Chương 5

T ôi chú ý đến hôn nhân vì nó là sự ủng hộ quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Đề tài bàn tán chung của mọi người là hôn nhân đang trở nên sự tranh giành quyền lực; trong thực tế, có vẻ như hôn nhân đã là như vậy ngay từ khi khởi đầu. Vấn đề mà cuộc tranh giành đặt ra thường rất quen thuộc - tiền bạc, con cái, tình dục-nhưng những nguyên nhân ngầm ẩn phía sau thường là lòng tự trọng bị xúc phạm hay những mong đợi được thoả mãn.
Cố gắng tìm ra một người bạn đời là quan trọng hơn so với khái niệm tình yêu lãng mạn, một thiên đường trên trái đất (hay là một ảo mộng bị tiêu tan). Đây là cơ sở của hầu hết những câu chuyện mà chúng tôi đã được nghe về việc cái gì là phương tiện để đạt đến hạnh phúc. Cái cách mà mọi người đến với nhau và lựa chọn lẫn nhau đã khiến người ta coi sự kết hợp giữa lôi cuốn về mặt tình dục và một loạt lợi ích tự thân là quan trọng; nó giúp người ta đi đến đánh giá người khác qua một loạt những phẩm chất và thành tựu: giáo dục, khả năng kiếm tiền, những lợi ích có thể chia xẻ cùng nhau, sự đáng tin cậy và cách nhìn cuộc sống. Cách tiếp cận của mỗi người đối với người được cho là có triển vọng trở thành bạn đời của họ đã tạo ra một loạt những sự mong đợi khác nhau và họ sử dụng những tiêu chuẩn này để tìm kiếm. Sự tan rã của các mối quan hệ thường do sự thất vọng khi không đạt được những mong đợi này gây ra.
Nếu công thức này có vẻ như bị phân tích quá mức độ và bị coi là thờ ơ với tiến trình huyền bí của việc «phải lòng nhau» thì đó là bởi vì theo kinh nghiệm của tôi, cái «chất hoá học» đã khiến cho chúng ta chọn người nào đó trong tất cả những người có tiềm năng khác có thể được nhìn thấy khi chúng ta hồi tưởng lại. Nó là sự kết hợp giữa sự sẵn lòng, dục vọng và hy vọng hơn là một sự kết hợp mạnh mẽ giữa hai tâm hồn. Tôi vẫn ước giá mà có thể tin vào điều sau nếu có chứng cớ tồn tại chắc chắn hơn về nó.
Trong số những điềm gở và sự tiết lộ bí mật, sự phát triển trong hôn nhân hiện đại đã gia tăng sự phổ biến của những bản thoả thuận hôn nhân. Một khi liên quan đến những người rất giàu có, bản hợp đồng này đã trở nên thông dụng trong số những người muốn bước vào hôn nhân sau khi họ đã vất vả tích luỹ mọi thứ và họ ngần ngại khi phải chia sẻ chúng với người bạn đời của mình. Thoạt nhìn, lý do cho việc bảo vệ những gì mà bạn mang tới khi kết hôn nghe có vẻ hoàn toàn hợp lý. Thường thì mỗi bên có con với người họ muốn để lại quyền thừa kế của cải. Hầu hết những người đã từng trải qua một kinh nghiệm ly hôn, rất đắt đỏ về mặt tài chính và tình cảm, thì đều nhận thức rõ về những con số thống kê chỉ ra rằng cuộc hôn nhân lần thứ hai hay thứ ba thậm chí còn có tỉ lệ thất bại cao hơn lần thứ nhất.
Tuy nhiên, không có gì hay ho khi thấy một đôi vợ chồng sắp về sống cùng nhau mà hành động như thể là đi mua một chiếc ô tô cũ. Chúng ta thường đòi hỏi làm hợp đồng với những ai mà chúng ta không tin tưởng; những hợp đồng đó giúp chúng ta chống lại những người mà ta sợ sẽ lợi dụng mình. Việc đòi có một bản thoả thuận như vậy từ người chúng ta mong đợi là sẽ yêu thương họ và họ yêu thương ta thực ra đã phản ánh một quan điểm rất đáng phê phán về mối quan hệ đó, dự đoán sự thất bại, và giống như hầu hết những mong đợi, điều đó thường trở thành hiện thực.
Luật pháp đã dần dần phát triển dựa trên quan điểm này để «những sự khác biệt không thể che giấu» và «những cuộc ly hôn không sai sót» sẽ thay thế nền tảng có tính chất truyền thống hơn khi cha ông chúng ta muốn chấm dứt một cuộc hôn nhân. Tuy nhiên, nhu cầu để tìm ra lý do cho sự chia lìa thường có kết quả là người ta đổ lỗi cho nhau - điều đó càng trở nên đặc biệt bất hạnh trong những cuộc ly hôn có liên quan đến trẻ em.
Khi các cuộc hôn nhân trượt dài sang sự xa lạ thù địch, hiếm khi chúng trở thành một tiến trình hài hoà. Thường thì một bên tỏ ra ít bộc lộ tình cảm và sự kính trọng hơn bên kia. Điều này có vẻ như là một cách để nắm quyền kiểm soát mối quan hệ. Nỗ lực này có thành công hay không có thể thấy khi một bên có sự đầu tư lớn hơn vào trong mối quan hệ và thất vọng nhiều hơn với viễn cảnh khi việc hôn nhân chấm dứt. Tôi thường giúp mọi người thấy rõ rằng hầu hết những sự đau đớn thất vọng của họ không hề được người bạn đời chia sẻ và đó chính là lý do tại sao họ không kiểm soát được tình hình, họ thường nhanh chóng nhận ra sai lầm của mình. Trong khi muốn lập nên một mối quan hệ phải cần hai người thì chỉ cần một người là có thể chấm dứt mối quan hệ đó.
Khi tôi đọc những thông báo về hôn nhân và xem những bức hình về các cặp vợ chồng mới cưới đang mỉm cười, tôi hiểu rằng không ai nói với họ rằng: «Bạn có biết cơ hội của cuộc hôn nhân này không nhiều hơn 50:50 không? Điều gì khiến bạn nghĩ rằng bạn sẽ giành được mặt thắng của đồng xu?». Những câu hỏi như vậy không ai có thể nghĩ ra trong khi mắt họ đang lấp lánh với ngôi sao của tình yêu, cho nên là người ta không hỏi. Nền tảng của sự thất vọng và bội phản đã sẵn sàng. Một hành động lạc quan tếu, can đảm hay ngu ngốc, phụ thuộc vào quan điểm của bạn, là khuyến khích người ta theo đuổi niềm hy vọng và những bóng ma khủng khiếp của tương lai buộc phải câm lặng.