Chương 15 (2)

Mẻ nung đầu tiên gồm ba trăm hình người, hay nói chính xác hơn là ba trăm năm mươi, kể cả số dự kiến khả năng bị hư hỏng. Lò nung không chứa thêm được nữa. Đó là ngày nghỉ của Marçal, và cũng là ngày lao động cật lực của anh. Nhẫn nại, chăm chỉ, anh giúp bố vợ đưa các con búp bê đặt trên các giá trong lò, bảo đảm nhiên liệu cho lò, một công việc dành cho những người khoẻ mạnh, không những vì nó hao tốn sức lực cơ thể để vận chuyển và đưa củi vào hầm lò trong suốt thời gian trước và trong quá trình nung gốm, bởi vì loại lò nung cũ kỹ ,thô sơ như thế này so với các lò có công nghệ hiện đại, cần rất nhiều thời gian để có thể đạt được điểm nung cần thiết, và khi đã đạt rồi lại phải hết sức vất vả để giữ cho bằng được độ ổn định cao nhất có thể. Marçal làm việc cho đến tận khuya, đến khi bố vợ, sau khi đã hoàn thành công việc ở giải thích gốm, đến thay thế cho anh. Marta mang bữa ăn đêm ra cho bố, sau đó cho Marçal và hai người ngồi trên ghế vốn được dùng để suy tư, cùng ăn với chồng. Không ai trong hai người ăn ngon miệng, mỗi người có lý do riêng. Em thấy anh hầu như không ăn gì cả, chắc là anh mệt lắm phải không, người vợ hỏi, Tương đối, anh đã mất thói quen làm việc nặng nhọc, vì vậy lại càng mệt mỏi hơn, người chồng nói, Ý tưởng sản xuất những hình người bằng gốm này là của em đấy, Anh biết rồi, Là của em, nhưng những ngày gần đây trong lòng em dằn vặt nỗi ân hận, lúc nào em cũng tự hỏi liệu chúng ta có đáng phải cắm đầu cắm cổ vào việc làm các con búp bê này không, liệu tất cả những việc này có đáng coi là vô ích hay không, Vào lúc này điều quan trọng nhất đối với bố em chính là có việc để làm, chứ không phải là việc đó có ích hay không có ích, nếu em không cho ông làm việc, dù bất kỳ việc gì, thì chẳng khác nào em đã tước mất lẽ sống của ông, và nếu em có nói với bố là việc ông đang làm chẳng có tích sự gì, thi dù sự thật hiển nhiên ngay trước mắt, ông vẫn không tin điều đó, đơn giản là ông không thể tin như vậy được, Trung tâm đã từ bỏ không mua đồ gốm của chúng ta và ông đã kìm nén được cú sốc này, Bởi vì ngay lập tức em đã có ý tưởng sản xuất các loại hình người bằng gốm, Em linh cảm thấy sắp có những ngày xấu, còn tệ hại hơn những ngày qua nữa đấy, Việc thăng cấp của anh chẳng bao lâu nữa sẽ trở thành hiện thực, nhưng đó sẽ là ngày xấu đối với bố em đấy, Bố đã nói là cùng đi với chúng ta đến sống ở Trung tâm cơ mà, Đúng thế, nhưng ông nói đúng như cách ta thường nói là đến một ngày nào đó mình sẽ chết, trong tâm trí của chúng ta luôn có một phần không chịu chấp nhận điều mà nó biết là số phận của mọi sinh linh, nó cứ làm ngơ đi, bố em là như vậy đó, ông nói là sẽ cùng đi với chúng ta, nhưng trong thâm tâm dường như ông không hề tin vào điều đó, Dường như ông đang chờ sự xuất hiện vào phút chót của một con đường khác thì phải, Ông cần phải biết là chỉ có một con đường đi đến Trung tâm, chính là cái con đường từ Trung tâm đến Trung tâm ,làm việc ở đó nếu anh biết rõ điều mình nói, Có người nói là vào bất cứ giờ nào cuộc sống ở Trung tâm luôn luôn là điều kỳ diệu đúng