Chương 17

T ôi không tin ông, - nàng nói.

- Tôi sợ rằng sự thực của vấn đề là cô không muốn tin tôi, - Kratz nói, ông đã từ London bay đến sáng hôm đó.

- Nhưng anh ấy không thể hoạt động cho bất kỳ kẻ thù nào của Do thái.

- Nếu thế, có lẽ cô có thể giải thích tại sao anh ta đã giả dạng một nhân viên Mossad?

Trong hai tiếng đồng hồ vừa qua, Hannah đã cố nghĩ ra một lý do thích đáng tại sao Simon lại lừa gạt nàng; nhưng phải nhìn nhận rằng nàng đã không thể tìm được một lời giải đáp có tính thuyết phục.

- Cô đã kể cho chúng tôi nghe tất cả những gì cô nói với anh ta? -Kratz hỏi.

- Vâng, - nàng nói, đột nhiên cảm thấy xấu hổ. - Nhưng ông đã kiểm tra lại với tất cả các cơ quan thân hữu rồi chứ?

- Tất nhiên, chúng tôi đã kiểm tra, - Kratz nói - Không một ai ở Paris từng nghe nói về gã đàn ông đó. Không phải người Pháp, không phải người Anh, và nhất định không phải CIA. Trường trạm của họ đích thân nói với tôi rằng họ chưa bao giờ có bất cứ một ai trong danh sách của họ mang tên Simon Rosenthal.

- Thế thì chuyện gì sẽ xảy đến với tôi bây giờ? - Hannah hỏi.

- Cô có muốn tiếp tục phục vụ cho đất nước cô?

- Ông biết tôi rất muốn, - nàng vừa nói vừa nhìn chằm chằm vào ông.

- Và cô vẫn còn hy vọng trà trộn vào hàng ngũ của Baghdad hay không?

- Vâng, tất nhiên tôi vẫn còn hy vọng. Tại sao tôi phải chịu đựng tất cả mọi thứ như thế này nếu tôi không muốn tham dự vào phần cuối của chiến dịch?

- Thế thì cô cũng sẽ muốn giữ lời tuyên thệ mà cô đã thề trước sự hiện diện của các bạn đồng nghiệp ở Herzliyath.

- Không có gì khiến tôi có thể xoá bỏ lời tuyên thệ đó. Ông thừa biết mà. Ông chỉ cần nói "tôi làm gì".

- Tôi muốn cô giết Rosenthal.

***

Scott vui sướng khi nghe Hannah xác nhận vào chiều thứ năm rằng nàng sẽ lên đi ăn với anh trong buổi sáng thứ sáu và thậm chí có thể ở lại đêm. Dường như viên đại sứ lại được gọi sang Geneva. Một chuyện lớn lao nào đó đang xảy ra, nhưng nàng vẫn chưa biết chính xác là chuyện gì. Scott quyết định rằng ba việc sẽ diễn ra. Đầu tiên, anh sẽ đích thân nấu nướng, bất kể lời phê phán của Hannah về cái bếp không tương xứng của anh. Thứ hai, anh sẽ kể cho nàng nghe sự thực về bản thân anh, bất kể những cản trở đã xảy đến. Và thứ ba…

Scott cảm thấy thư thái hơn hẳn mấy tuần qua sau khi anh đã quyết định "thú thật", như mẹ anh vẫn thường bao mỗi lần anh "lấy cắp một món gì". Anh biết anh sẽ bị gọi về Mỹ sau khi anh đã thông báo cho Dexter về những gì đã xảy ra và vài tuần sau đó anh sẽ bị sa thải một cách lặng lẽ Nhưng điều đó không còn có ý nghĩa gì nữa, bởi vì thứ ba, việc quan trọng hơn hết thảy, anh sẽ yêu cầu Hannah trở về Mỹ với anh để làm vợ anh.

Scott sử dụng cả buổi chiều vào việc đi chợ để mua bánh mì mới nướng, nấm hoang loại cao cấp nhất, sườn cừu non tươi ngon và cam vừa chín tới. Anh trở về nhà để chuẩn bị một bữa đại tiệc mà anh hy vọng nàng sẽ không bao giờ quên. Anh cũng đã chuẩn bị một bài phát biểu mà anh tin tưởng sớm hay muộn nàng sẽ nhận thấy có thể tha thứ.

