Vài lời thưa trước

MỤC LỤC

Vài lời thưa trước

1. NGUỒN GỐC CỦA THI, CA

2. NGƯỜI TRUNG HOA RẤT YÊU THƠ

3. KINH THI 涇 詩 CÓ 3 PHẦN

4. HÌNH THỨC

5. NỘI DUNG

6. GIÁ TRỊ CỦA KINH THI

7. TRÍCH ÍT BÀI

8. ĐẶC SẮC TRONG KINH THI

9. ẢNH HƯỞNG CỦA KINH THI







Vài lời thưa trước



Trong bài Vài nét sơ lược về sự phát triển của triết học Trung Hoa , tức Phần I của bộ Đại cương Triết học Trung Quốc , chúng ta thấy hai cụ Giản Chi và Nguyễn Hiến Lê đã trích dẫn một số câu trong Kinh Thi để minh chứng rằng do chiến tranh liên miên trong thời Xuân Thu, do bọn cầm quyền hà hiếp, bốc lột khiến cho dân tình điêu đứng, lầm than… nên đã cất lời thán oán, như:



---- Nhân hữu thổ điền, nhữ phản hữu chi,

---- Nhân hữu dân nhân, nhữ phúc đoạt chi [1] .



hoặc:



----- Thiều chi hoa, kỳ diệp thanh thanh,

----- Tri ngã như thử, bất như vô sinh [2]



Ngày nay Kinh Thi được nhiều người biết đến có lẽ một phần nhỏ là do những lời thán oán đó, còn phần lớn là do những bài tự tình về tình yêu nam nữ như bài Quan thư :



---- Quan quan thư cưu

---- Tại hà chỉ châu

---- Yểu điệu thục nữ

---- Quân tử hảo cầu…



Và có lẽ cũng do khi học Truyện Kiều mà ta biết đến Kinh Thi qua mấy câu thơ của Nguyễn Du:


---- Ba thu dọn lại một ngày dài ghê

hoặc:

---- Vẻ chi một đoá yêu đào
Nghĩa là những câu thơ mượn điển trong Kinh Thi [3] .



Trong khuôn khổ bộ Đại cương văn học sử Trung Quốc [4] dày trên 700 trang, cụ Nguyễn Hiến Lê chỉ dành 24 trang để viết về Kinh Thi (chương IV), tuy ngắn gọn nhưng cũng giúp chúng ta biết được một cách cơ bản về cuốn kinh này.



Bộ Đại cương văn học sử Trung Quốc được cụ Nguyễn Hiến Lê viết hồi cụ dạy học ở Long Xuyên và in xong lần đầu vào năm 1956 (cụ bỏ vốn ra in, nhà xuất bản P. Văn Tươi đứng tên). Ở đây tôi chép lại Chương IV: Kinh Thi theo bản của nhà xuất bản Trẻ, năm 1997 (số trang nêu trên là căn cứ vào bản này).



Xin trân trọng giới thiệu cùng các bạn.







Goldfish

Cuối tháng 12 năm 2009

(Bổ sung ngày 16/03/2010)





Chú thích:

[1] 人有土田, 女反有之, 人有民人, 女覆奪之 .
Vvn dịch nghĩa:
“Người ta có ruộng đất,
Thì vua trái lại giành lấy.
Người ta có nhân dân,
Thì vua trái lại giựt lấy”. (Goldfish).

[2] 苕之華, 其葉青青, 知我如此, 不如無生 .
Có người dịch là: “Cây thiều lá trổ xanh xanh, Biết thân ta thế đừng sanh ra đời”. ( http://www.vietnamsingle.com ). (Goldfish)]

[3] Trong chương Kinh Thi bên dưới, cụ Nguyễn Hiến Lê còn dẫn mấy câu trong Chinh phụ ngâm khúc . Trong Cung oán ngâm khúc cũng có mấy câu mượn từ trong Kinh thi như Cùng nhau một giấc hoành môn (câu 295), hoặc mượn ý trong Kinh Thi như Cùng nhau một giấc hoành môn (câu 190). (theo Vân Uyên trong bài Quan niệm về trời trong Cung Oán Ngâm Khúc (http://www.giaoxuvnparis.org/htm/vanhoagiaoduc/vanhoa/quanniemt.htm ). (Goldfish).

[4] Xem thêm bài Tựa tại

http://www.thuvien-ebook.com/forums/showthread.php?t=14297 , post #8. (Goldfish).