Bên mọi cuộc đời

- Thôi nghỉ đi Rặt ơi! - Vu lẳng cái xẻng ra xa. Hội nghị đầu bờ nha!

Rặt cười thật tươi, nhô lên sau khóm phong lữ thảo, nhỏ nhẹ nói

- Chờ chút, tỉa hết chân khóm là em lên ngay.

- Thôi! Cứ thân làm tội đời. - Vu vùng vằng. Tính Vu là vậy, nếu không ưng là đá thụng đụng nia, nhăn nhó, rất khó coi, nhưng Rặt quen và hiểu tính nên không lấy đó làm điều phiền lòng. Vậy thôi nhưng mà hiền, biết thương, hôm nay lại mang đồ ăn ra tận ruộng cho Rặt đấy. Nhà Vu giàu, bố Vu trên thành phố không rõ buôn bán gì nhưng bộn tiền lắm, lại hiếm hoi có mình Vu nên Vu có tiếng được chiều nhất xóm. Còn Rặt, nhà một đống người. Chỉ tại bố mẹ ham có cái mấu để "mắc tên nối họ" nên cứ cố mãi, càng cố càng khổ. Mẹ bảo, trời không thương, đến Rặt là cái rặn cố thứ sáu mà vẫn là con gái. Ngày mẹ sinh, bố vào ngó cái rồi bỏ ra luôn trước khi buông một câu: Đúng là cái số rặt con gái. Cũng từ ấy cô có tên Thương. Mẹ nghĩ xót phận mình, thương con hẩm hiu nên đặt vậy. Nhưng cả làng gọi cô là Rặt, bắt đầu từ câu chuyện cười của bà đỡ. Bù lại nỗi thất vọng của cha, tình thương yêu của mẹ, Rặt lớn lên ngoan, lành. Ai nói thế nào cũng được, cô thường chỉ cười. Học hành chăm chỉ, những tưởng cô có thể đậu vào một trường dạy nghề nào đấy, nhưng cha bảo, con gái lớn đừng có phấn đấu nhiều quá mà nó nát ra. Nhỉnh hơn, tao gả quách cho thằng nào kiếm vài mâm - Cha Rặt vừa nói vừa nhìn ra ngoài sân, chả hiểu ông đùa hay thật nhưng Rặt sợ. Cô không dám giao du với ai, sợ cha ưng mắt lại tính chuyện gả thật. Cô chỉ chơi với Vu, cái đứa con trai vạm vỡ, học giỏi gần nhất làng.

Mẹ bận bịu, chỉ biết dạy các con, phận gái nhờ nhà chồng, chơi với ai nhớ nhìn cho kỹ. Giờ lắm tệ nạn lắm; rượu chè hút hít, mới nhìn không biết thế nào đâu. Rặt cười, trẹo giọng: Mẹ ơi, rượu thì có nhưng như bố mẹ vẫn chịu được đấy thôi. Còn hút chích hay ở chốn thị thành. Chứ quê nghèo lấy gì mà hút. - Mẹ cứ lo thế, đừng có chủ quan. Bỏ lại đằng sau lời mẹ, Rặt chạy ra cổng. Số phận thế nào lại lao phải Vu đang vác bó rọc mùng to tướng, vô tình cứu Vu thoát nạn. Chỉ một tích tắc thôi, nếu Rặt không làm chệch bước Vu thì cái xe máy của mấy thằng con trai mới lớn trong làng đang lao xuống dốc như điên thì đứt phanh lao thẳng vào Vu.

Sau bữa ấy, Vu càng mến Rặt, bỏ ngoài tai lời đàm tiếu không môn đăng hộ đối của bàn dân thiên hạ. Rặt nghĩ mình có được người trai mà gái cả làng thèm muốn thì mừng lắm. Chỉ buồn mỗi chuyện, năm vừa rồi thế nào mà Vu thi đại học không đỗ. Chắc tại chọn trường cao điểm quá.