Suốt buổi tối, Scott tự nhận thấy anh cứ nhìn lên chiếc đồng hồ trên bếp liên tục. Anh có cảm tưởng bị cướp đoạt nếu nàng chỉ đến trễ vài ba phút. Nàng đã không thể đến được chỗ hẹn lần trước, mặc dầu anh chấp nhận nàng không có cách nào báo cho anh biết khi có chuyện gì bất ngờ xảy đến. Anh nhẹ nhõm khi thấy nàng bước qua cửa sổ ngay sau khi đồng hồ đánh tám tiếng.

Anh mỉm cười khi thấy Hannah cởi áo khoác và anh thấy nàng mặc chiếc áo đầm anh đã chọn cho nàng hôm họ đi mua sắm cùng nhau lần đầu tiên. Một chiếc áo đầm dài màu xanh thả lỏng hai bên vai khiến cho nàng có vẻ vừa thanh lịch, vừa gợi cảm.

Anh ôm nàng vào lòng và ngạc nhiên về phản ứng của nàng. Nàng có vẻ xa cách, hầu như lạnh nhạt. Hay là anh quá nhạy cảm? Hannah dang ra và nhìn chằm chằm vào cái bàn được xếp đặt cho hai người với khăn bàn ca-rô đỏ trắng và hai bộ dao, nĩa, muỗng không tương hợp.

Scott rót cho nàng một ly rượu vang trắng mà anh đã lựa chọn để dùng kèm với món thứ nhất trước khi biến vào bếp để thêm thắt các chi tiết cuối cùng cho tài nghệ của anh, biết rằng anh và Hannah luôn luôn có quá ít thời giờ được ở bên nhau.

- Anh nấu gì thêm - nàng hỏi với một giọng tẻ ngắt.

- Em cứ chờ xem, - anh đáp. Nhưng anh có thể nói với em món khởi đầu là món anh đã học được khi…

Anh ngừng lại một giây rối nói tiếp một cách hơi yếu ớt:

- … cách đây nhiều năm.

Anh không trông thấy vẻ mật nhăn nhó của nàng khi anh thất bại với đoạn cuối câu nói đầu tiên của anh.

Scott quay ra gặp nàng một lát sau đó, mang hai đĩa nấm nóng hổi với một lát bánh mì sốt tỏi.

- Nhưng không nhiều tỏi lắm đầu, - anh hứa với nàng. - Vì nhiều lý do dễ hiểu.

Không có một câu trả lời dí dỏm hoặc gay gắt nào đáp lại, và anh tự hỏi phải chăng nàng không thể ở lại qua đêm. Đáng lẽ anh đã hỏi han nàng nhiều hơn nếu anh không tập trung vào bữa ăn tối cũng như muốn nói cho xong bài phát biểu.

- Anh muốn mình có thể đi khỏi Paris và viếng thăm Versailles, như những người bình thường, - Scott nói trong lúc anh cắm chiếc nĩa vào một miếng nấm.

- Thế thì thú vị quá, - nàng nói.

- Và còn tuyệt hơn nữa…

Nàng ngước lên và nhìn chòng chọc vào anh.

- Một kỳ cuối tuần ở Colmenda. Anh đã tự hứa với mình từ lâu lắm rồi khi lần đầu tiên anh đọc cuộc đời của Matisse(1) ở….

Anh do dự một lần nữa và nàng cúi đầu trong lúc anh nói tiếp, cố giữ bình tĩnh:

- Và đó chỉ là Pháp. Chúng ta có thể sống một thời gian ở Ý. Họ có cả trăm Colmendor.

Anh nhìn về phía nàng với vẻ đầy hy vọng, nhưng đôi mắt nàng vẫn nhìn chằm chằm vào đĩa thức ăn chỉ còn một nửa.

Anh đã làm gì khỏng phải? Hay là nàng đang e ngại phải nói với anh một điều gì đó, hay lo sợ với ý nghĩ sẽ nghe nàng cho hay nàng sắp đi Baghdad khi tất cả những gì anh muốn làm là đưa nàng đến Venice, Florence và Rome. Nếu chính Baghdad là điều khiến nàng băn khoăn. anh sẽ làm bất cứ gì trong khả năng của anh để thay đổi ý định của nàng.

Scott dọn dẹp đĩa và một lát sau trở lại với món cừu non Prevencal:

- Món bà chủ thích nhất đây, nếu tôi nhớ đúng.

Nhưng anh chỉ được thưởng công bằng một nụ cười yếu.

- Có gì thế Hannah? - anh hỏi trong lúc ngồi xuống chiếc ghế đối diện với nàng.

Anh cúi người để đụng nhẹ bản tay nàng, nhưng nàng thụt nhanh lại.

- Em chỉ hơi mệt một chút, - nàng trả lời không có gì đáng thuyết phục. - Suốt cả một tuần dài dằng dặc.

Scott thử bàn luận về công việc của nàng, về sân khấu, về cuộc triển lãm Clodion tại Louvre và cả những nỗ lực của Clinton để đưa ba người còn sống trong nhóm Beatles lại với nhau, nhưng với mỗi cố gắng mới của anh chỉ nhận được một phản ứng tẻ nhạt. Họ tiếp tục ăn trong sự im lặng cho tới khi đĩa của anh hết thức ăn.

- Và bây giờ chúng ta sẽ kết thúc với Pièce de résistance(2) của anh.

Anh trông mong được trừng trị theo kiểu đùa giỡn về tài làm bếp của anh, nhưng anh chỉ đón nhận được một nụ cười mơ hồ và một cái nhìn từ đôi mắt đen xinh đẹp của nàng. Anh biến vào bếp và trở ra ngay, bưng một tô cạn cắt lát hoà một chút rượu Cointreau. Anh đặt một tô trước mặt nàng, hy vọng nó sẽ thay đổi tâm trạng của nàng.

Nhưng trong khi Scott tiếp tục cuộc độc thoại, Hannah vẫn là một khán giả dửng dưng.

Anh dọn dẹp hai tô, tô của anh đã cạn, còn tô của nàng hầu như không được đụng tới và một lát sau trở lại với cà phê, cốc của nàng như nàng vẫn thích, đen với một chút r kem trên mặt và không đường. Cốc của anh đen, nóng bốc hơi với đường rất nhiều.

Ngay lúc ngồi xuống đối diện với nàng, quyết định đây là lúc nói thật với nàng thì nàng lại hỏi xin đường. Scott nhỏm dậy, hơi ngạc nhiên, trở vào bếp trút đường vào một cái chén, lấy một muỗng cà phê và quay ra vừa kịp trông thấy nàng đóng cái ví tay nhỏ của nàng.

Sau khi anh đã ngồi xuống và để đường lên bàn, anh mỉm cười với nàng. Từ trước đến nay, anh chưa bao giờ trông thấy một nỗi buồn như thế trong mắt nàng. Anh rót cho họ hai ly Brandy , xoay tròn ly của anh, uống một ngụm cà phê và, nhìn thẳng vào mặt nàng. Nàng không hề đụng tới cốc cà phê hoặc ly Brandy của mình và cốc đường mà nàng yêu cầu vẩn nằm ở giữa bàn, vun lên nguyên vẹn.

- Hannah, - Scott dịu dàng lên tiếng, - anh có một điều quan trọng muốn nói với em, và anh đã muốn nói với em từ lâu lắm rồi.

Anh nhìn lên và trông thấy nàng sắp sứa khóc. Đáng lẽ anh phải hỏi nàng lý do, nhưng lại e ngại rằng nếu anh cho nàng đổi đề tài, anh có thể sẽ không bao giờ nói thật với nàng.

- Tên anh không phải là Simon Rosenthal, - anh điềm tĩnh nói.

Hannah có vẻ ngạc nhiên, nhưng không phải theo cách anh đã tưởng - lo âu hơn là hiếu kỳ. Anh nhấp một ngụm cà phê nữa rồi nói tiếp:

- Anh đã nói dối với em ngay từ lúc chúng ta gặp nhau và anh càng yêu em sâu đậm hơn, anh lại càng nói dối nhiều hơn.

Nàng không nói gì, như thế anh càng mừng, bởi vì nhân cơ hội này, như những lần anh giảng bài. anh cần tiếp tục không bị ngắt lời. Cổ họng anh bắt đầu có cam giác hơi khô, do đó anh lại uống một ngụm cà phê.

- Tên anh là Scott Bradley. Anh là một người Mỹ, nhưng không phải ở Chicago như anh đã nói với em hòm chúng ta gặp nhau lần đầu. Anh ở Denver.

