Chương 5a

Đời Sống Tình Cảm Của Bạn Trai
1- Gió Lạ Về Bên Cửa Lòng.
Có một thời gian dài từ 7 tuổi đến 11, 12 tuổi, bạn trai sống cuộc đời thơ ngây, vô tư lự trước bao nhiêu người, vật, sự việc và hiện tượng. Họ thả diều: cứ thả diều coi cặp trai gái đang ngồi tâm sự ở trên bờ đê như những gốc dừa ở gần đó. Sáng ngày ở gần sân gà vịt, họ bắn cu li, đào dế cơm, đánh trổng và thấy gà vịt làm việc tính giao như thấy nó giành ăn, đá lộn. Cha nói cùng mẹ những lời âu yếm, mẹ có những cử chỉ tỏ tình nồng thắm với cha: tất cả họ cho là cha hú hí hay mẹ cút hà giỡn với họ. Cái thời trẻ dại ấy qua, qua. Bạn trai nghe lòng mình chuyển động: có một luồn gió lạ về hướng tâm hồn họ. Họ ưa nhìn cảnh thiên nhiên. Chiếc hoa hường nở, có vài hạt sương trinh chấp chóa ánh dương buổi sáng làm họ đứng nhìn say mê. Chiều hay nói kiểu nhà thơ nọ "chiều lên" trên đồng lúa vàng mơ. Hương lúa mới pha mùi rạ ủ cỏ ôi. Cánh rừng bị màn đêm bao phủ đã huyền bí lại bí hiểm hơn. Tất cả các cảnh vật ấy làn say đắm tâm hồn bạn trai. Rồi bóng một thôn nữ hái sen bên bờ đập. Ngây thơ quá. Hiền dịu quá. Đem cơm cho cha ăn nhổ mạ, họ nghe từ đầu đê vọng lại:
"Thân em như hoa gạo trên cành
Thân anh như đám cỏ mây dưới đàn
Vái trời cho gió run cây
Cho hoa rụng xuống cỏ mây xâu vào"
Lòng họ lâng lâng nghe mà cũng băn khoăn. Ơû thành ngủ trưa dậy, chưa rửa mặt, còn nằm lăn qua lăn lại nhớ đâu đâu, họ nghe một giọng oanh vàng ở nhà bên hát:
Em về anh chẳng cho về
Tay nắm lấy áo mà đề câu thơ
Câu thơ ba chữ rành rành
Chữ trung, chữ hiếu, chữ tình là ba.
Chị ruột đưa em mình vừa ầu ơ vừa cất giọng:
Anh còn son em cũng còn son
Ước gì ta được làm con một nhà.
Rồi chị dâu đưa cháu, không hát réo rắt mà ngâm não nùng:
Tôi yêu một mối tình câm
Bằng vạn lời thơ trải nổi niềm
Nhưng có bao giờ tôi dám tỏ
Để cùng người ấy kết tri âm.
Lòng bạn trai nao nao quá. Họ chưa có ý thức yêu đương hẳn như chàng trai nọ nghe "người cóc" nỉ non mà đam mê trong truyện cồ tích Việt Nam đâu. Họ chỉ mới nghe con tim dào dạt. Nó trở mình theo chiều gió ái ân mới đến phơi phới như cánh bướm non thôi. Từ chỗ bắt đầu ý thức vẻ đẹp của cảnh thiên nhiên, họ bắt đầu hé cửa lòng cho bóng yêu đương lẻn vào cánh rón rén, e lệ.
2- Say Mê Âm Nhạc, Sưu Tập Thơ.
Khi cõi lòng gờn gợn sóng yêu, bạn trai tự nhiên thích văn nghệ, hiểu cách riêng, ca nhạc thi thơ. Họ có một thính quan riêng để nghe trong nhạc, trong lời phô diển theo luật hòa âm, trong thi phú những tiếng nói riêng của con tim. Cơ quan nầy lúc bạn trai dậy thì đòi những của ăn đặc biệt như âm điệu xuống trầm, lên bổng mà réo rắt, như chuyến đò không bến vắng, vắng khách chinh phu, như "chàng ra đi cách xa muôn trùng, sao trong chốn khuê phòng tin chàng..." như ai qua bến nào đó cho tôi nhắn vài câu, thương về đủ thứ... như những câu thơ,
Tóc liễu dùng thơ đón tóc trăng
Muôn điệu tơ lòng run sẽ sẽ.
o0o
Đương quân hoài quy nhựt
Thị thiếp đoạn trường thì."
Nếu cơm là thức ăn của thể xác họ thì trong tuổi nầy nhạc và thơ là thực phẩm tâm hồn họ. Họ chịu cực sưu tầm những nhạc, thi phẩm phần nhiều tích trữ sự lãng mạn, làm cho lòng bay bổng, mộng mơ. Nếu họ có dòng máu nghệ sĩ, là một ngón nhạc, một bút thơ thì chính thời kỳ nầy họ sáng tác phong phú. Nghệ phẩm của họ là những bài tâm ghi, những phương thế họ ký thác tâm hồn hay là sự thổ lộ lòng mơ ước của họ về ái ân. Tập "Thơ Thơ" và hằng loạt nhạc phẩm của nhiều nhạc sĩ trẻ tuổi mà bạn từng biết là bằng chứng cụ thể.
3- Viết Nhật Ký.
Không có ý sống đời như một Rosseau với "Confession", một Gide với "Cahier d'André Walter", bạn trai thường chỉ coi văn thơ là phương thế để thổ lộ tâm sự. Nhiều cái éo le thắc mắc mà tuổi trẻ của họ cho là không thể trình bày với ai, họ lồng khuôn trong văn thơ. Họ chưa gặp những gay cấn rơi lụy kiểu Musset, Georgges Sand để viết lòng ra bằng máu lệ đâu. Tình cảm của họ mới ngả vế ái tình hơi hơi, nên họ chỉ viết bằng những tâm tưởng mới làm xao động tâm hồn xuân của họ. Dĩ nhiên khi manh vuốt ái tình tàn ác cấu xé cõi lòng họ thì chẳng những họ viết những nhựt ký, họ làm thơ mà nhất là họ còn viết những bức thư ngọt vì âu yếm cũng có, chua vì nghi kỵ, đắng vì bội bạc cũng có. Tất cả những thứ nầy là lỗ mọi khai thông tâm hồn bị náo động vì các luồng giao cảm phức tạp của họ.
4- Ưa Tiểu Thuyết.
Vì bị gió yêu đương lôi cuốn trong các cơn mơ mộng êm đềm, bạn trai tìm đọc tiểu thuyết, thứ tiểu thuyết tâm lý, tình cảm, đượm sắc ân ái. Ưa tiểu thuyết đây không phải là thú say mê tinh thần của người hiếu học, muốn bồi bổ kiến thức. Cũng không phải là cách giải trí của người cao tuổi từng trải cuộc đời, muốn giết thời giờ chờ bữa trưa, buổi tối bằng cách đọc Tam quốc, Le Cid, Don Quichotte, Comedi devine, Hliade. Jean Le Presbytre gọi sự mê sách của các bạn trai mà tôi nói rõ tiểu thuyết ở đây là cơn khủng hoảng. Ông dẫn chứng: Nã Phá Luân cho tình dục đọc sách, xô đẩy mình tới điên cuồng, Walter Scott hồi 16 tuổi nuốt hằng mấy thư viện. Edison, Rousseou chết chìm trong lố sách và lố sách. Người xưa vậy, người nay cũng không khác. Đừng ai có ý nghĩ bạn trai tìm những sa đọa của các nhân vật trong sách. Cũng có những tâm hồn hư đốn sớm ghiền thú yêu đương tưởng tượng của các nhân vật hôi mùi Bonjour tristesse, Dans unmois, dans un an cũa Francoise Sagan cũng có. Nhưng cách chung bạn trai không có tâm hồn lầy lụa sớm quá vậy. Phải nói tự nhiên họ thích chuyện tình vậy thôi. Bạn làm giáo sư Pháp văn, bạn giảng Pascal. Bạn trai ngồi nghiêm, thỉnh thoảng có kẻ ngáp mặc dầu bạn giảng hấp dẫn. Đến giờ bạn phân tích tâm lý của Le Cid, của Andromaque: bạn trai vừa ngồi nghiêm vừa khoái thích. Một giáo sư Việt văn có một nghệ thuật giảng bài rất khả quan, không nắm giữ tinh thần bạn trai khỏi chia trí luôn hai tiếng giờ khi ông bàn về thuật hành văn của Phạm Quỳnh, ngòi bút thơ của Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu. Nhưng đến giờ ông giảng truyện Kiều, ông phân tích tâm lý Kiều, Kim:
" Người quốc sắc kẻ thiên tài".