"- Thế nào, nguội hết cả rồi". - Vu vùng vằng, chạy tới kéo Rặt lên bờ, vô tình kéo cô ra khỏi vùng ký ức. "- Ngẩn ngơ thằng chết tiệt nào thế? Ngồi xuống ăn đi, rồi tính". "- Tính gì". " - Tôi đã bảo rồi đấy, tôi thích Rặt, phải lo cho mai sau thôi". "- Hôm nay nói hay nhỉ?" - Rặt cười cười. "- Cười gì. Nhìn chúng nó kìa. Đứa đại học, đứa nhập ngũ, đứa học nghề, đứa chạy xe kiếm tiền cả rồi".

Rặt định vặc lại Vu, nhưng thấy vẻ mặt nghiêm túc bất thường lại thôi. Cô ngẩn ra. "- Tôi đang tính lên thành phố ôn thi, rồi kiếm cái trường dạy nghề nào đó. Rặt thấy tính thế được không?". "- Thế là sao?". "- Nghe nãy giờ mà không hiểu gì hả?". - Vu vớ cái xén xém vào bụi cây. "- Tóm lại là Rặt có đi với tôi không? Tôi không để Rặt khổ đâu?". "- Ai cho đi?" - Rặt nhíu mắt, nhìn hút vào đôi môi Vu đang dẩu lên. "- Cứ đi". "- Tiền đâu?". "- Không phải lo mà lị. Mai đi. Về lo xin phép, gói ghém nhá". "- Ơ…" - Rặt với tay níu hụt, Vu đã lao đi tìm xén. "- Khổ chưa, ai bảo ném. Mà mai không làm nữa thì còn tìm làm gì". - Rặt nói dỗi. "- Tìm cho đứa khác làm". - Vu nhấm nhẳn. Rặt cười, thấy Vu hay hay. Chỉn chu hả? Mười tám tuổi, lớn thật rồi. Rặt tin Vu, dựa vào Vu được không? Rặt về nhà, bệt mông xuống thềm, ngồi nghĩ ngợi lung tung. "- Ngồi cho mục đấy à? - Tiếng mẹ róng riết. - Mi có biết thằng cha mi chết ở chỗ nào không? Đi tìm về cho tao. Tao đang bốc hoả đây".

Rặt đứng dậy, nhưng không đi tìm bố. Làm sao mà biết ông say rồi tạt vào khóm nào mà ngủ đây. Cô ra sau nhà gánh đôi ba thùng lội ra vườn rau. Nắng đã xiên ngang tán mát mát. Những hạt nước nhảy nhót trên từng bắp sú. Rặt phải tưới thế này cho nước ngấm, trưa nắng dãi thì sáng mai bắp sú mới nở bung. Rặt định bụng ém mấy hôm nữa mới bán cho qua đận rau rẻ, nhưng thế này thì…

Về cuối ngõ, Rặt gọi: " Vu ơi…". Vu ôm bát loa cơm chạy ù ra, vừa chạy vừa nhai lấy nhai để: "- Chuyện gì?". "- Có thay đổi không?". "- Không!". "- Thế thì…". "- Bán rau chứ còn sao". "Được, định kiếm thêm chút hả. Lên đó Vu vừa học vừa làm thuê nuôi Rặt. Có Vu lo gì!".

Có Vu lo gì. Rặt vẫn lo, biết làm gì ở xứ đông người ấy, nhưng cứ thử xem sao. Người làng vẫn bảo, giàu nhà quê không bằng lê la hè phố mà. Vả lại ở nhà Rặt thấy bức bối quá, cô cảm giác mình đang muốn phá phách gì đấy. Thế là Rặt theo Vu…

Ban đầu mẹ cuống lên đi tìm. Nhưng vài hôm đã nhận được thư Rặt, cô viết rằng đã tìm được việc ở thành phố, mai mốt có tiền mang về. Bố tỉnh chút ới ới gọi Rặt rồi lại đắm vào rượu. Mẹ tối mắt với hết cái lo này đến nỗi sợ khác. Con gái đương thì cả một lũ. Chỉ chông chênh bám bíu vào chuyện Rặt không đi một mình và mẹ Vu lại đã sang có lời.