Vẻ bối rối hiện ra trong mắt Hannah, nhưng nàng vẫn không ngắt lời anh. Scott quả quyết nói tiếp:

- Anh không phải là nhân viên Mossad ở Paris đang viết một cuốn sách về du lịch. Hoàn toàn không phải, mặc dầu anh thú nhận sự thực còn kỳ lạ hơn cá điều tưởng tượng.

Anh nắm tay nàng và lần này nàng không cố gỡ ra.

- Xin em để cho anh được giải thích, rồi có lẽ em sẽ nghĩ lại mà tha thứ cho anh.

Cổ họng anh đột nhiên có cảm giác khô hơn. Anh uống cạn cốc cà phê và nhanh nhẹn rót cho mình một cốc khác. lấy thêm muỗng đường. Nàng vẫn chưa đụng tới cốc của nàng.

- Anh sinh ra tại Denver, bắt đầu đi học ở đó. Ba anh là một luật sư, kết thúc cuộc đời trong nhà tù vì tội lường gạt. Anh quá xấu hổ đến nỗi khi mẹ anh qua đời, anh đến nhận một chức vụ ở trường Đại học Beirut, bởi vì anh không thể nhìn mặt bất cứ một người quen nào nữa.

Hannah nhìn lên và đôi mắt của nàng bắt đầu tỏ vẻ thông cảm. Điều đó khiến Scott vững lòng nói tiếp:

- Anh không làm việc cho Mossad trong bất kỳ một nhiệm vụ gì, cũng chưa từng làm việc đó.

Đôi môi của nàng mím lại thành một đường thẳng.

- Công việc thực sự của anh hoàn toàn không giống như anh mơ tưởng. Sau Beirut, anh trở về Mỹ trở thành một giáo sư đại học.

Nàng có vẻ hoang mang, rồi sắc mặt nàng đột nhiên biến thành lo lắng.

- Ồ phải, - anh nói với giọng bắt đầu hơi líu lại, - lần này anh nói thực đấy. Anh giảng dạy môn Luật Hiến pháp ở Yale. Chúng ta phải thừa nhận rằng, không một ai có thể bịa đặt ra một câu chuyện như thế.

Anh cố cười và uống thêm cà phê. Nó bớt đắng hơn cốc thứ nhất.

- Nhưng anh cũng là người mà trong giới tình báo gọi là điệp viên bán thời gian và vì thế không phải là một điệp viên giỏi. Mặc dầu trong nhiều năm anh đã từng huấn luyện và giảng dạy cho nhiều người khác về khía cạnh làm công việc đó.

Anh ngừng lại một lát.

- Nhưng đó chỉ là chuyện trong một lớp học.

Nàng có vẻ lo lắng hơn.

- Em đừng sợ. - anh nói, cố trấn an nàng. - Anh chỉ làm việc đó cho phe tốt, mặc dầu anh vẫn nghĩ rằng điều đó tuỳ thuộc người ta nhìn từ đâu. Anh hiện là một sĩ quan cấp tá tạm thời với CIA.

- CIA à? - nàng lắp bắp với vẻ nghi ngờ. - Nhưng họ đã nói với em…

- Họ đã nói gì với em? - anh nhanh nhẹn hỏi.

- Không có gì, - nàng nói và lại cúi đầu xuống.

Phải chăng nàng đã biết rõ mọi điều cần thiết về anh, hoặc có lẽ đã đoán được câu chuyện đặc biệt của anh không cần phải nói thêm? Anh bất cần. Tất cả những gì anh muốn làm là kể cho người phụ nữ anh thương yêu mọi điều về bản thân anh. Không còn dối trá, Không còn lừa gạt. Không còn bí mật.

- Bởi vì anh đang thú tội, anh phải không được phóng đại - anh nói tiếp. - Anh đến Virginia mười hai lần mỗi năm để thảo luận với các điệp viên về các vấn đề họ đã gặp phải trong lúc hoạt động ngoài chiến địa. Anh có rất nhiều ý kiến để giúp đỡ họ trong sự yên tĩnh và thoải mái của Langley, nhưng giờ đây anh sẽ đối xử họ với lòng tôn trọng hơn trước, sau khi đã trải qua một số vấn đề mà họ đã từng gặp, đặc biệt là sau khi anh đã tự gây nên một mớ bòng bong.

