Chương 12

1. Hận cũ thù mới của Tào Tháo
Lại nói Tào Tháo đọc bình luận của Lưu Bị và Tôn Quyền trên báo Kinh doanh Tam quốc thì vừa xấu hổ vừa tức giận. Xấu hổ vì hai con Tào Phi và Tào Thực không biết gì đến thể diện, tranh nhau cả một người đàn bà đã có chồng. Giận vì Lưu Bị và Tôn Quyền không biết trời cao đất dầy là gì, dám đem cả gia đình tổng giám đốc Tào ra bình luận. Tào Tháo bực tức xé tan tờ báo, nghiến răng mắng:
- Lưu Bị ơi Lưu Bị, sẽ có ngày ta trả hết hận cũ thù mới này!
Do công ty Tào Tháo dốc sức tiến quân vào thị trường điện tử gia dụng, Tào Tháo quyết định thiết kế hình tượng mới cho cả hệ thống. Tào Thực với tài năng mĩ thuật thiên bẩm đã đưa ra ngay đề án: Logo mới của công ty là một con chim sẻ đang bay, biểu đạt Tào Tháo muốn thỏa chí anh hùng bay lên trời rộng. Tào Thực còn thiết kế một tòa nhà cao tầng, trước tòa nhà gắn tượng đồng lớn hình con chim sẻ đang bay, vì thế mọi người gọi là "đài Đồng Tước".
Đích thân Tào Tháo đặt tên thương phẩm, do việc uống rượu luận anh hùng năm xưa nên thương phẩm được đặt là "Anh Hùng" với khẩu hiệu quảng cáo: "Anh hùng luận Anh Hùng! "
Tàn tiệc khai trương khánh thành đài Đồng Tước, Tào Tháo gọi chủ biên tờ nội san công ty Dương Tu tới uống trà.
Dương Tu nói:
- Tôi đã có kết quả điều tra thị trường màn hình màu. Kết quả cho thấy: trước mắt, ở thị trường hạ lưu sông Trường Giang, sản phẩm dòng Hoàng Tộc của Lưu Bị và dòng sản phẩm Tiểu Bá Vương của Tôn Quyền làm mưa làm gió, cả hai dòng bắt đầu cạnh tranh kịch liệt với dòng Anh Hùng. Trong đó, dòng Hoàng Tộc nhấn mạnh tới hình ảnh sắc nét, dòng Tiểu Bá Vương nhấn mạnh tới âm thanh sống động.
Tào Tháo hỏi:
- Công ty kinh doanh tiêu thụ Hoàng Tộc của Lưu Bị có quan hệ gì với tập đoàn Kinh Châu?
Dương Tu nói:
- Mục tiêu trước mắt của công ty Hoàng Tộc là đầu tư thương hiệu và kỹ thuật vào nhà máy Tân Dã của tập đoàn Kinh Châu, đồng thời mượn hệ thống tiêu thụ của tập đoàn Kinh Châu để khuếch trương dòng sản phẩm Hoàng Tộc. Bọn đàn em cùng bỏ việc với Lưu Bị, nay có Quan Vũ phụ trách thị trường Tứ Xuyên, Thiểm Tây; Trương Phi phụ trách thị trường Hồ Nam và Vân Quý; Triệu Vân làm giám đốc tín dụng công ty.
Tào Tháo nói:
- Ta vẫn nghĩ chúng còn đang làm thuê cho Lưu Biểu. Nói về Lưu Bị, hắn đúng là nhân tài. Nhớ lại ngày trước, bất kể là ta hay Viên Thiệu cũng đều không kiên nhẫn như hắn được. Cứ tưởng hắn nhảy việc ở đâu, hóa ra nhảy tót lên cành cây làm phượng hoàng, còn run rảy lắm! Nhưng cứ theo kế hoạch và xu thế phát triển của công ty Hoàng Tộc, Lưu Bị sẽ thành một ông chủ xứng chức.
2. Một con chó muốn làm giám đốc
Tào Tháo nói:
-Ta nhớ đến một câu chuyện, nhân vật chính trong câu chuyện là con chó muốn làm ông chủ. Thái độ của Lưu Bị năm xưa rất giống con chó đó.
Thời Xuân Thu, phía bắc nước Tần có một bãi săn, các quý tộc rất thích đến đó. Nếu muốn, người ta có thể thuê chó săn của chủ bãi.
