Chương 4

T hoạt tiên, sự việc chỉ xảy ra với Martynov.

Nhưng rồi cái guồng quay đã không thể dừng lại được nữa và thiếu tá Valery Martynov chỉ là một phần trong cái mà sau này FBI gọi là “đống rác lớn” của Rick.

Nó đã lan rộng sau khi Rick bắt đầu cảm. thấy lo lắng về Motorin, người được FBI đặc biệt đanh là Meges. Còn biệt danh đo CIA đặt cho anh ta là Gauze, tên một loại vải màn thường dùng để băng bó vết thương. Trong tài liệu lưu trữ của CIA, Gauze là một hồ sơ không hoạt động. Theo tất cả những gì

Rick biết được về Gaze thì đây là nguồn do FBI tuyển mộ, một sĩ quan tình báo chính trị trong chi nhánh của KGB ở Washington , người đã bị gọi về Moscow hồi đầu năm. Kể từ đó, tình trạng của anh ta hết sức mập mờ. Gauze không phải là đối tượng nằm trong phạm vi của chiến dịch Courtship và chỉ có duy nhất FBI điều khiển anh ta hoạt động. Theo những gì mà Rick biết thì Gauze không chịu làm việc với CIA. Anh ta có thể quay lại Washington mà CIA không biết.

Rick biết rất rõ FBI - không giống như CIA - luôn có quyết tâm đáng sợ trong việc săn lùng “chuột chũi” và các điệp viên nhị trùng. Tuy vậy, trong FBI không có một James Angleton nào. Rick sẽ không thể nào xác định được chắc chắn, cho dù gián tiếp, là liệu Motorin, cũng giống như Martynov, có phát giác ra những hành động của ông ta với Chuvakhin hay không. Ngay cả Rick đấy thôi, nhiều thông tin không thuộc phạm vi tiếp cận mà ông ta thu thập được cũng chỉ là nhờ qua những lần tán gẫu ở Langley . Ai có thể đoán chắc được là việc này không xảy ra trong KGB? Rick phải ngăn chặn mọi khả năng có thể dẫn tới điều đó Theo những gì mà Rick tự trấn an thì đó chỉ là hành động tự bảo vệ mà thôi.

Cùng với Martynov Rick cũng chuyển cho KGB tài liệu vạch mặt Gauze. Ông ta không hề nghi ngờ về những. gì mà hai viên sĩ quan KGB sẽ gặp phải. Nhưng đây là một trò chơi nghiệt ngã của số phận và ông ta sẽ cầu chúc cho họ may mắn!

Kể từ đó, bắt đầu quá trình tàn phá như trong một trận lở tuyết.

Một khi Rick đã nhận 50.000 USD từ KGB thì có nghĩa là ông ta. đã không còn đường lui nữa. Những người trong KGB đã nói là họ muốn có một mối quan hệ lâu dài với ông ta. Quả là ngọt ngào. Trong mối quan hệ ấy chứa đựng sự trìu mến, dễ chịu, những điêu mà Rick đã hoài công tìm kiếm trong mối quan hệ với cha mình. Ông ta được coi là một giá trị Điều đó có ý nghĩa như thế nào nhỉ? Ông ta biết rõ. mình phải làm gì để chứng tỏ giá trị đó. Ngay lập tức!

Rick đưa vào trong danh sách của mình danh tính Dimitri Polyakov, viên tướng đang làm việc cho GRU, cơ quan tình bá quân đội Liên Xô. Polyakov đã tình nguyện cộng tác vớl FBI trong 24 năm. FBI đặt cho ông ta biệt danh Top Hat Mũ chóp cao - và ông ta chính là một trong những điệp viên quý giá nhất mà FBI có được trong lịch sử của cơ quan này. Khi được FBI chuyển giao sang CIA, Polyakov được CIA đặt biệt danh mới là Accord. Chắc chắn là CIA chưa từng bao giờ có được một nguồn tin quý giá cỡ như ông ta.

Khi nhắc đến Dolyakov, một nhân viên FBI về hưu trước đớ làm việc trong bộ phận phản gián vẫn còn nghẹn giọng: “Ông ấy là một người xuất sắc - nhân viên FBI này, người cũng đã từng có thời gian làm công việc điều khiển Polyakov, nói - Ông ấy tới New York ngày 4-6-196l, hơn một tháng trước sinh nhật lần thứ bốn mươi tám của ông ấy. Polyakov sống cùng với người vợ Nina mà ông ta yêu quý và 3 đứa con trai Igor, Aleksandr, Petre trên phố 95 Tây ở khu Tây Manhauan, cách đường Bờ Sông chỉ vài khối nhà. Ông ấy thường xuyên kể chuyện về vợ con, về những điều tết đẹp mà ông mong muốn đến với họ. Polyakov là một người mảnh dẻ, cao khoảng hơn lm60, tóc đen và thưa.

Ông ấy nói với tôi là đã bị hói khi mới ngoài ba mươi tuổi. Polyakov thường đeo một cái kính râm gọng sừng to tướng che đi cặp mắt rất sắc. Khi tới New

York, ông ấy đang là một nhân viên quân sự với cấp bậc trung tá trong phái đoàn Liên Xô ở Liên Hiệp quốc, chịu trách nhiệm điều phối các hoạt động điệp báo không dưới vỏ bọc ngoại giao.”

Người cựu điệp viên FBI lúc lắc đầu như thể vẫn còn chưa hết kinh ngạc rồi nói tiếp: “Polyakov đã cung cấp cho chúng tôi những tin tức tuyệt hảo nhất mà chúng tôi có được về các chiến dịch của GRU tại Mỹ. Chúng tôi không bao giờ hỏi vì sao ông ta lại hành động như vậy. Có những câu hỏi mà bạn không bao giờ nên đặt la với một ai đó. Không nên để cho một nguồn tin của bạn phải bận tâm suy nghĩ về những vấn đề rắc rối kiểu như thế. Điều ó có thể gây ra những sự dằn vặt ghê gớm, dẫn người ta tới chỗ tự khinh bỉ bản thân. Nhưng polyakov đã tự mình đề cập đến vấn đề đó Ông ấy đã từng chiến đấu chống lại quân Đức, được thưởng huân chương cao quý trong thời gian chiến tranh thế giới lần thứ hai. Rồi một ngày - ông ấy nói - ông ấy nhìn quanh và thấy đầy rẫy nạn tham nhũng, bi quan và nghèo khổ. Ông ấy tự hỏi: mình đã chiến đấu vì cái gì kia chữ?. Chúng tôi muốn trả tiền cho Polyakov, nhưng ông ấy đã không nhận một đồng cắc nào. Chúng tôi biết Polyakov có thú đi săn và thích đồ gỗ bởi vậy đã tặng ông ấy mấy khẩu súng săn và một bộ đồ nghề để cưa cắt gỗ. Đó là những thứ ít ỏi mà ông ấy nhận. Tất cả chỉ có vậy. Chúng tôi nói với ông ấy rằng luôn. có một chỗ ở Mỹ dành sẵn cho ông ấy một khi cuộc chơi đến hồi kết thúc, nhưng ông ấy bảo: “Các ông không hiểu tôi rồi. Tôi không hành động vì đất nước các ông mà vì bản thân tôi. Tôi sinh ra là một người Nga và dù bằng cách nào đi chăng nữa, cũng sẽ chết như một người Nga.” sau ba năm, ông ấy quay về Moscow và được chúng tơi chuyển giao cho CIA. Lần cưới cùng chúng tôi biết được về Polyakov là vào năm 1980, khi ông ấy đang ở Rangoon , tại Miến Điện. Rồi ông ấy vội vã quay về Moscow . Tôi nghĩ là đã xuất hiện một vài mối lo ngại về chuyện này, nhưng người ta lại xoay qua lo rằng tim ông ấy có vấn đề. Đó chỉ là cảm giác mà thôi. Trong thời gian ở New York , ông ấy đã từng gặp rắc rối về huyết áp cao. Thế rồi bỗng nhiên không có gì nữa cả. Chúng tôi đã từng nghe một vài chuyên viên phân tích ô Langley thừa nhận: “Ồ, lạy Chúa!