không anh. Marçal chưa trả lời ngay. Anh cho con chó một miếng thịt vì biết từ đầu nó đã kiên nhẫn chờ đợi thức ăn thừa, rồi anh mới trả lời, Ừ, cũng như con Achado chắc đang cho rằng vào giờ khuya khoắt này mà còn kiếm được miếng thịt thì quả là điều kỳ diệu. Anh xoa lưng con vật, hai lần, ba lần, lần đầu chỉ là cử chỉ thân mật thông thường, những lần sau lại vì nỗi buồn khắc khoải, dường như anh muốn tranh thủ an ủi nó, nhưng thực ra anh mới chính là người phải được trấn an tinh thần, vì anh bỗng chợt nhớ ra một điều đã được giấu kín trong trí nhớ của mình bấy lâu nay, Ở Trung tâm người ta không cho nuôi chó. Đúng thế, ở Trung tâm người ta không cho phép nuôi chó và mèo, chỉ được nuôi chim nhốt trong lồng hoặc cá trong bể cá, và thậm chí những con vật này ngày càng ít thấy kể từ khi người ta chế tạo ra những bể cá ảo mà trong đó chẳng hề có những con cá sống hoặc nước cần phải thay hàng ngày nữa. Ở trong đó tung tăng bơi lội hàng chục con cá thuộc mười loại khác nhau, mà để chúng khỏi chết, người ta cũng phải chăm sóc, cho ăn như cá sống thật, phải chú ý cả chất lượng của thứ nước không có thật kia nữa, phải điều chỉnh nhiệt độ, và ngoài ra, ở sâu phía sau tuỳ người chủ có thể lựa chọn trang trí phong cảnh là những tảng đá hoặc các loại rong, và người chủ may mắn của tác phẩm kỳ diệu này còn được trang bị hệ thống âm thanh để vừa ngắm đàn cá không ruột, không xương bơi lội vừa được nghe mọi loại tiếng động của bãi biển vùng Caribe, của vùng rừng rậm nhiệt đới hay tiếng gầm rú của cơn bão biển. Ở Trung tâm người ta không muốn có chó, Marçal lại tự nhủ, rồi anh lại chợt nhận thấy, trước mắt, nỗi băn khoăn này buộc phải che giấu tiếp một nỗi lo lắng khác, Liệu mình có nên nói, hay không nói chuyện đó với Marta nhỉ, anh bắt đầu nghiêng về ý nên nói, nhưng sau khi nghĩ lại thì anh thấy tốt hơn hết nên để vấn đề này lại sau, cho đến khi phù hợp, cho đến khi không còn cách nào khác là phải nói ra. Thế là anh quyết định im lặng, nhưng cũng giống như trong bể cá ảo, ý chí của ta cũng trôi nổi dập dềnh hư hư thật thật trong đầu, nên chỉ một phút sau anh đã nói với Marta, Anh vừa chợt nhớ ra rằng chúng ta không thể mang Achado theo về sống ở Trung tâm được, ở đó họ không cho phép nuôi chó, quả là một vấn đề nghiêm túc đấy, con vật đáng thương quá, ta phải để nói lại mất thôi, Có lẽ sẽ tìm được một giải pháp nào chăng, Marta nói, Hoá ra em cũng đã nghĩ đến chuyện này rồi ư, Marçal kinh ngạc hỏi, Vâng, em đã nghĩ đến, từ lâu rồi cơ, Thế giải pháp này là gì vậy, Em nghĩ là Isaura sẽ không từ chối chăm sóc Achado, thậm chí em cho rằng bà ấy còn vui vẻ nữa là đàng khác, hơn nữa họ đã quen biết nhau rồi mà, Isaura ư, Vâng, Isaura, chính là bà được tặng chiếc bình ấy, anh nhớ chưa, cũng là người cho chúng ta bánh, là người đến tận đây tìm em để nói chuyện đúng hôm anh và em đi ăn cơm trưa với bố mẹ anh ấy, Anh thấy ý tưởng này tốt đấy, Đó là phương án tốt nhất đối với Achado, Chỉ còn xem bố em có đồng ý hay không, Ta đã biết là một nửa ông ấy sẽ phản đối, ông sẽ nói, ê không được đâu, rằng một người phụ nữ độc thân mà sống chung với chó là chẳng phù hợp tí nào hết, em hình dung là ông có thể sẽ bịa ra vô số lý lẽ khác ngoài ý kia nữa đấy, nào là sẽ có nhiều người khác không chịu nhận con chó đâu, nhưng chúng ta cũng biết là nửa khác ông sẽ mong muốn hết sức thật lòng phương án ấy, và mong một nửa đầu tiên không thắng, Mối tình giữa hai người tiến triển ra sao rồi, Marçal hỏi, Isaura thật đáng thương, bố thật đáng thương, Tại sao em lại nói Isaura thật đáng thương, bố thật đáng thương, Tại vì đúng là Isaura yêu ông, nhưng lại không thể vượt qua được hàng rào do ông dựng lên, Thế bố thì sao, Bố ư, ông lại đang rơi vào đúng câu chuyện hai nửa người kia, một nửa thì có lẽ không nghĩ gì hơn là tình thương yêu đó, Thế còn nửa kia thi sao, Nửa kia đã sáu mươi bốn tuổi rồi, nửa kia lo sợ, Đúng là người ta thật phức tạp, Đúng thế, nhưng nếu đơn giản thì chúng ta đã chẳng phải là con người. Achado không còn ở đó nữa, nó nhớ là không còn ai ở cùng với ông chủ già trong xưởng gốm để làm tiếp lô thứ hai gồm ba trăm con búp bê trong lô hàng đầu tiên sáu trăm con, nhưng con chó nhìn thấy mọi chuyện này và hết sức bối rối , nó nhận ra nhưng không thể nào hiểu nổi, làm quần quật, cố hết sức đổ bao mồ hôi và bây giờ ta không đề cập đến bao nhiêu tiền thu được qua phi vụ này, sẽ ít chăng, sẽ khoảng thế này thôi ư, chắc sẽ không nhiều đâu, sao mà lại nói như Marta lúc nãy là liệu tất cả chuyện nay đều sẽ trở nên vô ích hay không. Như ta đã thấy trước đây cũng như bây giờ, nhờ có cuộc nói chuyện sâu sắc giữa Marta và Marçal mà chúng ta có thể khẳng định lại một lần nữa là chiếc ghếđá kia đúng như tên gọi là chiếc ghế của những suy tư, nhưng đã đến lúc phải chăm sóc lò nung rồi, phải đưa thêm củi vào miệng lò lửa, thật cẩn thận, Marçal ạ, anh đừng quên rằng mệt mỏi có thể cản trở việc thực hiện các biện pháp phòng vệ đấy, anh phải tăng thêm thời gian cho việc giữ mình, đừng để lại xảy ra tai nạn như cái ngày phải gió trước đây, khi lưỡi lửa như con rắn độc đã đớp vào bàn tay trái của anh. Đại khái, đó cũng là điều mà Marta nói, Em đi rửa bát đĩa và đi ngủ đây, anh phải cẩn thận đấy nhé, Marçal à.
Sáng sớm hôm sau, như thường lệ, Cipriano Algor lại lái xe chở Marçal đến Trung tâm. Khi ra khỏi nhà, ông đã nói với con rể, Bố không biết phải cảm ơn sự giúp đỡ của con ra sao đây, và Marçal trả lời, Con đã làm tất cả những gì có thể được, cầu trời là mọi thứ sẽ tốt đẹp cả, Bố tin chắc rằng những hình người bằng gốm sắp tới sẽ bớt phức tạp hơn nhiều, bố đã tìm ra khối mẹo vặt để đơn giản hoá công việc, đó chính là ưu thế của việc tích luỹ kinh nghiệm đấy, bố tin rằng tuần tới ba trăm con búp bê khác sẽ được hoàn thành và đưa ra hong trên bàn đấy, Nếu mười ngày tới, trong kỳ nghỉ mới, nếu tất cả chúng đã đủ điều kiện đưa vào lò, thì con sẽ lại giúp bố một tay, Cảm ơn con, con có muốn bố nói điều này không, nếu không óc chuyện khủng hoảng đáng kiếp về bán hàng gốm vừa qua, thì bố và con đã có thể làm thành một đôi thợ gốm giỏi giang rồi, con phải có thể từ bỏ công việc bảo vệ ở Trung tâm và tập trung công sức cho nghề gốm