Chân Dung Hạnh Phúc

Heo đang nằm suy tư. Không nói ngụy đâu, nó đang nằm suy tư một cách nghiêm chỉnh thiệt. Nó thuộc giống Heo Bò, chân cẳng cao, vóc dáng vạm vỡ, chắc nịch. Màu da màu lông hung hung đỏ. Ăn to, tốc độ lớn trung bình nên khoẻ mạnh cân đối. Không như heo Ðại Bạch mau ú hóa ra mập bệu, nhiều mỡ, yếu xìu. Lại cũng không như Heo Cỏ, lớn chậm rì, nuôi hoài mà không nhích hơn con chuột cống. Lớn quá mau hay quá chậm cũng đều bất bình thường, trí óc ngu tối là lẽ đương nhiên. Còn như Heo Bò giữ đạo Trung Dung thì bắt buộc phải thông minh, đó cũng là lẽ đương nhiên.


Heo bò suy nghĩ mông lung về số kiếp của mình. Sao mà sung sướng quá thế này? Cả ngày chỉ ăn rồi nằm, nằm ngủ chán thì mở mắt ra mà nằm thức. Nằm hoài ê ẩm xương cốt thì đứng dậy. Chỉ có ba thế đứng cần thiết, để ăn, để tiểu tiện, để đại tiện. Còn ngoài ra toàn những thế đứng vô ích: đứng nhìn vẩn vơ ra ngoài đường, nhìn lơ đãng những bộ phận của cái chuồng, nhìn con Heo Sia và con Heo Úc nằm chung chuồng. Phải tìm mọi cách để tiêu khiển cho hết thì giờ. Cạp vào trụ rào chơi. Hất cho ngã lăn cái máng chơi. Ũi mỏ vào hai con heo, phá giấc ngủ của chúng chơi. Giành ăn với chúng chơi... Phải tìm cách hành hạ hai con heo này. Chúng nó biết khổ biết sướng thì mình hành hạ mới thích. Chớ trụ rào cắn cũng như không. Hạch xách về lai lịch của lũ nó:

- Nè, mày quê ở đâu?

- Dạ thưa anh Hai, quê em ở dưới Cửa Bé.

- Ai đem mày lên đây?

- Dạ bà chủ Nái đem em lên chợ Ðầm bán. Bà chủ này mua.

- Còn mày?

- Dạ em ở Diên Phước.

Heo Bò nạt to " Bậy!" khiến hai heo kia giật mình.

- Bậy! Mày mà ở Diên Phước? Tao đây mới ở Diên Phước.

- Dạ mẹ em nói bả đẻ em ở tại làng Thanh Minh mà. Thuộc xã Diên Phước thiệt mà.

- Thanh Minh thuộc Diên An. - Heo Bò dõng dạc phán.

- Dạ, kính thưa anh Hai, dạ... Diên An cũng được.


Cứ nhìn ra đường là thấy mình sung sướng, nhàn nhã. Ông xích lô cong lưng đạp, trên xe có người ngồi. Ông ba gác nhoài người đẩy cái xe chất đầy hàng chông chênh. Thỉnh thoảng có con bò lịch kịch kéo cái xe cao lênh khênh trong xếp đầy gạch, đá. Buổi sáng có những bà đi chậm chạp bưng thúng miệng rao " Ai ăn xôi" .


Buổi trưa có những chị gánh rao đậu hũ. Buổi tối có những bóng đen rung chuông khiêng rác. Những sự đạp, đẩy, kéo, bưng, gánh... mình được miễn hết. Mình chỉ có nằm.


Nhìn vô trong nhà lại cũng thấy mình sung sướng nhàn nhã. Bà chủ cong lưng đạp máy may từ mờ sáng. Tám giờ hối hả dắt xe đạp đi chợ. Mười giờ về lật đật vô bếp. Trưa ăn xong, ngồi lại máy may. May cho tới chiều. Ăn tối xong lại may dưới ánh đèn.

- Này Sia, mày có thấy bà chủ khổ không?

- Dạ thưa anh Hai, dạ có.

- Khổ thế nào?

