Chương Kết

Ngày mồng một tháng ba năm Tân Mão (931).
Đúng vào giờ Tỵ, buổi lễ chào mừng chiến thắng và tuyên bố chủ quyền trọn vẹn của người Việt trên nước Nam được tổ chức long trọng tại thành Đại La. Nguyên soái Dương Đình Nghệ với sự ủng hộ nhân dân và tướng sĩ lên nắm quyền đứng đầu dân tộc, tuyên bố chấm dứt mọi sự thống trị của người phương Bắc: Nam Hán và Nhà Đường. Không thể kể xiết sự mừng vui hạnh phúc của hàng vạn người dân vừa tìm lại cuộc sống tự do sau bao năm tối tăm xiềng xích. Khắp nơi tưng bừng lễ hội nhảy múa hát ca. Đại La thành hoà chung nhịp đập với cả nước.
Ngôi nhà của Dương Phong trong khu Phù Vân cũng rộn ràng ra phết dù chủ nhà đang phải nằm trên giường bệnh. Nhà này còn có một lý do lớn nữa để ăn mừng. Đó là chỉ sau vài ngày, tiếng nhục bán quốc cầu vinh của cựu quân sư không những được gột sạch mà còn đổi thành lời ca tụng dành cho người anh hùng của dân tộc. Tự dưng đến bây giờ, đâu đâu cũng nghe có người nói :
- Tôi đã biết từ trước rồi mà. Ông Dương Phong đó chỉ giả vờ hàng giặc để làm nội gián mà thôi. Nhưng tôi không nói ra vì sợ làm bại lộ thân thế, làm hỏng đại cuộc..
Cái ông Dương Phong đó nếu có dịp ra đường ắt hẳn sẽ sung sướng biết bao khi những cặp mắt khinh bỉ, thái độ hằn học ngày xưa quay ngoắt thành cặp mắt thán phục và thái độ ngưỡng mộ, yêu thương. Rất tiếc là ông không thể bước chân đi được nữa. Nhát kiếm của Hàn Bích Liễu tuy không giết được ông nhưng đã làm ông liệt nửa người, hay còn gọi là bán thân bất toại. Một kết cục đáng buồn của người đã phải ngậm bao nỗi cay đắng, âm thầm sống và chiến đấu cho tất cả. Từ lần gặp gỡ rồi kết bạn chi giao với Dương Đình Nghệ trên đất ái Châu cách đây hơn hai mươi năm. Rồi buổi tái ngộ mười năm trước, cùng bạn ưu tư cho tương lai của họ Khúc đồng nghĩa với tương lai của đất nước trước nguy cơ từ phương Bắc, Dương Phong đã thề sẽ sống phần đời còn lại bên Nam Hán dựng mối liên lạc, thâm nhập vào triều đình Phiên Ngung tìm cách thâu tóm những mưu đồ xâm lược, đặng kịp thời báo về giúp người trong nước sẵn sàng đối phó. Nhưng tin theo số trời thì họ Khúc đã hết mệnh và dân Việt phải chịu lầm than. Dù Dương Phong có truyền tin nhanh đến đâu, Dương Đình Nghệ có chuẩn bị chu đáo đến đâu thì chính tay Khúc Thời Mỹ đã làm sụp đổ mọi nỗ lực. Nước mất. Dương Đình Nghệ cùng hào sĩ bốn phương chiêu binh mãi mã mưu đồ phục quốc. Riêng Dương Phong, sau khi vợ mất đã quyết định phá bỏ lời thề để chấp nhận sống cuộc sống của kẻ phản bội. Đau đớn nhất là việc ông phải lừa dối chính con trai mình, phải nói với nó những điều vô sỉ để ép thằng bé quay lưng lại với cha, đi tìm quân khởi nghĩa. Dương Phong gửi gắm Tiểu Vân yêu quí của ông cho hai người, Dương Đình Nghệ và Nguyễn Tiểu Nhi, bộ đôi duy nhất biết rõ thân phận của ông. Và thằng bé đã thực sự trưởng thành. Nó luôn kính yêu và tin tưởng cha dù sau hay trước. Đó cũng là điều ông hạnh phúc nhất. Cuộc đoàn tụ ngày hôm nay ông không dám mơ do bản thân ông đã quyết cùng Lý Tiến về Nam Hán, mong trả phần nào món nợ lòng tin. Nếu Lý Tiến dứt được ảo vọng quyền lực, nếu Hàn Bích Liễu không quá độc ác và tham lam. Nếu..
