Phần I -Chăm sóc khi bé bệnh

Việc đầu tiên là quan sát Bé kỹ để nói cho bác sĩ biết NHỮNG TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH. Vì ở bên con, nên các bà mẹ dễ nhận được ngay sự thay đổi bất thường qua nét mặt, tính tình, sự hoạt động của con. Thí dụ bạn nhận thấy da của Bé bị mẩn đỏ chiều qua. Cần phải nói để bác sĩ biết, vì sáng nay, khi bác sĩ có mặt thì da của Bé có thể lại bình thường rồi.

Sau khi bác sĩ về, bạn cần phải tiếp tục theo dõi sự chuyển biến của bệnh và thực hiện những lời chỉ dẫn của bác sĩ để chữa bệnh cho Bé.

Sự có mặt của người mẹ bên con, góp phần không nhỏ tới việc trị bệnh cho Bé vì ngoài phần cho con uống thuốc theo đơn của bác sĩ, còn có tiếng nói, nụ cười và bàn tay của người mẹ, làm cho Bé cảm thấy yên tâm.

1 NHỮNG DẤU HIỆU CỦA SỨC KHỎE.

Khi bé khỏe mạnh

- Trọng lượng cân của Bé bình thường.

- Nét mặt tươi tỉnh, mắt sáng. Khi bế Bé, bạn cảm thấy má Bé căng, mát.

- Bé tỏ ra vui vẻ, ham chơi, chú ý tới mọi người và mọi vật chung quanh.

- Bé ăn có vẻ ngon miệng, ngủ yên giấc. Phân bình thường.

Khi bé bệnh

- Bé sút cân.

- Nét mặt tái, mắt quầng không có ánh mắt.

- Bé ngậm ngón tay khi ngủ, giấc ngủ không lâu. Bé không chú ý gì tới chung quanh.

- Bé luôn cựa quậy, giật mình, dễ quấy khóc.

- Bé khó ngủ.

- Bé không chịu ăn hoặc ăn ít. Không chịu uống hoặc đòi uống bất thường (vì cơn sốt làm cơ thể mất nước).

2. Khi nào cần đưa con tới bác sĩ

Nhiều bà mẹ ngại đưa con tới bác sĩ, mà chỉ tới gặp bác sĩ để kể bệnh của con thôi. Vì những triệu chứng bệnh của trẻ có thể thay đổi từng giờ, nên việc kể bệnh như vậy chưa đủ. Từ ho tới sưng phổi, từ đi tướt tới tình trạng cơ thể bị thiếu nước nhiều khi chỉ có một bước.

Trẻ càng nhỏ, càng cần phải đưa ngay tới bác sĩ, mỗi khi cháu sốt, ho, nôn ói, đi phân lỏng nhiều lần hay nhiều ngày. Kể cả những triệu chứng như bỗng nhiên quấy khóc mà không rõ nguyên nhân, hay không chịu uống nước.

Ðối với các cháu đã lớn thì có thể nhìn vào tình trạng tổng quát của sức khỏe, xem có điều gì đặc biệt không. Sốt cao chưa chắc đã là dấu hiệu trầm trọng. Trái lại, hiện tượng đau từng cơn ở vùng bụng, lại là điều cần phải chú ý mà chỉ có bác sĩ mới tìm được nguyên nhân và hướng dẫn chữa trị.

Tóm lại, nếu bạn định đưa cháu tới bác sĩ, hãy chuẩn bị trước để trả lời một số câu hỏi có liên quan tới cháu về thân nhiệt, trạng thái phân và các nhận xét khác của bạn về cháu bé. Cũng nên nói với bác sĩ rằng cháu có tiếp xúc với ai cũng có những triệu chứng như cháu không để bác sĩ suy nghĩ về một số bệnh lây lan. Trong lúc chờ đợi, chưa có bác sĩ, hãy để cháu nghỉ ngơi, bình tĩnh. Tránh những nơi ồn ào, nhiều tiếng động. Không nên cho cháu dùng bất kỳ một thứ thuốc gì nếu không được bác sĩ hướng dẫn từ trước.


Nếu cháu sốt, hãy cho cháu uống nước.

3. Những câu hỏi về việc săn sóc khi Bé bị bệnh.

- Bé đang sốt có nên đưa cháu tới bác sỹ không?

Dù cháu bé sốt cao, cũng vẫn có thể đưa đi được. Chỉ ở phòng khám bệnh, bác sĩ mới có nhiều phương tiện để khám bệnh cho cháu.

- Có cần choàng chăn (mền) cho cháu không?