Mấy ngày đầu Rặt ở nhà Vu thuê. Số tiền bán rau lo ăn được mấy bữa. Vu tốt thật, Rặt nghĩ thế khi thấy Vu nghiêm chỉnh không có ý lấn lướt gì cô, trai gái dậy thì, ở phòng riêng nhưng Rặt không phải trông chừng gì. Chỉ có duy nhất một lần Rặt thấy Vu đổ ập vào người, ôm riết lấy, bất ngờ, nhưng Rặt chưa kịp kêu lên thì Vu lại buông tay, chạy ù ra ngoài. Rặt nghĩ Vu giữ cho mình nên càng yên tâm hơn. Vu còn bảo, vài bữa nữa gặp bố rồi thì cần gì cũng có.

Tìm mãi vẫn chưa có việc, Rặt buồn lang thang. Vu nói chờ rồi Vu tính. Chẳng biết Vu đi tính ở đâu mà suốt từ sáng đến tối xì. Rặt buồn chả nói chuyện được với ai. Nhà đi thuê, bên ngoài thấy ồn ĩ nhốn nháo vậy, nhưng thực mỗi phòng là một khoảnh riêng tư. Ai làm gì thì làm, cần thì đóng cửa, lấy giấy nhét kẽ hở, lấy báo che lỗ thông gió cũng được. Ai cũng vờ không để ý. Ở yên, miễn là không ngó ngoáy chọc vào chuyện người khác.

Một buổi tối chờ mãi không thấy Vu, Rặt ra cổng ngóng. Mùi xú uế bốc từ cống nước thải toen hoen làm cô muốn oẹ. Chợt có một làn gió lạ mơn man mang mùi nước hoa gợi dục ập vào mặt Rặt. Cô nhìn hút theo bóng đôi uyên ương vừa qua. Người đàn ông thỉnh thoảng lại tụt lại phía sau. Hình như ông ta già hơn cô gái, cứ cố bước nhanh được mỗi quãng ngắn lại dừng, gọi cô gái bằng thứ tiếng rất lạ, cô gái chững lại, gật gật xoa xoa tay…

Hôm sau, Rặt kể, Vu nói: "- Rặt cẩn thận! Ở thành phố có người xấu bụng hay săn con gái bán cho Đài Loan. Họ đưa thằng con trai đẹp mã ra gạ, nhưng cưới xong sang bên nước họ rồi mới biết chồng mình là người khác, vừa già vừa xấu, lại nghèo, có khi còn đui què mẻ sức ấy chứ… Vu đi vắng không trông chừng được, đừng có tin ai". Rặt ngả vào người Vu. Hạnh phúc khi Rặt có Vu phải không. Vu đây, cao to, đầy sức trẻ, rất lo cho Rặt và ở gần. Rặt còn lo gì nữa. Nhẹ nhàng Rặt đi vào giấc ngủ.

Sáng ra Rặt chẳng thấy Vu đâu. Dở trưa, có một bà tóc bạc đến đưa cho Rặt một mẩu giấy. Vừa lúc có tiếng bà chủ cho thuê nhà oang oang đầu ngõ… "Nào tiền ơi đóng đi. Không thì tôi đuổi đấy". Bà ấy xộc vào phòng, xỉa vào mặt Rặt: Ôi a, đây mà chả thưa lấy một tiếng. Tí chị dọn đi thì nhớ đưa chìa khóa cho tôi nhé. Gớm chơi đẹp đẹp là. Chọn được chỗ mới không phải ỉa chung rồi hả. Anh nhà thanh toát hết, báo trả nhà rồi.". Rặt mở vội mảnh giấy. "Rặt à, có chuyện. Vu phải đi chạy hàng cho ông bác gấp. Ta cố chuyến này kiếm một cục, để tính cưới. Hôm nay lại hết hạn thuê nhà, Rặt cứ đi theo bà cụ này nhá, bác Vu đấy". Rặt ngẩng lên, gặp nụ cười hiền của bà tóc bạc. Rặt gật đầu. "Có thế chứ" bà chủ nhà te tái đi ra. Không biết bà cụ tóc bạc có hiểu hết ý tin cậy và đường cùng của Rặt không nhưng bà tóc bạc vẫn cười, nụ cười dường như không tắt suốt từ lúc nhìn thấy không mặt trẻ trung xinh xắn của Rặt.