Đó là một điệp viên nhị trùng xuất chúng nhất trong mọi thời đại”. Thật không thể tin được! Tôi có thể nói rằng không một ai trong FBI nhận thức ra được điều đó.”

Năm 1994, Giám đốc CIA đã nghỉ hưu (hay bị sa thải?) James Woolsey, có nói rằng Polyakov chính là “viên đá quý trên vương miện của CIA”. Có thể nói là với hàng trăm tin tức tình báo đặc biệt đã tuồn cho Mỹ, ông ta đã góp phần thay đổi tiến trình lịch sử. Do có thời làm trưởng phân ban Trưng Quốc trong GRU, Polyakov đã chuyển cho phía Mỹ những tài liệu chứng minh sự tồn tại của mối bất hoà thường xuyên giữa Moscow và Bắc Kinh trong những năm 60 và những thông tin này đã là trụ cột làm nên chính sách khai thông quan hệ với Trung Quốc cửa Tổng thống Nixon và Bộ trưởng ngoại giao Hemy Kissinger.

Những thông tin khác của Polyakov cho thấy trong suốt thời kỳ đầy căng thẳng đầu những năm 80, khi chính quyền Mỹ bắt đầu đẩy mạnh chương trình Chiến tranh giữa các vì sao, các nhà hoạch định quân sự Xô viết đã xác định rằng một đòn tiến công hạt nhân sẽ không mang lại chiến thắng cuối cùng cho bất cứ bên nào.

Với những thông tin của Rick Ames cung cấp cho KGB, Polyakov chẳng có cơ may nào để sống sót.

Rick cũng báo cho KGB biết về một nguồn tin khác do FBI tuyển mộ, một đại uý có tên là Boris Yuzhin. Người này do văn phòng FBI San Francisco móc nối được vào năm 1976. Anh ta tới Mỹ trong thành phần một đoàn các nhà nghiên cứu khoa học với nhiệm vụ thiết lập các mối tiếp xúc ở Thung lũng Silicol cũng như các trường đại học, viện nghiên cứu khác của Mỹ. Các nhân viên phản gián của Mỹ nhanh chóng “định vị” được anh ta và tiến hành gài bẫy.

Yuzhin đã có vợ và phản gián Mỹ ở San Francisco liền đưa anh ta vào tròng bằng cách đặt anh ta vào thế khó xử trong mối quan hệ vụng trộm với một cô gái trẻ. Sau này, Yuzhln tuyên bố rằng thật ra cũng không cần phải gài bẫy như thế. Anh ta nói rằng bầu không khí cấp tiến ở Đại học tổng hợp Berkeley tại Califomia đã ảnh hưởng quyết định đến thái độ của anh ta. Trong khu vực khuôn viên của trường đại học này, nơi diễn ra cuộc đới thoại giữa sinh viên với các nhà khoa học Nga, những câu hỏi dồn dập của đám sinh viên đã khiến cho Yuzhin bối rối. Khi thị thực của anh ta hết hạn, Yuzhin quay lại San Francisco dưới vỏ bọc của một phóng viên thông tấn xã Liên Xô TASS. Anh ta đã cung cấp cho FBI những thông tin hết sức chi tiết về các chiến dịch do KGB tiến hành trên địa bàn bờ biển phía Đông nước Mỹ, đồng thời cũng giúp FBI phát hiện được một điệp viên then chốt của KGB đang hoạt động trong Bộ ngoại giao Na Uy. Điệp viên Xô viết huyền thoại Kim Philby từng hoạt động trong cơ quan tình báo Anh và sau này sống ở Moscow , đã gọi đó là một thảm hoạ và KGB tìm mọi cách để dò tìm xem sai sót đã xảy ra ở khâu nào. Với cơ cấu bảo mật hoạt động theo nguyên tắc độc lập từng bộ phận của KGB đã thành truyền thuyết, vậy mà Yuzhin vẫn có thể biết được về điệp viên nợ ở Na Uy, điều đó khiến cho Rick không khỏi lo lắng cho an toàn của bản thân.

Năm 1983, Yuzhin quay trở về Moscow trong một chuyến tập huấn thường kỳ. Với cấp bậc trưng tá, anh ta vẫn còn phải tham gia các khoá huấn luyện ở quê nhà. Yuzhin từ chối làm bất cứ một công việc nào cho CIA trong thời gian quay về Liên Xô. Điều đó quá mạo hiểm - anh ta nói. Thế rồi trong một thời gian dài, không ai nghe nói gì về anh ta nữa. Rồi ngày 23- 12- 1986, anh ta bị cùm, biệt giam và xử tội phản bội. Yuzhin không biết rằng trong suốt hơn một năm trời ở Moscow , anh ta đã bị đặt dưới sự giám sát chặt chẽ.

Bản năng sát thủ của Rick như được bứt tung, thoát khỏi mọi sự kìm hãm, không tài nào có thể dừng lại được nữa.

Ông ta đã chuyển cho KGB danh tính của một sĩ quan KGB tại Moscow được CIA đặt cho mật danh là CowlMũ trùm thầy tu. Chính Cowl là người đã tiết lộ một bí mật vô cùng trọng yếu của KGB. Nhằm mục đích phát hiện gián điệp của đối phương, KGB đã nghiên cứu chế tạo ra một loại bột hoá học gần như vô hình. Loại bột này được rắc lên tay nắm cửa, bàn ghế hay vô lăng ô tô sẽ phát sáng khi được chiếu dưới một ánh sáng đặc biệt và qua đó, người, ta sẽ phát hiện được dấu tay của những người đã từng đặt lên đó. Tiết lộ này đã được chính quyền của Tổng thống Reagan tận dụng triệt để, rêu rao trước công luận là phía Xô viết đã sử dụng loại “bụi gián điệp” gây tác hại đến sức khỏe con người.

Những điệp viên khác mà Rick chuyển giao cho KGB có phần ít quan trọng hơn nhưng số phận của họ cũng nhanh chóng đi tới hồi kết. Trong số này, Rick đã tìm cách phát hiện được một sĩ quan hành động của GRU tại Trạm Bồ Đào Nha và một thiếu tá KGB hoạt động ở Tây Đức. Cả hai đều do CIA trả lương.

Một sĩ quan khác của KGB do CIA tuyển mộ đang hoạt động tại Athens , Hy Lạp, bất ngờ được gọi về Moscow và chỉ một thời gian ngắn sau đó bị xử tử.

Rick đã vượt quá xa khỏi địa hạt ông ta phụ trách khi cung cấp cho KGB cả danh tính một Điệp viên nhị trung của CIA, một trưng tá KGB đang hoạt động trên địa. bàn châu Phi. CIA đặt mật danh cho anh ta là Weigh. Cũng như những người khác, số phận của Weigh kết thúc một cách bi thảm.