Nếu cháu đang sốt, không nên đắp thêm chăn vì như thế sẽ làm thân nhiệt tăng thêm. Giữ nhiệt độ phòng từ 20o - 22oC không để gió lùa, ở điều kiện như vậy, cháu chỉ cần mặc một bộ quần áo NGỦ, RỘNG, THOÁNG LÀ ÐỦ.

- Cần săn sóc thế nào cho bé dễ chịu?

Căn phòng cần thoáng và đủ ấm. Nếu lâu không mở cửa sổ, hãy chuyển cháu bé sang phòng khác một lát, trong khi làm vệ sinh: quét nhà, thay vải trải giường... Sau đó, đóng cửa lại nếu cần, để tránh gió, rồi lại chuyển cháu về.

Hàng ngày, vẫn lau mặt, cổ, rửa tay, chân cho cháu như bình thường.

Bạn có thể tắm cho cháu nhưng chú ý pha nước ở nhiệt độ 37oC và phòng tắm phải kín, không có gió.

Trong suốt thời gian bị ốm, cháu bé nào cũng muốn có bố hoặc mẹ, ông, bà... ở bên cạnh. Việc này làm cho Bé thấy yên tâm và an ủi Bé rất nhiều, mỗi khi Bé bị khó chịu. Nếu người lớn không có điều kiện ở gần Bé, có thể cho Bé đồ chơi, sách có hình vẽ màu để Bé giải trí.

Không nên để Bé nhận thấy nét mặt lo lắng, u sầu của NGƯỜI LỚN VỀ BỆNH TÌNH CỦA BÉ.

- Cần làm gì khi bé ra nhiều mồ hôi?

Nếu Bé sốt và người đổ mồ hôi, thế là tốt. Vì đó là phản ứng của cơ thề để làm thân nhiệt hạ xuống. Nên lau khô mồ hôi và THAY QUẦN ÁO CHO BÉ.

- Có cần bắt cháu nằm tại giường khi ngủ?

Nếu Bé thấy người mệt, Bé sẽ tự động nằm nghỉ. Nhưng nếu Bé không muốn nằm, thì không nên bắt buộc. Cứ để Bé ngồi dậy hoặc đi lại trong phòng. Ði tất (vớ) cho cháu.

Ðối với các cháu bị bệnh cần phải chữa trị lâu hoặc đang trong thời gian phục hồi sức khỏe, cứ để cháu chơi bình thường. Chỉ nên tránh những trò chơi làm cháu bị kích động và không cho chơi với trẻ khác ÐỂ TRÁNH SỰ LÂY NHIỄM.

- Chế độ ăn của trẻ bị bệnh như thế nào?

Với trẻ sơ sinh, nếu cháu không bị đi tướt, có thể cho ăn như bình thường; không nên ép cháu ăn và chú ý cho cháu uống nước thêm.

- Nếu bé bị đi tướt, thì ngưng cho bú sữa và cho ăn theo chế độ riêng (coi phần các bệnh trẻ em).

- Với trẻ đã lớn, có thể cho ăn súp, nước rau, chuối nghiền, bánh bít cốt (bánh mì nướng 2 lần), bánh bích quy.

Nếu cháu có dấu hiệu khỏi bệnh, dần dần trở lại chế độ ăn bình thường.

CHÚ Ý:

Không nên ép buộc các cháu ăn

- Nếu Bé bị sốt, hãy cho cháu uống nhiều nước ban ngày cũng như ban đêm, vì sốt làm cơ thể các cháu thiếu nước. Ðể cháu dễ uống, ngoài nước trắng có thể cho Bé uống nước cam, nước chanh, nước súp, nước rau, nước đường v.v...
Thường các cháu thích uống nước mát hơn là nước nóng. Hãy cho các cháu uống nước mát - nhất là các cháu hay bị nôn ói. Nếu các cháu không chịu ăn thì các loại nước đường, súp, mật ong, nước cơm... CŨNG CÓ THỂ CUNG CẤP CHO CÁC CHÁU MỘT ÍT CALORIE.

Giờ giấc săn sóc như thế nào?

Nên tự quy định giờ giấc, thí dụ vào buổi sáng và 5 giờ chiều bạn sẽ đo nhiệt độ cho cháu, lau rửa mặt, ngoáy lỗ mũi, cho uống thuốc hay bôi thuốc. Việc săn sóc có giờ giấc như vậy đỡ làm cháu bị mệt hơn là phải điều trị lan man cả ngày.