rồi đấy, Có thể như thế, nhưng đã quá muộn để nghĩ đến chuyện đó rồi bố ơi, hơn nữa, nếu chúng ta làm như vậy thì bây giờ cả hai đều đã thất nghiệp mất rồi, Bố vẫn còn việc làm đấy chứ, Đúng thế. Sau đó, khi đã đi trên xa lộ vào phải, sau một khoảng thời gian im lặng khá dài, Cipriano Algor mới nói, Bố có ý tưởng này và muốn biết con sẽ nghĩ nó ra sao, Bố nói xem nào, Mang đến Trung tâm ngay sau khi sơn đã khô, ba trăm con búp bê đầu tiên, để cho Trung tâm thấy chúng ta đang làm một cách nghiêm túc và có thể bắt đầu bán trước thời hạn dự kiến, đó sẽ là việc tốt cho họ và tốt hơn cho chúng ta, giảm bớt thời gian chờ đợi kết quả, và nếu tất cả diễn ra như mon gat, thì chúng ta có thể cảm thấy yên tâm hơn cho việc sản xuất trong tương lai, không cần phải vội vã gì lắm, như lần này, con thấy ý tưởng đó ra sao, Con tin là đúng, con tin đó là ý tưởng tốt ạ, Marçal nói, và đúng lúc này anh chợt nhớ tới ý tưởng tốt đẹp là trao con chó cho bà hàng xóm được tặng chiếc bình, Sau khi đưa con đến chỗ làm bố sẽ đi nói chuyện với ông trưởng phòng cung ứng, bố tin chắc rằng ông ta sẽ đồng ý, Cipriano Algor nói, Cầu trời được như vậy, Marçal đáp lại và chợt nhớ là mình vừa nhắc lại đúng mấy từ mới nói vừa rồi, đó là điều thường xảy ra với chúng ta khi nói chuyện, ta thường lặp lại những từ ngữ, nhưng trong một số trường hợp, ta không biết vì sao, không nhận ra điều này. Khi xe vào đến phải Marçal hỏi, Bây giờ ai sẽ vẽ các con búp bê ạ, Marta cứ đòi được vẽ, viện cớ là bố không thể vừa đi lễ nhà thờ vừa đi cuốcđất, không nói đúng mấy từ ngữ đó, nhưng ý tứ thì như vậy đấy, Bố ơi, sơn là độc hại lắm đấy, Ừ, đúng là rất độc, Và trong tình trạng hiện nay của Marta không nên để nó làm việc này, Bố sẽ làm đầu tiên, bố có thể dùng máy phun, đúng là sẽ tung hơi sơn vào trong không khí, nhưng sẽ nhanh hơn, Rồi sau đó thì sao ạ, Sau đó sẽ dùng cây cọ vẽ, đỡ hại hơn, Đáng ra tối thiểu cũng phải mua một chiếc mặt nạ, Đắt lắm, Cipriano Algor lẩm bẩm, như cảm thấy xấu hổ với những lời nói của mình, Nếu chúng ta đã tìm được tiền thuê xe tải chở hết số hàng gốm tồn kho ra khỏi Trung tâm thì cũng có thể tìm đủ tiền mua chiếc mặt nạ chứ ạ, Chúng ta đã không nghĩ đến chuyện đó, Cipriano Algor nói, sau đó hối hận, chữa lại, Bố đã không nghĩ đến chuyện đó. Hai người đang đi trên đại lộ thẳng đến Trung tâm, dù ở xa nhưng đã có thể đọc được những chữ trong bảng quảng cáo khổng lồ treo ở đó, QUÝ VỊ LÀ KHÁCH HÀNG TỐT NHẤT CỦA CHÚNG TÔI, NHƯNG, XIN QUÝ VỊ ĐỪNG NÓI ĐIỀU ĐÓ VỚI HÀNG XÓM CỦA MÌNH. Cipriano Algor không bình luận gì, còn Marçal thì tỏ ra kinh ngạc khi nghĩ rằng, Người ta đùa giỡn trên lưng chúng ta. Khi xe đỗ lại ở cửa của khu vực an ninh, Marçal nói, Nói chuyện xong với ông trưởng phòng cung ứng bố nhớ ghé qua đây nhé, con sẽ kíếm cho bố một chiếc mặt nạ, Với bố thì không cần đâu, còn Marta chỉ cần dùng cọ để phết sơn thôi mà, Bố cũng hiểu cô ấy như con, hễ bố nhãng ra một tí là cô ấy sẽ chiếm ngay chỗ của bố ấy và khi bố nhận thấy chuyện gì đã xảy ra thì quá muộn mất rồi, Bố không biết mình sẽ ở phòng cung ứng mất