- Dạ, mỗi khi bà chủ đi đâu về, thấy nhà cửa bề bộn, bả la hét ầm ĩ rồi chạy đi kiếm cái chổi đánh bịch bịch vô đít thằng con. Rồi bả nằm thở phèo phèo.

Heo Bò bật cười. Ðúng là đồ ngu. Ðược đánh mà la khổ!.

- Còn mày? - Heo bò nhìn qua con Heo Úc.

- Em thì thấy bả sướng

Heo Bò và Heo Sia cùng ngạc nhiên.

- Em thấy bả ngồi đạp cái máy, nó chạy rì rì cả ngày, nghe êm tai.


Thật là ngu tột đỉnh. Nhưng cãi làm gì cho... mệt? Nằm nghĩ ngợi mông lung nó khoẻ hơn. Nói rằng thân heo sướng hơn Vua thì có sai không? Bởi ông Vua còn phải lo việc nước. Ðằng này bà chủ oai quyền dường đó mà mỗi khi trời mưa, bả sợ dột ướt heo lạnh, bả chạy táo tác lội mưa kiếm ván kiếm tôn kiếm chiếu mà che cho mình. Cả ông chồng và lũ con cũng đều lội mưa và bị bà quát nạt tới tấp nếu họ làm chậm. Bữa ăn của mình được chăm sóc kỹ hơn bữa ăn của một số người. Phải có cám tổng hợp, có bột mì, có rau muống, có đầu cá, ruột cá đặt mua dưới chợ đem về nấu chín trộn vô. Có thêm cơm cho ngon miệng. Gần đây không biết do ai bày còn có thêm hèm rượu gạo. Trời ơi, bữa đầu lạ miệng, chua chua nồng nồng, giành nhau mà xộc, xộc đầy bụng say mèm nằm lăn cù ra ngáy.

- Này Sia, mày có nghĩ rằng bà chủ cưng mình hơn ông chủ không?

- Dạ thưa anh Hai, cưng hơn.

- Sao?

- Tháng trước anh Hai ham ăn cùi của trái khóm, bị tiêu chảy. Bà chủ sai ông chủ lên nhà ông Thú y Thạnh mua thuốc. Ði về tay không, nói ông Thạnh vắng. Bà sẵn cái mùng đang máy chưa kịp tra nóc, chụp luôn lên đầu ổng.

- Có cưng hơn con gái của bả không? Ðể cho thằng Úc nói.

- Dạ, kính thưa anh Hai: cũng cưng hơn. Hôm thứ Năm, con gái bả mê đánh chuyền với bạn Huyền, con ông Du, quên tắm heo. Bả đi chơi về hỏi. Trả lời ú ớ, bả phết cho một thanh củi.


Heo Bò cười khè khè. Nghĩ cũng lạ. Hồi mình còn ở Diên Phước, nhàn thì có nhàn, nhưng sướng thì chưa sướng. Ở thôn quê mà nuôi heo thì chủ yếu là kiếm chuối cây xắt mỏng, độn thêm rau lang, trộn thêm cám. Nuôi heo như bỏ ống, bỏ tiền bùng binh, nhưng mà nghèo thì tiền đâu mà bỏ ống? Bất ngờ có một bữa người ta rượt bắt mình bỏ vô rọ. Sợ quá. Họ làm gì mình đây? Lùa bắt cái kiểu tàn bạo như vậy thì nhất định không phải để đem mình đi phong vương. Nào ngờ mình làm vua thiệt nơi cái góc sân này. Một hôm nghe bên nhà ông ngoại Xu lũ nhỏ học bài gì nói có ông Vua Ngọa Triều. Mình tức cười. Nằm cười một mình. Mình là ngọa triều đó, chớ ai.


Tiết tháng Mười, cái lạnh của nước mưa qua đi, được thay thế bởi cái lạnh của gió bấc. Gió thổi vun vút lùa qua những khe hở, mọi lỗ hở để phải nhét giẻ vào. Hai đứa con lục tung khắp xó xỉnh tìm những quần áo cũ để xé giẻ. Xé miếng nhỏ quá bị la đã đành, xé quá to bà nhét vô không lọt cũng bị hét. Khi nhét xong vô nhà, mồ hôi nhỏ giọt, nhìn đống quần áo bừa bãi mà hai đứa nhỏ cứ bỏ đó bình tĩnh ngồi học bài, bà lại la ó. Heo Bò lại cười thầm, lại có dịp thưởng thức giá trị của mình. Quả mình sướng hơn vua.