"Tình trong như đãmặt ngoài còn e".
Thì đối với họ thời gian như đốt trôi giai đoạn: hai giờ Việt văn qua như chốc lát.
Cũng ở tuổi nầy nhiều bạn trai tìm đọc sách báo bàn về vấn đề nam nữ. Họ tự nhiên thấy khao khát tìm hiểu những huyền nhiệm về mình và người khác phái. Sự say mê nầy người lớn có bổn phận giáo dục nên kiểm soát. Có nhiều sách viết tính giáo dục về mặt khoa học, vệ sinh thì đáng khen, nhưng rất mù quáng về luân lý. Coi chừng đầu óc nam thanh bây giờ như giấy chậm, gặp chất ô uế có thể thu hút làm tổn hại đến đời mình.
5- Cười Rùm Lên.
Ai đã từng len lỏi vào cuộc giáo luyện thanh niên đều nhiều phen gặp những nam thanh ưa chụm ba chụm bảy hay kéo đi cà rểu ngoài phố, ở bờ sông, trong hoa viên để khi thì to tiếng, khi rù rì, rủ rỉ bàn chuyện ái tình. Họ phê bình nhan sắc bạn gái. Họ ghép cô nầy với bạn trai nọ. Họ bất mãn vì cô kia xấu mà làm kiêu, còn cô khác đẹp lộng lẫy mà hung dữ. Có bạn nào già mồm mép thuyết đúng tâm lý thì các bạn khác khoái cười rùm lên. Trong giới bạn trai, có lắm kẻ kết bạn thân nhau chỉ vì điểm ưa thích tán tỉnh bạn gái, bàn các éo le của ái tình. Trong đoàn thanh niên hướng đạo hay trong lớp bạn nào coi bộ đạo đức, hiền lương, thường các kẻ nầy tránh xa, ngạo nghễ. Họ hay gặp gỡ nhau tổ chức uống trà, ăn nhậu, nhất là cỡi xe đạp, kéo đi bách bộ cả đám để chọc gái, để thảo luận về yêu đương. Nhà giáo dục muốn hướng dẫn tâm hồn họ đừng quá nghiêm khắc sống xa họ. Hãy thân mật giao tiếp họ, tham dự những cuộc uống nước chơi, những tiệc tùng của họ. Đôi khi họ hơi lố lăng trong cách ăn nói, khi họ bàn về điều xấu ta đừng rầy liền. Kỵ nhất là người ngạo nghễ, nói mỉa mai, chỉ trích xiên xỏ. Hãy mua thiện cảm và tín nhiệm với họ nhất là bán cho họ lòng tin cẩn trước rồi hãy lái họ về đời sống băng tuyết.
6- Ghiền Màn Bạc.
Trong thời đại ta, xi nê là suối cung cấp những biểu diễn ái ân đến điến cuồng. Lòng bạn trai là rơm, thần ái tình đã nhen lửa vào đó: xi nê là dầu xăng, là gió làm cho lòng họ bừng lên. Ơû đây tôi nói đi xi nê là phương thế bạch lộ tình yêu với người tình, là mánh lới ăn trộm tình yêu kẻ khác, là cơ hội cho lòng thú chỗi dậy chà đạp nhân cách của hai tâm hồn lạm dụng chỗ xa lạ, bóng tối. Tôi không nói vì hạng bạn trai nầy chỉ một số bị nhiễm gió độc của phong trào trụy lạc. Tôi muốn nói những bạn trai có trước mặt mình những hình ảnh nói lên bao nhiêu cái rối ren, thắc mắc, gay cấn, éo le của ái tình. Nói cho đúng họ muốn sống trong một khí hậu yêu đương để con tim có dịp thông cảm với những nhân vật đang quay cuồng, lăn lộn giữa ái ân. Có rất nhiều mâu thuẫn đáng tiếc của ái tình, bạn trai biết lắm. Họ sáng suốt nhận:
"Tình yêu đến tình yêu đi ai biết,
"Trong gặp gỡ đã có mầm ly biệt".
Và trên trận thế trụy lạc nhiều không "lãi" như Nguyễn Công Trứ tưởng. Nhưng họ vẫn thích xi nê. Đó là tại bản năng ái tình đến lúc chồm dậy trong họ. Trong mục dưới toiâ sẽ đề cập rộng sự phát lộ ái tình của bạn trai.
Người ta than tiếc nhiều nhà đạo diễn ngày nay lạm dụngtính hiếu kỳ, hiếu sắc, ham vui của khán giả, trong đó có bạn trai, một cách trắng trợn quá. Thútính bỉ ổi nhất của thanh niên được màn bạc cung cấp cho tất cả những gì khoái lạc ô uế nhất . Hình như người ta bất kểtính thẹn thùng, óc tế nhị của một số khán giả còn tinh thần lành mạnh. Các tác vi, cử chỉ biểu lộ một thứ ái tình thác loạn, đen ngòm nhất của lòng tà đã phá tan bao nhiêu công trình luân lý ở tâm hồn người trong sạch. Tuổi bạn trai là tuổi khủng hoảng, thấy mình cô độc, cần nguồn an ủi, ưa tìm những hình ảnh ái ân để thoa dịu tâm hồn. Mà gặp xi nê khiêu dâm thì tâm hồn họ tất dễ biến thành một chuồng lợn. Nhưng khi họ càng gào thét: "Mau lên chứ, vội vàng lên với chú" thì thuốc độc của dâm tình đã khiến "Bịnh hoạn cắn xương như cắn rúc" và tâm hồn họ cũng rã rượi mà kêu la cùng vua của ái tình trong sạch":
" Hỡi Thượng đế tôi cúi đầu trả lại,
Linh hồn tôi đã một kiếp truy hoan.
Sầu đã chín, xin người thương hãy hái
Nhận tôi đi dù địa ngục, thiên đàng!."
7- Lận Kỹ Trong Bóp.
Đây nữa! một lỗ mọi của sông sâu tình ái nổi sóng gió của bạn trai: tôi muốn nói sự mê say những hình ảnh giai nhân có chữ ký kỷ niệm và nhất là những hình ảnh ái ân biểu lộ những lối hành dâm theo sự chỉ huy của quỷ dâm dục. Thường thường trong những bôùp có sẵn một ảnh mỹ nhân, họ quiù như giấy xăn. Họ lại còn lộng vào kiến bốp, giấu kỹ trong các ngăn những hình của bao kẻ đã bán quả tim cho họ. Có nhiều hình ảnh giai nhân không ăn thua gì đến họ cả, họ vẫn nưng niu như trứng mỏng. Tôi biết một bạn trai nọ cất tận trong ngăn trong hết của chiếc bốp trìu mến của mình ba ảnh của ba minh tinh màn bạc, Mỹ, Nhựt và Việt nam. Ghê gớm nữa là có không ít nam thanh đi đâu cũng lận kè kè trong lưng hằng lố hình chụp các kiểu ăn chơi sặc mùi dâm lụy của thanh lâu. Đến công viên lựa chỗ vắng họ lấy ra ngắm. Vô lớp giáo sư giảng bài mặc kệ: họ lấy ra thưởng thức. Rồi đây một bịnh dịch: nhiều bạn trai giựt quán quân về chơi bời, trụy lạc, lấy những ảnh ô uế ấy quảng cáo ái tình dâm đảng với các bạn trai mà lòng còn trong trắng như tờ giấy mới.
