Hương đêm Hà Nội

C ó những người thích đi ngủ sớm để
dậy sớm thì cũng có những người có thói quen ngược lại: thích thức khuya nên
thường dậy muộn. Sáng sớm, Hà Nội có những nét đẹp, vẻ nên thơ thì đêm khuya, Hà
Nội cũng có những điều dễ làm say lòng người, những điều như trong mơ và đôi khi
còn như mơ trong mơ nữa. Nhiều người có nhận xét Hà Nội là thành phố xinh đẹp,
duyên dáng. Có những khu vực trầm lặng, cổ kính, đầy vẻ thanh bình tinh khiết.
Điều nhận xét này là thực tế vì nó đã gây được ấn tượng tốt đẹp với những con
người không mấy ưa ồn ào, ô nhiễm, xô bồ. Nét xinh đẹp duyên dáng ấy còn được
bình phương lên trong đêm.
Hà Nội về đêm mang màu áo khác, hơi thở khác,
hình dáng khác. Nhất là khi có những làn hương đầy kỳ ảo khiến Hà Nội như mang
một tâm hồn khác, đầy vẻ trữ tình thơ mộng. Những mái nhà trăm năm đã tựa vai
nhau, rủ nhau vào giấc ngủ chập chờn trước khi gặp những giấc mơ hiện về từ thời
con rồng vàng bay lên đón Lý Công Uẩn, từ thời con rùa vàng nổi lên chào Lê Lợi,
từ thời tiếng chuông hồ Tây vang khiến con trâu vàng từ phương Bắc phải lồng
sang đón con nghé ọ... Những con đường như cũng được thư giãn gân cốt sau một
ngày phải gồng lên toàn bộ sức lực dưới guồng xe hối hả. Những tầng cây ban ngày
xanh biếc đã chuyển sang màu thẫm như nhuộm ánh đêm. Hoa không cần khoe sắc để
gọi bướm ong, để gọi mắt người mà đã làm một việc khác mơ màng hơn: tỏa hương
vào bầu trời thanh sạch. Mùa nào Hà Nội cũng có riêng một thứ hương đêm, giống
như người phụ nữ biết điểm trang, mỗi thời điểm biết dùng một loại phấn son
riêng để ánh nắng để gió mát... hài hòa cùng màu sắc, nâng nhan sắc lên gấp
nhiều lần. Cũng không hiểu mùa tạo ra hương hay hương gọi mùa về, hỡi Hà Nội mến
yêu ơi. Mùa thu là mùa Hà Nội mang trên mình những nét yêu kiều diễm ảo nhất
chăng? Cô gái đã bước qua tuổi thiếu nữ chưa phát triển hết, bước vào tuổi thanh
niên rực rỡ nhưng hơi đáng sợ, và cô gái cũng chưa bước vào tuổi thiếu phụ ở dốc
đồi bên kia thấp thoáng ánh tà. ôi, sắc đẹp của tuổi vừa đủ độ chín của mặn mà,
đằm thắm, nây tròn như quả chín cây. Hà Nội mùa thu là thế chăng? Nhà Hà Nội học
còn mải đi tìm một văn bia, một viên đá lát, một cuốn gia phả. Còn người thơ đi
tìm gì đó hỡi thi nhân? Mùa thu không bị ẩm ướt của mưa phùn, không bị nắng xém
cả lá cây. Cũng không bị gió mùa đông bắc làm tê tái. Lẫn trong lá bay vàng rộm
mặt đường, lẫn trong sương lam mơ hồ trên mặt sóng... thời tiết cứ dìu dịu như
tơ chăng, lọc gió cho mát vai người, cho dẻo bước chân. Lẫn vào những niềm mê
man ấy là những làn hương từ đâu đó lan tỏa vào không gian như từng sợi âm thanh
của cây vĩ cầm vô hình mà rất thực. Những làn hương cứ réo rắt qua vòm lá gần
xa, qua tầng cây thức ngủ, qua những công trình kiến trúc, những con đường,
những ngã tư đầy hào hoa thanh lịch. Hoa dạ hợp nồng nàn trắng muốt, vừa tỉnh
khỏi một cơn mộng nồng nàn, khi những ngọn đèn đường sắp thức dậy. Chẳng dễ gì
tìm thấy cây nửa thẳng nửa leo ấy, thấy những cành mềm cho bốn cánh hoa mập mạp,
cong như móng con rồng thiêng bí mật. Chỉ cảm thấy đâu đây nở bông hoa như sự có
mặt của người vô hình, người thích trò ú tim ẩn hiện, người hẹn hò với ta nhưng