Rick cũng cung cấp cho KGB. tên của Adolf Tolkachev, một chuyên gia quân sự Xô viết, người trong nhiều năm trời đã chuyển giao cho CIA những thông tin mật hết sức quý giá trong các lĩnh vực khá đặc biệt như điện tử hàng không và những phát kiến mới nhất về loại tàu ngầm “tàng hình”. Trong những hành lang của Langley người ta nói đùa với nhau rằng Tolkachev là “người được trả tiền thuê nhà”. Tuy vậy, Rick không phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về việc Tolkachev bị KGB phát giác. Edward Lee Howard, nhân viên hành động của CIA, người năm 1983 bị cơ quan này sa thải do mắc chứng nghiện rượu và lạm dụng ma tuý, đã phát giác ông ta từ trước đó. Howard biết về Tolkachev trong quá trình đào tạo để chuẩn bị được tung sang hoạt động tại Trạm CIA ở Moscow . Trong khi Toikachev đang vật lộn với những lời buộc tội mình thì những phát giác của Rick chính là phát đạn ân huệ cuối cùng dẫn tới cái chết chắc chắn của ông ta.

Một trong những nạn nhân của Rick đã cố gắng đào tẩu Tên anh ta là Oleg Gordievski. Trong gần một thập kỷ, là sĩ quan địa bàn của KGB ở Luân Đôn, Gordievski đã chuyển giao những thông tin mật cho MI5, cơ quan phản gián Anh. Trong khi MI5 bảo mật rất tốt nguồn tin của mình, không bao giờ để lộ ra danh tính của Gorđievski thì ngược lại, anh ta lại bị phát giác từ Langley . Cho đến tháng 5- 1985, KGB đã tập trung sự chú ý vào Gordievski, xác định anh ta có thể là một trong những “chuột chũi” của Anh chui sâu vào trong hàng ngũ của họ. Gordievski được gọi về Moscow . Nhưng may mắn cho Gordievski là anh ta không bị xử tử hình ngay. Quy trình kết án vẫn phải được tuân thủ một cách. nghiêm ngặt. Gordievski được đưa tới một ngôi nhà ngoại ô của KGB và bị thẩm vấn tại đó. Trong cơn tuyệt vọng, Gordievski cố gắng chứng minh là mình vô tội. Người ta nói với anh ta rằng trong khi đang diễn ra quá trình điều tra, anh ta sẽ không được cử đi công tác ở hải ngoại nữa. Anh ta cũng bị đặt dưới sự giám sát nghiêm ngặt.

Đúng vào thời điểm đó thì những thông tin do Rick chuyển giao cho KGB đã khẳng định những gì mà Gordievski đã làm. Gordievski được lệnh phải giải trình bằng văn bản với Tổng hành dinh KGB. Lo sợ điều tồi tệ sẽ xảy ra với mình, anh ta liền lên tiếng báo động cho người Anh. Thế rồi ngày 19-7- 1985, trong một cuộc giải cứu đầy kịch tính, Gordievski nấp trong ngăn bí mật của một thùng xe tải và vượt qua biên giới Phần Lan trót lọt. Anh ta thoát chết.

Danh sách các điệp viên cũng như những tài liệu chi tiết liên quan đến khoảng 20 chiến dịch tối mật của CIA trên toàn thế giới, cả đang tiến hành cũng như mới ở dạng kế hoạch phác thảo, được Rick gói lại và cho vào trong một cái túi chất dẻo lớn màu đen có dán băng keo. Rồi ngày 13-6- 1985, trong một bữa ăn trưa thảo luận về những triển vọng khác nhau của quá trình kiểm soát vũ khí, Rick chuyển cái túi cho Sam- Sergei Chuvakhin.

Như tất cả những gì mà ông ta biết thì Rick hoàn toàn có thể hình dung ra được đường đi của cái túi này. Cũng giống như cái túi trong lần chuyển giao đầu tiên của ông ta, sau khi sĩ quan địa bàn KGB kiểm tra xem bên trong có những gì, nó sẽ ngay lập tức được chuyển tới người phụ trách địa bàn của Tuyến KR (chữ R ở đây là để chỉ địa bàn), rồi sau đớ được chuyển tiếp về Ban điều hành K tại Tổng hành dinh KGB ở Moscow. Trong cơ cấu của KGB, Ban điều hành K chịu trách nhiệm về các hoạt động phản gián ở hải ngoại và an ninh nội bộ không của chỉ các ban khác trong KGB mà còn toàn bộ các nhân viên thuộc Bộ ngoại giao. Không có một ban nào trong KGB lại được giữ bí mật và có quyền lực tơ lớn như Ban điều hành K. Cũng có thể là cái túi sẽ được mở ra ngay bởi người đứng đầu bộ phận phản gián trong sứ quán Liên Xô tại Mỹ. Tên của người này là Victơr Cherkashin, một người đàn ông cao, tóc đen, luôn có vẻ nghiêm nghị. Rick có thể hình dung la vẻ mặt của Cherkashin khi biết được là hai sĩ quan KGB đã cộng tác với cả FBI và CIA ngay dưới mũi ông ta. Nếu là người thông minh, và quả thật Cherkashin đúng là người như vậy, thì ông ta sẽ phải kiểm chứng lại những bằng chứng về cuộc sống hai mặt của Martynov và Motonn. Cho dù ở Liên Xô hay Mỹ đi nữa thì tệ quan liêu vẫn tồn tại khắp mọi nơi: Rick đã đoán đúng. Cherkashin cho tiến hành kiểm tra lại tất cả những thông tin mà Rick cung cấp. Nhưng kể từ đó trở đi, Cherkashin nhận được lệnh từ Trung tâm ở Moscow là mỗi khi nhận được những tài liệu do Rick cung cấp, ông ta không được phép mở ra mà phải niêm phong lại rồi gửi về ngay lập tức.

Cherkashin cũng nhanh chóng được tặng những phần thưởng cao nhất của tình báo Xô viết.

Vào tháng 6, Rick và Nancy thoả thuận xong về việc phân chia tài sản. Như ông ta khẳng định với Rosano, các đồng nghiệp ở Langley đều tỏ ra hết sức thông cảm với Rick bởi vì vụ ly hôn đã khiến cho tình trạng tài chính của ông ta đi tới chỗ kiệt quệ. “Khi ông ấy nói với người vợ thứ nhất rằng muốn ly dị vì đã yêu một người đàn bà khác, cô ta đã làm cho ông ta khánh kiệt - một trong số những đồng nghiệp của Rick nhớ lại - Còn khi ông ấy trở về từ Mexico thì chúng tôi biết rằng ông ấy hầu như đã rỗng túi.” Những biên bản của phiên toà xử ly hôn cho thấy khoản tiền thuê hàng tháng căn hộ ở New York , khi đó khoảng 1.085 USD, không phải Rick mà do Nancy trả. Vào lúc ấy, mỗi người trong số họ đều phải lo trả những khoản nợ của riêng mình. Lương của Rick do CIA trả khi đó gần được 60.000 USD. Đối với Rick, điều bất tiện nhất trong thoả thuận phân chia tài sản với Nancy là cô ta được quyền sở hữu căn nhà ở Reston (cùng với khoản tiền phải trả chậm vào lúc đó là 37.000 USD). Cũng ngay lập tức, Rick phải trợ cấp hàng năm cho cô ta 42.300 USD. Ngoài ra, theo luật của bang New York , cô ta còn được thừa hưởng khoảng một phần tư khoản lương hưu sau này của Rick nữa. Đến tháng 7, Rick nhận được từ Sam thêm 50.000 USD - vẫn bằng loại tiền 100 USD dùng rồi. Giờ đây, Rick đã quen nghĩ về Chuvakhin dưới cái biệt danh ấy. Ông ta lập tức mở một tài khoản tiết kiệm ở ngân hàng.