- Không thể như thế được, - nàng bỗng nói - Anh cứ bảo thẳng với em anh đang bịa đặt tất cả.

- Anh không thể nói như vậy, Hannah. Lần này đó là tất cả sự thực. Em phải tin anh. Anh đã đến được Paris sau nhiều năm yêu cầu được thử nghiệm ngoài chiến trận, bởi vì với tất cả kiến thức lý thuyết của anh, anh đã đoán rằng mình sẽ là một chuyên gia tài giỏi nếu người ta chỉ cho anh một cơ hội tự chứng minh. Scott Bradley, Giáo sư Luật Hiến pháp. Cực kỳ chính xác trong con mắt các sinh viên quý mến của anh ở Yale và các điệp viên cao cấp của CIA ở Langley. Sẽ không có một tiếng hoan hô nào sau thành tích này, đó là điều mà cả hai chúng ta có thể tin chắc.

Hannah đứng lên và nhìn xuống anh.

- Anh hãy nói với em đó không phải là sự thực, Simon, - nàng nói - Đó nhất định không phải là sự thực. Tại sao chọn em? Tại sao lại là em?

Anh cũng đứng lên và ôm nàng vào lòng.

- Anh đâu có chọn em, anh yêu em. Họ đã chọn anh. Đồng bào của anh… đồng bào của anh cần biết tại sao Mossad đã đưa em… đưa em vào Toà đại sứ Jordan làm việc cho Ban Lợi ích Iraq.

Anh nhận thấy khó giữ mạch lạc, và không thể hiểu vì sao anh cảm thấy hết sức buồn ngủ.

- Nhưng tại sao lại là anh? - nàng vừa hỏi vừa tiếp tục ôm chặt anh lần đầu tiên trong buổi hôm ấy. - Tại sao không phải là một nhân viên chính quy của CIA?

- Bởi vì… bởi vì họ muốn đưa một người vào… một người không thể bị nhận diện bởi một bất cứ một kẻ chuyên nghiệp nào.

- Ôi lạy Chúa, người để cho em tin tưởng - nàng vừa nói vừa dang ra và nhìn chòng chọc vào anh một cách bất lực.

- Em có thể tin tưởng anh, bởi vì anh sẽ chứng minh…

- Chứng minh tất cả những điều anh vừa nói là sự thực.

Scott bắt đầu rời khỏi bàn, anh cảm thấy loạng choạng trong lúc anh bước chậm chạp tới tủ búp phê, cúi người xuống để mở ngăn kéo dưới cùng và sau một lúc sờ soạng, lấy ra một chiếc valy nhỏ bằng da với hai chữ cái S.B in bằng vàng ở góc trái phía trên. Anh nở một nụ cười đắc thắng và quay lại. Anh cố đứng vững bằng cách tựa một bàn tay lên trên tủ búp phê. Anh nhìn về phía dáng người mập mờ của người phụ nữ anh thương yêu, nhưng không còn có thể trông thấy vẻ tuyệt vọng trên mặt nàng. Anh cố gắng nhớ lại mình đã nói những gì với nàng và nàng còn cần biết những gì.

- Ôi anh yêu, em đã làm gì thế này? - nàng nói, đôi mắt lúc này đầy vẻ van lơn.

- Có gì đâu tất cả là lỗi của anh, - Scott nói. - Nhưng chúng ta sẽ có phần còn lại của cuộc đời để cười về chuyện đó à, đây là một đề nghị. Yếu ớt, anh đồng ý, nhưng anh không thể yêu em nhiều hơn anh đang yêu. Nhất định em phải nhận được điều đó.

Anh cố bước một bước về phía nàng. Nàng đứng nhìn sững anh một cách bất lực. Trong lúc anh lảo đảo về phía trước, trước khi cố bước thêm một bước thứ hai. Rồi anh lại ráng, nhưng lần này anh chếnh choáng và ngã vật lên bàn, rồi cuối cùng lăn xuống đất bên cạnh chân nàng.

- Anh không thể trách em nếu em không có cùng cảm nghĩ như…

Đó là những từ cuối cùng của anh, trong lúc chiếc valy da bung ra, đổ tất cả những gì đựng trong đó quanh thân hình bỗng nhiên bất động.

Hannah liền quỳ xuống và nâng đầu anh lên trong hai bàn tay của nàng. Nàng bắt đầu khóc nức nở không sao kìm chế được.