Sau khi săn sóc cháu, bạn nên ghi thân nhiệt đo được lúc sáng, lúc chiều vào giấy cùng với các hiện tượng (nếu có) như: nôn ói, đi tướt, ho... để chuẩn bị nói lại cho bác sĩ biết, khi bác sĩ tới thăm, hoặc NÓI QUA ÐIỆN THOẠI.

Nếu bác sĩ cho biết bệnh của bé thuộc loại lây lan

Nếu Bé mắc bệnh có thể lây lan, phải cách ly Bé với các TRẺ KHÁC, KỂ CẢ CÁC NGƯỜI LỚN ÐANG CÓ MANG.

Chú ý:

KHÔNG ÐƯỢC ÐỂ THUỐC TRONG TẦM TAY CỦA TRẺ EM

Nhiều người để thuốc điều trị bệnh cho các cháu ở gần chỗ các cháu nằm, để tiện sử dụng. Như vậy rất nguy hiểm, nhất là đối với các cháu đang trong tuổi thấy cái gì lạ cũng cho vào miệng.

Thuốc điều trị cũng phải uống đúng liều lượng và đúng lúc.

Các cháu nhỏ thường dễ bị màu sắc viên thuốc, hoặc vị ngọt của thuốc hấp dẫn.

4. Một vài vấn đề chuyên môn.

Đo thân nhiệt ở hậu môn thế nào?

Lấy ống đo nhiệt độ đã lau rửa sạch, vẩy ống để mức thủy ngân xuống dưới 36oC rồi bôi một ít vadơlin vào đầu ống.

Ðối với trẻ sơ sinh, đặt bé nằm ngửa, một tay nắm lấy 2 chân bé giơ lên, còn tay kia đút từ từ phần đầu, có đựng thuỷ ngân bên trong và đã được bôi va-dơ-lin vào hậu môn của Bé, tới gần hết phần này. Làm xong động tác này, tiếp tục giữ phần còn lại của ống đo trong tay.

Ðối với trẻ lớn hơn, để trẻ nằm sấp rồi đút ống đo nhiệt độ từ từ vào hậu môn. Trong thời gian để ống đo trong hậu môn, nhớ đắp mền cho cháu khỏi lạnh. Cần để ống đo trong hậu môn, ít nhất là 2 phút.

Nếu các cháu vừa chơi đùa xong, hãy để cháu nghỉ ngơi ít nhất 1 tiếng, rồi mới tiến hành lấy nhiệt độ. Cần chú ý bôi va-dơ-lin vào đầu ống đo và đút từ từ vào hậu môn cháu bé. Ðộng tác này, nếu làm mạnh hoặc vội vàng có thể làm xây sát bên trong hậu môn và chảy máu. Ðã có nhiều trường hợp như vậy.


Tại nhiều nước, người ta lấy thân nhiệt bằng cách cho ngậm nhiệt kế ở miệng, hoặc kẹp vào nách. Nhưng các cách đó không chính xác bằng cách đo ở hậu môn.

Bắt mạch ở cổ tay thế nào?

Ðặt ngón trỏ hoặc ngón trỏ và ngón giữa lên cổ tay của Bé, ở phần gốc ngón tay cái, khi Bé để ngửa bàn tay, bạn sẽ thấy nhịp đập của mạch máu cổ tay. Trẻ càng nhỏ, nhịp đập càng mau.

Ở TRẺ SƠ SINH, SỐ NHỊP ÐẬP BÌNH thường trong 1 phút từ 120 - 140 đập. Trẻ 2 tuổi: 110 đập/phút. Trẻ 6 tuổi: 60 - 80 ÐẬP/PHÚT. SỐNHỊP đập này sẽ cao hơn bình thường khi trẻ khóc, hay hoạt động mạnh.

Khi Bé ốm, số nhịp đập sẽ không giống bình thường vì mạch ÐẬP SẼ YẾU HƠN.

Khám họng thế nào?

Ðối với trẻ nhỏ, cần phải có một người thứ 2 giúp sức thì bạn mới khám họng cho Bé được. Người này bế cháu bé trên lòng, cho mặt cháu hướng về phía ánh sáng, giữ tay chân cháu, để cháu tựa người vào mình rồi dùng 1 tay ấn nhẹ vào trán cháu để đầu cháu ngả về phía sau.

Người khám ngồi phía trước cháu bé, một tay làm Bé mở miệng ra, còn tay kia dùng cuống 1 chiếc thìa (muỗng) ấn lưỡi cháu bé xuống và bảo cháu kêu : "a... a...". Như vậy, bạn sẽ nhìn rõ a-my-đan ở họng Bé.