Đến cuối tháng 7, vụ ly hôn được giải quyết xong. Đám cưới với Rosano được dự trù sẽ tổ chức vào ngày 10-8.

Thốt nhiên, một sự kiện mới xảy ra đã buộc Rick phải đau đầu tính toán. Tin tức lan truyền khắp Ban Liên Xô - Đông Âu.

Ngày 1 -8, một điệp viên KGB đã đào thoát, có lẽ là người đào thoát có cấp hàm lớn nhất cho tới lúc đó, bằng cách chạy vào sứ quán Mỹ ở Roma. Ông ta là Vitaly Yurchenko, một đại tá và đang sắp sửa được phong hàm tướng trong KGB, người chịu trách nhiệm về tất cả các chiến dịch của KGB trên địa bàn Bắc Mỹ.

Ngay lập tức, Yurchenko bị các nhân viên CIA ở Roma thẩm vấn. Họ nhanh nhảu đưa ra một câu hỏi hóc búa: có một con “chuột chũi” nào đã xâm nhập vào trong CIA hay không? Dường như để chứng tỏ giá trị của mình, Yurchenko nhanh chóng tiết lộ rằng có một cựu nhân viên CIA dưới biệt danh Robert đã chuyển giao những thông tin mật cho KGB. Ông la không xác định được tên thật của người này, nhưng biết rằng người này đã bị CIA sa thải trước khi được tung sang hoạt động ở Moscow . Chỉ cần nghe thấy thế, người đứng đầu trạm CIA ở Roma lập tức biết rằng Robert chính là Edward Lee Howard. Yurchenko cũng nói rằng ông ta đã nhìn thấy một bức điện cho thấy Robert từng có những cuộc gặp với nhân viên KGB ở Viên.

Những thông tin tiếp theo do Yurchenko cung cấp cũng hết sức đáng chú ý.

Năm 1980, khi Yurchenko còn đang là người phụ trách an ninh sứ quán Liên Xô tại Washington, một nhân viên của Cục an ninh quốc gia (NSA) từng vào sứ quán và bán những thông tin về việc NSA đã chặn bắt những bức điện quân sự của Liên Xô truyền qua một hệ thống cáp ngầm bí mật được lắp đặt dưới đáy biển. Yurchenko cũng không biết rõ danh tính người này, nhưng có thể mô tả lại được hình dáng của ông ta.

Tất cả những thông tin này lập tức được mã hoá và truyền khẩn cấp về Langley . Theo sự phân định trong CIA, Yurchenko sẽ do Ban Liên Xô - Đông Âu chịu trách nhiệm khai thác. Sếp ban này chỉ định Paul Redmond Jr., một cựu nhân viên viên phản gián, làm người đứng đầu nhóm đặc trách vụ Yurchenko.

Redmơnd chính là người thay thế ông bạn hẩu Carison của Ames trên cương vị là người giám sát của Ban. Cần phải có hai người làm nhiệm vụ giám sát Yurchenko và sếp Ban Liên Xô - Đông Âu muốn một trong hai người đó là Rick Ames. Redmond , do đã biết cung cách cẩu thả của Rick, rụt rè phản đối, nhưng sếp Ban Liên Xô - Đông Âu vẫn cương quyết bảo vệ ý kiến của mình.

Rick đã từng có thành tích làm giám sát khá tốt, hơn nữa ông ta lại nói được tiếng Nga. Có vẻ như tiếng Anh của Yurchenko rất tồi.

Rick cùng với người thứ hai giám sát Yurchenko được lệnh phải tìm hiểu kỹ càng mọi chi tiết trong hồ sơ của Yurchenko. Ngay trong đêm hôm đó, Yurchenko đang trên đường bay về Washington và cả Rick lẫn người nhân viên giám sát kia phải có mặt tại sân bay vào lúc sáng sớm để đón ông ta. Rick cố gắng dấu không để lộ sự hoan hỉ ra bên ngoài. Theo tất cả những gì mà ông ta biết được thì Yurchenko mới chỉ đề cập tới Robert, rõ ràng là Edward Lee Howard, cùng với một người nữa làm việc trong NSA. Trong số những gì do Yurchenko cung cấp, không có thông tin nào về hoạt động của một “chuột chũi” bên trong CIA. Thậm chí cả mật danh của ông ta cũng không có. Rick tin chắc rằng Yurchenko đã biết có sự tồn tại của một “chuột chũi” như vậy, nhưng chỉ có điều là ông ta chưa có bất cứ một manh mối nào mà thôi. Nếu như Yurchenko bắt đầu mô tả cho các nhân viên điều tra Mỹ chân dung của bất kỳ một ai giống Rick thì có lẽ Rick cũng sẽ phải tìm cách để bịt miệng ông ta.

Rick không biết - và trên thực tế cũng không bao giờ biết được - là mình đã quá may mắn bởi vì Yurchenko không hề biết gì về sự tồn tại của ông ta. Đúng là Yurchenko có làm việc tại Ban điều hành K trong Tổng hành dinh KGB ở Moscow, nhưng vào tháng 3- 1985, tức là chỉ khoảng một tháng trước khi Rick chuyển giao túi tài liệu đầu tiên ở sứ quán Liên Xô, Yurchenko đã được điều chuyển khỏi ban này để tham dự một khoá đàọ tạo nhằm đảm đương trách nhiệm điều hành các chiến dịch của KGB trên địa bàn Bắc Mỹ. Kể từ đó, Yurchenko không còn liên quan đến những điệp vụ phản gián nữa.

Sau này, người ta nói rằng vào cái đêm trước hôm Yurchenko tới Mỹ ấy, Rick đã uống rượu đến say mềm để cố trấn áp nỗi sợ hãi về cái viễn cảnh viên đại tá KGB bước xuống cầu thang máy bay, nhìn thẳng vào ông ta rồi nói với các nhân viên CIA vây đầy xung quanh: “Đây là người mà các ông muốn tìm.

Anh ta chính là “chuột chũi”đấy!”

Đúng là đêm trước Rick có làm một hay hai cốc rượu - suy cho cùng đêm đó cũng đâu có khác với những đêm trước cơ chứ - nhưng trên thực tế, vào cái đêm ấy, Rick đã phải lái xe ra phi trường quốc tế Đulles để đón mẹ của Rosario từ

Colombia bay sang dự đám cưới con gái. Chuyến bay của bà ta trễ mất mấy giờ đồng hồ nên phải đến gần một giờ sáng, Nick mới về đến nhà. Khi đó, ông ta mới vớ lấy đống tài liệu về Yurchenko, cố gắng nghiên cứu kỹ để chuẩn bị cho buổi tra hỏi đầu tiên mà không nghi ngờ gì, sẽ diễn ra rất sớm ngay sau khi viên đại tá KGB đặt chân tới nước Mỹ. Rồi Rick thiếp đi, hoàn toàn kiệt sức.