Cũng bởi ngọn lửa ái tình gào thét trong tâm não, bạn trai hay sưu tập các hình mỹ nhân, hình giai nhân lõa thể ở các bìa báo, ở những sách kiêu dâm để dán cùng phòng họ ở, hay để ngăn trong sách học. Có nhiều người viện lý là ưa mỹ thuật, thưởng thức cái đẹp thiên nhiên mà tạo hóa ban cho con người. Song vì quỷ Satan khôn quá, óc ham mỹ thuật biến thành óc ghiền dâm hồi nào họ không hay. Làm sao nhà giáo dục thân mật, chân thành chỉ cho các bạn trai ấy biết những chân lý nầy. Việc tính giao là việc thánh, việc cần thiết để nhân loại trường tồn. Nó chỉ được phép trong hôn nhân . Các lối bôi lọ cho nó là vô tình chà đạp nhân cách con người và làm nổi bật căntính thú vật trong con người ra cách trân tráo. Cho họ biết giá trị tâm hồn con người không có gì sánh được. Trong linh hồn kẻ thanh sạch có hình ảnh Thượng đế. Họ đem uế ảnh rọi vào đó là họ bôi lọ thánh nhan của người. Lúc còn non nớt về mặt nhận xét xã hội, họ tưởng hình ảnh giai nhân nó đúng tướng diện của con người xương thịt giai nhân. Họ có biết đâu hình ảnh khác sự thật. Có những người chụp hình đẹp vì đẹp thật, nhưng
tính xấu như quỉ. Người khác xấu như tay khỉ, vô duyên không biết sánh với cái gì mà chụp hình ăn ảnh. Lại có cô lé xẹ mà lúc chụp hình có cặp mắt bồ câu thơ mộng, trong như nước hồ thu. Còn ảnh nào mà không láng nhưng coi chừng da mặt của người mà họ cho là đẹp đó có giống xơ mít không, có giống da tay khỉ không. Thôi giá hoàn toàn đẹp, mang hình họ kè kè trong túi phỏng được lợi gì. Nó nói lên sự nô lệ ái tình, sự thất trận của ý chí với bản năng tình dục. Người ta thấy còn tổn hại cho danh giá nữa. Không phải quá khích mà đả đảo các hình giai nhân. Ta có quyền và nên thưởng thức nghệ thuật. Nhưng còn biết bao cái đẹp khác mà tâm hồn ta khao khát. Tôi chỉ nhấn mạnh ở chỗ bạn trai đừng tỏ ra mình là phái yếu ở chỗ chạy theo mê say, thờ lạy ảnh giai nhân. Bạn trai hãy tỏ ra mình là phái mạnh đi. Mà cái gì mạnh thì thu hút, còn cái gì bị thu hút thì yếu. Đàn ông đừng xưng là phái mạnh khi thấy mỹ nhân, ảnh giai nhân mà lòng rạo rực, mắt liếc dọc. Đã bị xỏ mũi rồi thì đích thị là yếu đuối. Gia đình, quốc gia, vận mệnh thế giới đang thiếu những tâm hồn mạnh.
8- Giữ Cho Tới Xuống Lỗ Chăng.
Ai có nhiệm vụ giáo dục thanh niên sáng suốt đào luyện họ mà không hơn một lần gặp họ viết thư tình. Làm tác văn thì họ viết văn đọc vừa nổ mắt vừa điếc rái một lượt. Họ bất kể chấm phết, dụng ngữ, mệnh đề. Còn văn thể thì họ coi là đồ xa lạ. Thế mà khi viết những cánh thư tỏ niềm ái ân thì chẳng những lẹ như Kiều (vạch da cây vịnh bốn câu ba vần) mà còn đầy hình ảnh, màu sắc, văn chất, văn khí, đủ điều. Khi lớn lên trên bước đường đời, người nam tỏ ra dè dặt cẩn thận hơn người nữ. Nhưng đàn ông thanh niên thì coi thường sự thấy trước ngó sau. Trong cơn say yêu, họ viết cho sạch suối lòng, để tâm cảm ái yêu, nghi kỵ, lo lắng, săn sớm, lạnh lạt v.v... chảy trào ra ngọn bút. Họ tưởng người yêu có tâm trạng y như của họ. Họ muốn cho hoàn cảnh người yêu phải xảy ra như họ muốn chớ không ngờ nó có thể khác và có khi phải khác. Nhiều lá thư trong lúc viết nóng nổi hơi men tình của họ thì nhiều năm sau cũng có thể khiến họ gieo những giọt lệ nông nỗi hối hận.
Mà việc viết thư tâm tình không nắm siết tâm hồn họ bằng tàn trữ những cánh hoa tâm tư của bạn tình họ nhờ gió duyên mang đến. Họ đang ăn mà nghe thứ thư nầy, thì lu láo cho rồi bữa để đọc. Họ đọc đi, đọc lại. Họ kiếm trong đó những ngụ ý, thâm ý gì theo họ muốn đó. Một chấm, một phết, một lời nói khi vô tình, họ cho là hữu ý gợi tình, ngụ ý gieo duyên. Họ tưởng tượng người yêu đang ngồi viết với gương mặt kiều diễm. Nếu thư xin chia buồn thì họ tưởng tượng có những ngấn lệ ấm ấm lăn trên lớp da mặt mịn ở một phương trời. Họ đọc xong rồi xé hay đốt ư! Không. Họ cất kỹ. Lúc ấy họ định giấu cho tới chừng xuống lỗ hiểu là thời gian đừng khám phá được sự gì phản bội tinh thần bức thư. Thì họ cũng sắp gần các ảnh giai nhân vì cho là "đồng loại". Vào những chiều thu cô độc họ lấy ra đọc như người đọc kinh nhựt tụng. Còn cái tật đi khoe nữa. Nếu là những bức thư xin gởi quả tim của người đẹp, người xứng đáng thì không gì hãnh diện cho họ bằng đem quảng cáo các bức thư ấy trong hàng ngũ các bạn thân trừ bạn nào đã gấp ghé người yêu của họ. lúc quảng cáo họ giải thích, họ bình giảng, ít tán ra nhiều, nhiều tóm lại ít: tuy đà yêu đương và theo chương trình mà họ tưởng tượng. Quả thực tội nghiệp tuổi khờ dại của biết bao nhiêu tâm hồn nếu được hướng dẫn sẽ trở nên vô cùng tốt đẹp. Cha mẹ cũng như ai có nhiệm vụ rèn đúc họ nên thân mật vạch trần cho họ thấy những việc làm theo tình cảm hay lưu lại những ác quả.
Người xưa nói:" lời nói bay đi, chữ viết tồn tại". Người bạn trai liệu bao nhiêu cánh thư có tính chất riêng tư, đem lòng phơi trải của họ có bay đi không. Nếu họ biết giữ thư tình của ai họ yêu như bảo vật thì kẻ ấy cũng giữ của họ như trân châu. Mà giữ chắc không. Còn những giờ ngủ, giờ chết: ai giữ? Người đời sẽ phán đoán sao về người chết khi lục ra trong hòm rương kẻ nầy có những hình ảnh khiêu dâm, nhưng phong thư không tiện nhiều người coi vì chữ tình, vì ô uế. Người ta lại càng phải phán đoán làm sao về tác giả của các trữ vật đó. Hồi viết bạn trai viết với tuổi thơ, tuổi của thiếu dè dặt, lại viết trong cơn lốc cuồng loạn của ái tình, có khi của tình ghen, tình hiềm tị, oán thù. Mà thường tuổi thơ hay làm nhiều việc tuổi già rơi lệ. Vậy các bạn trai viết khi về già họ còn dám bình tĩnh đọc không?
Có những dòng thề sông hẹn biển của người yêu gởi trên hoa tiên mà họ ôm ấp trong mình đối với sức tàn phá của thời gian, có chắc phần thắng không. Cũng nên đề phòngtính thay đổi, sự bội bạc của người đời. Rồi luật chia ly nữa. Hẳn luật nầy có ý nghĩa gì người ta mới nói: xa mặt cách lòng. Làm sao bảo đảm được những lời ghi chú trong thư tình trường cửu khi có hiểu lầm, vu cáo, vụt chạc xen vào phá rối tình thủy chung. Yêu đương vả lại không phải là mua bán sản vật nên không bảo đảm được bằng văn kiện. Trong xã hội có biết bao cô gái viết hằng trăm lá thư thề "tạc một chữ đồng đến xương" với tình lang, biết bao người gái đã làm vợ rồi, đang làm vợ mà gặp bạn tình cũ vẫn mua bán tình chung cách tự nhiên. Trong xã hội có biết bao lòng trai vừa tàn hủy một cõi lòng băng tuyết lại đến la đay đảy với một bóng hồng khác và lôi kẻ nầy vào nanh vuốt quỷ dâm dục chỉ bằng vài lời cùng thề sông hẹn biển. Không phải nam nữ nào cũng vậy. Nhưng xã hội đã có những trường hợp đó thì bạn trai cũng nên đề phòng chứ, nếu muốn khỏi nạn mua một khôn bằng hằng trăm bại.
9- Muốn Gì.