Dương Vân không tham dự buổi lễ mà ở nhà chăm sóc cha. Đêm hôm qua chàng cứ chực muốn vào phòng ông để chấm dứt cuộc nói chuyện từ sau bữa tối với Nguyên soái. Là Nguyên soái chứ nếu người khác, chàng đã đuổi từ lâu để cha được ngủ sớm. Ông cười, nhìn thái độ lo lắng thái quá ấy, bảo chàng bây giờ ông có quyền nghỉ ngơi bất cứ lúc nào muốn. Nói xong ông ngủ một mạch đến trưa hôm sau. Dương Vân hết ngồi nhìn cha lại chạy sang phòng bên, nơi Dương Thạch tĩnh dưỡng. Dương Thạch quả là tảng đá rắn, vết thương nặng làm chàng hôn mê mất hai ngày, sau là tỉnh, không đau nữa, nằm chỉ để hồi phục hoàn toàn. Chiểu theo đôi dao hộ mạng, chàng với Dương Vân đúng là anh em một nhà. Dương Phong nghe con kể chuyện rất đỗi ngạc nhiên, thầm cám ơn tổ tiên họ Dương run rủi. Ông rất muốn gặp mặt đứa cháu mồ côi nhưng phải chờ Dương Thạch khỏi hẳn. Trong lúc chờ đợi, ông nghe con trai tâm sự đã gặp lại người yêu. Nàng vẫn chờ đợi chàng và chàng rất thiết tha đưa nàng về ra mắt cha. Cả ông thông gia tương lai cũng muốn sang thăm. Dương Phong đồng ý tiếp khách vào buổi chiều và cậu con mừng ra mặt.
Buổi chiều Dương Phong đông khách không ngờ. Đầu tiên là Ngô Quyền và Tiểu Nhi sang thăm. Anh chàng Tiểu Nhi lô ba lô bô nghe phát nhức đầu. Ngô Quyền và chủ nhà cực chẳng đã đành bỏ bớt ngoài tai. Họ đã nghe tiếng nhau từ lâu nay mới có dịp nói chuyện trực tiếp. Sau này Ngô Quyền nhận xét là Dương Vân giống mẹ rất nhiều còn Dương Phong đoán người anh kết nghĩa của con trai mình có đầy đủ phẩm chất làm nên nghiệp lớn. Tiếp theo, bất ngờ là Dương Thạch. Chàng rất nóng ruột và khi vừa đứng dậy được đã bảo Dương Vân dìu sang thăm chú. Hai chú cháu nắm chặt tay, rưng rưng cảm động. Nhớ ngày trước, Dương Phong đã tìm về quê hương nhưng giấu kín. Chính xác hơn là ông đứng ngoài rào nhìn vào nhà ông bà Đặng Trí, đến khi thấy cháu liền lập tức bỏ đi. Với Dương Thạch thì hình ảnh ông chú vốn rất mơ hồ trong quá khứ nay hiện hữu rõ ràng khiến chàng quên hết nỗi đau. Giữa lúc ấy thì bác Tần vào báo tin thông gia tương lai đã đến đầu ngõ. Thế là Dương Vân thay cha cùng hai anh chạy ra đón tiếp còn Dương Phong nghiêm trang ngồi thẳng dậy. Ngô Quyền và Tiểu Nhi vào trước. Rồi Dương Vân dẫn nàng Ngân đến trước mặt cha :
- Thưa cha. Đây là Ngân, người thương của con đến xin vấn an cha. Quay sang nàng Ngân. C òn đây là cha anh.