Một hôm nhìn con chó Ca-rô đi lưỡn thưỡn cạnh chuồng, miệng ngáp dài nhe hai hàm răng trắng nhỡn. Heo Bò hỏi Sia:

- Mày nghĩ sao về con Ca-rô?

Câu hỏi cao quá trí thông minh tiêu chuẩn của Heo khiến Sia nghếch mặt lên. Hàng lông mi lợt lạt, tiệp màu với lông mặt khiến đôi mắt lờ lờ, trông xấu xí vô duyên lạ. Heo Bò:

- Ý tao muốn hỏi mày khen chê thương ghét thế nào.

- Dạ, thưa anh Hai, muốn thương mà thương không vô. Có mấy lần nó dám chõ mỏ sủa anh Hai.

Heo Bò gật gù:

- Lúc đầu nghe nó sủa, tao sợ vừa chạy vừa hộc. Thấy bà chủ vác gậy rượt theo đập, tao không hiểu vì sao. Ðôi ba lần mới rõ: bả sợ tao chạy sút cân. Nghĩ lại mình ngu. Nhưng tao liền khôn ra. Trả thù. Mỗi lần nó lại gần, dù nó không sủa, tao cũng hộc. Vậy là nó bị đánh oan, tơi bời.

Cả ba khoái trá cười. Lát sau Úc rụt rè:

- Dạ thưa anh Hai, nghĩ thân nó cũng tội. Cả đêm ít ngủ. Tối phải lo canh heo. Chuồng che trước sân, sát đường cái, sợ ăn trộm. Nghe miệng thiên hạ thì heo chưa mất, đã mất ngủ. Bà này nói:

- Nó nhảy qua hàng rào này như chơi. Thò miệng cái bao gai ra, chụp vào đầu con heo. Vác đi gọn.

Lão kia thêm:

- Bao gai chứa sẵn một mớ mạt cưa. Chụp vô đầu, con heo sặc tá hỏa. Hết la.

Chị khác trề môi:

- Mạt cưa chưa thấm. Tro bếp chắc ăn hơn.

Bà chủ chống cự một cách yếu ớt:

- Có con Ca-rô, em bắt tối tối nằm cạnh bên chuồng heo.

Nhiều tiếng cùng " Ồ" lên một lượt, giành nhau:

- Trời hỡi! Còn tin ở chó! " Nó" đi ngoài đường, ném vô một miếng thịt nướng có tẩm thuốc chuột. Chó nhảy lại đớp. Xong! Trời ơi, thời này mà còn tin ở chó.


Bà chủ liền nghĩ ra một hệ thống báo động. Mắc dây chằng chịt và mắc một hệ thống lon, nhỏ như lon sữa, lớn như lon mỡ. Cả thau nhôm và thùng thiếc. Có bữa đang loay hoay gài, móc, treo, cột... một cái thùng bỗng rớt xuống đánh " rầm" . Chính bà giật mình, lật đật hai tay vuốt ngực. Nhưng ông chồng đuểnh đoảng của bà mới là nạn nhân đáng thương. Một tối vui bạn nhậu nhẹt , lén mở cổng chập choạng sao đó, chợt hệ thống lon, thùng rơi ầm ầm, loảng xoảng. Phần chó sủa, phần heo hộc. Bà chủ giật mình thức giấc hoảng kinh la hoán " Ăn trộm! Ăn trộm!" Bật đèn mở cửa, gậy gộc trên tay. Nhìn ra thấy ông chủ mặt đỏ gay, mắt ngơ ngác. Vậy là một trận rủa sả tơi bời, hai đứa con bụm miệng cười rúch rích.

- Tao ghét cái tên Ca-rô. Chó thì Vàng thì Vện, thì Mực thì Cò. Khéo bày đặt Ca-rô

- Kính thưa anh Hai, nó lấy tên Tây - Úc lí nhí thưa.