"- Đi đâu bây giờ?" - Rặt thở ra. "- Cô cứ theo tôi, với anh Vu chứ ai mà lo…". Rặt luống cuống sắp mấy thứ đồ bỏ vào balô, gọn ghẽ như khi mới lên.

Bà tên là Cười - Không biết thật hay đùa nhưng bà tóc bạc nói vậy - Cậu nhà gửi gắm rồi, cô an lòng. - Ta đi xe buýt chuyến tới, ra ngoại ô là có xe chạy hàng với Vu. Ăn đi đã. Rặt ăn trệu trạo cái bánh bà Cười đưa, ngẩng lên đã thấy cái xe Daewoo mui kín trờ tới. Trời chập tối. Rặt không nhìn rõ hai bên đường, đầu cô chập chờn câu: Vu đang đợi, rồi tự an ủi, động viên mình. Bà Cười từ lúc lên xe cũng không nói gì nữa, nhắm mắt ngủ. Rặt không hiểu tính bà quen thế hay sao mà tay bà cứ gác lên người cô. Nể người già cô đành im lặng, nhưng chỉ một lát sau cũng ngủ gục, với mộng mị nhập nhoà giữa những đường nét giãn nở, sóng đổ bên mắt, khoé môi của bà Cười và người mẹ vất vả. Bà Cười vả vả vào má Rặt cũng không biết gì, liền phẩy tay: - Ngấm thuốc rồi. Cho xuống đi chú tài. Người lái xe giật phanh, im lặng. - Cứ như thế! Bà Cười văng một câu tục theo cú nhẩy nhanh nhẹn như một con báo lọc lõi, rồi nhanh chóng mất hút phía sau. Chiếc xe lao toạc màn đêm.

Sáng sau, Rặt tỉnh lại trong một căn nhà nhỏ giữa rừng. Ánh nắng lấp loá trên những tán lá dầy. Hơi lạnh cùng mùi lá mục cây ẩm bốc lên cho cô một chút quen thuộc, như ở giữa vườn nhà trong một buổi chiều muộn. Khoảnh khắc bình an trôi đi rất nhanh. Cô tá hoá kêu lên khi đưa mắt nhìn ra xung quanh, chỉ có cây rừng và lá mục. Có ai không? Tôi ở đâu thế này? Tất cả chao đảo trong đầu: "Vu ơi… Ai thưa tôi đi…". Không có ai trả lời Rặt. Cô định lao ra ngoài nhưng bất ngờ ngã ngửa ra nền đất mốc bẩn.

" Cô không đi đâu được đâu". Tiếng nói lạ làm Rặt quên đi cái đau ở đầu. Cô hoảng hốt quay lại: "- Ông là ai, tôi đang ở đây?". "- Cô sắp đến nơi người ta cần cô. Ăn đi rồi ta đi tiếp". - Con người nhỏ thó nãy giờ vẫn ngủ ở góc nhà, tay nắm đầu xích sắt, mà Rặt không biết, tung cho cô nắm cơm. "- Quân dã man. Anh Vu ơi… Vu…" - Rặt gào lên… - Vu nào. Chắc cái thằng bán quách cô rồi. Tôi cũng chỉ là người mua lại, bán đi thôi. Lão nhỏ thó lao tới nhấc bổng Rặt lên, ném ra cửa - "Tí nữa mày ngủ thôi. Thở tí đi. Qua mấy đêm rồi khờ ạ. Tao cho tỉnh là để nuốt cái gì vào họng. Muốn sống thì cố!" "- Không… Rặt gào lên. Tôi sẽ…" "- Làm gì? Mày có biết đây là đâu không? Qua biên giới rồi. Người ta sẽ đến chọn mày bây giờ. Không quá năm thằng đâu. Ưng thì gật, không có thì đứa nó đánh róc thịt nghe chưa". "- Sao các ông bắt tôi…". Rặt tiếp tục gào một cách vô vọng.