- Cháu chào bác. Ngân cúi đầu.
- Chào cháu.
Dương Phong nhìn kỹ người thương của con trai, cảm giác con mình rất biết nhìn người, cô gái này là hiện thân của sự sống động và tinh tế. Ông vẫn giữ khuôn mặt bình thản nhưng đôi mắt không giấu niềm vui. Cô gái nhận được ngay và khẽ cười. Dương Phong đột ngột hỏi :
- Con họ gì?
- Thưa, là họ Đặng ạ.
- Vậy cha con là ...
Dương Phong chưa dứt lời thì một bóng béo tròn thấp thoáng lại gần.
- Là tao chứ còn ai! Lâu lắm không gặp mày, Thành tre.
- Tín bầu!?.
- Bầu bí chứ không phải bầu rượu đâu nhé, con sâu rượu.
- Tao sâu rượu còn mày là gì?
- Là sâu thịt. Đồ ngốc ạ!
Hai người bạn cũ ôm chầm lấy nhau sau hai mươi năm. Hai đứa trẻ chạy vèo vèo trên con đê làng, trèo thoăn thoắt qua những hòn đá lớn thằng trước thằng sau cãi nhau chí choé. Hai chàng trai mười tám đôi mười, vai đeo hành lý, chân bước phăm phăm, dừng trước đầu làng nói dăm câu tếu táo rồi kẻ xuôi nam, người ngược bắc. Hai người đàn ông mặt đã thấm bụi thời gian, tóc điểm vài sợi bạc chưa biết ai nhiều ai ít, gọi nhau với biệt danh thủa nhỏ, ăn miếng trả miếng khiến ai nấy đều buồn cười.
- Tao tưởng mày chết mất xác, ai ngờ lại quay về mang theo một thằng nhóc lớn tướng. Đặng Tín nói giọng quay quắt.
- Tao sống đi chết lại mà thấy mày vẫn như thằng Tín ngày nào. Thế này mà đã có con gái đến tuổi lấy chồng rồi mới lạ. Có phải mày với em Khánh xóm Hoa Đào..
- Chính là người đẹp mày hằng ngưỡng mộ đấy. Giọng Đặng Tín đầy tự hào.
Dương Phong cười.
- Nghe Vân nó nói chuyện tao đã ngờ ngợ. Nhưng biết đâu mày sính thay tên, để tránh nhận họ khi về quê hương à?
Dương Phong cười.
- Tao thấy quý thằng Vân nên tán thành ngay chuyện của hai đứa. Nhưng gặp mày, có khi phải suy nghĩ lại.
Cha lại nói lung tung rồi. Đ ặng Ngân nhăn nhó nghĩ bụng.
Dương Phong vẫn cười.
- Tao nói buồn cười lắm sao?
- Vẫn như xưa. Mày nói suy nghĩ lại, tao đã đoán ra tám chín phần về chuyện gì rồi.
- Đúng là bạn tốt. Nghe nói ở bên kia mày kiếm chác rất khá.
Cha cứ nói kiểu thế, người ta sẽ hiểu lầm là cha tham tiền. Đặng Ngân càng nhăn nhó tợn.
- Thế thách cưới ra sao? Nói cho nhà trai còn chuẩn bị.
Dương Vân nghe cha nói, thì ngượng ngập nhưng sung sướng. Tuy nói đùa nhưng cha đã nghĩ chuyện cưới xin cho chàng. Mà chưa bao giờ chàng thấy cha vào chuyện thoải mái thế này.
- Được. Như thoả thuận ngày trước! D ương Phong đáp chắc như đinh đóng cột.
- Hai cậu vừa gặp đã bàn chuyện thách cưới. Không thấy con trẻ chúng ngượng hay sao? B à Bích Hoa can thiệp.