bao nhiêu thời gian, bố sẽ hỏi về con ở đây hay vào trong đó tìm con, Bố đừng vào làm gì, không cần thiết đâu, con sẽ để chiếc mặt nạ ở chỗ bạn đồng nghiệp ngay cổng này đây, Tuỳ con thôi, Hẹn mươi ngày nữa gặp lại bố nhé, Mười ngày nữa gặp lại nhé, Bố ơi, nhớ chăm sóc Marta giúp con nhé, Ừ, bố sẽ chăm sóc nó , con cứ an tâm đi, con không yêu thương nó hơn bố được đâu, Con không biết liệu có thương cô ấy nhiều hay ít hơn bố hay không nhưng chắc là con thương yêu cô ấy theo cách khác, Marçal này, Bố nói đi, Con hãy ôm hôn bố đi. Khi ra khỏi xe, hai mắt của Marçal rơm rớm nước mắt. Cipriano Algor không đấm lên đầu mình, chỉ nhủ thầm trong bụng cùng với nụ cười mỉm buồn bã. Hoá ra một người đàn ông đã đến mức cầu xin một vòng tay ôm hôn, chẳng khác gì một đứa trẻ con thiếu tình thương yêu rồi ư. Ông nổ máy khởi động chiếc xe, cua một vòng quanh khu nhà, bây giờ đã rộng lớn hơn trước do sự bành trướng của Trung tâm, Không bao lâu nữa chắc chắn chẳng ai còn nhớ xem khu đất này trước đây là gì, ông nghĩ. Mười lăm phút sau, ông đưa xe xuống tầng hầm, trong lòng cảm thấy ngỡ ngàng như người vừa đi đâu lâu ngày nay mới quay lại nơi này, dù thấy không có gì thay đổi mấy. Sau khi báo cho nhân viên bảo vệ ở cửa biết mình đến hỏi công việc chứ không phải đến để dỡ hàng, ông đỗ xe ở mép đường. Đã có một dãy dài xe tải đang chờ , một số xe trông rất lớn, mặc dù phải còn đến hai tiếng nữa bộ phận tiếp nhận hàng hoá mới mở cửa làm việc. Cipriano Algor ngồi ngay ngắn lại và cố ngủ. Trước khi đi phải, ông nhìn lần cuối qua lỗ quan sát vào bên trong lò nung và thấy mẻ nung đã chín, bây giờ chỉ chờ cho lò tự nguội đi từ từ, tránh vội vàng giống như người tự đi trên chính đôi chân của mình. Để ngủ được ông bắt đầu nhẩm đếm số lượng búp bê như người ta thường đếm cừu, bắt đầu bằng số búp bê anh hề và ông đã đếm hết, sau đó chuỷên sang đếm các anh hề xiếc và đếm được toàn bộ, năm mươi búp bê loại này và năm mươi loại kia, số thừa ra dự phòng bù cho số bị hư hỏng thì ông không quan tâm đến, sau đó ông định quaysang đếm búp bê hình người Eskimo, nhưng không hiểu sao lại đếm các cô y tá trước,và trong cuộc chiến để đếm cho hết số lượng các cô y tá, ông đã ngủ thiếp đi lúc nào không biết. Không phải lần đầu tiên ông ngủ thiếp đi trong buổi sáng ở dưới đường xuống tầng hầm của Trung tâm, cũng không phải lần đầu tiên ông bừng tỉnh vì tiếng âm vang của động cơ xe tải. Ông xuống xe và đi về quầy đón khách, nói mình là ai, nói rằng mình đến để làm sáng tỏ một vấn đề, rằng mình muốn được nói chuyện với ông trưởng phòng cung ứng, nếu được. Đó là một vấn đề quan trọng, ông nói thêm. Người nhân viên nhìn ông với vẻ nghi ngờ, rõ ràng là cả vấn đề và cả con người vừa đi ra khỏi chiếc xe tải nhỏ cà tàng tự giới thiệu là thợ gốm kia chắc chẳng có gì quan trọng đâu, nên người nhân đã trả lời ngay là ông trường phòng rất bận rộn. Đang họp, anh ta nói cụ thể hơn, và còn bận suốt buổi sáng nữa, nên yêu cầu ông nói rõ đến đây để làm gì đi nào. Ông thợ gốm giải thích vấn đề cần nói, cũng không quên bịa ra chuyện đã nói chuyện qua điện