- Tây với U! Tao đây mấy tên Tây?

- Dạ.

- Bên nhà bà Mộng Lan có bầy gà lông trắng chỡn ngó như bầy ma. Vô duyên lấc cấc. Cũng nghe kêu tên Tây. Lơ co, Lơ bo gì đó.

Hai đứa tranh nhau:

- Dạ, Lơ go. Dạ thưa anh Hai, Lơ go.

- Ờ.

Chợt Heo Úc cười rúc rích.

- Cái gì vậy?

- Dạ... - Úc chỉ Sia - Dạ thằng này cũng tên Tây.

Sia lật đật đứng dậy:

- Dạ kính thưa anh Hai, không phải. Em là giống heo ta. Mẹ em nói em bị cam tích rõ ràng mà. Chỉ vì thấy em lông trắng, lão chủ heo lưu manh nói dối em thuộc giống heo Sia.


Heo Bò im lặng không có ý kiến. Nói chuyện bấy nhiêu đó đã mỏi rồi. Mỏi cái miệng và mệt cái óc.


Sau mùa bấc lạnh, trời chuyển sang nóng. Heo Bò bây giờ đã lớn quá, đứng lù lù trông tựa con bò thật (khá khen ai đó đã khéo đặt tên). Bà chủ len lén xuýt xoa: " dám được tạ hai!" . Thằng con hùa theo, - nó biết hễ nói tới heo, khen heo, thương heo, ca tụng heo... là mẹ nó bằng lòng, - cũng nói nho nhỏ: " con chắc tạ rưỡi" . Bà chủ chụp liền: " Ờ, dám tạ rưỡi lắm" . Ông chủ liếc mắt, lặng lẽ bỏ đi trớt ra sân sau. Nghe ứa gan. Thằng nhỏ tối đi đái còn sợ ma thì nó biết gì là " tạ hai" biết sao là " tạ rưỡi" mà con mẹ cũng ờ cũng ừ. Ứa gan thiệt. Mà mình có xía vô nó phang liền.


Tháng Năm trời nóng như thiêu. Sàn xi măng hắt nắng lên. Mái tôn thấp hắt nắng xuống. Ngôi nhà hướng về phía Tây, mặt tiền của nó hắt nắng ra. Nắng hắt bốn bề. Bao nhiêu tấm vải, tấm giẻ, tấm ván, tấm tôn che mưa chặn gió đều gỡ đi hết. Nhưng cái nắng không hất vô mà cái nóng nó tràn vô. Ba mẹ con chia nhau tắm heo. Mỗi ngày hai cữ: giấc nửa buổi và giấc quá Ngọ. Mùa hè nước máy nhỏ giọt nên cuộc tắm kéo dài hàng giờ. Ðã vậy Heo Bò vóc vạc lại cao to bề bộn, diện tích phải kỳ cọ quá rộng so với hai bàn tay nhỏ nhắn của bà chủ. Dùng bàn chải thì sợ đau heo, mà dùng tay thì lông heo cứng đâm đau tay. Giữa Heo và Người phải chọn hy sinh Người. Phải chà xát, phải gãi bươi, nhón chân lên cao, chồm lưng ra xa, cúi thỏm thấp xuống. Thằng con đứng dội nước. Phải nửa tháng mới có kinh nghiệm: dội nhè nhẹ. Sang đến con Sia con Úc thì tay bà chủ đã rã rời. Thằng con tiến lên thay. Tắm xong vẫn chưa được nghỉ ngay. Phải dùng xà bông kỳ cọ thật kỹ tay chân. Sau đó phải kề mũi ngửi khắp vai áo, tay áo xem nước phân có bắt tạt lên dính không.