Làm sao trong tập nhựt ký bạn trai được những dòng nầy: "tâm thư gởi người em, bạn đời mà tôi yêu mến nhất trần gian vì quý phục. Em chưa biết tôi là ai, con người thể xác, con người nội tâm và tình yêu của tôi đối với em thể nào. Em không biết. Nhưng tôi biết em trong tưởng tượng. Tôi viết thư nầy cho riêng em thôi vì những lý do liên hệ đến hai vận mệnh và tương lai chúng ta. Thưa em, tôi đang sống giữa một xã hội mà có bao nhiêu mồi ngon của xác thịt gọi mời. Tôi ngồi chơi trước cửa gia đình, tôi đi đến trường, tôi vô lớp, tôi đi phố, tôi ở công sở, tôi về thôn quê, tôi lên thị thành, tôi ở nước nhà, tôi sang ngoại quốc, tôi, thưa em, đã gặp bao nhiêu bóng chim xanh đáp cạnh cửa vườn lòng đầy gió dịu yêu đương của tôi. Em ơi? Người em kiều diễm vì lộng lẫy nhan sắc, vì cao quý tâm hồn của đôi mươi tuổi xuân của tôi. Tôi phải chống trả với thằng người nông nỗi của tôi. Tôi phải lãnh đạm với sự trêu bẹo của nhiều cánh hoa đang chờ bướm. Nhứt là tôi phải khéo xử với vô số bè bạn học sinh, hay sinh viên, vân vân... đã chê mắng tôi là gàn dỡ, quê mùa không biết tán tỉnh, không biết làm cho đời mình hết cô đơn. Tôi biết có em, nhưng tôi không biết em ở đâu, đang làm gì. Tuy nhiên tôi tin chắc em đang chuẩn bị một thân hình mỹ lệ, một cõi lòng băng tuyết với những mùi hương thánh đức của Thượng đế để bước vào cung lòng tôi. Tôi biết vậy nên, thưa em, nào có dám mở rộng cửa yêu đương sợ lạc vào đó những nhơ bợn làm bẩn đi gót chân người mà Tạo hóa bắt tôi trao xương đổi thịt, sợ không xứng đáng nơi mà tôi sẽ tiếp tay Tạo hóa gởi dòng máu của tôi, đưa ra đời một con người mà trong đó hình ảnh tôi và em. Thưa em, cũng tại vì em, tại vì con chúng ta, vì dân tộc, nhân loại, mà tôi đã từ khước bao nhiêu cuộc trêu ghẹo lẳng lơ bị cám dỗ, bởi thú tính, bởi tuổi nông nỗi giữa thời đại hiểu yêu là giỡn với ái tình. khi viết bức thư nầy em hãy tin vững đi, một người em tôi chưa thấy mặt nhưng biết trong lý tưởng, rằng ở một chân trời nọ em có một người yêu mà thân xác cường tráng, mà trí tuệ sáng suốt, mà ý chí cường dũng, mà lương tâm trong sạch đang sửa soạn vườn lòng có mùi hoa của đức khiết trinh để rước xác hồn em xây đời hạnh phúc và hai ta sẽ cùng tạo hóa cung cấp cho nhân loại những người con tuấn tú, nên người. Xin Thượng đế gìn giữ em, gìn giữ tôi, gìn giữ lời hứa của tôi mà chuyển đến tôi lời hưá cùng quả tim vàng của em. Kính gởi em, người bạn đời tôi yêu mến nhất trần gian vì quý phục". Làm sao? Thưa bạn, trong nhật ký của bạn trai được nhiều bức tâm thư như vậy?
Vào hoa niên, nhiều bạn trai hay giỡn ái tình quá. Tôi muốn nói sự chọc ghẹo, trừng giỡn, lả lơi khi gặp bạn gái. Người bạn trai muốn gì? Tỏ tình yêu ư? Không phải. Yêu là tự hiến, và nên xứng đáng để thụ nhận. Tỏ tình yêu bằng cách ve vãn thô lỗ là lăng mạ tình yêu, coi một thứ tình cao quý như đồ chơi giải trí qua đường. Biểu lộ con người của mình để bạn gái quý phục ư. Cũng không. Có gì đáng phục không chưa biết, mà khi chơi giỡn kiểu mất dạy ấy thấy toàn hèn hạ, lì lợm, vô duyên, trâng tráo, háo sắc, thèm duyên thôi. Có nhiều bạn trai ve vãn vì yêu đương vì muốn gởi đàn lòng. Lòng thì tốt mà cách gởi tình yêu bất đáng sái chỗ, phản tâm lý. Có bạn khác không hy vọng gì được yêu, cũng không định yêu nhưng vì quen lối chơi thiếu giáo dục thì hễ gặp bạn gái giai nhân hay không giai nhân cứ chọc. Họ chọi đá. Họ giả đò xô lấn. Họ đón đường kiếm chuyện nói bá láp. Họ ép xe máy. Họ chạy xe máy ngang hãm cái két thật to. Họ hùa la lên. Họ tróc lưỡi, trợn mắt. Thật là tất cả những gì vô duyên, phát xuất tự tâm hồn nông nỗi mất dạy. Cũng khổ. Có nhiều bạn gái lại thích. Không biết tại sao khờ khạo thích những cửa lòng mở ra vô lý để rước bất cứ ai. Sao lại thích một thứ tình yêu háo sắc, ích kỷ thoát thoai bởi một quả tim hì hợm. Con người ve vãn, chọc ghẹo là con người nui mầm móng bội bạc. Đã ve vãn chọc ghẹo một bạn gái tất đã và có thể sẽ ve vãn chọc ghẹo hằng lố bạn gái khác. Lối chơi ấy nó làm cho người ta lờn tình yêu, làm cho cửa lòng mất đi vẻ trầm mặc thuận hợp cho ái tình trong sạch, làm cho tâm hồn giống y quán giải khát, ai muốn ra vào tự ý. Đó là chưa nói khi gần gũi để giỡn ái tình như vậy người ta tạo những cơ hội phá hoại lòng khiết bạch của nhau, dạy cho nhau những lối ăn nói của phường mất dạy, tố cáo cho nhau, bao nhiêu tật xấu ẩn tàng trong lớp trang sức có giá trị của mả tô vôi.
10- Không Định Làm Giai Nhân Nhưng...
Bạn đừng lấy làm lạ sao khi đã có một phái gọi là phái đẹp, một phái sở trường trang sức, sao bạn trai lắm lúc cẩu thả, mà thỉnh thoảng quá quan tâm đến sự trao diện thân hình. Đấy cũng tại bản năng tình ái. Cứ chung, bạn trai không có cả một kỹ thuật làm đẹp tế nhị thường xuyên bằng bạn gái đâu. Tuy nhiên có một số nô lệ trang sức, không thua bạn gái. Họ thay đổi kiểu hớt tóc. Họ không để ý cho lắm kiểu hớt nào "coi được" cho đầu họ mà chạy theo kiểu hớt của một thời. Nay họ hớt trọc, rất trọc như một gáo dừa. Mai họ uốn cho hơi quăn quăn. Rồi lại để dài. Vài bữa chải rẽ một mé. Ít bữa sau không rẽ nữa, hớt cho thấp lè tè ở mép tai, chải cho ốp bọc vô đầu hình bầu dục cho đầu giống trái dưa hấu. Một tháng sau, có thể gặp họ để tóc bò lan tới mép tai mà không hớt cũng không chải. Đừng ai trông chạy theo kịp thời gian hớt tóc của họ. Nó đổi như trở bàn tay. Quần áo cũng thi đua thay đổi. Lắm lúc họ mặc kiểu đơn sơ bằng lụa vải đơn sơ, thông thường. Lúc khác họ cho vải áo phức tạp hơn, có bông hoa, rồng rắn, bản đồ, địa bàn, đèn lồng, tam giác v.v... Mấy tháng được họ mặc áo sơ mi thông thường, nay họ mặc rộng như bồng bột, bao nhiếm hay mặc châït rất châït bó thân tựïa đòn bánh tét. Áo xé trôn hai bên họ đã chán thì họ cho may bít bùng giống áo túi của các bà thôn quê. Vài bữa họ mặc áo sơ mi dài gần giống áo cà sa. Tuần lễ sau họ mặc thứ cụt, cụt lắm có thể nói theo kiểu bình dân là chó táp mấy ngày không tới. Đến quần thì phức tạp nữa: Vải phải thay đổi luôn đã đành rồi, hiểu luôn sự thay đổi về thứ ủi hay không ủi. Về hình thức nầy ống rộng đựng chó con cũng được, mai bó sát ống quyển kiểu ống trúm đặt lươn. Có bạn trai coi rẻ vải lụa cao tiền, có tiền lắm mà mua vải thô vải tù nhân mặc, để may đồ theo kiểu chăn bò bên Mỹ. Cũng may cho ông bà ta tính vốn trầm mặc, ưa tĩnh nay không còn sống sót bao nhiêu để phải mờ mắt như bị máu xâm vì sự ăn mặc thay đổi của con cháu.