thoại với ông trưởng phòng để gây ấn tượng mạnh hơn với người nhân viên, và cuối cùng ông cũng nghe thấy anh chàng kia nói, Tôi sẽ đi hỏi ông phó phòng. Cipriano Algor sợ rằng người đi ra đây sẽ là tay phó phòng xấu bụng đã làm cuộc đời ông cay đắng, nhưng viên phó phòng xuất hiện lần này lại là một người có giáo dục và lịch duyệt, chú ý lắng nghe và khen đó là một ý tưởng tuyệt vời. Thật là một cuộc gặp gỡ tốt đẹp, vâng thưa ông, rất tốt cho cả ông và còn tốt hơn đối với chúng tôi, trong khi các ông sản xuất lô thứ hai ba trăm sản phẩm và chuẩn bị cho việc sản xuất tiếp số sáu trăm còn lại, làm hai đợt, như trong trường hợp hiện nay, hoặc chỉ một đợt duy nhất, trong khi đó chúng tôi khảo sát mức độ tiếp nhận của công chúng khách hàng, những phản ứng đối với sản phẩm mới, những bàn tán công khai hoặc âm thầm, thậm chí chúng tôi còn có thời gian để tổ chức những cuộc thăm dò theo các hướng, thứ nhất, tình hình trước khi mua, tức là sự quan tâm, sự khao khát, nguyện vọng bột phát hay có định hướng của khách hàng, bước thứ hai, tình hình kết quả của việc sử dụng, tức là, sự thích thú khi sử dụng, ích lợi được thừa nhận, sự hài lòng, từ quan điểm cá nhân cũng như từ quan điểm một nhóm người, là của gia đình, một giới nghề nghiệp, hoặc bất cứ nhóm người nào khác, vấn đề, đối với chúng tôi hết sức cơ bản, chính là đánh giá xem nó có giá trị sử dụng hay khôngbằng, yếu tố biến động ra sao, yếu tố ổn định đến mức nào, yếu tố chủ quan, nó ở mức quá thấp hoặc quá cao so với giá trị trao đổi, Và khi chuyện đó xảy ra thì các ông sẽ làm gì, Cipriano Algor hỏi chỉ để mà hỏi, nên viên phó phòng trả lời với giọng pha chút mỉa mai, Thưa ông, tôi đồ rằng ông sẽ không khoanh tay ngồi chờ cho đến khi ở đây người ta phát hiện ra bí quyết của mật ong chứ, Tôi thường nghe nói là bí quyết của mật ong là không tồn tại trong thực tế, chẳng qua là người ta thần thánh hoá nó lên, một quan niệm sai lầm, một huyền thoại được thêu dệt lên, một câu chuyện tưởng là thật mà không phải là thật, Ông có lý đấy, bí quyết của mật ong là không có thật, nhưng chúng tôi biết nó. Cipriano Algor rút lui cứ như mình là nạn nhân của một cuộc tấn công bất ngờ. Viên phó phòng hài lòng nhấn mạnh rằng ý tưởng là tốt, rất tốt, rằng ông ta sẽ chờ lô hàng đầu tiên rồi sau đó sẽ thông báo cho ông thợ gốm các tin tức tiếp theo. Buồn bã, đầy cảm giác bị đe doạ, Cipriano Algor bước vào trong xe và đi ra khỏi tầng hầm. Câu nói cuối cùng của viên phó phòng cứ nhảy múa trong đầu ông, Bí quyết của mật ông không có thật, nhưng chúng tôi biết nó, không có thật, nhưng chúng tôi biết nó, chúng tôi biết nó, chúng tôi biết nó. Ông đã nhìn thấy một chiếc mặt nạ rơi xuống và nhận thấy đàng sau lại có một chiếc khác giống y như vậy, ông đã hiểu rằng những chiếc mặt nạ tiếp theo cũng giống hệt như những chiếc đã rơi xuống, đúng là bí quyết mật ong không có, nhưng bọn họ biết nó. Ông không thể nói nỗi băn khoăn lo lắng của mình cho Marta và Marçal được bởi vì chúng sẽ không thể hiểu, và chúng sẽ không thể hiểu được vì chúng không ở đó cùng với ông, ở phía bên