!--- (Quì xuống, ôm đầu phủ phục.)
(Người đàn ông mặc áo khoác đen vẫn phủ đầu cô bằng con mắt trong bàn tay hắn.)
Đàn Bà: (Lẩm bẩm liền hồi.) Cô nói không, cô nói không được, cô nói đừng nói gì cả, cô nói hay lắm, cô nói hay lắm, cô nói a, cô nói những điều cô nói không phải là nên nói, cô nói cô nói không phải tuyệt nhiên không phải là không phải, cô nói cô nói không phải cũng không phải là phải, cô nói cô không nói không phải, cũng không nói phải, cô chỉ nói, không còn muốn, không còn tưởng, không còn có thể, không còn muốn nhìn con mắt lạ nhìn cô chằm chặp không thôi kia....
(Người đàn ông mặc áo khoác đen cởi mũ ra, để lộ khuôn mặt dữ tợn, cái lưỡi nhỏ máu, phát ra tiếng cười the thé như tiếng gió thổi rách giấy cửa sổ.)
Đàn Bà: (Ngã ngửa, khẽ lẩm bẩm.) Cô nói cô không biết là cô nói cái gì, cũng không biết thiệt ra cô muốn nói gì, chẳng bằng đừng nói gì cả, vì có nói cũng y như phí lời, không bằng không nói, cô nói cô không biết nên nói gì, lại còn có gì mà cô chưa từng nói? Hơn nữa còn có gì để nói được nữa?
(Lúc người đàn ông áo khoác đen biến mất, phía trước chỗ Đàn Bà ngã, một chiếc áo trắng xám từ từ bay lên, thấp thoáng lộ ra hình thể một người đàn bà không đầu.)
Đàn Bà: (Ngẩng đầu lên.) Cô nói cô đã chịu đủ rồi, chỉ còn lại mệt mỏi... (Nằm xuống.)
(Người đàn bà không đầu trôi dạt đến trước mặt cô, đưa ra một cánh tay xoa trán cô.)
Đàn Bà: (Kinh hãi ngồi dậy, một tay che mắt.) Cô lại trông thấy nữa, lần này lại là một con mắt đàn bà! Trôi nổi trước mắt cô... (Đẩy tay ra.)
(Người đàn bà không đầu lui lại, rút tay về.)
Đàn Bà: (Đứng dậy, suy nghĩ, có vẻ ngơ ngác.) Cô không biết... Có phải... cô trông thấy... linh hồn cô lìa khỏi thể xác.
(Người đàn bà không đầu lại đưa một cánh tay về phía cô, bàn tay vẫy loạn lên trước mắt cô.)
Đàn Bà: (Nhìn kỹ.) Cô lại nhìn thấy cả mắt của chính mình! Trong con mắt kia, lại thấy chính mình trần truồng. (Lắc đầu.)
(Người đàn bà không đầu lập tức rút tay lại, cuộn mình.)
Đàn Bà: (Quay lại cúi đầu nhìn mình, kinh ngạc.) Mới vừa rồi cô nhìn thấy rõ mình trần truồng, trôi dạt trong u minh, từ từ bay lên, rồi lập tức chìm xuống... vừa sắp sửa chìm xuống thì lại không chìm xuống được... không trông thấy sóng đen cuồn cuộn, lớp sóng đen kia cũng không nắm bắt được... từ một miền sâu khôn dò... lại vọt bắn lên... thân thể lại bắt đầu bay lên... rơi vào thung lũng tối ám còn sâu hơn nữa....
(Người đàn bà không đầu đưa tay ra, bàn tay lại một lần nữa loáng lên trước mặt cô.)
Đàn Bà: (Run rẩy.) Con mắt khốc liệt băng giá kia khiến cô ớn lạnh, cô không chịu đựng nổi sự rình mò này nữa!
(Quay lại tìm kiếm.) Người là ai? Có phải là mộng không? Hay là quỉ hồn? (Cố vùng thoát khỏi người đàn bà không đầu mờ mờ ảo ảo kia.)