Một người nước Sở thuê một con tên là "Làm Công Nhật". Con chó này nghiệp vụ rất cao, rất cố gắng, hễ đi là mang về sản phẩm. Mùa hè năm đó, người nước Sở rất hài lòng về con chó này.
Hè năm sau, ông ta lại đến bãi săn và hỏi thuê con chó năm ngoái.
Chủ bãi săn lắc đầu:
- Con chó này không làm gì được nữa, rồi chỉ tay ra góc tường, ở đó có con chó đang nằm ườn, mắt mơ màng nhìn thái dương.
Người nước Sở trừng mắt: đó là con chó nhiệt tình, xông xáo ngày xưa ư?
- Sao đến nông nỗi này? – Người nước Sở ngạc nhiên hỏi.
- Nó vốn là con chó tốt. Thế nhưng, có người nước Yên đã thuê nó, vì thấy con chó giỏi nên đổi tên cho nó. Kết quả, chỉ vì có tên mới mà con chó đâm suy đốn như vậy.
- Chỉ đổi tên? Mà tên gì vậy? – Người nước Sở càng ngạc nhiên.
Chủ bãi săn đáp:
- Tên nó vốn là "Làm Công Nhật", người nước Yên lại đổi thành "Giám Đốc".
Tào Tháo nói:
- Lưu Bị được làm ông chủ công ty Từ Châu là nhờ Đào Khiêm cho trước khi chết.
Dương Tu nói:
- Tất nhiên tôi biết việc đó. Anh mở hồi 12 "Tam quốc diễn nghĩa" là thấy đoạn Đào Khiêm nhường Từ Châu cho Lưu Bị.
Tào Tháo giải thích:
- Ý ta là Đào Khiêm giống kẻ rỗi việc nước Yên, còn Lưu Bị chẳng khác nào con chó muốn làm giám đốc!
Tào Tháo tự cảm thấy thú vị, cười ha ha. Dương Tu cũng thấy buồn cười và cười theo. Cười xong, Tào Tháo trầm ngâm:
- Không ngờ chú chó giám đốc Lưu Bị lại chẳng có vẻ lười biếng năm xưa. Không chỉ tinh thần sung mãn, răng nanh cũng sắc nhọn lắm!
3. Thợ săn quản lý đàn chó
Dương Tu nói:
- Nhắc tới chó, tôi cũng có câu chuyện về diễn tiến thợ săn quản lý bầy chó. Anh sẽ thấy, quan hệ ông chủ và người làm thuê không khác là bao.
1.
Một chú chó săn chạy khắp cánh đồng dưới chân núi mà không bắt được con thỏ nào. Người chăn dê thấy thế thì cười, trêu chú chó:
- Chú thật bất tài. Con thỏ nhỏ hơn chú bao nhiêu mà còn chạy nhanh hơn. Chó săn đáp:
- Ông không biết mục đích chạy của bọn tôi hoàn toàn khác nhau! Tôi chạy chỉ vì miếng ăn, còn thỏ chạy vì tính mạng!
Thợ săn nghe cuộc trò chuyện của người chăn dê và chú chó, nghĩ bụng: "Con chó này nói đúng. Nếu ta muốn có nhiều thỏ hơn thì phải nghĩ cách khác". Một ý nghĩ lóe lên trong đầu thợ săn. Đó là tia lửa đầu tiên của khoa học quản lý.
2.
Thế là thợ săn ra chợ mua thêm mấy con chó săn khác. Sau đó, ông ta ra chính sách mới: Hễ con nào bắt được đủ số thỏ sẽ được "trả lương" bằng mấy chiếc xương. Không bắt được thỏ thì không có ăn.
Chiêu mới quả cao tay. Bầy chó tranh nhau săn bắt, đem rất nhiều thỏ về, bởi chẳng con nào muốn thấy chó khác gặm xương, trong khi mình hóp bụng trương mắt ếch.
3.
Được một thời gian, lại có vấn đề xuất hiện. Bầy chó nhận ra: thỏ lớn khó bắt hơn thỏ bé, vậy mà bắt được bất kể thỏ lớn hay thỏ bé thì đều nhận trả công như nhau. Lúc đầu chỉ có một vài con giỏi nhận xét mới chuyên bắt thỏ nhỏ, sau cả đàn đều làm theo.