Nhưng Rick đã viết sẵn lên một mẩu giấy câu hỏi bằng tiếng Nga để cố gắng xác định xem liệu mình có gặp phải rắc rối gì với viên đại tá KGB bất ngờ đào thoát này hay không. Vào lúc 9 giờ sáng hôm sau, đúng vào thời điểm các viên chức của toà đại sứ Liên Xô ở Roma báo cho cảnh sát Ý biết về vụ mất tích của Yurchenko thì chiếc máy bay vận tải C-5A của không quân Mỹ cũng hạ cánh xuống căn cứ không quân Andrew. Ngồi ở băng ghế sau cùng với Yurchenko trên chiếc xe rời khỏi phi trường, Rick lén đưa cho người điệp viên KGB đào thoát xem mẩu giấy. Trên đó ghi: “Ổng có muốn khai bất cứ điều gì về một ai ở trong hàng ngũ cao cấp không?” Yurchenko đọc mẩu giấy, quay sang nhìn Rick rồi lắc đầu.

Văn phòng FBI Washington là nơi cuối cùng được biết về vụ đào thoát của Yurchenko.

Vào lúc 3 giờ sáng ngày 2-8, các nhân viên thuộc nhóm phản gián CI-4, nhóm chuyên trách về các hoạt động của chi nhánh Ban điều hành K tại sứ quán Liên Xô, được triệu tập khẩn cấp tới Văn phòng FBI ở Buzzard Point. Họ được thông báo vắn tắt về những gì vừa xảy ra xung quanh vụ đào thoát của viên đại tá KGB. Toàn bộ 20 nhân viên sẽ được trưng dụng, đảm bảo an ninh ở phi trường Andrew và tại “ngôi nhà an toàn” của CIA ở Vieuna, Vứginia, cách Langley khoảng năm dặm về phía đông nam, nơi Yurchenko sẽ được bố trí ở tại đó. Các nhân viên FBI cũng sẽ tham gia vào quá trình thẩm vấn Yurchenko sau này.

Trong số những nhân viên FBI được triệu tập có Mike Rochford, ba mươi tuổi, từng tốt nghiệp một trường dòng ở Chicago . Cha của Rochford là một cảnh sát ở thành phố này. Trước khi trở thành một nhân viên đặc vụ vào năm 1979, Rochford đã từng làm công việc văn phòng của FBI. Năm 1975, anh ta được FBI cử đi học một lớp tiếng Nga trong thời gian một năm rưỡi. Trở về, anh ta làm công việc của một phiên dịch, chuyên xử lý những thông tin chặn bắt được của phía Xô viết Vào thời gian đó, Yurchenko đang là người phụ trách công tác an ninh tại sứ quán Liên Xô ở Washington, chịu trách nhiệm bảo vệ các trang thiết bị cũng như an toàn của nhân viên sứ quán. Rochford chưa từng gặp Yurchenko lần nào nhưng việc thường xuyên tiếp xúc với những băng ghi trộm các cuộc nói chuyện điện thoại của Yurchenko, có cảm tưởng như Rochford hoàn toàn hiểu rõ Yurchenko, kể cả việc Yurchenko có quan hệ tình ái với một người phụ nữ tên là Valentina Yeleskovsky, vợ của Bí thư thứ nhất trong sứ quán, cánh tay phải của Đại sứ Anatoly Dobrynin.

Sau khi các nhân viên FBI đã nhận xong nhiệm vụ và giải tán, Rochford lại gần John Meisten, người đứng đầu nhóm đặc trách vụ Yurchenko của văn phòng FBI Washington, nói: “Thưa sếp! Nếu sếp muốn một sự giúp đỡ tìm hiểu về người này thì tôi nghĩ tôi có thể làm được việc đó. Tôi đã từng nghe vô số các cuộc nói chuyện điện thoại của ông ta và biết ông ta đến tận chân tơ kẽ tóc, nhất là trong thời kỳ ông ta đang hoạt động ở đây.”

Rồi Rochford lái xe tới “ngôi nhà an toàn” cùng với các nhân viên khác làm nhiệm vụ bảo đảm an ninh cho ngôi nhà Khoảng hơn một giờ đồng hồ sau, Bob Wade, người phụ trách địa bàn Liên Xô tại Tổng hành dinh FBI, tới tìm Rochford ở “ngôi nhà an toàn”. Ông ta nói: “Này Mike, sao cậu không tham gia vụ này nhỉ? Chúng tôi đã quyết định cậu là một trong số hai người của văn phòng Washington sẽ tham gia giám sát Yurchenko đấy!” Wade cũng cho biết sẽ có một đội giám sát liên hợp giữa CIA và FBI được thành lập. Hai bên sẽ luân phiên nhau độc lập tiến hành các cuộc hỏi cưng Yurchenko. Buổi thẩm vấn Yurchenko đầu tiên có mặt một số nhân viên của cả CIA lẫn FBI. Khi Rochford vào trong căn phòng nơi Yurchenko đang bị thẩm vấn, ông ta đang cung cấp những thông tin chi tiết hơn về Edward Lee Howard, mật danh Robert. Đâycũng là lần đầu tiên FBI nghe thấy cái tên này.

Tuy bề ngoài tỏ vẻ bình thản, thế nhưng trong thâm tâm, Rick vẫn hết sức phấp phỏng trước nguy cơ Yurchenko có thể biết được mọt điều gì đó về hành động của mình. Vào khoảng thời gian tạm nghỉ giữa buổi thẩm vấn, Rick nhập vào một nhóm các nhân viên thuộc Ban Liên Xô - Đông Âu đang đứng túm tụm trong góc phòng, những người không thể cưỡng lại được sự tò mò muốn nhìn mặt người điệp viên KGB đào thoát. Rochford tận dụng thời gian nghỉ đó để tán gẫu với Yurchenko bằng tiếng Nga, hỏi han, ông ta về chuyến bay tới nước'

Mỹ. Yurchenko, với vẻ ngạc nhiên vì người điệp viên Fm có thể nói được thứ ngôn ngữ của ông ta, hỏi lại xem Rochford đã học tiếng Nga ở đâu.

Đang đứng trong góc phòng, vừa nghe thấy hai người trao đổi bằng tiếng Nga, Rick lập tức bước vội tới Ông ta gọi Rochford sang một bên rồi với vẻ giận dữ, gằn giọng: “Nghe này, cậu không được phép nói chuyện với ông ta nữa. Cậu là người của FBI và chỉ có trách nhiệm bảo vệ an ninh thôi. Đây là buổi thẩm vấn của CIA chứ không phải của các cậu. Đừng có xía vào làm mọi việc rối tinh lên!”

Nhưng Rochford không phải là người dễ bị bắt nạt. Anh ta đốp lại liền:

“Này, có lẽ ông nhầm đấy! Nếu như ông không biết thì tôi nói cho ông hay rằng tôi đang chuẩn bị cho buổi thẩm vấn của FBI. Nếu tôi là ông thì tốt nhất nên chấm dứt cái kiểu dạy bảo đó đi.”

Rochford đã giận dữ báo cáo lại vụ va chạm với Rick cho sếp của anh ta trong FBI. Một ngày sau đó, Rochford được thông báo rằng thái độ hành xử của Rick không phải là bản chất của ông ta, rằng ông ta đã từng có những dịp cộng tác rất tết với các điệp viên FBI thời kỳ ở New York. Và dẫu sao đi nữa thì theo sếp của Rochford cho biết, Rick cũng đã bị cảnh cáo vì thái độ của ông ta đối với Rochfơrd.