ngoài quầy tiếp khách, nghe viên phó phòng giải thích thế nào là giá trị trao đổi và giá trị sử dụng, có lẽ bí quyết mật ong chính là tạo ra và phát triển những biện pháp khuyến khích và gợi ý trong khách hàng đủ để những giá trị sử dụng dần dần nâng cao về mặt danh tiếng, bước kế tiếp ngay sau đó là sẽ là nâng cao những giá trị trao đổi, được nhà sản xuất áp đặt một cách tinh tế cho người tiêu thụ khiến họ mất dần thói quen tự vệ trong người, tức là mất đi ý thức về bản thân mình vốn đã từng cho họ, dù ở mức độ thấp, chút ít khả năng để chống trả và giữ quyền tự chủ. Sở dĩ phải giải thích tỉ mỉ và rối rắm bởi vì là vì Cipriano Algor vốn chỉ là một người thợ gốm đơn thuần, chẳng có nổi bất cứ một bằng cấp xã hội học nào và chưa bao giờ được học về kinh tế, thế mà ông ta đã dám với cái đầu nhà quê của mình, chạy theo một ý tưởng để cuối cùng phải tự thừa nhận, do thiếu ngôn từ thích hợp và do tính mù mờ lấp lửng trong những khái niệm mà người kia đã dùng, không thể chuyển nổi sang thứ ngôn ngữ đủ khoa học khải dĩ khiến ta dễ hiểu hơn, tóm lại, ông chỉ hiểu theo cách của mình những điều người kia nói theo cách của ông ta. Lúc này Cipriano Algor chỉ còn nhớ đến sự rối rắm của cuộc đời và sự rối rắm trong việc hiểu đời sống, khi đến phòng cung ứng của Trung tâm để đặt ra câu đơn giản nhất trong các câu hỏi và ra khỏi đó với câu phức tạp và tối tăm nhất trong số các câu trả lời, thế cho nên việc ông bị lạc trong cái mê hồn trận của chính đầu óc mình là một lẽ đương nhiên thôi. Nhưng ít nhất thì cũng cứu vớt được ý định ban đầu. Để tự bào chữa, Cipriano Algor có thể sẽ viện cớ rằng mình đã làm hết sức trên cương vị một người thợ gốm để cố giải mã ý nghĩa được che giấu dưới những câu chữ bí hiểm của viên phó phòng luôn tươi cười kia, và thậm chí ông cũng tự thấy rõ ràng là mình chẳng giànhiểu được điều gì cả, rằng con đường mà mình đi có lẽ chẳng đưa đến đâu. Những chuyện này chẳng biết để cho ai đây, Cipriano Algor tự nghĩ, không thể nào để im được những băn khoăn ở trong lòng. Dù sao thì chúng ta cũng có thể nói, những kẻ khác làm ít hơn mà lại tự phụ hơn.
Cái hộp mà Marçal gửi lại người gác cổng đựng hai chiếc mặt nạ, chứ không phải là một, để đề phòng hệ thống lọc khí của một trong hai chiếc bị hỏng, thư gửi kèm nói vậy. Và một lần nữa lời đề nghị Bố nhớ chăm sóc Marta hộ con nhé. Gần như đã đến giờ ăn trưa, thế là mất cả buổi sáng, Cipriano Algor nghĩ, và nhớ ngay đến công việc làm khuôn, đến việc nhào đất sét đang đợi mình, đến chiếc lò nung đã dần dần nguội, đến dãy những con búp bê xếp trong lò. Sau đó, khi đã đi được đến nửa đại lộ, quay lưng với bức tường của Trung tâm có hàng chữ, QUÝ VỊ LÀ KHÁCH HÀNG TỐT NHẤT CỦA CHÚNG TÔI, NHƯNG, XIN QUÝ VỊ ĐỪNG NÓI ĐIỀU NÀY VỚI HÀNG XÓM CỦA MÌNH được viết một cách ngạo mạn đến nực cười, nói lên tỷ lệ hợp lý giữa tòng phạm vô ý thức của thành phố với sự lừa dối có ý thức đang điều hành và nuốt chửng tất cả, thì cũng là lúc Cipriano Algor nảy ra ý nghĩ trong đầu hoá ra không chỉ mất cả buổi sáng nay, mà những câu nói châm chọc của viên phó phòng cũng