5. Làm gì khi bé sốt?

Không đắp hoặc cho trẻ mặc thêm quần áo

Chỉ mặc một bộ quần áo ngủ cho thoáng. Không đắp chăn dạ hoặc len. Nếu cần, chỉ đắp chăn đơn (như khăn trải giường). Nhiệt độ TRONG PHÒNG KHOẢNG 20OC LÀ VỪA.

Thuốc thường dùng

Hai thứ thuốc thường dùng để trị sốt và hạ nhiệt là thuốc aspirine (acide acétylsalicylique) và thuốc paracétamol. Cần để bác sĩ chỉ định liều lượng, nhưng cách dùng chung như sau :

- Lượng thuốc tính bằng số viên thuốc dùng trong 24 giờ phụ thuộc theo số cân nặng hoặc số tuổi của trẻ. Bạn cần nhớ lượng thuốc tối đa được dùng. Không được cho Bé uống quá lượng tối đa đó.

- Lượng thuốc này được chia thành nhiều phần để uống thành nhiều đợt trong ngày. Thí dụ: mỗi ngày uống 2 viên chia làm 4 lần, mỗi lần nửa viên.

Một số người lớn phạm sai lầm là cho trẻ uống hết cả liều 1 lần. Khi thuốc hết tác dụng, thân nhiệt của trẻ tăng cao đột ngột gây ra chứng co giật rất đáng ngại ở trẻ.

- Mỗi thứ thuốc có thể được trình bày dưới các dạng khác nhau như viên, đóng gói, sirô, viên đặt ở hậu môn v.v... Khi dùng, cần biết rõ mỗi viên, mỗi gói, mỗi thìa... tương ứng với lượng thuốc là bao nhiêu? Nhiều thuốc mang tên khác nhau nhưng trong thành phần cũng có aspirine hay paracétamol. Bởi vậy, cần đọc công thức của thuốc để khỏi cho uống nhiều thuốc cùng tác dụng.

- ASPIRINE CÓ trong các loại thuốc mang tên khác nhau như Catalgine, Juvépirine, Aspégic v.v...

Liều lượng thường dùng là 0,05 g/ngày cho 1 kg cân nặng. Không bao giờ được vượt quá 0,lg/ngày cho 1 kg eần nặng. Thí dụ: một đứa trẻ nặng 12 kg, có thể uống trong ngày (24 giờ) một lượng aspirine bằng 0,05 g x 12 = 0,6 g. Lượng thuốc trên được chia thành 6 lần uống. Mỗi lần uống 0,1 g cách lần sau 4 GIỜ, NGHĨA LÀ CỨ 4 GIỜ LẠI UỐNG 0,1 G ASPIRINE.

PARACETAMOL có trong các thuốc mang tên Efferalgan, Dolipran. Liều lượng thường là 0,02 - 0,03g (20 - 30 mg) cho mỗi kilôgam cân nặng, trong 24 giờ. Lượng thuốc này cũng được chia làm 6 lần uống, mỗi lần cách nhau 4 giờ.

Hiện nay, các bác sĩ có xu hướng cho dùng paracétamol nhiều hơn là aspirine vì paracétamol dễ được bộ máy tiêu hóa hấp thụ.

- Có thể dùng xen kẽ 2 thứ aspirine và paracétamol, 1 lần aspirine, 1 lần paracétamol. Như vậy, sẽ giảm được lượng thuốc của mỗi thứ.

Phương pháp hạ nhiệt từ bên ngoài

- NGÂM NƯỚC

- Nếu dùng thuốc rồi mà thân nhiệt vẫn chưa hạ xuống, có thể tắm cho cháu bé bằng nước có nhiệt độ thấp hơn thân nhiệt của Bé từ 1 - 2oC, trong thời gian 10 phút. Có thể cho cháu ngâm nước 2 - 3 lần trong ngày.

Nhưng, nếu thấy mặt Bé tái hoặc người run phải bế cháu ra khỏi nước; choàng khăn và lau khô ngay cho cháu.

- CHƯỜM NƯỚC ĐÁ

- Ðựng nước đá vào một túi vải hay cao su rồi đặt vào gáy, hoặc nách, háng, có đệm một lớp vải hay len. Có thể làm nhiều lần trong ngày và thay nước đá khi đã tan hết.

Nếu không có nước đá, đắp khăn tẩm nước mát lên trán CŨNG ÐƯỢC.