Dương Phong quay sang chào hỏi vợ chồng Đặng Trí và câu chuyện cứ thế tiếp tục.
* * *
Sáng hôm sau, các tướng lần lượt được gọi đến Tiết độ phủ cũ, nay thành nơi ở và làm việc của gia đình Đương Đình Nghệ và những người thân cận.
Trước nhất là Đinh Công Trứ.
- Đinh phó soái. Phó soái cùng đội quân cỏ lau của mình đã lập nên rất nhiều chiến công hiển hách. Nay chiến tranh đã kết thúc, nhưng nó sẽ trở lại trong một ngày không xa. Chúng ta phải có người trần thủ đáng tin cậy ở khắp vùng miền. Ta biết nguyện vọng thiết tha của Phó soái muốn về quê hương và cũng nghĩ vùng Trường Châu không thể giao vào tay ai khác ngoài Phó soái. Có điều, xét tình thế hiện nay chúng ta không chỉ phải lo chống giặc phương bắc mà còn cả giặc phương nam. Vì thế vùng đất Hoan Châu mới là nơi phức tạp nhiều nhất. Phó soái từng ở đó và một nửa quân cỏ lau cũng là người ở đó. Nên ta muốn nhờ bàn tay của phó soái bình ổn tình hình trong ba năm tới. Ta hứa chỉ ba năm rồi trở lại làm trấn thủ Trương Châu. Phó soái nghĩ thế nào?
Đinh Công Trứ nghĩ ngợi một lúc rồi vui vẻ nhận lời.
Ngô Quyền là người thứ hai.
- Ngô Quyền. Ta muốn con về ái Châu. Dùng đại bản doanh của Nghĩa Đoàn là căn cứ trấn thủ. Ta đã suy nghĩ rất lung mới đi đến quyết định này vì thâm tâm ta muốn giữ con ở lại bên cạnh, làm cánh tay đắc lực và sẵn sàng tiếp quản vị trí của ta khi cần thiết. Do Nam Hán nhất định không đời nào chịu bỏ qua cho những thất bại mới rồi. Trước mắt chúng phải chống đỡ mặt phía bắc nhưng nếu ta lơ là, chúng sẽ mang quân sang ngay. Bởi vậy ta muốn tạo thế ỷ dốc để gánh giang sơn. Con thấy thế nào?
Ngô Quyền chấp thuận ngay.
Võ Thiên Nam vào thứ ba.
- Võ Phó soái. Nước Việt giành được tự chủ nhờ một phần công sức của phó soái. Nay muốn giữ sự tự chủ ấy lại phải nhờ đến phó soái. Hồng Châu núi non hiểm trở thêm mặt đông giáp biển, quả là chốn hùng cứ lâu bền. Rất mong phó soái vì đại cuộc mà trấn giữ Hồng Châu như cột trụ chống trời...
Võ Thiên Nam không có cớ chối từ.
Lúc này, Tiểu Nhi dẫn Dương Vân đến chơi nhà để dành thời gian cho chú cháu Dương Phong, Dương Thạch tâm sự. Giữa đường họ gặp một người đi ngược lại hướng đến khu Phù Vân. Người này mặc áo đen, đi giầy mũi nhọn, đôi mắt lộ vẻ giảo hoạt.
- H ắn ta là ai thế? Tiểu Nhi hỏi sau khi người kia đi khuất.
- Kiều Công Tiễn, thủ lĩnh quân Phong Châu. D ương Vân đáp.
- Anh chẳng ưa đám Phong Châu chút nào. Tiểu Nhi cắm đầu đi thẳng.
* * *
Buổi chiều, Minh Nguyệt tới nhà tìm Dương Thạch. Dương Vân tiếp chuyện một lúc rồi cáo lui.