Nếu không có ái tình xen vô thì cứ chung bạn trai ăn mặc đơn sơ, nói lên tâmtính đơn sơ của họ. Nhưng khi muốn thu hút cặp mắt người đẹp thì họ tỉ mỉ kỹ lưỡng từng nếp áo, nếp quần. Trước khi đi đâu họ ngắm ngía trước gương. Họ bào gọt, thoa vuốt mặt. Họ đi có vẽ cà rềnh cà ràng vì sợ cọ thân quá, quần áo mất "ly". Họ coi kỹ từng hột bụi, bún, phủi. Vừa nói chuyện với ai, họ vừa chia trí coi tay có bụi bị bám không, móng tay có đóng đất không. Thỉnh thoảng lấy tay thăm mái tóc coi có rối bậy không? Vừa nói vừa liếc áo quần coi. Ngó trước ngó sau đôi giày hay xăn đanh coi có mướt xi ra không. Bạn thấy lòng đơn giản của họ bị đánh cướp đi nhiều quá. Đời họ trở nên phiền toái. Nhưng dù nỗ lực đến đâu, sau cùng họ phải nhận chân rằng đã có trên trần gian nầy có một phái mà tạo hóa dành riêng cho sự diễm lệ gọi là phái đẹp. Người ta gọi bạn trai là phái mạnh: tiếng nầy phải hiểu là một lý tưởng hơn là sự kiện về tâm lý. Bạn trai nếu xét về tình cảm thì nhất định không mạnh hơn phái đẹp đâu. Lý tưởng của bạn trai là lúc phải đào luyện thân thể cường tráng, rèn đúc ý chí gang thép. Mạnh phải hiểu vậy. Người nam như hơn một lần tôi nói là người làm cho thiên hạ phục chớ không phải làm cho người ta yêu mặc dù phải xử thế đắc nhân tâm.
Hơn nữa nếu chai nước hoa mà quý giá còn nước hoa rẽ thì hôi thúi, thiên hạ cũng khinh thường. Con người cũng vậy. Người ta vẫn chú ý một phần nào về cách trang sức của bạn trai để đánh giá họ, nhưng người ta chú trọng hơn về con người nội tâm và xử thế của họ. Họ không thể đáng quý phục được nếu bạn trai ăn mặc đúng thời trang mà nghèo nàn đứctính , ngu đần, lười biếng, đến đỗi sự nghiệp ở tương lai mờ mịt. Vậy đường lối bạn trai phải đi là ăn mặc hợp thời trang, vệ sinh, đơn giản, vẫn kỹ lưỡng cách trang sức mà không ra vẻ mình nô lệ sắc đẹp. Và cương quyết học tập để chuẩn bị vốn văn hóa, nỗ lực đào luyện các đứctính đối nhân, đối gia, đối xã và đối nhiên.
11- Rất Hời Hợt Khi Ở Quần Đoàn.
Trong cuốn Psychologie des Foules, Gustave Le Bon nói con người lúc ở một mình cẩn thận tư tưởng, lời nói, hành vi, sống độc lập, nhưng khi hợp quần lại bị ảnh hưởng bởi tính chất quần chúng: tư tưởng, ăn nói hành động thay đổi kỳ lạ. Nhiều bực trí thức có thể thiếu lương tri làm nhiều việc ngu xuẩn lúc hội chung mà khi về nhà riêng họ lấy làm lạ sao con người họ hành động kỳ quái như vậy.
Riêng bạn trai vì tuổi xuân là non nớt, dễ bắt chước nên khi hội họp, họ dễ bị ảnh hưởng. Tư tưởng, nói năng, hành động lắm lúc rất hời hợt, nông nỗi ngoài sức ta tưởng tượng. Hễ ai khéo ăn to nói lớn, xúi giục bằng cách chọc vào lòng tự ái,tính tự cường, khí hăng hái của họ thì bảo lên mây họ cũng muốn có cách để bay. Khuyết điểm nầy nếu không được đề phòng có thể làm hại cho suốt đời bạn trai, mấy lúc họ hăng say nông nỗi như vậy, họ quyết định về tương lai họ thì sao. Tương lai sẽ may hay rủi. Bạn trai phải luyện cho mình đức tự chủ về óc phán đoán độc lập. Phải nỗ lực tập dụng lá bùa nầy thì mới mong trị được tật hời hợt lúc hội hiệp với quần chúng trong đó có bạn gái. Vì muốn làm cho người khác phái khen phục, nhiều bạn trai có thể quên hết mọi sự làm cả những tội ác miễn được mắt người đẹp nào đó ca tụng là mãn nguyện. Bản năng ái tình sai lạc cầm cương hoạt động tính như vậy thì còn gì là cuộc đời.
12- Con Người Bọng.
Vì háo sắc, vì muốn yêu nhiều và được yêu lại nhiều, không thiếu bạn trai bố trí "mặt trận" xã giao của mình như lưới nhện. Họ chạy lung tung đến bạn gái nầy sang bạn gái kia. Trong tâm trí chưa quyết định trao thân đổi phận với ai nhưng đối với ai họ cũng muốn giao duyên. Họ không chịu làm đâu mất lòng, muốn cho đâu cũng yêu một mình. Cái tật tham và "ba xạo" trong đời sống tình ái ấy là duyên động lực làm cho con người bạn trai càng xã giao rộng càng bọng, lắm lúc họ bỏ hết các phận sự để đi. Vì ái tình trong họ bị khủng hoảng nên đi họ không có mục phiêu, đến đâu cũng không có mục đích, về nhà lại cũng chẳng có mục tiêu. Một ngòi bút nọ viết về họ:
"Đi đâu chẳng biết đi đâu.
Làm gì không thấy, lâu lâu lại về.
Hễ về thì cứ rề rề.
Rề qua rề lại cười hề rồi đi."
Mấy dòng nầy diễn tả đúng hình ảnh con người không lý tưởng, bị nghèo đi tận tâm hồn, có rất đông ở thời đại chúng ta. Nội tâm của họ không được trang điểm thêm những đứctính mà còn mất khí lực vì khi giao thiệp họ làm già, họ quá giao động, làm mất sự trầm tĩnh cần thiết cho các nhân đức lớn lên. Vả lại chạy theo đuôi tình ái mãi thì đâu học hành gì được. Trí tuệ bị ám ảnh bởi các hình mỹ nhân, hình ảnh cuộc truy hoan ô uế. Óc mất năng lực tập trung nên đần độn, mù mịt đi không thể chú ý thu thập kiến thức được. Những xao xuyến tâm hồn vì lo ăn chơi, lo làm dáng, lo khiêu gợi, tán tỉnh, nô lệ mỹ nhân còn là có đầu óc mất khả năng phán đoán, sắc sảo, cảm hiểu xâu xa. Đức tế nhị cũng lệch lạc vì sự ê chề của thú xác thịt, của tật thày lay.
Về đường thiêng liêng, nhục lạc làm cho lý trí hết hướng thượng, đời sống nội tâm nghèo nàn, lương tâm chai lì, u tối. Do đó nguyên tòa nhà luân lý trong bạn trai sụp đổ. Đời sống hướng hạ của họ không bao giờ có tín ngưỡng cao cả vì sa lầy trong tội ác. Theo Ernest Psichari chỉ có một nguyên nhân làm cho vô tín ngưỡng là vô luân lý. Còn nhiều nguyên nhân khác, nhưng phải chịu nguyên nhân chính là người ta vấp té trong tồi phong bại tục.
Sự giao thiệp quá lố của bạn trai đem đến cho họ các ác quả trên còn làm thể xác họ suy kiệt, rã rời. Niềm vui thiêng liêng trong sạch của con người khiết bạch cũng mất đi trong tâm hồn và trên gương mặt họ. Cái vui của họ là vui xác thịt đầy sự ồ ạt, lo âu, xao xuyến có khi pha mùi nghi kỵ, ghen tương, oán thù. Đó là chưa nói sự rút rỉa của lương tâm, sự trừng phạt của lưỡi đời mai mỉa. Tất cả nó làm cho bạn trai chỉ vui tạm chốc lát lúc làm việc tội lỗi rồi lòng trở lại với màn đêm lạnh bóng ma sầu.
Trong lãnh vực tình cảm, bạn trai phóng túng, chơi bời, giao du bất lương nhiều quá mất đi nhiều đức tốt đẹp. Ái tình trong trắng đã phai màu nhường chỗ lại cho bạo lực nhục tình. Tâm hồn trở nên hung ác trước những cảnh thương tâm của đồng loại. Sự phải quấy rối với thượng cấp hay kẻ thuộc hạ trong tinh thần biết ơn, lịch sự, lòng bạn trai cũng mất dần. Giúp đỡ tha nhân họ không còn làm vì hy sinh mà vì hám lợi, cầu danh. Lúc phải sửa dạy, họ mất hẳn kiên chí để huấn luyện, tâm hồn bằng dịu ngọt mà họ dụng võ, la lối ong óng, đánh đập hung tợn.