Ðược tắm mát mẻ, nên chuồng sạch sẽ, ba con heo cảm thấy tột đỉnh sung sướng. Heo Bò khôn hơn, già dặn hơn thì đặt câu hỏi về Số mệnh. Thật muốn bể cái đầu. Ừ thì cũng có nhiều kẻ khác sướng đó, nhưng coi đi coi lại, ai sướng cũng có kèm cái khổ. Con Ca-rô được ăn toàn cơm thì phải thức đêm canh cửa. Con nhện nằm chơi đợi ruồi thì bị cái chổi quét, cái chổi đập, không nhẹp ruột cũng gãy chân. Mà... biết còn có nơi nào sướng hơn ở đây không cà? Ờ... ờ có phải chuồng heo nào cũng giống nhau? Diên Phước thua đây. Còn Diên nào hơn đây? Mà... sướng hơn là sướng như thế nào? Ăn món gì nữa? Thế gian có món gì ăn ngon hơn? Uống ngon hơn? Tắm bằng dầu thơm?


Uấy, mệt. Cứ tự hỏi hoài! Nằm lăn qua cho mát cái lưng đã. Chà mát dữ. Hồi nãy ăn nhằm mớ cám mới xay, thơm và ngọt miệng quá. Ăn quên thôi. Ăn lấn qua phần của thằng Sia thằng Úc. Nhưng chúng nó biết phận, không dám hó hé. A! Mình thấy ra rồi. Muốn sướng thì phải được ăn ngon mà khỏi làm. Chưa đủ. Còn phải được xung quanh nể sợ. Vậy đích thực là mình đang sướng. Gió mát trên lưng, gió mát dưới bụng. Heo Bò thiu thiu ngủ.


Trong khi đó có một người mập ú ngồi ở xa lông nhà bà chủ.

- Thôi bớt cho tôi một trăm ngàn.

- Chắc giá một triệu rưỡi...

- Thì cũng như cho lại tiền xe tiền xăng...

- Nuôi cả năm đó... Mặt mỡ dày e có tám phân...

- Buôn bán thì có khi này khi khác chớ...


Thôi, tính vầy cho mau: bớt cho tôi năm chục. Bữa nài sả thịt, tôi biếu lại cái nọng.


Mùi phân heo bay thốc vào xa lông. Mùi kinh khủng đó chắc chẳng ai lạ. Thoảng ba mươi thước đã cảm thấy ngây ngây. Gần ba mươi thước, muốn ói mửa. Ngồi chỉ cách năm tấc thì... hãy thử tưởng tượng! Nhưng phân heo nó vốn có phép mầu. Nó hôi ở dưới gốc nhưng nó thành mùi hoa thơm ở chót cành. Nó bẩn thỉu ở nền chuồng nhưng nó thành cọc bạc giấy mới tinh ở bàn xa-lông. Vâng, nó đã thành một chồng giấy bạc mà bà chủ đang thong thả đếm.


Heo Bò vẫn thiu thỉu ngủ. Chừng như đang nằm mơ vì thỉnh thoảng cựa mình nghiến răng. Tiếng con Ca-rô sủa dội lên làm Heo Bò giật mình. Giận quá. Ðược, tao sẽ hộc hộc mấy tiếng để bà chủ rượt đánh mày cho bõ ghét. Này! Hộc... hộc... nhưng kìa, sao bà chủ cứ thản nhiên đứng kề ông mập... . À, có thể bà không nghe tiếng mình hộc vì tiếng một cái xe lam đang nổ ầm ĩ trước cổng. Cổng mở. Tiếng cánh cửa kéo nghe nỉ non. Thật buồn cười. Trong khu phố này mỗi cánh cổng có một lối kêu đặc biệt. Cổng 53 thì: ầm ầm oẹ.. e... Cổng 49 thì: lục cục... rì... ì... í. chỉ cổng 51 mới nỉ non thánh thót. Uở, đi đâu mà đông vậy? Tới hai người. Hút thuốc nữa, khói um. Mình không ưa khói thuốc. Muốn hộc hộc cho bà chủ lo lắng chạy lại, tíu tít thăm hỏi bênh vực mình mà đuổi lão đi. Nhưng bực cái tiếng xe lam ồn ào. Thằng đi sau cầm cái gì kia? Cái gì hơi quen quen... Uở, nó bước vô chuồng. Bà chủ ơi, nó vô làm gì vậy? Tráng xi măng như bữa truớc? Lợp lại mái tôn? Không phải, nó cầm cái gì như cái thúng... sao bà chủ cứ đứng yên cười với ông mập?