- Cha em được chủ soái giao làm hào trưởng trấn thủ Hồng Châu, nay mai sẽ thu xếp hành lý về quê. Em đến đây để thực hiện lời giao ước của chúng ta. Minh Nguyệt thẳng thắn vào đề.
Dương Thạch nghĩ bụng “C ô ấy không chối bỏ lời hứa. Mình biết nói thế nào đây” . Minh Nguyệt nhìn chàng chờ đợi, vẻ mặt nàng không rõ vui hay buồn, nhưng sẵn sàng chấp nhận ý muốn của chàng. Hồi lâu chàng mới nói :
- Anh rất thương em. Bằng tình cảm chân thật nhất. Mấy ngày hôm nay, anh sung sướng vì được em chăm sóc. Rồi sau lại rất buồn. Em đừng lấy làm khó hiểu hay tức giận! Anh không có ý nói em thờ ơ, đánh giá em thiếu thành ý trong hành động. Anh chỉ muốn nói trái tim luôn có lý lẽ riêng, không theo bất cứ khuôn khổ nào. Anh gửi đến em tình thương mến và em đáp lại bằng nghĩa tình. Anh đau lòng nhưng không muốn, và không thể bắt ép em. Em cũng vậy. Có thể em miễn cưỡng đem đến hạnh phúc cho anh. Song nếu bản thân em không có hạnh phúc nghĩa là em đã làm những điều vô ích. Anh khát khao có thể bước qua vạch đích chứ không phải bỏ cuộc. Có điều dẫu đến đích thì vẫn là người thua cuộc. Bởi nên anh muốn xoá bỏ lời giao kết giữa chúng ta. Em hãy tự do theo con đường mà trái tim mách bảo. Hãy nhớ đến anh như một người bạn tận tình, một người luôn có mặt khi em cần đến.
Minh Nguyệt lặng người đi. Nàng không ngờ Dương Thạch muốn phá vỡ mối ràng buộc giữa hai người vào lúc này. Tại sao anh ấy phải suy nghĩ nhiều đến thế khi mình đã chấp thuận. Bởi vì không muốn mình đau khổ khi lấy một người mình không thương ư? Nhưng mình vẫn chưa hình dung nổi tình cảm nam nữ là thứ tình cảm gì. Để có thể đắm đuối được như anh ấy. Mình chỉ biết thế nào là một người chồng tốt mà thôi.
- Em hiểu. Em sẽ về Hồng Châu, anh hãy bảo trọng.
Nàng đứng dậy, xoay người đi rất nhanh. Dương Thạch lặng thinh nhìn theo. Khi nàng ra đến cửa, bỗng chàng đột ngột gọi với :
- Minh Nguyệt!
Nàng ngoảnh lại. Chàng muốn giữ nàng lại, nói với nàng là chàng không thể sống thiếu nàng. Chàng định ngỏ lời xin cưới nàng làm vợ. Nhưng cho dù trái tim có đập quá nhịp chàng cũng không thể thốt nên lời. Giữa hai người tồn tại một khoảng cách mà chàng không thể vượt qua. Chàng tránh nhìn vào mắt nàng, nói :
- Em cũng bảo trọng nhé!
- Vâng! N àng đáp nhẹ bẫng. Thất vọng bỏ đi.
Dương Thạch ngồi thẫn thờ. Những bừa bộn trong lòng biết đi đi đâu hết. Chàng nghe thấy nhịp đập rất khẽ của trái tim mình. Buồn không phải. Cô đơn không phải. Là sự hụt hẫng không lời!
Có tiếng gõ nhẹ lên cánh cửa. Chàng ngẩng đầu lên, thấy khuôn mặt tươi tắn của Ngọc Linh.
- Em vào được chứ.
- Em vào đi.
Cô gái vui vẻ bước vào, tự nhiên kéo ghế ngồi sát giường, nheo nheo mắt nhìn chàng. Cô bạn tri âm đến đúng lúc giúp chàng vui lên một chút. Dương Thạch buông một câu nửa đùa nửa thật :
- Hôm nay sao đào hoa chiếu mạng nên liền lúc có tới hai người đẹp đến thăm tôi.