Lão nhỏ thó cười khẩy, đưa mắt ngóng qua những tán lá, vẻ chờ đợi: "- Tìm thư trong túi áo ấy!"

"Rặt ơi, tôi biết lỗi tôi rồi. Tôi thương Rặt, tôi thương Rặt thật lòng. Tôi không muốn thế. Nhưng tôi không làm thế thì tôi cũng chẳng thể ngồi viết mấy dòng này Rặt ạ. Đời tôi thế là hỏng rồi. Tôi cần tiền nên bán Rặt, coi như tôi hại Rặt. Nhưng cũng là tôi giải thoát cho Rặt, để Rặt xa được cái thằng đốn mạt là tôi. Rặt vẫn bảo, không biết nó thế nào, nó ở đâu phải không? Vậy thì nó là thế đấy, nó ở chính cuộc đời tôi, cuộc đời Rặt đấy. Cái bầu trời đen của những bóng ma tuý vật vờ đang chụp lên đời chúng ta. Tôi phải làm vậy vì như thế may ra Rặt còn lấy được thằng dù đui què mẻ sứt nào nhưng cũng là con người. Còn ở với tôi, chỉ là một con quỷ đói thuốc thôi. Một con quỷ có thể lúc nào đấy sẽ kéo Rặt vào địa ngục của những làn khói trắng của những cảm giác ảo mất Rặt à. Chả còn biết nghĩ gì đâu. Như cha tôi ấy. Con người cả làng ngưỡng vọng ấy cũng là một con qủy đói thuốc đã tiếp tay hại bao người để trục lợi rồi đẩy chính con trai mình vào vòng cảm giác ảo đầy lao khổ. Trong cơn đói thuốc ông đã đẩy tôi ra đường với những viên gây nghiện. Tôi những mong chúng ta tới một mảnh đất mới dựng một cuộc đời riêng hạnh phúc, gạt hết những xấu xa quanh mình. Nhưng tôi đã không thể. Chúng ta không thể nằm bên ngoài cuộc đời của bao người khác. Rặt như tất cả trước hết cần phải đáp ứng những nhu cầu rất thường nhật. Tôi đã cố gắng, nhưng không được. Và vào cái lúc đứng trước ngưỡng người và quỷ đấy, tôi đã lại để cho ông bán mình. Tôi thương ông ấy không muốn ông ấy chết vật giữa đường. Còn Rặt có chút nào thương tôi lúc này không…"

Rặt lồng lộn, hò hét trong gian buồng chật hẹp một hồi rồi ngồi ôm mặt khóc như trẻ nhỏ. Vò nát mảnh thư, Rặt như thấy ai đang cào cấu gan ruột mình. Ma tuý, nỗi ám ảnh đi bên mọi cuộc đời, mà nhiều khi ta cứ trưởng hay ta thờ ơ mà nghĩ nó xa vời tận đâu đâu. Giờ đây, nó hiện hữu, nó in dấu lên mọi cuộc đời sao mà rõ ràng, đau đớn thế. Chỉ một phút thiếu tỉnh táo, một phút dại khờ, hay chỉ là cái cách hững hờ với cuộc đời thôi, đã phải gánh chịu, trả giá đắt… Rặt nghĩ, thương Vu từng ấy ngày sao Rặt không nhận ra, chỉnh hướng. Chỉ lo xét cái cách Vu chiều cô. Rồi mẹ bảo không nghe. Thương người mà hững hờ với người quá. Còn Vu, sao lại cạn tình, bạc đời, mất hết niềm tin thế Vu. Rặt thôi gào. Có gì rào lên nơi cổ. Cô muốn oẹ mà không oẹ nổi. Ngoài kia gió vẫn từng hồi thốc vào căn nhà nhỏ, cuộn lại rồi bung ra như muốn bốc tất cả lên không trung. Lấy hết sức bình sinh, Rặt nhao cả hai tay túm chặt lấy cây cột cái. Mình phải sống! Cô tự nhủ trước khi chìm vào cơn mê sảng".

Trước những người lính biên phòng, Rặt chỉ kể được có thế. Cô thèm nghe tiếng người, tiếng xôn xao ngoài hiên đẫy gió và nắng mới./.