- NHỎ MŨI

- Nếu bác sĩ đã chỉ định dùng thuốc nhỏ mũi có kháng sinh, hãy dùng dụng cụ bóp - hút bằng cao su, rửa lỗ mũi cho Bé bằng dung địch sérum sinh học. Sau đó, dùng ống nhỏ giọt nhỏ thuốc vào lỗ mũi của cháu.

Sau khi dùng, phải rửa ống nhỏ giọt bằng cồn 90o.

Trước khi dùng thuốc nhỏ mũi, để thuốc vào một chén nước ẤM ÐỂ HÂM CHO THUỐC ẤM LÊN.

- XÔNG

- Ðổ nước nóng vào bồn tắm hay một chậu lớn rồi pha một thìa súp dầu khuynh diệp hoặc benjoin vào. Phòng tắm đóng kín để hơi bốc lên không bị thoát ra ngoài. Bế cháu bé trên tay hoặc để cháu chơi ở dưới sàn có trải khăn. Khoác một khăn tắm quanh người Bé, không cần mặc quần áo. Mồ hôi Bé sẽ ra nhiều. Hơi nước nóng có dầu sẽ thấm qua da được Bé thở hít vào phổi.

Sau khi Bé ra mồ hôi, quấn khăn quanh người rồi bế ra khỏi phòng tắm, lau khô người cho Bé. Chú ý không để Bé bị lạnh khi ra khỏi phòng. Phương pháp này rất tốt cho trẻ em bị sốt vì đau họng.

- THỤT

- Lấy nước đun sôi, để nguội, nhưng còn ấm. Cho thuốc đã được bác sĩ chỉ định vào nước. Nếu chỉ muốn cho Bé đi cầu được, cho 1/2 muỗng cà-phê thuốc bicarbonate de soude hoặc một muỗng cà-phê dầu ô-liu hay parafine nguyên chất vào nước khuấy nước cho thuốc tan.

Dùng ống bóp hút nước lên bôi trơn đầu ống, bằng vasơlin, đưa đầu ống từ từ vào hậu môn rồi bóp nhẹ ống cho nước từ từ vào ruột. Khi nước đã vào hết, rút ống ra và bóp 2 bên mông Bé cho khít lại để giữ nước trong 2 - 3 phút, rồi cho Bé ngồi bô để Bé "đi" ra.

6. Một số động tác chuyên môn.

ĐẮP GẠC ẨM

- Theo sự chỉ định của bác sĩ, nếu bạn cần đắp gạc lên một vết thương hoặc cái nhọt, lấy một miếng gạc ngâm vào nước ấm có pha cồn 90o (pha 1 thìa súp cồn vào 1 bát nước). Ðặt gạc lên nhọt và cứ 10 - 15 phút, lại làm lại.

ÐỨT TAY HOẶC VẾT THƯƠNG

- Việc đầu tiên là rửa vết thương. Rửa kỹ bằng xà phòng, không để đất, cát hoặc gai ở lại trong thịt. Sau đó bôi thuốc sát trùng, trước khi băng lại.

DÙNG BĂNG DÍNH (BĂNG KEO)

- Các loại băng dính có sẵn gạc và thuốc sát trùng đều có bán sẵn ở hiệu thuốc. Dùng loại băng này cũng phải thay hàng ngày. Nếu trong ngày, băng bị bẩn, PHẢI THAY CÁI KHÁC.

BUỘC BĂNG

- Nếu vết thương chảy máu, cần rửa sạch, bôi thuốc sát trùng, đắp một miếng gạc lên rồi lấy cuốn băng buộc lại. Không được buộc chặt để máu vẫn lưu thông được phải làm sao để chỗ có vết thương không vì buộc băng mà phồng lên tím lại, và sờ thấy lạnh.

Nếu buộc băng ở đầu, để khi ngủ băng không bị tuột ra đội cho trẻ một cái mũ lưới hay mũ ngủ.


NHỮNG ĐIỀU CẦN TRÁNH

- Khi chườm nóng cho các cháu bằng các dụng cụ bằng cao su, túi chườm v.v... phải xem cần thận nút của túi có kín không. Bọc một khăn ngoài túi chườm trước khi chườm cho trẻ. Có rất nhiều trẻ bi bỏng vì chườm. Ðối với những cháu nhỏ, không được dùng cồn, rượu long não hay rượu bạc hà để xoa vùng ngực nếu không có ý kiến và sự chỉ định của bác sĩ.

TIÊM CHÍCH CHO TRẺ

- Ðối với các trẻ sơ sinh, người ta tránh không tiêm mông mà chỉ tiêm vào bắp đùi. Công việc này nên để người khác làm, bố mẹ chỉ nên đứng bên cạnh để dỗ dành và an ủi cháu chứ không nên làm người phụ tá cho người làm đau cháu.