- Em yêu anh, lẽ dĩ nhiên. em yêu anh, Simon. Nhưng tại sao anh không tin em đủ để nói hết sự thực với em?

Mắt nàng dừng lại tên một tấm ảnh nhỏ kẹp giữa mấy ngón tay của anh. Nàng giật nó ra khỏi tay anh. Trên mặt sau có mấy chữ: "Katherine Bradley - Mùa hạ 66". Đây chắc hẳn là mẹ anh. Nàng vồ lấy sổ hộ chiếu nam bên cạnh đầu anh và nhanh nhẹn lật ra từng trang, cố đọc qua mắt lệ. Nam. Ngày sinh: 11.7.56. Nghề nghiệp: Giáo sư Đại học. Nàng lật qua một trang khác và một bức hình cắt từ tờ Paris Match rơi ra. Nàng nhìn sững. Chính nàng đang mặc một bộ y phục Ungaro từ loạt thời trang mùa Xuân làm 1990.

- Không, không. Xin đừng để cho đây là sự thật. - Hannah nói trong lúc nàng nhắc anh trở vào vòng tay của nàng. - Xin để cho đây là những điều gian dối khác.

Thế rồi mắt nàng ngừng lại trên chiếc phong bì chỉ đề tên "Hannah". Nàng đặt nhẹ anh lên nền nhà, nhặt chiếc phong bì và mở ra.

"Hannah yêu quý, Anh đã cố suy nghĩ hàng trăm cách để bắt đầu bức thư này. Chỉ có mỗi một cách. Anh yêu em. Và, quan trọng không kém trước đây anh chưa bao giờ yêu và giờ đây anh biết anh không bao giờ có thể yêu bất cứ một ai như thế này nữa ".

- Không, không! - Nàng gào lên, gần như không thể đọc những lời của anh qua màn lệ.

"Em không những là người yêu của anh mà còn là người bạn thân nhất của anh. Anh sẽ không bao giờ muốn hoặc cần bất cứ một ai khác nữa. Anh sung sướng với ý nghĩ phần còn lại của cuộc đời anh cùng với em, và cứ tự hỏi làm sao mà anh đáng được may mắn đến thế ".

- Cầu xin Chúa, không, - nàng vừa khác vừa nói trong lúc đầu nàng gục lên ngực anh. - Em cũng yêu anh, Simon. Em yêu anh nhiều lắm.

"Anh muốn có ba con gái và hai con trai và anh cần phải báo trước với em rằng anh sẽ không chấp nhận ít hơn đâu. Bao nhiêu cháu, chúng ta sẽ bàn sau. Anh sợ anh sẽ có tính nóng và rắc rối lúc về già, nhưng anh sẽ không bao giờ ngừng yêu em. Chúng ta đừng chờ đợi.

- Không, không, không…, - Hannah vẫn khóc trong lúc nàng cúi xuống để hôn anh.

Đột nhiên, nàng chồm dậy và chạy vội đến máy điện thoại. Nàng vừa quay số 17, vừa kêu gào.

- Lạy Chúa, xin để một viên không đủ. Trả lời đi, trả lời đi!, - nàng rít vào máy điện thoại trong lúc cánh cửa căn hộ của Scott mở toang ra. Hannah quay lại, trông thấy Kratz và một gã đàn ông khác mà nàng không biết mặt cùng xông vào.

- Ông độc ác, ông độc ác! - nàng gào lên. - Ông đã bắt tôi giết người độc nhất tôi thực sự yêu! Tôi cầu mong cho ông mục xương dưới địa ngục.

Nàng vừa nói, vừa đấm vào mặt ông ta.

Gã đàn ông lạ mặt liền nhanh nhẹn chạy qua và ném Hannah sang một bên, trước khi cá hai người nhấc thân hình mềm nhũn của Scott lên và mang ra khỏi phòng.

Hannah nằm khóc trong góc.

Một tiếng đồng hồ trôi qua, có lẽ hai, trước khi nàng chậm chạp trở lại bàn, mở ví và lấy viên thuốc thứ hai.

Chú thích:

(1) Henrri Martisse ( 1869-1954): Hoạ sĩ Pháp.

(2) Pièce de résistance (tiếng Pháp): món ăn đặc biệt nhất, công trình quan trọng nhất