Kể từ đó trở đi, quan hệ giữa Rochfơrd và Rick, tuy chẳng bao giờ tới mức thân thiện, nhưng cũng khá đúng mực. Có vẻ như Rick là người chủ động để đạt tới điều này. Điều đó đã diễn ra ngay sau khi Rochford đặt ra những câu hỏi. thẩm vấn Yurchenko về Cherkashin, người phụ trách chi nhánh của Ban điều hành K trong sứ quán Liên Xô ở Washington. Chẳng hạn như vì sao vài tuần trước đó, Cherkashin lại quay về Moscow trong một thời gian ngắn. Ồ, Yurchenko trả lời, đó là vì ông ấy được tặng thưởng huân chương Lenin. Vì thành công của một chiến dịch nào đó mà có lẽ Cherkashin là người đóng vai trò chính, nhưng chính xác là cái gì thì Yurchenko không biết. Cuối cùng thì

Rick đã có thể hoàn toàn thở phào nhẹ nhõm. Ông ta biết rằng đớ là cái gì Ông ta cũng biết rằng mình đã đi quá xa rồi.

***

Đ ến ngày 10-8, Rick xin nghỉ phép và tổ chức lễ cưới Rosario..

Đó là một buổi lễ đơn giản tổ chức tại một nhà thờ Nhất thể ở Arhngton, Virginia, thích hợp với vai trò của một người đàn ông đã bị cuộc hôn nhân thứ nhất làm cho rỗng túi. Sau khi làm lễ, người ta nâng cốc mừng cho cặp vợ chồng mới cưới. Không có tiếp khách: Một trong số những đồng nghiệp cùng làm việc với Rick ở CIA có mặt tại lễ cưới nhận thấy trên tấm khăn của cô dâu có gắn bảy viên kim cương. Có lẽ Rick đã phải đem nhiều thứ tới hiệu cầm đồ mới có được những viên kim cương đó - người đồng nghiệp này nghĩ thầm.

Lĩnh yêu tốn kém thế đấy!

Trong khi đó, Rick tiếp tục có những cuộc hẹn gặp với Sam để thuật lại một cách tóm tắt những gì Yurchenko đã tiết lộ trong các cuộc thẩm vấn.

Những cú điện thoại hẹn gặp của họ bao giờ cũng hết sức nhanh chống:

- Tuần sau được không?

- Thứ năm là tốt nhất.

- Vẫn ở chổ cũ chứ?

- Được.

Trong tháng 8- 1985, cũng tại tiệm ăn Chadwick's ở khu Georgetown, Sam đưa ba người Liên Xô khác tới gặp Rick. Rick không tin vào mắt mình nữa. Một trong số ba người đó là Victor Cherkashin, người không hề nói một lời nào trong suốt cuộc gặp mặt. Họ cùng ăn và trao Đổi những câu chuyện rời rạc xung quanh vấn đề kiểm soát vũ khí. Phải chăng Moscow ra lệnh cho Cherkashin phải đích thân “mục sở thị” để đánh giá về cá nhân ông ta? Hay là đơn thuần chỉ vì Cherkashin muốn thoả mãn trí tò mò? Cho dù vì lý do nào đi chăng nữa thì sự có mặt của ông ta trong bữa ăn cũng đã khiến cho Rick vô cùng hoảng hất.

Chẳng lẽ Cherkashin không biết rằng ông ta luôn nằm trong sự theo dõi, giám sát thường xuyên của phản gián Mỹ hay sao? Chẳng phải FBI, như Rochford chẳng hạn, đã từng dò hỏi Yurchenko về ông ta đấy sao? Nhưng rồi Rick cố gắng trấn tĩnh trở lại. Cherkashin đâu phải là tay mơ. Ông ta đã làm việc tại sứ quán bảy năm trời, biết chắc rằng FBI chẳng bao giờ rời mắt khỏi ông ta. Có lẽ những biện pháp đặc biệt đã được sử dụng để đảm bảo FBI không thể theo được vết của Cherkashin khi tới cuộc gặp này. Nhưng dù sao thì Rick cũng đi tới một quyết định là sẽ không báo cáo lại về cuộc gặp, ngay cả với Langley. Sự có mặt của Cherkashin là quá đặc biệt, dễ gây nên những câu hỏi không đáng có. Một tuần sau đó, khi không thấy ai nói gì, Rick cũng quyết định chấm dứt luôn không báo cáo về các cuộc gặp mặt nữa. Không một ai ở Langley cũng như ở trạm FR Washington nhận thấy điều này. Cũng chẳng một ai buồn hỏi xem điều gì đã xảy ra với người cán bộ ngoại giao Xô viết mà Rick đã có thời gian tiếp xúc và ve vãn.

Trong nhóm đặc trách giám sát Yurchenko, Rick mang biệt danh là Phil.

Mặc dù không quên thái độ thô bạo của Rick trong buổi đầu tiên nhưng Rochford cũng phải thừa nhận rằng những câu hỏi của Rick đưa ra cho Yurchenko rất tỉ mỉ, rất nhà nghề. Và Rochford cũng phải thừa nhận rằng tiếng Nga của Rick tốt hơn anh ta. Yurchenko khá bối rối vì thứ tiếng Anh bồi của ông ta, luôn vấp váp trong khi diễn đạt, thường cố gắng nói trực tiếp với Rick hơn là với nhân viên CIA được phân công cùng giám sát là Colin Thompson, người cũng không nói được tiếng Nga. Sự việc tương tự cũng xảy ra đối với Rochford khi người đồng nghiệp FBI của anh ta là Reid Broce không giúp ích gì được về mặt ngôn ngữ. Rick và Thompson thường xuyên cạnh tranh ngấm ngầm với nhau trong việc thẩm vấn Yurchenko khiến cho ông này hết sức vất vả, lúc thì dùng tiếng Nga, lúc lại phải nhảy sang tiếng Anh và ngược lại. Trong khi đó thì Broce luôn nhường cho Rochfórd nắm quyền chủ động anh ta đặt câu hỏi cho Yurchenko bằng tiếng Anh rồi nhờ Rochford dịch lại.

Ngay cả thói nghiện thuốc lá của Rick cũng không làm cho Yurchenko, một người mắc bệnh tưởng nặng về bệnh tật với những lời phàn nàn bất tận về chứng đau dạ dày của ông ta, cảm thấy khó chịu.

Một lần, trong khi đi dạo cùng với Yurchenko xung quanh “ngôi nhà an toàn”, Rochford hỏi Yurchenko có điều gì phàn nàn không. “Ông ấy nói quả thực là rất mệt mỏi với cung cách cư xử của một số nhân viên CIA giám sát -

Rochford nhớ lại – Nhưng ông ấy nhanh chóng khẳng định rằng ông ấy cảm thấy thoải mái với Rick. Ông ấy nghĩ Ames biết rõ những gì mà ông ấy đang làm và cũng như với tôi, Rick làm cho ông ấy rất sung sướng vì có thể nói chuyện được với một người giỏi tiếng Nga để đỡ phải tư duy bằng hai ngôn ngữ.”

Thậm chí có lần, Rick còn mang cả Rosario – cũng chính là cái cô nàng Rosano mà một ngày kia sẽ tuyên bố rằng cô ta không hề có một khái niệm nào về công việc của chồng mình - tới chỗ “ngôi nhà an toàn”, nơi Yurchenko chuẩn bị món sốt gà cho bữa ăn tới của họ. Việc này phá vỡ mọi quy tắc nghiệp vụ sơ đẳng nhất và các sếp của Rick ở Langley lập tức nhảy dựng lên. Nhưng Rick đã thành công trong việc thuyết phục họ rằng Yurchenko hiện đang ngày càng lo lắng cho gia đình mà ông ta để lại ở Liên Xô tin tức về vụ đào thoát của ông ta bắt đầu lan truyền khắp Washington. Theo Rick thì cần phải làm. cho Yurchenko hiểu rằng đây không chỉ đơn thuần là một mới quan hệ công việc “cưa đứt đục suốt, bóc bánh trả tiền” lạnh lẽo mà còn phải làm cho ông ta cảm thấy có những mối quan hệ cá nhân ở nước Mỹ. Những lý lẽ đó đã tỏ ra có sức thuyết phục và các sếp của Rick đồng ý với biện luận của ông ta. Sau này, việc Yurchenko tái đào thoát trở lại Liên Xô đã chứng tỏ rằng Rick có lý. Nhưng dĩ nhiên là khi đưa Rosario nhập cuộc, Rick còn có ý đồ khác nữa. Ông ta hy vọng qua những cuộc gặp mặt thân mật mang tính riêng tư như vậy, có thể thu lượm được một vài điều gì đó mà khó có thể có được ở những buổi thẩm vấn chính thức. Những ai nghĩ rằng Rick không phải là một người tính toán lạnh lùng trong khi đạt tới các mục tiêu của mình hẳn là nhầm to.