- Ghê chưa! Cũng biết trêu con gái rồi cơ đấy. Mới học được từ ông anh hai à?
- ừ. Tiếc rằng đã để cả hai nàng bỏ đi mất!
Ngọc Linh nghe thấy sự tiếc nuối trong câu nói của Dương Thạch. Nàng vừa gặp Minh Nguyệt đi ra với ánh mắt buồn rười rượi. Nàng có biết lời giao kết giữa hai người. Mà xem ra chính Dương Thạch là người không muốn tiếp tục. Tại sao thì nàng không hiểu nhưng có cảm giác chàng đang mắc sai lầm.
- ít ra cũng phải giữ được một chứ. Ngọc Linh dùng giọng tự nhiên nhất có thể. Không lẽ cho lời hứa trôi theo dòng nước.
- Theo em làm thế là đúng hay sai?
Ngọc Linh lắc đầu :
- Em không biết. Không nên phán xét người trong cuộc. Có điều, anh có tự vấn lòng mình xem đối xử với cô ấy như thế là đúng hay sai không?
Chàng thở dài :
- Rất khó nói. Chỉ có điều, từ lâu anh đã không hy vọng cô ấy đáp trả tình cảm của mình. Cảm thấy có lỗi khi ép cô ấy lập lời giao kết, anh tự nhủ khi chiến tranh kết thúc sẽ xoá bỏ nó. Nhưng anh bị thương và cô ấy đến chăm sóc. Lòng anh lại dấy lên hy vọng. Buồn cười thật. Quanh quẩn anh rặt tự dối mình. Vì cô ấy chỉ coi anh như anh trai không hơn không kém. Anh đau lòng, hằng đêm trằn trọc lúc thì mong sáng hôm sau cô ấy sẽ đến, lúc lại muốn cô ấy không bao giờ đến nữa. Giữa hai con đường anh phải chọn lấy một. Anh muốn cho cô ấy hạnh phúc.
Ngọc Linh mở to mắt, bật nói :
- ích kỷ! Dối trá! Hèn nhát!
Dương Thạch ngớ người khi cô bạn bỗng nhiên nổi cơn tức tối, mắng xơi xơi :
- Tự nhiên thích thì anh đến với người ta. Người ta từ chối anh vẫn bám chằng lấy. Đến lúc người ta cảm động trước chân tình của anh, muốn cùng anh kết tóc xe tơ thì anh lại giũ bỏ. Anh làm như vậy có nghĩ cho cô ấy chút nào không? Hay chỉ vì bản thân mình?
- Anh coi trọng cô ấy hơn cả tính mạng mình. Dứt khoát không có chuyện vị kỷ.
- Em xin lỗi. Nhưng chả lẽ anh không nhận ra sự thay đổi của Minh Nguyệt! Cùng là con gái, em có thể khẳng định nếu không ưng, không đời nào cô ấy chịu hứa và sốt sắng thực hiện lời hứa như thế. Nếu như mục tiêu mà các anh hướng đến trong đời là sự nghiệp vinh hiển thì bọn em, mơ mộng hơn nhưng giản đơn hơn rất nhiều, là một gia đình đầm ấm, một người chồng tốt và những đứa con xinh xắn. Minh Nguyệt, hẳn có suy nghĩ giống em, nhận ra anh là người con trai đáng tin cậy để trao gửi, để kiếm tìm hạnh phúc. Anh từ chối cô ấy tức là đẩy cô ấy vào vòng tay của Bùi Thiên Đức. Anh ta hơn hẳn anh về vị thế. Anh ta kiên nhẫn và khôn ranh hơn anh nhiều. Nhưng điều chắc chắn là anh ta không chân thành bằng anh. Bây giờ không ai thương Minh Nguyệt hơn anh. Vì thế, đừng bỏ rơi cô ấy.