làm biến mất, tất cả những gì thực sự còn lại trên thế gian mà ông đã học được và đã quen sống, thế là từ hôm nay mọi thứ chỉ là bề ngoài, ảo tưởng, vô nghĩa, những câu hỏi không có trả lời. Thật muốn đâm sầm chiếc xe vào một bức tường nào đó, ông nghĩ. Ông tự hỏi tại sao trước đây mình chưa làm điều này và có thể là không bao giờ mình sẽ làm, sau đó ông tự điểm lại các lý do. Mặc dù đây mới còn nằm trong phạm vi phân tích, ít nhất cũng là về nguyên tắc, thì những người tự tử trước hết phải flà những người không muốn sống, lý do đầu tiên trong số các lý do mạnh mẽ nhất khiến Cipriano Algor không tự tử chính là việc ông còn đang muốn sống, và tiếp ngay sau đó xuất hiện Marta, con gái ông, luôn gắn liền với cuộc sống của cha, nên cũng có thể coi hai lý dó là một, sau đó là xưởng gốm, lò nung, và còn cả anh con rể Marçal nữa, đương nhiên rồi, anh ta đẹp trai và rất yêu thương Marta và Achado, mặc dù nhiều người thấy đưa chó vào diện này là chuyện vớ vẩn vì về khách quan họ không thể nào giải thích được rằng ngay một con chó cũng có khi đủ sức giữ một người ở lại với cuộc đời, và còn nữa, và còn nữa, và còn gì nữa nào, Cipriano Algor không thể tìm thêm được các lý do khác, tuy nhiên ông có cảm tưởng vẫn còn thiếu một nguyên nhân nữa, gì nhỉ, gì không phải nhỉ, bỗng nhiên, không hề báo trước hồi ức của ông bỗng tung ra trước mặt cái tên và gương mặt của người phụ nữ đã mất, tên và gương mặt của Justa Isasca, tại sao thế, Cipriano Algor đang tìm những nguyên nhân khiến mình không lái xe đâm vào tường cơ mà, và ông đã điểm được lượng và chất đủ rồi, này nhé, bản thân ông, Marta, giải thích gốm, lò nung, Marçal, con chó Achado và ngoài ra còn có cây dâu ông quên chưa nhắc đến, thế thì sẽ hết sức vô lý và lý do cuối cùng, cái lý do bất ngờ mà sự tồn tại chẳng khác gì chỉ là một chiếc bóng hay một sự khiêu khích, lại chính là người đã không còn thuộc thế giới này nữa rồi, đúng là không phải là một ai khác, mà chính là người phụ nữ mà ông đã từng cưới làm vợ, người đã từng làm việc cùng với ông , người mẹ của con gái ông, nhưng ,dù là thế, dù có năng lực biện chứng tài tình đến đâu thì cũng khó mà biện bạch được rằng hồi ức về một người đã chết lại có thể là lýdo khiến một người sống muốn tiếp tục sống. Một người yêu thành ngữ, tục ngữ, châm ngôn và các cách nói dân dã khác có thể nói rằng ở đây có con mèo bị nhốt nhưng đuôi vẫn thò ra ngoài. Xin lỗi về sự so sánh khập khiễng và bất kính này, chúng tôi muốn nói là cái đuôi của con mèo, trong trường hợp đang xem xét đây, chính là bà Justa, và để gặp được cái còn thiếu của con meo thì chỉ cần vòng qua góc tường kia thôi. Cipriano Algor sẽ không làm điều này. Tuy nhiên, khi về đến thị trấn, ông sẽ để xe lại trước cửa nghĩa trang nơi ông chưa hề quay lại lần nào kể từ hôm đó, và ông sẽ đi đến mộ của vợ. Ông sẽ ở đó một lúc để suy nghĩ, có lẽ để cảm ơn, có lẽ để hỏi, Tại sao em lại xuất hiện, có lẽ nghe hỏi, Tại sao em lại xuất hiện, sau đó sẽ ngẩng đầu và sẽ nhìn xung quanh như tìm ai đó. Dưới ánh nắng này, vào giờ ăn trưa, thì chắc sẽ không thể thấy ai.