Mike Rochford sẽ chẳng bao giờ quên được cái vẻ lạnh lùng ấy. Một lần, trong buổi gặp chuẩn bị trước phiên thẩm vấn Yurchenko, có mặt Rochford và Broce của FBI với Ames và Thompson của CIA, Reid Broce nói rằng trong khi thẩm vấn Yurchenko, mọi người cần phải lưu ý bảo vệ một số nguồn tin hết sức nhạy cảm. Mặc dù người nhân viên FBI không nêu tên một ai nhưng tất cả mọi người có mặt tại đó đều hiểu rằng đó chính là Valery Martynov, khi đó vẫn còn làm việc tại sứ quán Liên Xô ở Washington và vẫn có các cuộc gặp bí mật với điệp viên FBI Jim Holt. Hai tháng trước đó, Rick đã bán đứng anh ta cho KGB.

Rochford vẫn còn nhớ lại cái vẻ lạnh lẽo của Rick khi ông ta gật đầu đồng ý với đề nghị của Broce. “Quả thực là đáng sợ khi người ta cố gắng thi hành những biện pháp bảo vệ trong bối cảnh như vậy - Rochford rùng mình nhớ lại - Người ta bàn những biện pháp ấy với một con cáo trong khi nó đã ở bên trong chuồng gà rồi.”

“Này chàng trai - Rick khi đó đã nói với Broce - Chẳng phải là chúng ta đã rất may mắn mới có được nguồn tin đó hay sao?”

***

C hỉ năm tuần lễ sau khi được cử vào nhóm giám sát Yurchenko, Rick đã lại được điều chuyển khỏi nhóm này. Ông ta sắp được cử sang công tác tại Trạm CIA ở Roma, bởi vậy, phải dứt ra khỏi công việc một thời gian để đi học tiếng Ý. Khi được hỏi ý kiến về nơi công tác, Rick đã đề nghị Roma bởi vì

Rosano muốn tới đó Cô ta đã chán ngấy nước Mỹ rồi. Cô ta muốn tới một đất nước Latinh, nơi vẫn còn chỗ cho những rung động thầm kín và sự lãng mạn.

Miền đất có một lịch sử văn học vĩ đại, miền đất của Dante.

Thay thế Rick trong nhóm đặc trách giám sát yurchenko là một người cũng không biết tiếng Nga. Đến khoảng giữa tháng 9 thì công việc thẩm vấn cơ bản đã hoàn thành. Giờ đây, hầu như nằm hoàn toàn trong sự kiểm soát của CIA, Yurchellko ngày càng có cảm giác rõ rệt mình giống như một tù nhân. Colin Thompson, người được giao nhiệm vụ chính giám sát Yurchenko, tỏ ra là một người không sao chịu nổi. Thompson không đặt công tác phản gián là ưu tiên hàng đầu trong công việc của anh ta. Để có thể thăng tiến nhanh trên đường hoạn lộ trong CIA thì cần phải là một sĩ quan hành động chuyên tuyển mộ các điệp viên đối phương chứ không phải làm công việc giám sát họ. Những thành tích đáng nhớ trong sự nghiệp của Thompson ở CIA là việc anh ta đã điều hành những chiến dịch bí mật bán quân sự ở khu vực Đông Nam Á trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam và anh ta có xu hướng muốn quay trở lại lĩnh vực quen thuộc này. Dẫu sao thì Thompson cũng đã tổ chức được chuyến đi bí mật cho Yurchenko tới Canada thăm lại cô bồ cũ Valentina Yereskơvski người có chồng hiện đang là Tổng lãnh sự Liên Xô ở Montreal. Nhưng cô ta đã dứt khoát đoạn tuyệt với người tình cũ. Mặt khác, để Yurchenko đỡ cảm thấy buồn chán vì đơn điệu, Thompson cũng đã hộ tống Yurchenkơ trong một chuyến đi dài vòng quanh nước Mỹ, ghé qua cả thủ đô cờ bạc Las Vegas: Thế nhưng Thompson lại không thèm để ý tới những bất ổn trong trạng thái tâm lý của Yurchenko, coi đó là điều ngớ ngẩn và cố gắng gạt chúng ra khỏi mối quan hệ giữa hai người.

Yurchenko ngày một trở nên ủ ê. Từ những câu chuyện ngồi lê đôi mách trong nội bộ, giờ đây vụ đào thoát của ông ta đã trở thành tin tức nổi bật trên các trang báo. Thoả thuận tài chính giữa Yurchenko với CIA cũng đã được xác lập Yurchenko biết rằng CIA đã trả cho Arkady Shevchenko, nhà ngoại giao Xô viết làm việc ở Liên Hiệp quốc đào thoát sang Mỹ, số tiền 1 triệu USD và ông ta cũng muốn một khoản tiền y như vậy. Thêm vào đó, Yurchenko còn được nhận khoản lương hàng năm 62.500 USD với tư cách là người tư vấn cho CIA, cộng với tiền bảo hiểm và một chiếc xe hơi. Chán ngán với những lời ca cẩm của Yurchenko, Thompson đã có lần độp vào mặt ông ta: “Này, giữa chúng ta có một hợp đồng. Vậy thì ông hãy thôi càm ràm và làm việc đi?”

Ngày 2- 11, Yurchenko bước ra khỏi một tiệm ăn ở khu Georgetown, nơi ông đang ăn tối cùng với một nhân viên CIA giám sát mình, rồi đi thẳng tới khu nhà sứ quán Liên Xô trên đồi Alto. Ngay lập tức, Valery Martynov thông báo tin này cho Jim Holt.

Có một điều Rick khá băn khoăn là ông ta không hiểu KGB sẽ xử lý

Martynov như thế nào sau khi đã được ông ta cung cấp thông tin tường tận về cuộc sống hai mặt của điệp viên nhị trùng này. Theo những gì mà Rick thu lượm được qua những hồ sơ của CIA ghi lại quá trình làm việc của Jim Holt trong chiến dịch Coultship thì Martynov là một người cực kỳ thận trọng. Anh ta sẽ không dễ dàng bị lừa quay về Moscow chỉ vì một lý do vớ vẩn nào đó, đại loại như “có người trong gia đình bị ốm” chẳng hạn. Có thể Cherkashin sẽ giao cho Martynov một trọng trách lớn hơn để tránh làm anh ta giật mình, trong khi vẫn sẽ âm thầm tiến hành kế hoạch điệu viên thiếu tá KGB về nước.

Quả đúng như Rick dự đoán. Việc Yurchenko tái đào thoát đã làm cho mọi việc bất ngờ trở nên dễ dàng hơn.