Dương Thạch cúi đầu. Những điều Ngọc Linh nói đánh đúng búi tơ phỏng đoán hay lo ngại vẫn quấn chặt lấy chàng không ngừng. Cái quyết tâm ban nãy chợt lung lay.
- Bữa tiệc sáng nay vui vẻ chứ. D ương Thạch lảng sang chuyện khác.
Ngọc Linh hiểu chàng không muốn khơi thêm nữa, bèn nói :
- Rất vui vì mọi người còn đủ cả, Hoa Hồng bọn em may mắn hơn nhiều đội khác. Từ sớm tinh mơ cả bọn đã làm loạn cả chợ Đông. Đúng ra là hôm nay không có phiên, nhưng để mừng chiến thắng, bà con mang hết hàng hoá ra bán. Đông vui nhộn nhịp lắm. Rồi tranh nhau nấu nướng, tranh nhau ăn, cãi nhau ỏm tỏi không giữ ý cả với khách nữa.
- Mời khách nữa à?
- Vâng. Mỗi người được mời một người. Em định mời anh rồi thôi. Anh chưa khoẻ hắn đến nghe chúng cãi nhau chắc phát bệnh nặng hơn.
- Sao em không mời Phan Anh?
- Anh ấy không thích. Giọng Ngọc Linh hơi chùng xuống. Thu Thủy cũng mang Bảo Hùng đến. Ngoài em ra chỉ còn Lê Hồng là đi một mình thôi.
- Lê Hồng đỡ nhiều chưa?
- Cô ấy có ốm dâu gì đâu mà đỡ. Ngọc Linh cười trêu. Hay anh muốn trù, cẩn thận không em mách đấy.
- Anh tưởng... D ương Thạch ngập ngừng.
- Tưởng.. Chuyện qua rồi. Bây giờ cô đang bận chăm sóc người ốm nên không có thời gian để buồn.
- Người ốm nào thế?
- Trần Kính.
- Trần Kính sao?
- Lạ không. Mà không lạ đâu. Trần Kính là người đầu tiên đến với Lê Hồng. Do đó anh ta có thể giúp Lê Hồng vơi bớt nỗi đau đớn sau cái chết của Địch Quốc. Từ hồi đấy, Địch Quốc ra đi, Trần Kính thay đổi hẳn.
Dương Thạch đồng ý.
- Trong trận cuối cùng ở sông Tả, Trần Kích chịu chém mười mấy nhát kiếm vì cứu Lê Hồng. Nhưng ông trời muốn anh ta sống để trả món nợ tình cảm giữa hai người.
- Cuộc đời thật khó đoán, chẳng ai biết trước được là phúc hay họa. Chỉ biết sau bữa tiệc vui đến lúc mọi người chia tay.
- Nhưng chúng em không buồn đâu vì sẽ còn gặp nhau nhiều.
- Thế sắp tới em định làm gì?
- Đi xa lâu ngày nên em muốn về nhà với mẹ mấy hôm. Em muốn mời các anh đến chơi trước khi đi lấy chồng.
- Em định lấy chồng luôn à?
- Đến tuổi rồi anh ạ. Ngọc Linh hỏi. Anh có định ngăn cản không?
Dương Vân cười.
- Em hỏi thật đấy. Chỗ bạn bè, em muốn hỏi các anh nghĩ thế nào về anh Phan Anh. Tại sao anh Tiểu Nhi lại ghét anh ấy thế?
- Anh hai là người yêu ghét rõ ràng. Đã yêu thì yêu hết mực còn ghét cũng ghét hết lòng. Không thể nói tốt xấu vì nhiều khi lý do chỉ là trông mặt không ưa hay không hợp tính nết thôi.
- Em biết, cứ cho là anh ấy không hợp tính nết. Thế còn anh thì sao? Đừng đáp là anh không biết nhé.