(Người đàn bà không đầu để lộ một cánh tay và một cái chân, một mặt dẫn dụ, một mặt quay tròn với cô.)
Đàn Bà: (Hét lên.) Cút mau đi!
(Phẫn nộ, toan nắm lấy cánh tay kia.) Cô muốn diệt trừ nó!
(Vung ngón tay ra.) Dẫm nát nó!
(Nắm lấy lòng bàn tay.) Tiêu diệt nó!
(Người đàn bà không đầu chạy trốn.)
Đàn Bà: (Cười ngặt nghẽo điên cuồng, rồi lập tức ngưng.) Xong rồi, xong như thế nào?
(Người đàn bà không đầu từ từ biến thành một chiếc áo vật vờ bềnh bồng bất định, biến mất sau sân khấu.)
Đàn Bà: (Hoang mang.) Cô không có tư tưởng, những tư lự phức tạp từng làm cô phiền não, moi óc mà vẫn không tìm được giải đáp, các thức các dạng nhân quả trước sau kia, sự phân tích vô cùng vô tận kia, kiến lập trên bao nhiêu tiền đề giả thiết, cùng ngàn vạn điều suy lý dẫn đạo với kết luận, với kết luận vị tất đã đáng tin. Cô cũng không còn ngôn từ nữa, cái vô ý nghĩa của hàm nghĩa có thanh sắc thao thao bất tuyệt có giới thuyết, có quan hệ, có nội dung. Cô cũng không có cảm giác, không phân biện lạnh nóng, không biết nặng nhẹ, hữu hình vô hình, hữu sắc vô sắc, hữu tình vô tình, đều biến mất hết. Hỗn hỗn độn độn, chỉ còn một tia ánh sáng le lói trong tim, tranh sáng tranh tối, thảng hoặc không nắm giữ được nó, tất cả sẽ quay về tịch diệt...
(Tiếng gõ vào bình bát trống không tịch lặng từng hồi lại từng hồi.)
Đàn Bà: (Quì xuống.) Cô dần dần nghe thấy một thứ âm thanh, từ xa đến gần, từ gần ra xa, như tiếng nước róc rách, không nắm bắt được, song lại trôi qua tim cô...
(Từ cuối sân khấu, một bức tường lớn, ánh sáng tỏ dần, để lộ bóng mập mờ của một cây nhỏ trụi lá, chỉ có một cành cây cong queo, trông càng rõ ràng ra.)
Đàn Bà: (Quì xuống, như thể hát.) Thế giới này nhỏ quá... thế giới này lớn quá...
(Bóng cành cây trên tường càng dài dần ra.)
Đàn Bà: Thế giới này hữu hạn... Thế giới này vô biên...
(Bóng trên tường hốt nhiên trở thành mơ hồ.)
Đàn Bà: Thế giới này hữu hình... thế giới này mờ mịt... thế giới này như gió... thế giới này như mộng... thế giới này thô tháo... thế giới này huyên náo... thế giới này tịch mịch... thế giới này nhàm chán...
(Một ông lão mặc áo gió màu xám trắng, đội mũ xám, cuốn khăn cổ, chống gậy, bám sát tường tập tễnh bước tới.)
Đàn Bà: Đây là một câu chuyện? một chuyện lãng mạn? một màn náo kịch? một thiên ngụ ngôn? một chuyện cười? một bài giáo huấn? một thiên tản văn không đủ là thơ hay là một bài tản văn không phải là tản văn mà là tản văn thơ? Nhưng lại không thành bài ca, vì chỉ có ý mà không đối tượng, tựa như câu đố mà lại không có câu đáp, hay là một ảo giác, bất quá chỉ là người điên nói mộng?
(Ông lão từ từ bước đến giữa sân khấu, có một tảng đá. Ông lão cúi đầu, hết sức thận trọng, bước chung quanh tảng đá.)