7. Dùng thuốc cho trẻ .

Bé bị sốt và bạn cho rằng cháu bị viêm họng. Lần trước anh Bé cũng bị như vậy, và bác sĩ đã cho uống thuốc. Loại thuốc này còn thừa, vẫn để trong tủ thuốc. Vậy, có nên cho Bé uống thuốc?

KHÔNG !

Vì có nhiều thứ bệnh khác nhau cũng bắt đầu làm cho họng viêm đỏ. Nếu bạn cho cháu uống thuốc như vậy, khi cần khám bệnh để điều trị cho cháu, bác sĩ sẽ gặp nhiều khó khăn, vì những triệu chứng ban đầu CỦA BỆNH CHÍNH ÐÃ BỊ THUỐC LÀM BIẾN MẤT RỒI!

Trong khi chưa có bác sĩ bạn có thể trị bệnh cho cháu như thế nào?

NẾU TRẺ:

BỊ SỔ MŨI:

- Nhỏ thuốc nhỏ mũi (sérum sinh học), dùng viên thuốc đặt ở hậu môn có thành phần dầu thông, DẦU KHUYNH DIỆP.

BỊ ĐI TƯỚT NHẸ:

- Trẻ trên 6 tháng: ngưng cho uống sữa, cho uống các dung dịch chống hiện tượng cơ thể mất nước (CÓ BÁN SẴN Ở HIỆU THUỐC), NƯỚC CÀ RỐT, KHOAI TÂY NGHIỀN, CHUỐI NGHIỀN.

BỊ TÁO BÓN:

- Dùng viên thuốc đặt ở HẬU MÔN HAY DẦU PARAFINE.

BỊ HO:

- Dùng si rô ho có thành phần THUỐC THỰC VẬT VÀ KHÔNG CÓ CODEINE.

BỊ GIẬT MÌNH, KHÓ NGỦ:

- Nước hoa CAM, LOÃNG.

Ngoài những loại thuốc và biện pháp vô hại trên, không được cho trẻ dùng bất cứ thuốc gì nhất là các loại thuốc kháng sinh và sulfamide, kể cả thuốc bôi ngoài da. Cần tránh cả các loại thuốc nhỏ mũi làm co tế bào màng mũi như Privine, Tizine, Naphtasoline...

Kể cả thuốc sốt aspirine cũng không được dùng tự do, không CÓ SỰ CHỈ ÐỊNH CỦA BÁC SĨ.

LIỀU LƯỢNG KHÁC NHAU, TÁC DỤNG KHÁC NHAU

Cần cho trẻ dùng thuốc đúng liều lượng, đúng cách dùng đã được bác sĩ chỉ dẫn.

Nếu trẻ không chịu uống thuốc hoặc uống không đủ liều lượng do bác sĩ chỉ định, cần phải báo cho bác sĩ để tìm cách điều trị khác. Vì uống không đủ liều, bệnh không khỏi.

Cần chú ý tuân theo đúng cách dùng thuốc: uống làm bao NHIÊU LẦN TRONG NGÀY? MỖI LẦN CÁCH NHAU BAO LÂU?

KHÔNG ĐƯỢC TỰ Ý TĂNG LIỀU LƯỢNG THUỐC!

Thuốc uống quá liều sẽ gây ngộ độc, tajo ra những phản ứng CƠ THỂ NHƯ MẨN ÐỎ, PHÁT BAN, CHƯỚNG BỤNG...

THÁI ÐỘ CỦA NGƯỜI LỚN KHI CHO TRẺ UỐNG THUỐC

Không những cần làm sao cho trẻ hiểu rằng phải uống thuốc để khỏi bệnh, mà người lớn cũng phải tin như thế để có thái độ cương quyết với trẻ. Một đứa trẻ phải uống thuốc sẽ nhìn vào thái độ cương quyết hay lưỡng lự của người lớn để tùy cơ ứng xử.

Tuy vậy, nên giải thích cho Bé hơn là dùng biện pháp mạnh. Không bắt buộc nhưng cũng không năn nỉ. Nên nói dịu dàng để Bé hiểu: việc uống thuốc là điều không thể khác được! Tránh không ép uống thuốc bằng sức mạnh, vì thuốc dù lỏng hay rắn, có thể xuống theo đường hô hấp vào PHỔI GÂY HẬU QUẢ RẤT NGUY HIỂM.