Về đường xã giao với kẻ ngoài đối tượng yêu của họ, họ tỏ ra nhàm chán qua loa. Họ chỉ chú trọng gặp những kẻ mà họ thỏa mãn lòng thú, còn các kẻ khác họ cho là không cần nên xử đối lạnh lạt.
Sau hết một ác quả quan hệ là ý chí chịu thiệt thòi nhất . Bạn trai mất dần nghị lực lựa chọn, quyết định độc lập. Họ đem đủ thứ lý do cắt nghĩa ác vi của mình, rồi thỉnh thoảng theo tiếng lương tâm bỏ các việc tội lỗi ấy, rồi lại tái phạm. Yù chí thành ra làm việc như cao su, sau cùng có thói quen không quyết định được sắt đá. Tật hồ nghi có thể sinh ra nữa, nếu lương tâm cứ bị lấn áp: đàn áp chớ đâu có tàn hủy lương tâm được. Nên vẫn bị nói cảnh cáo. Mà bởi muốn sa đọa nên đánh trống lảng, tiếng lương tâm. Do đó hành động trong nghi ngờ. Ý chí còn kiệt lực vì đối tượng yêu không phải là sự thỏa mãn tình yêu trong sạch mà là ước vọng đê hèn trong phập phồng. , thưa bạn, sự giao thiệp rộng của bạn trai là nọc độc của tâm hồn khi họ bị ái tình sai lạc điều khiển.
13- Ưa Nựng Con Nít Đẹp.
Đến đây bạn cũng chưa thấy tôi bàn ngay vào bản chất ái tình của bạn trai. Từ đầu chương tôi đã nói vườn lòng họ có gió lạ yêu đương thổi phớt rồi tôi kể một số hình thức mà thứ gió lạ ấy xen vào. Trong mục nầy tôi lại cũng còn chưa bàn hẳn cốt tủy ái tình của bạn trai. Mà muốn bạn để ý ái tình ấy theo đà sinh lý phát triển trong cơ thể bạn trai ngày một tăng cường độ. Hồi lúc thơ ấu họ có kể gì đến các đứa bé ở gần họ đâu. Đứa nào xấu xí, xinh lịch, đen than, trắng tuyết, con gái, con trai, giàu nghèo họ coi như nhau cả. Chúng chỉ liên can đến họ là khi giựt bánh của họ hay họ muốn giựt kẹo của chúng. Nhưng vào tuổi dậy thì, bạn trai như tôi đã nói bắt đầu ngắm nét đẹp của thiên nhiên. Họ để ý, đứng nhìn, sửng nhìn và cười cách, ngạc nhiên nữa trước gương mặt cười hoa của đứa bé. Họ có tình cảm với đứa bé vì đứa bé có nhan sắc tự nhiên, đơn sơ, có duyên dáng thành thực. Sự trong sạch của nó cũng hiện lộ ra trong đôi mắt bồ câu và đôi môi đỏ tươi ướt nước miếng dịu dàng của nó. Bạn trai thích: muốn bồng đứa bé, véo mé mặt nó, khều càm nó, đánh nhẹ tay nó. Một ý thức sắc đẹp, duyên dáng và một thứ tình yêu mơ màng đã về trong quả tim bạn trai.
Tình bằng hữu. Tình máu mủ của bạn trai đối với gia đình sâu sắc nhưng thầm kín. Nó rào rạt tận đáy lòng của họ. Họ khác bạn gái ở chỗ là ít bộc bạch nó ra. Hoa niên đã về, các người thân mến nhất của bạn trai trong gia đình hình như bạn trai chưa cho là thỏa mãn. Họ muốn cảm thông đời sống với những người ngoài gia đình mà tiện nhất là các bạn chơi và bạn lớp của họ. Nói họ yêu mến các kẻ nầy thì không đúng mà nói họ không yêu thì cũng khó nói. Sao tự nhiên họ thấy thích những ai họ hạp. Ai ấy phải khác hơn là người trong gia đình. Có một điểm tâm lý sâu xa nầy là đối với người càng ruột thịt người ta càng ngại nhìn nhau, bàn tâm sự, mưu tính lý tưởng với nhau. Bạn trai không thoát khỏi định luật ngàn đời nầy. Mẹ là người mà họ trìu mến nhất mà cũng ngại việc tiếc lộ những tâm tư thầm kín. Nếu khi ai hỏi về đời sống uyên ương của cha mẹ, người bạn trai e thẹn khó nói, bỏ lãng thế nào, thì họ cũng có những thái độ ấy khi bàn vấn đề nam nữ với người trong gia đình. Bạn bè là người dưng đấy, mà họ khi tin cậy, dễ bàn nhiều chuyện mà có khi từ lâu chỉ một mình họ biết thôi. Đối với bạn chơi cũng như bạn lớp, ngoài những khi nói về tâm sự, bạn trai chia sớt nỗi vui buồn trong các cuộc sinh hoạt thường nhựt. Ai lớn tuổi rồi cũng có phút nhớ lại nhiều kỷ niệm êm đềm, thơ mộng của thiếu thời có nhiều bè bạn. Tình thiện cảm pha màu sắc ái tình của bạn trai đối với đối tượng của nó có thể sánh như bướm với hoa. Bướm bay thì nhất định đậu trên một hoa. Tình của bạn trai khi hướng ngoài gia đình thì phải đáp vào một đối tượng. Vì lẽ đó nhà giáo dục nên hướng dẫn bạn trai chọn bạn. Mấy câu "Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng. Bạn hãy nói cho tôi biết bạn thường giao du với ai rồi tôi sẽ cho bạn biết bạn là người thế nào", mấy câu ấy của óc khôn Đông, Tây vì nghe thường quá cho ta là không quan hệ. Nhưng chúng chứa bài học cao quí. Bạn trai vô tình coi bè bạn mình, như một thứ thầy và có thể bạn làm đều là mẫu. Luật bắt chước phổ thông mà Gabriel de Tarde nói về đời sống xã hội, bạn trai áp dụng không ít. Nhiều bạn trai thành thực, ngoan ngoãn chơi ít lâu với những đồng niên xấu, trở thành gian xảo, cứng đầu. Vậy người lớn nên giúp bạn trai chọn bạn. Nói cho họ biết không nên khinh người nhưng phải trọng mình. Giá trị của mình hơn hay kém tùy rất nhiều ở kẻ mình kết bạn. Nhiều bạn trai thành thực và nông nỗi lắm. Họ chưa biết ai là tri kỷ nhưng có tật coi ai cũng là tri âm. Thấy bạn vui vui, hơi tử tế, hy sinh chút ít, vội cho là bạn tốt. Họ đem hết tâm sự ra phú thác. Họ nói cả việc rắc rối trong gia đình. Họ đem chuyện bạn khác, chuyện giáo sư, hàng xóm ra bàn. Bị bạn già hàm trống miệng đem nộp cho kẻ khác, xuyên tạc, mỉa mai, bạn trai đâm ra bi quan, cho đời là giả dối. Dại dột đem tâm tư tiết lộ cho kẻ xấu, đời họ hối hận thiên thu. Nên nhớ bạn trai dù tốt đến đâu hãy để ý cách sử dụng tiền bạc với nhau. Phần đông bạn trai quảng đại. Nhưng cũng có nhiều lòng bẩn chật, keo kiết coi tiền bạc như bánh xe. Những kẻ ấy có thể môi mép, ngọt như đường nhưng đụng chuyện chết ai nấy chịu. Đừng hời hợt hoan phí vì lời dua nịnh mà lúc tối lửa tắt đèn phải vừa khổ cực vừa tiếc than, vì bề trái của tình bạn. Cũng nên để ý bạn trai nếu có chết sống thân mật đến đâu mà có bóng giai nhân xen vào thì nghi kỵ, hiềm thù đến đó. Phải chơi với bạn theo tiên ngữ của nhà bác học Trương Vĩnh Ký: Tin tin, Phòng phòng.
14- Là Một Bạn Trai Hay Một Bạn Gái?