còn nấp vào chỗ nào để ta phải hồi hộp kiếm tìm. Khu vườn biệt thự nào trên
đường Phan Đình Phùng đầy bí ẩn kia cứ xòe bàn tay có năm ngón tay xanh mềm mại
để tung ra những con sóng hương hoàng lan thoảng nhẹ, và hương ngọc lan như ngón
tay tháp bút, trắng muốt, sắc sảo hơn, khiêu khích hơn. Ngõ Tức Mạc, Cung Thiếu
nhi và những nơi nào, cây hoàng lan mấy trăm năm còn bền lòng xức nước hoa cho
Hà Nội. Xin những đôi người hãy thủy chung đến bạc đầu nếu một lần đã sóng bước
dưới đường thơm hoa sữa phố Trần Hưng Đạo, Nguyễn Du. Hẳn có người khó ngủ nếu
bên cửa sổ có xòa một cành sữa mùa thu. Có lẽ sương thu đã lấn át, đã bắt hương
sữa chỉ được bay ngang, hoặc sà xuống thấp, sương thu chiếm phần chiều cao? Vì
vậy mà hương sữa cứ ướt đẫm tóc những đôi người. Đã có những người tài hoa của
Hà Nội ngợi ca hoa sữa bằng kịch thơ, bằng thơ và bằng nhạc. Đã có những em bé
ra đời sau đêm hoa sữa của người yêu nhau say đắm và trong sạch. ôi, biết bao
tâm hồn đã thao thức khắc khoải khi nhớ về Hà Nội có hoa sữa đêm thu, có hoàng
lan, ngọc lan man mác. Dù ở phương trời nào, hương ấy chẳng mất đi, chẳng tan
ra, mà nó cứ đọng lại, đậm lại như khối ngọc Trương Chi. Có người nhớ về hoa
sữa, hoa hoàng lan, ngọc lan để tưởng niệm tuổi hoa niên của mình, tưởng niệm
thời học trò, tuổi yêu đương, những tháng năm mơ mộng...
Thực sự có đôi
người đã có cháu nội cháu ngoại năm nào họ cũng phải một lần dắt tay nhau đi
trong đêm sương thu đầy hoa sữa. Lúc ấy họ nói gì với nhau, họ nghĩ gì bên nhau,
họ nghĩ gì về Hà Nội, hỡi mùa thu đi qua mà chẳng bao giờ mất. Hà Nội đâu phải
chỉ có hoàng lan, ngọc lan, hoa sữa, dạ hợp... Vườn Chí Linh có mấy khóm dạ lan
hương, đêm hè hoa nở như níu chân người qua lại để tâm sự điều gì. Dọc bao phố
cây xum xuê tròn bóng, những hàng sấu cổ thụ cứ tháng ba lại khiêm tốn tỏa một
thứ hương ra xung quanh. Không thơm ngát, không tình tứ, chỉ thoảng nhẹ như
không có, chợt hiện rồi chợt biến, khi những bông hoa như cái chuông nhỏ xíu
trắng ngà rơi nhẹ không một âm vang. Cả hương và hoa cứ bay cứ rơi, còn mang
mang như liễu bên hồ, không để ý có khi người vô tình không thấy. Đi trong đêm,
nhất là khuya Hà Nội, màu đêm đã lọc đi những âm thanh ồn ã, như lọc đi những
tạp chất, để còn lại trong hồn ta sự tinh khiết, thanh tao, cho ta cảm nhận được
hoàn toàn chất thiên nhiên tinh khôi trong hương thơm hoa lá. Đôi khi hiếm hoi
bắt gặp từ ban công chuồng chim nhà ai một chút hương nhài khêu gợi mà kín đáo,
lả lơi mà thắc thỏm, không đủ sức bay xa hoặc qua một ngõ nhà có ngôi chùa cổ
kính trăm năm, một gốc bưởi cằn nào đó bỗng tỏa làn hương mộc mạc đồng quê, gợi
nhớ đến đĩa bánh trôi bánh chay tháng ba có hội làng rộn rã, và có những làn mưa
lây phây làm duyên cho cánh đồng, cây cỏ... Hương đêm Hà Nội không phải là nước
thơm nhân tạo, mà là món quà thanh sạch của thiên nhiên, trời đất gửi cho người.
Cái lồng nan ngực thiếu dưỡng khí thường xuyên kia được no nê những làn hương
này sẽ tươi lại dòng máu, mát dịu lại cảm giác, trẻ trung lại tâm hồn, say đắm
lại tình người...
Yêu biết bao nhiêu là những làn hương ấy và cũng là không
uổng phí, nếu phải thức những đêm dài để đi dạo trên những con đường ngan ngát
của Hà Nội thanh lịch.