CÁC BIỆN PHÁP CHO TRẺ UỐNG THUỐC:

Nếu thuốc viên, tán ra thành bột rồi trộn với nước đường. Nếu thuốc có vị đắng, rất đắng, nên pha với mứt quả có vị chua hoặc mật, sôcôla, chuối nghiền. Nếu trẻ nhè ra, cần coi xem cháu đã uống được bao nhiêu để cho cháu uống thêm mà không quá liều lượng.

Tránh không trộn thuốc với các thức ăn thường ngày của Bé như sữa, súp v.v..., vì như vậy, sau này Bé nhìn thấy sữa sẽ sợ, không chịu bú nữa.

- Thuốc để trong viên bao không nên lấy ra vì có thể loại thuốc này cần phải để lọt xuống dạ dày rồi mới để cho tan.

- Si rô: Những thuốc loại si rô thường dễ uống. Trước khi uống, nên lắc đều chai đựng thuốc.

- Viên đặt ở hậu môn

- Cần làm viên thuốc ướt hoặc ngâm vào vasơlin trước khi nhét thuốc vào hậu môn trẻ. Sau đó, giữ mông trẻ KHÍT LẠI VÀI PHÚT ÐỂ THUỐC KHÔNG BỊ RƠI RA.

Thời gian chữa trị

Bé sốt 40oC, bác sĩ cho uống thuốc kháng sinh. Hôm nay, thân nhiệt của Bé đã xuống tới 36o8. Vậy, có cần phải uống thuốc nữa hay không?


Vẫn cần phải uống thuốc cho đủ liều lượng. Ðể trị khỏi bệnh bằng thuốc kháng sinh, phải tiếp tục dùng thuốc thêm một vài ngày, dù các triệu chứng bệnh đã mất. Thí dụ triệu chứng của bệnh viêm họng, hoặc ho là sốt, khi hết sốt không có nghĩa là đã hết bệnh. Muốn khỏi dứt bệnh, phải dùng thuốc từ 8 - 10 ngày. Nếu không dùng thuốc đủ liều lượng, có thể bị bệnh trở lại.

8. Tủ thuốc gia đình

Đặt tủ thuốc ở đâu?

Tủ thuốc cần đặt ở vị trí cao để trẻ không với tới được và phải có khóa. Trẻ nào cũng thích mở tủ. Khi thấy các hộp thuốc lọ thuốc nhỏ xinh, trẻ nào cũng muốn mở ra và nếm thử.

Những ống thuốc aspirine và các chai thuốc an thần mà nhiều người lớn vẫn coi thường, lại thường là những thủ phạm gây ra nhiều vụ ngộ độc nhất cho trẻ em :

Không nên để tủ thuốc ở những nơi ẩm hoặc nóng.

Trong tủ. thuốc nên có :

- Bông, gạc

- Băng buộc, băng dính (keo)

- Kéo

- Kẹp

- ỐNG THỤT

- 1 lọ sérum sinh học

- 1 bình thuốc sát trùng

- 1 ống cặp sốt

- 1 lọ xà phòng nước

- 1 hộp viên nhuận tràng loại đặt hậu môn

- 1 ống va-sơ-lin

- 1 ống aspirine hay paracétamol dạng viên, gói, hoặc loại đặt ở hậu môn như: Efferalgan, Dolipral...

Ngoài ra, có thể có một hộp băng cầm máu loại "Stop HÉMO": BĂNG + GẠC CÓ THẤM CHẤT CẦM MÁU.

Giữ thuốc thế nào?

Thỉnh thoảng, chúng ta nên coi lại các thứ thuốc ở trong tủ thuốc để xem loại nào còn dùng được, loại nào nên vứt đi, thứ nào đã dùng hết, phải mua bổ sung.


- Những ống thuốc tiêm (chích): nếu còn hộp thì hạn ngày còn dùng được, có ghi ở vỏ hộp.


- Loại thuốc kháng sinh và sulfamide: thuốc dùng thừa nên vứt đi vì những thuốc này khi dùng phải do bác sĩ chỉ định.


- Thuốc viên, viên con nhộng, gói: phải để ở nơi khô ráo.


- Thuốc nhỏ mắt: một khi đã mở rồi, chỉ dùng trong vòng 15 ngày.


- Thuốc mỡ: nếu bóp ống thuốc mỡ thấy có nước mà phần còn lại bị cứng: vứt cả ống đi. Những thuốc mỡ có chứa chất kháng sinh hoặc sulfamide chỉ dùng được trong vòng vài tuần.


- Chất bột: phải để ở nơi khô ráo.