- Phan Anh là người ngoài lạnh mà trong nóng. Tất nhiên cách cư xử dễ gây mất lòng mọi người. Song với anh, anh ta là người tốt. Quan trọng hơn anh ta rất thương em, luôn đặc biệt quan tâm một cách kín đáo.
- Chỉ có vậy thôi sao?
- Anh ta luôn cố giấu cảm xúc, những điều khác chắc chỉ mình em biết.
- Cái đó không sai, nhưng em muốn nghe đánh giá khách quan.
- Có điều gì không ổn sao?
- Không có gì. Ngọc Linh lắc đầu.
- Quyền quyết định thuộc về em nên hãy cân nhắc kỹ.
- Em hiểu. Anh cũng thế nhé.
- ừ.
* * *
Sau đó, Việt Nghĩa Đoàn chia nhỏ về các vùng miền.
Trong các tướng, thủ lĩnh Dương Đình Nghệ là người đứng đầu đất nước ở tại Đại La, cùng Lê Lãm, Phong Hòa trấn giữ Giao Châu.
Đinh Công Trứ làm hào trưởng Hoan Châu.
Ngô Quyền làm hào trưởng ái Châu.
Võ Thiên Nam làm hào trưởng Hồng Châu.
Mai Đức Hoà làm hào trưởng Trường Châu.
Kiều Công Tiễn làm hào trưởng Hoan Châu. Phan Anh làm phó, thay vị trí của cha là Phan Tú.
Sông núi nước Nam được đặt vào những bàn tay tin cậy, mở ra một trang sử mới vẻ vang.
Riêng về phần bốn người bạn của chúng ta.
Sau khi anh cả Ngô Quyền vào ái Châu, anh hai Tiểu Nhi tất nhiên chỉ ở nhà được mấy hôm lại trốn đi lông bông khắp nơi. Dương Thạch rốt cuộc phụ lời hứa với Hồ Thế Hải, giữ im lặng đến lúc Minh Nguyện ra đi rồi cũng đi. Dương Vân đưa cha về làng Nghĩa Xá. Dương Phong dù phải nằm liệt giường nhưng không cảm thấy buồn rầu vì ông đã được nghỉ ngơi thực sự bên con cháu. Hai tháng sau đó, chàng Vân và nàng Ngân nên vợ nên chồng. Dân làng Nghĩa cùng nhau chúc phúc cho đôi bạn trẻ. Khách mời đến từ khắp nơi, cả ông bà ngoại của tân lang ở Hồ Nam. Họ tặng cho cô cháu dâu đồ trang sức kỷ niệm của con gái. Dương Phong tặng các con đôi ngọc bội gia truyền, Đặng Tín tặng cặp khánh vàng. Quà của Dương chủ soái là thanh kiếm lệnh, còn Ngô Quyền là vô số thư tịch cổ. Phần Tiểu Nhi là hai bộ quần áo hề mà dám cá đôi vợ chổng trẻ chẳng bao giờ dám mặc. Còn Dương Thạch với chiếc sừng hươu mang về từ Lục Châu.
Liền đó, chàng tới Phong Châu, đưa Ngọc Linh về nhà chồng.
Một năm sau, Đặng Ngân sinh đôi hai bé gái. Chiều ý hai ông thông gia, vợ chồng Dương Vân đặt tên một đứa là Dương Hoàng Cúc, đứa kia là Dương Đặng Ngọc. Lúc ấy, vợ chồng Ngô Quyền cũng sinh con trai thứ hai đặt tên là Ngô Xương Văn. Và cuối cùng, Võ Minh Nguyệt đã lấy chồng. Đúng như Ngọc Linh nói, nàng lấy Bùi Thiên Đức. Dương Thạch biết tin rất buồn.
Cuộc đời là như thế. Có buồn, có vui. Có bình yên và thử thách. Khi đợt sóng này qua là lúc đợt sóng kia sắp tới. Con người cứ thế tranh đấu, cứ thế tồn tại và cứ thế vượt lên.