Trước khi vào lầu đài tình yêu, bạn trai đi ngang qua một nhà cầu tình cảm cao thượng gọi là tình tâm giao. Trong cuốn "Tâm lý bạn gái" tôi đã viết khá nhiều về vấn đề nầy nên ở đây tôi chỉ bàn những gì liên hệ đến tâm lý bạn trai và đến sự giáo luyện tình cảm của họ.
Quả tim rạo rực sóng gió yêu đương của bạn trai không bằng lòng ngưng lại cách luyến ái của nó trên bến tình bằng hữu. Bạn trai cảm thấy một niềm cô đơn xâm chiếm tâm hồn. Họ muốn trong số bạn chơi, bạn lớp có một tâm hồn như ý, chia sớt riêng nguồn tâm sự vô bờ bến của họ. Họ ngấm ngầm muốn người tri âm phải là một "họ thứ hai". Họ có lý vì chính Horace đã nói về Virgile, bạn của ông: "Là phân nữa của tâm hồn tôi: Dimidium animae meae". Họ thấy giữa chợ đời, không thấy ai quan tâm tới nội tâm của họ. Lúc xã giao họ phải giao tiếp bằng môi mép, còn cửa lòng họ kín như bưng. Người tri kỷ là người am hiểu họ, bằng kinh nghiệm, bằng trí sáng suốt, bằng sự tín nhiệm tỏ bày của họ. Giữa họ và bạn tâm giao có sự cộng thông đời sống tinh thần, tình cảm: người nầy lo sống cho người kia và hỗ tương tìm hạnh phúc cho nhau. Lòng bạn tâm giao là cung điện trong sạch ngạt mùi thơm thánh đức để họ phú thác tâm hồn. Họ sẽ đến đó những giờ phút đời họ nặng như chì, những khi cảm thấy cô lẻ trên đường đời và lúc hình như mọi thế nhân đều muốn bỏ rơi họ. Họ đến vạch màn kín đáo nhất của hang lòng, để người tri kỷ giải quyết cho những thắc mắc, nghi kỵ, khó khăn. Trong thời gian nầy ai hay sách báo nào bàn về tình tâm giao họ lấy làm hân xướng để tiếp chuyện, để đọc say mê. Họ không tin Aristote trong lời nầy: "Hỡi các bạn, không có tri âm". Họ tìm biết, những gương tâm giao như của các thánh Phao lồ ẩn sĩ với An tôn tu rừng, như một nhà cách mệnh nọ với tác giả cuốn "Người mẹ" để tin tưởng với tình tâm giao. Trong sự lựa chọn bạn tri kỷ bạn trai thường chọn một bạn đồng phái nhưng cũng có khi chọn một bạn gái. Trong mùa giao cảm của thứ tình nầy bạn trai thấy tâm hồn họ nhẹ nhõm. Họ chia sớt đời sống với bạn mình bằng những câu chuyện hay bằng thư từ.
Hơn một lần, tôi nói, xét cho kỹ tình tâm giao tự bản chất là cao quí. Thứ ái tình của đôi vợ chồng già cũng chấm cùng bằng tình tâm giao. Hầu hết những người làm cách mệnh đều có những đồng chí dám chết sống: đó là những bạn tâm giao lý tưởng. Biết bao nhiêu cây bút có thẩm quyền đã ca tụng tình cao cả nầy. Bà Swetchine nói: "lý tưởng" của tâm giao là tự cảm thấy "một" mà vẫn là "hai". Voltaire đã quả quyết: "Tình tâm giao của một vĩ nhân là ân huệ của một thần thánh". Trước tác giả nầy có Platon kỹ lưỡng căn dặn: "chỉ người nào yêu linh hồn bạn mới yêu bạn".
Người ta có thể làm một từ điển về danh ngôn ca tụng tình tâm giao. Nhưng bất cứ việc gì trên đời đều có cái nguy nầy là Sa tăn nhúng tay vô. Ngay trong cụm hường tâm giao có lem lỏi những gai nhọn. Thường thường trước khi đi sâu vào những vẻ đẹp tâm hồn, bạn trai tự nhiên thích những nét kiều diễm của thân xác người tri kỷ. Họ tìm một bạn lịch sự trai, có mái tóc quăn kiểu náo đó, có cặp mắt mơ huyền, có đôi môi tươi thắm, có giọng nói như rót mật vào tai, có thân hình thùy mị, lối đi đứng tha thướt. Cứ chung mà nói bạn trai lúc dậy thì, hay có bạn trai khác làm tri âm có tướng diện cô gái nhà lành. Có nhiều bạn trai không có ý tìm những điều kiện nầy rõ rệt nhưng rồi ngọn sóng ái tình trá hình trong tâm giao xô đẩy họ đòi hỏi những nét diễm lệ ấy. Vì lẽ đó, tình tâm giao của bạn trai có tính chất bồng bột, xao xuyến, mịt mờ. Những nhà tâm lý học gọi là thứ tình tâm giao lãng mạn. Nó căn cứ vào những điều kiện vật thể nên nó bắt bạn trai đòi luôn sự hiện diện của bạn mình. Tâm trí họ bị chiếm thường xuyên bởi hình ảnh người tri kỷ. Khi có tâm giao lãng mạn bạn trai khó làm việc, học hành ở xa bạn mình. Họ cũng không muốn bạn mình giao thiệp với ai lâu giờ họ lại tự nhiên nghe bẽn lẽn, e thẹn lúc nói chuyện cùng bạn lòng trước mặt bè bạn hay cha mẹ, thầy giáo. Thích nhất của họ là được gặp bạn ở nơi thanh vắng để tỏ bày khúc nôi của lòng. Chính Augustin và Rousseau đã qua thời kỳ mua bán thứ tình nầy. hai ông trong quyển "tự thú" của mình viết cách thời gian nhau hằng bao thế kỷ mà sự việc na ná giống nhau. Các ông cho biết mình sung sướng lúc kết bạn. nhưng là thứ sung sướng phập phồng, lo sợ. Người bạn trai có y tâm trạng nầy. Họ hay diễn lộ tình thương bằng những cử chỉ, tác vi, thái độ bên ngoài như tặng đồ vặt kỷ niệm, như trước khi đi đâu phải từ giã nhau, đi ngang nhau liếc cười, bắt tay siết mạnh và kéo dài. Có khi sau những giờ bàn tâm sự mà trong đó chia động từ "yêu nhau" không biết bao lần, họ từ giã nhau bằng nhữõng nụ hôn âu yếm.