- Dung dịch sérum sinh học: cần thay luôn.


- Sirô: khi đã mở, chỉ dùng được trong thời gian vài tuần lễ


- Viên đặt ở hậu môn: để nơi khô ráo.

Bác sĩ chuyên khoa Nhi

Có nhiều người tích rất nhiều loại thuốc trong tủ thuốc gia đình, nghĩ rằng như vậy sẽ ứng phó được với tình hình sức khỏe của con cái và cả mọi người trong gia đình.

Trẻ sốt? Cho uống thuốc kháng sinh! Da bị mẩn đỏ? Bôi thuốc mỡ! Mệt? Cho uống thuốc bổ! Khó ngủ? Cho uống thuốc an thần!

Hành động như vậy chưa đủ và đôi khi còn không có lợi vì đấy là sự cố gắng xóa dấu vết các triệu chứng một căn bệnh nào đó chưa được biết.

Các bác sĩ chuyên môn, cần nhìn vào các triệu chứng đó để xác định được bệnh và quyết định cho Bé dùng thuốc gì để

ĐIỀU TRỊ BỆNH.

Trong mấy năm đầu, người bác sĩ rất cần cho trẻ, kể cả các cháu khỏe mạnh. Vì ngoài việc chữa bệnh, bác sĩ còn có nhiệm vụ quan TRỌNG NỮA LÀ


PHÒNG BỆNH. CHO tới 6 tuổi, các cháu cần phải được bác sĩ theo dõi sức khỏe, kiểm tra sự phát triển về mọi mặt, tiêm chích phòng bệnh và chữa bệnh.

Ở mọi thành phố và tỉnh đều có các bác sĩ chuyên trị các bệnh trẻ em và các bệnh viện có khoa nhi riêng biệt, bạn nên tìm biết các địa chỉ đó để đưa các cháu tới khám sức khỏe định kỳ và khám bệnh khi cần thiết.

9. Cuốn sổ sức khỏe của Bé.

Mỗi trẻ em cần được bố mẹ lập cho một cuốn sổ sức khỏe. Sổ này có bán sẵn ở các trung tâm y tế tại khoa nhi, hoặc có thể phải làm lấy. Bố hoặc mẹ các cháu sẽ ghi lại tất cả các điều có liên quan tới Bé từ ngày mẹ Bé mang thai, ngày sinh, số cân nặng, chiều cao ở CÁC ÐỘ TUỔI CỦA BÉ, NGÀY MỌC RĂNG nào, ngày bắt đầu chập chững biết đi, ngày phải uống thuốc trị bệnh gì, các bệnh đã mắc phải do bác sĩ chẩn đoán, các lần phải vào bệnh viện hoặc phải chữa trị đặc biệt...

Tất cả những điều được ghi trên, như một thứ lý lịch về sức khỏe của cháu bé, sẽ giúp cho bác sĩ tìm được cách phòng bệnh, trị bệnh và săn sóc sức khỏe cho cháu bé một cách đắc lực


10. Khi Bé nằm bệnh viện.

Ngày nay, việc một trẻ em phải nằm lại bệnh viện không còn là mộđiều đáng lo lắng lắm. Bé nằm lại bệnh viện vì bị ốm, nhưng chưa chắc vì căn bệnh trầm trọng, sở dĩ bác sĩ muốn giữ Bé nằm viện là để dễ theo dõi và có điều kiện làm một số xét nghiệm mà thôi.


Khác với thời trước, khi vào viện Bé phải tách rời với gia đình, ngày nay, các bác sĩ và nhân viên bệnh viện lại mong bệnh nhân có bố, mẹ hay người nhà ở lại để săn sóc. Như vậy trẻ em vừa được ăn uống đầy đủ, vừa được yên tâm về mặt tinh thần. Sự cộng tác giữa những người có chuyên môn về khoa chữa trị với gia đình bệnh nhân, có tác dụng rất tốt đối với người bệnh.

Cùng ở lại với con trong bệnh viện, các bà mẹ có thể hỏi y tá hoặc nhân viên phục vụ cháu, về:

- Nhiệt độ của cháu, dạng phân, tình hình sức khỏe nói chung... như thế nào là tốt để dự đoán về tình hình sức khỏe của cháu.

Có thể hỏi trực tiếp bác sĩ điều trị về:

- Căn bệnh của cháu bé.

- Sự diễn biến của bệnh sẽ như thế nào để biết trước.

- Sự điều trị sẽ lâu hay chóng ?

- Chế độ ăn uống của cháu cần như thế nào để dễ săn sóc.