Cũng giống như Holt, Rick đã xem trên truyền hình tường thuật cảnh Yurchenko lên máy bay quay trở về Moscơw , thấy trong số những người hộ tống ông ta có Martynov. Rick cười thầm, cảm phục sự thông minh của những người đã dàn ra cái kịch bản khéo léo này. Không như Holt, Rick biết chắc là Martynov sẽ chẳng bao giờ có thể quay lại nước Mỹ được nữa. Nhưng Rick không có nhiều thời gian quan tâm đến số phận của viên thiếu tá KGB. Ông ta còn có quá nhiều việc phải suy tính.

***

H ai tuần trước khi Yurchellko tái đào thoát, Rick Ames đã có một cuộc gặp với Sam. Ông ta trao cho Sam một túi dày, trong có chứa cả xấp tài liệu chi tiết về các chiến dịch mật cũng như phản gián của CIA.

Đổi lại ông ta tiếp tục nhận được 50.000 USD tiền mặt. Ngoài ra, còn có một mẩu giấy nhỏ. Những gì đọc được khiến cho Rick cảm thấy hết sức phấn khích.

Ông ta được thông báo rằng một khoản tiền trị giá 2 triệu USD sẽ được đều đặn rót vào trong một tài khoản do KGB mở riêng cho ông ta. Số tiền này sẽ không bao gồm những khoản mà Rick đã nhận tính cho tới lúc đó. Giá trị của ông ta đã được thừa nhận qua những con số!

Trước đó, Rick đã thông báo cho Sam biết là ông ta đang học tiếng Ý và sẽ rời khỏi Langley để tới làm việc ở Roma. Sau đấy, ông ta nhận được một mẩu giấy có những chỉ dẫn cụ thể. Cùng với vợ mình, Rick phải tới Bogotá vào thời gian trước lễ Giáng sinh để tham gia một cuộc gặp mặt quan trọng ở đó. Cái có để thực hiện chuyến đi là cho Rosano về nghỉ với mẹ ở Colombia, Để cho có vẻ hoàn toàn là một kỳ nghỉ gia đình, Rick cũng đưa mẹ mình, đang sống ở Hickory, bang Bắc carolia, đi cùng.

Vào quáng đầu giờ tối ngày 23- 12- 1985, Rick đứng trước một rạp chiếu phim ở Bogota . Theo chỉ dẫn, ông ta phải cầm trong tay một tờ tạp chí Time.

Một người đàn ông tới trước mặt Rick và nói:

- Xin lỗi, hình như chúng ta đã gặp nhau ở Paris phải không?

- Không, tôi nghĩ là ở Luân Đôn - Rick trả lời theo đúng kịch bản.

Ngườí đàn ông đưa Rick tới một chiếc xe đã chờ sẵn Mật danh của người đàn ông này là Vlad. Anh ta là người chịu trách nhiệm chính điều khiển Rick từ

Trung tâm KGB ở Moscow . Trên đường tới chỗ xe đổ, Vlad bảo Rick không được nói tiếng Anh để người lái xe không nhận ra Rick là người Mỹ. Nếu cần trao đổi thì bằng tiếng Nga hoặc tiếng Tây Ban Nha. Rick quyết định tốt nhất là mình không nói gì cả.

Rick được đưa tới sứ quán Liên Xô. Khi đã vào bên trong rồi, Vlad dẫn Rick vào trong một thư phòng, lấy chai vodka ra khỏi thùng ướp đá, rót ra hai cốc, đưa cho Rick một cốc rồi vừa mỉm cười vẻ thân thiện vừa nâng cốc của mình lên, nói: “Nào, vì tình bạn của chúng ta. Na zdorovia!”

Vlad đưa cho Rick một phong bì trong có 40.000 USD, vẫn bằng loại tiền 100 USD cũ đã dùng rồi. “Chúng tôi đánh giá rất cao công việc của ông” - anh ta nói.

Rick nói rằng vì mình đang phải theo học lớp tiếng Ý nên vào thời gian đó sẽ khó có thể cung cấp được nhiều tin tức như trước đó. Vlad trả lời rằng không có vấn đề gì. Họ có thể chờ được.

Vlad nói rằng KGB đặt mật danh cho Rick là Kolokol. Đó là tên của cái chuông đặc biệt trong một cái tháp ở Moscow, hồi thế kỷ 17 thường rung lên báo động mỗi khi các đạo quân Mông Cổ của Thành Cát Tư Hãn xâm phạm bờ cõi. Trong các bức thông điệp mật của mình, Rick chỉ cần ký tên K. là đủ.

Vlad cũng nói rằng Rick sẽ tiếp tục gặp Sam ở Washington trong trường hợp ông ta vẫn ở lại đó. Còn khi chuyển tới công tác tại Roma, ở đó sẽ có một người liên lạc mới, một nhân viên ngoại giao của sứ quán Liên Xô tên là Aleksey Khrenkov: - Sam II. Rick không cần phải bắt liên lạc với anh ta. Tự Khrenkov sẽ biết cách để giới thiệu mình với Rick. Quy trình cũng giống như đã diễn ra ở Washington . Rick có thể chuyển giao cho Sam II bất cứ tài liệu nào ông ta thấy cần thiết mà không cần phải thảo luận trước về nội dung. Sam II sẽ chuyển lại cho ông ta những phong bì tiền.

Rick làm một hơi cạn cốc vodka rồi liếc nhìn đồng hồ. Ông ta đã ở chỗ Vlad hơn một tiếng rưỡi đồng hồ. “Ồ, lạy Chúa - ông ta nói - Tôi phải đi đây. Tôi đã nói với vợ tôi rằng chỉ đi mua sắm chút ít. Cô ấy đang chờ.”

Vào dịp lễ Giáng sinh năm ấy, Rick hãnh diện đem tặng bà mẹ mình một chiếc dây chuyền vàng có gắn mặt ngọc tuyệt đẹp. Khi bà Rachđ Ames sửng sốt vì không hiểu tại. sao ông con trai mình lại có thể mua được một món quà tặng xa xỉ đến thế thì Rick giải thích rằng một người bạn đã giúp ông ta vài khoản đầu tư sinh lợi khá lớn Sau lễ Giáng sinh, cả bốn người đi du lịch tới Cartagena, một thành phố thuộc địa cổ của Colombia nằm bên bờ biển Canbe, nơi những gia đình giàu có ở Bogotá đang đổ xô tới mua những ngôi nhà nghỉ ở đó. Trước đó, vào khoảng tháng 11, theo sự nài nỉ của Rosano, Rick đã đồng ý mua cho cô ta một ngôi nhà nghỉ tại khu vực cổ kính trông ra đại dương ở thành phố này.

Họ trải qua một đêm ở guajira, một tổ hợp trang trại nuôi gia súc và trồng dừa ở gần đó. Khu trại này thuộc quyền sở hữu một người bạn của mẹ Rosano, bà Ceciha. Cũng trong dịp này, Rick hoàn tất hợp đồng trị giá 20.000 USD mua ngôi nhà mà ông ta để cho cả Rosano và bà mẹ cô ta đứng tên.

Cũng đúng khoảng thời gian đó, ở Moscow, vợ của Vaiery Martynov là Nataiya được đưa tới nhà tù Lefortovo, nơi lần đầu tiên cô ta nhìn thấy khuôn mặt mệt mỏi của chồng mình kể từ khi anh ta trở về từ Washington trong đội hộ tống Yurchenko. Cô ta được thông báo rằng anh ta bị kết tội phản bội Tổ quốc.

Các con có khỏe không? - Martynov hỏi vợ.