Chợt cái rọ nhanh như chớp ụp xuống đầu Heo Bò (té ra cái rọ chớ không phải cái thúng) đẩy mạnh tới. Heo Bò sụm hai chân trước. Cái rọ được đẩy mạnh nữa, lút ra sau. Phải nhích hai chân sau bước tới. Và vậy là Heo Bò chun gọn vô rọ. Một sợi dây dừa thoăn thoắt cài qua kéo lại, cột chặt miệng rọ. Khiêng qua cửa chuồng, đặt lên sàn xe.


Những hành động hối hả, chớp nhoáng hung bạo làm Heo Bò choáng váng. Sau đó, Heo Bò dần dần tỉnh hồn. Biết mình đang nằm trong cái rọ. Hồi ở Diên Phước ra đi cũng trong một cái rọ nhỏ hơn. Vậy thì cũng chẳng có gì để sợ. Hồi nãy quả là mình có sợ, sợ đến tối tăm mặt mũi, ù tai. Bây giờ thì yên tâm. Chắc chuyển đi tới ở một chuồng khác, có hy vọng sướng hơn chỗ này nữa. Ờ, sướng hơn thế nào, mình đã nghĩ đến cả hàng trăm lần mà mình vẫn không tưởng tượng ra được. Chẳng lẽ được ngồi trong cái ghế xa lông?


Còn lũ thằng Sia thằng Úc. Hồi nãy thất kinh, không kịp nói lời chào hai đứa. Hai đệ tử ngoan ngoãn dễ thương. Anh Hai giã từ tụi mày. Mong rằng ba, bốn tháng nữa tụi mày lớn bằng anh Hai hôm nay, tụi mày cũng được lên xe lam về ở chung một chỗ sướng với anh Hai. Ờ, chắc lúc đó mình đứng cao bằng cái chuồng!


Bà chủ! Em nhìn bà chủ qua cái lỗ rọ đây. Bà đẹp hơn mọi ngày, bữa nay nhìn xa em mới thấy. Ðôi mắt bà ấm áp dịu dàng. Nụ cười bà nhân từ phúc hậu. Nhưng sao bà cười với ông mập nhiều vậy mà bà không lại vuốt ve em như ngày trước bà vẫn thường làm? Em muốn méo cái mũi của em để hít bàn tay bà...


Ông mập bắt tay bà chủ, nắm hơi lâu rồi mới nhanh nhẹn đi ra cổng bước lên xe. Xe rồ mạnh, vọt tới. Heo Bò nhìn bà chủ qua lỗ rọ.


... Bà nhìn theo em kìa! Nhưng sao mặt bà không buồn? hình như bà đang vui nữa. Nụ cười khi bà bắt tay ông mập, bà còn giữ đó. Trên môi. Em sẽ đến ở một cái chuồng mới. Hy vọng sung sướng. Em biết đó là do lòng thương yêu đặc biệt bà dành cho em. Nghe nói xã hội loài người đang văn minh. Cái gì cũng mã hóa và giải quyết bằng vi tính. Vậy cái chuồng mà em sắp được dọn đến ở nhất định là toàn hảo. Thực đơn sẽ không phải nước vo gạo, cơm nguội và cám, rau heo... mà là thức ăn đặc sản thải từ khách sạn 3 sao 5 sao. Bà chủ mới sẽ gãi em, tắm em bằng máy... vi tính. Trời ơi! Hạnh phúc!


Xe chạy êm. Ngã tư Ngô Gia Tự. Rồi ngã tư Hoa Lư. Sang ngã tư Nguyễn Trãi. Chợt xe quẹo ngặt qua tay trái. Thoáng chốc không còn thấy bà chủ nữa. Những ngôi nhà, những khuôn mặt, những dáng người khác lạ lắp vào thay thế. Nhưng Heo Bò vẫn nghĩ tiếp những ý nghĩ dở dang. Những ý nghĩ êm đềm.

- ... Bà chủ thân yêu, em sẽ mãi mãi không quên bà...