Đàn Bà: Đây là về hắn, về anh, về tôi, về nó như là đứa con gái nhỏ kia, về nó nhưng mà tuyệt nhiên không phải là nó, lại tuyệt nhiên không phải về anh, không phải về tôi, không phải về anh hay các anh, y như các anh thấy nó mà lại không phải là nó, không phải là tôi, cũng không phải là anh, mà chỉ là cái tự ngã, mà cái tôi mà các anh nhìn thấy không phải là tôi, cũng không phải là nó, bất quá chỉ là cái gọi là tự ngã nhìn nó, nhìn tôi, tôi anh còn có gì để nói được nữa?
(Ông lão cuối cùng chống gậy dừng lại trước tảng đá, sắp chuẩn bị ngồi xuống, lại định thần nhìn trước mặt, tựa như có một phiến hoa tuyết đang rơi, chầm chậm rớt dưới chân ông. Ông lão cởi mũ ra, làm vẻ như hứng lấy hoa tuyết.)
Đàn Bà: Tự ngã là gì? Ngoại trừ mớ ngôn ngữ này ra, tất cả đều trống không, ngôn ngữ không vật thể, có còn lại gì nữa?
(Ông già đội mũ lên, tập tễnh đi ngang tảng đá rồi ra khỏi sân khấu.)
Đàn Bà: (Mở rộng đôi môi, hít một hơi dài, làm vẻ như đang hát) --- (Song từ từ thu lại, cúi đầu rủ mắt, khom người bò xuống, không nói thêm gì nữa.)
(Trên sân khấu chỉ còn lại tảng đá và cái bóng đang từ từ di động biến hóa của nó. Sau đó thấp thoáng nghe thấy các loại bánh xe rầm rĩ qua lại. Chỗ Đàn Bà phủ phục, ánh sáng không được rõ lắm, trông như thể một đống quần áo bị bỏ lại.)
Bản thảo sơ khởi viết xong tại Paris ngày 29 tháng 1, 1999.
Bản thảo hoàn chỉnh, ngày 1, tháng 4.
_____________________________________
Vài đề nghị và thuyết minh về việc diễn vở GIỮA SỐNG VÀ CHẾT:
1. Vở kịch này xuất phát từ quan niệm trình diễn của truyền thống kịch khúc Trung Quốc, noi theo một hình thức diễn xuất của kịch nghệ hiện đại. Kịch không hề có ý tạo ra cái gọi là chân thực trên sân khấu, trái lại nhấn mạnh tính cách diễn kịch trên sân khấu.
2. Vở kịch này dung hợp bi kịch, hỉ kịch và náo kịch, không bài xích tạp kỹ, khiêu vũ, và ảo thuật. Thảng hoặc muốn giữ cái giản dị của nó, thì chỉ cái thống mhất của cách điệu tường thuật cũng đủ quán xuyến thủy chung.
3. Người tường thuật trong vở kịch, cũng là người đóng vai Đàn Bà, không nên được xem là một với nhân vật, cô vừa ở trong lẫn ngoài nhân vật, song vẫn duy trì vai trò diễn viên của mình.
4. Lời lẽ sân khấu của vở kịch, kỵ nhất là cố làm ra vẻ tự nhiên quá đáng. Kịch rốt cuộc vẫn là kịch.
5. Diễn viên trên sân khấu không nhất thiết phải cố theo đuổi các chi tiết chân thực trong khi diễn mà chỉ thông qua cái tinh thần. Một khi họ tạo ra được tự tin trên sân khấu thì sự giao cảm với khán giả dưới sân khấu sẽ thông suốt một cách tự nhiên.
Những đề nghị ở trên chỉ xin đưa ra để tham khảo.
(Sáng tác và trình diễn vở kịch này đều được bảo trợ bởi Bộ Văn Hóa Pháp Quốc.)
----------------------------
Như Hạnh dịch từ nguyên tác Hoa ngữ: Sinh Tử Giới (Shengsi jie) của Cao Hành Kiện trong Gao Xingjien. Shengsi Jie: Gao Xingjien xijuji, 008. (Taiwan: Unitas Publishing Co., Ltd., 2001) .