Tôi không cần nói, bạn đã đón tình tâm giao nầy dọn đường cho thứ tình tâm giao mà những nhà tâm lý giáo dục gọi là tình tâm giao nhục dục. Tôi không bàn nhiều về thứ uế tinh nầy. Bạn cứ biết nó là ái tình đi trật đường ái ân tự nhiên. Có thể không nên gọi nó là tâm giao vì kẻ thi hành nó chỉ tìm lạc thú thể xác cho nhau. Nó cấu thành bằng những gặp gỡ khả nghi, những cái hôn sặc mùi xác thịt, những đá động tội lỗi, những bức thư tình mà người thứ ba đọc phải ôm bụng cười. Cũng có thứ tâm giao khác căn cứ vào sự lạm dụng lòng tốt của nhau, đeo mặt nạ tình yêu mà đục gân nhau để sống. Trong thứ tình nầy đừng ai đòi sự giao cảm. Oùc ích kỷ, hám lợi đã làm cho bạn trai quên mất chính cá nhân bạn mình mà chỉ lo cũng cố tình bạn để khai thác ở bạn những lợi lộc. Vì có những thứ tâm giao nói trên, nên tình tâm giao nhiều khi bị nghi ngờ. Monsabre dặn dò thanh niên: "Trước khi lao mình xuống nước người ta dò dòng sông. Cũng thế, bạn hãy dò lòng bạn trước khi giao phú mình cho họ". Bonnet thì bi quan ngạo nghễ: "Bạn hữu như xe tắc xi: Trời nổi giông tố thì người ta không thấy chúng". Sertillages sợ tâm giao là lạm dụng nên khuyên: "Yêu không phải là tìm lợi của mình mà muốn cái thiện". Người bạn nếu muốn ương trồng hoa cỏ lạ trong vườn mình là tình tâm giao, phải có một lập trường về nó sáng suốt và thánh đức. Hãy dọn tâm hồn trong sạch để rước bạn tâm tình của mình. Yêu bạn mình bằng tấm lòng vị tha, thành thực, lo xây hạnh phúc hiện thế và toàn phúc vĩnh cửu cho bạn. Hãy tưởng tượng giữa tim mình và tim bạn mình có sự trọng tài của Thượng đế là chúa tình yêu. Yêu bạn mình như một thần tượng duy nhất là lầm đường. Chế ngự tình yêu cho trầm tĩnh. Tình tâm giao lý tưởng là một kho vàng mà cho đặng giữ phải dùng nhân đức, chớ không bằng những bộc lộ tình cảm, có màu sắc nhục dục. Hãy tìm một tâm hồn thánh đức, thông minh, bặt thiệp hơn là một nhan sắc có thể giết hại linh hồn ta và làm cho đời ta hư đốn. Yêu ai là tự hiến và tận hiến cho người ấy. Nếu bạn chuyên tìm làm bạn tâm giao một người trai đẹp thì bạn nên nhớ con trai sẽ là đàn ông. Thời gian sẽ ăn cướp ở bạn những kiều diễm nơi thân thể người tâm giao của bạn. Họ sẽ không còn "con gái" cho bạn nữa. Một tình yêu như vậy sẽ tạo cho bạn một ngày mai đầy mắc cỡ, hối tiếc sau khi đã làm bạn mất giờ, mất của, có khi mất tiếng tốt nữa. còn coi bạn gái là bạn tâm giao, tôi không dám cho là không thể được. Nhưng tôi hồ nghi là khó quá. Sợ tình cầm cờ nó ra tình cầm sắt hồi nào mình không hay. Chừng ấy hôn nhân không phải hôn nhân , tâm giao không phải tâm giao. Thứ tình quái thai có thể làm đời bạn lên mốc. Nên đoạn tuyệt là hơn khi với bạn tâm giao khác phái của bạn, bạn có những cám dỗ xác thịt. Còn các cơ hội gặp gỡ khả nghi dĩ nhiên không nên có: lửa gần rơm không trầy thì trụa. Oâng bà Việt Nam không nói bậy luôn đâu. Nếu bạn lỡ vướng vào một trong ba hình thức tâm giao tôi bàn trên thì nên hoặc điều chỉnh, hoặc đoạn tuyệt. Điều chỉnh ngay tình tâm giao ích kỷ. Nó hạ nhân cách của mình. Yêu là truyền cảm, trao đổi tâm hồn, tìm hạnh phúc cho đối tượng tình yêu của mình. Chia động từ "cho" nhiều hơn động từ "lãnh". Biểu lộ tình tâm giao bằng cách thể hiện tinh thần hy sinh. Nên gặp những linh mục, bày tỏ nỗi lòng và xin các vị giúp cho con đường sáng. Những lối chơi tìm bạn bốn phương thường có hậu quả hoặc buồn cười hoặc thê thảm. Nên giữ cửa lòng mình tân nghiêm. Cầu xin Thượng đế cho tìm được người bạn tâm giao lý tưởng để giúp nhau làm nên trên đời. Nên chọn người đồng phái. Nếu gặp người khác phái phải hết sức thận trọng. Coi chừng tình tâm giao thay vì đem lợi ích, lại như ung nhọt phá hoại tâm hồn và sự nghiệp. Dù tri âm tri kỷ vẫn nên cẩn ngôn. Có những chân lý phải nói và có những chân lý không nên nói. Mối tình càng thâm mà bội tính thì oán ghét càng cay độc.
15- Ái Tình Xuất Đầu Lộ Diện.
Bạn đã biết con tim của bạn trai vào buổi dậy thì đã chuyển mình: Họ nghe tâm tình luyến ái như gió lạ nhẹ nhàng phớt qua vườn lòng họ. Họ thấy có cảm tình với cái vẻ đẹp thiên nhiên. Họ thích vẻ đẹp của con nít có duyên. Lòng họ mở ra rộng hải hồ để rước bằng hữu. Họ lại tìm riêng trong khối bạn ấy một người tâm giao. Tâm tình yêu mến tư biệt nầy càng nồng nhiệt nếu họ bị sống trong một hoàn cảnh đóng kín. Vì lẽ đó người ta thấy sự tâm giao thạnh hành trong giới đầu xanh nhất ở những tổ chức mà bạn hay bạn gái lưu trú. Mặc dầu tìm được bạn tri âm, bạn trai thấy lòng mình chưa thỏa mãn. Họ nghe trong con người nội tâm có một sức mạnh xô đẩy họ tìm gặp những bạn gái. Lòng ham muốn có tính chất thơ mộng nhưng mang màu sắc lo âu, hồi hộp. Có nhiều bạn trai đã qua một thời kỳ tiết nghĩa tâm giao với bạn gái lớn tuổi hơn mình: trường hợp nầy rất thường xảy ra. Người bạn gái coi bạn tri âm như em và thông cảm đời sống tâm thần cách thân mật như trong bao nhiêu trường hợp tâm giao khác. Dĩ nhiên lối tâm giao nầy rất nguy hiểm vì nó có thể dẫn lần đến nhục tình. Người bạn gái vì hoàn cảnh nào đó không nghĩ đến việc tìm tình yêu ở kẻ lớn tuổi hơn mình sẽ đeo đuổi bạn lòng của mình bấy lâu nay. Bạn trai trên đà phát triển về sinh tâm lý thường nhận thức ái tình cách khác hơn bạn tri âm của mình. Họ hay hướng về bạn gái nhỏ tuổi hơn họ. Họ chỉ để lại cho người bạn tâm giao cũ một chỗ vì nhân nghĩa trong tim họ. Trong xã hội có biết bao cuộc thất vọng cay độc, thần kín, không tiện tỏ bầy tâm sự về những mối tình éo le như vậy. Ban đầu bạn trai cảm thấy rụt rè trước một con người mà tâm hồn đối với họ là một vũ trụ mới lạ quá, có lẽ huyền bí lắm. Hồi trước trong thời thơ ấu họ hay nói, hay có thái độ khinh bỉ bạn gái là yếu đuối, có những lối chơi đàn bà. Bây giờ sao họ lại bắt đầu kính nể, có cảm tình dự bị sẵn và bất cứ lúc nào cũng có thể dành mọi dễ dàng để tiếp xúc với bạn gái. Tôi gặp nhiều bạn hay quạu quọ, ít giao thiệp với bạn trai khác, ngay lúc họ mới ngủ trưa dậy mà có bạn gái đến thăm họ, họ cũng niềm nở cười, coi ngỡ ngàng, khô khan mà vẫn cười. Còn nói chi cho những bạn trai bặt thiệp thì sự hợp mặt với bạn gái đều từ bản năng, họ bao giờ cũng thấy thích. Đứng trước bạn gái chẳng những họ để tâm hồn run động vì những nét kiều diễm bên ngoài như mái tóc mây quăn dợn, vừng trán dịu hiền, cặp mày ngây thơ, đôi mắt trong như nước hồ thu, gò má tợ hai chiếc hường, làn môi xinh thắm, đồng tiền và cằm đặm duyên. Mà nhất là họ thấy trong cách cư xử, xuyên qua lời nói, cử chỉ có những vẻ đẹp siêu nhiên: Sự hiền dịu, óc tế nhị, lòng hy sinh,tính phục vụ. Bạn trai thấy bản thân mình hình như cần những thứ quý báu ấy để được hoàn bị. Họ cảm thấy sự hiện diện của bạn gái là một đòi hỏi thầm kín của tâm hồn họ, một tâm hồn thèm khát niền an ủi, sự khuyến khích, ủy lạo.
Tất cả những nhận xét trên nói đến xu hướng ái tình thuần túy nhất của bạn trai. Ái tình trong lành như giọt sương đầu cỏ. Nó chưa pha màu sắc của nhục tình. Tự bản chất ái tình là thánh thiện. Nó không phải của con người. Tạo hóa, theo nhà Thánh ký được linh ứng nói, là chính tình yêu: Déus catitasest. Vì yêu mến mà Thượng đế sáng tạo vạn vật trong đó có con người. Muốn chương trình tình yêu của mình được tiếp hành, tạo hóa truyền thống ái tình trong tâm hồn con người. Khi sáng tạo con người, Ngài đã sáng tạo trong tinh thần yêu mến. Lấy xương sườn của người nam thứ nhất là Adong để dựng nên người nữ thứ nhất là Evà. Ngài truyền lệnh cho hai ông bà nhân tổ chung sống, tương trợ và sanh miêu duệ hậu thế.
Ái tình Ngài đặt trong lòng mỗi người là bí quyết để Ngài kết hợp người đàn ông và người đàn bà trong cuộc hôn nhân hầu thế Ngài kéo dài nhân loại. Quan niệm ái tình như vậy giúp ta thấy thoạt đầu, tình yêu chớm nở trong lòng bạn trai cũng như ở con tim bạn gái là tình trong lành, thánh thiện và tối cần cho nhân loại.