Thợ săn hỏi:
- Gần đây thỏ bọn bay bắt được càng ngày càng nhỏ, vì sao vậy?
Bầy chó trả lời:
- Thỏ lớn thỏ nhỏ không khác nhau, ai phí công đi bắt thỏ lớn đây?
Sau một thời gian suy nghĩ, thợ săn quyết định không dùng xương để trả cho số lượng thỏ, mà dùng phương pháp đánh giá hiệu quả: cứ một thời gian lại thống kê trọng lượng thỏ của từng con săn về, từ đó trả công theo từng giai đoạn.
Cách quản lý mới của thợ săn lập tức có tác dụng, số thỏ bầy chó săn về tăng cả số lượng lẫn chất lượng. Thợ săn rất đắc ý.
4.
Thế nhưng, ngày này qua ngày khác, thợ săn lại thấy số thỏ bầy chó săn về giảm rõ rệt, mà những con chó càng nhiều kinh nghiệm thì lại đem về càng ít thỏ.
Thợ săn hỏi bầy chó. Bầy chó đáp:
- Quãng đời đẹp nhất của bọn tôi đều là cho ông, chủ nhân. Nhưng giờ bọn tôi ngày một già. Khi không bắt được thỏ nữa, ông có còn cho tôi xương không?
Thế là thợ săn thống kê lại toàn bộ số thỏ bắt được của từng con, tiến hành phân tích, đưa ra quy định mới về trả công: Nếu bắt được số thỏ vượt một mức nhất định, chó săn khi về già sẽ được trả số xương nhất định. Bầy chó vui sướng, tất cả lại lao đi săn, cố để hoàn thành nhiệm vụ ông chủ giao. Qua một thời gian, một số chú chó đã hoàn thành chỉ tiêu.
5.
Một thời gian sau, có một con nói:
- Chúng tôi cố gắng thế mà chỉ được trả mấy khúc xương, mà số thỏ tôi săn được quý gấp bao nhiêu lần xương. Vì sao chúng tôi không bắt thỏ cho chính mình nhỉ?
Thế là có mấy chú chó bỏ thợ săn, tự mình lập xưởng bắt thỏ.
Tào Tháo nghe xong thì cười to, khen ngợi không ngớt:
- Ha ha, sâu sắc lắm! Nhưng rốt cuộc chuyện ám chỉ gì?
Dương Tu hỏi lại:
- Anh cho là ám chỉ gì?
Tào Thào nói:
- Nghe quen lắm, nhưng không biết nói thế nào.
4. Năm bước phát triển của khoa học quản lý
Dương Tu nói:
- Anh thấy đấy, xưa kia dưới tay Đổng Trác chỉ có Lã Bố, ba anh em Lưu, Quan, Trương đều không phải là đối thủ của Lã Bố. Lã Bố không phải không có chí tiến thủ mà còn cả gan đoạt bồ của ông chủ, gây ra vụ scandal Phụng Nghi Đình và khiến công ty sụp đổ. Vì sao vậy? Vì thiếu khoa học quản lý. Đang mới chỉ ở giai đoạn một của quản lý học mà đốm lửa đã đốt cháy tất cả các giai đoạn.
Tào Tháo nói:
- Ừ, có lý.
Dương Tu nói:
- Sau này Viên Thiệu thông minh hơn một chút, không chỉ nuôi một chó săn như Đổng Trác mà còn có Nhan Lương, Văn Sú, Cao Lâm, Trương Quách, Vu Quỳnh... tạo ra cơ chế cạnh tranh nội bộ. Đó là giai đoạn hai của quản lý học, là giai đoạn phát triển lên cơ chế khích lệ.
Thào Tháo nói:
- Không sai! Viên Thiệu tuy chỉ còn nắm xương tàn, nhưng rốt cuộc y cũng có chút thành tích.
Dương Tu tiếp lời:
- Sở dĩ tổng giám đốc Tào của chúng ta đánh bại Viên Thiệu là vì hơn một bậc. Anh không chỉ cần bầy chó săn thỏ, mà cần săn thỏ lớn. Bầy chó săn cam tâm tình nguyện vì được đánh giá theo hiệu quả trách nhiệm. Đó là giai đoạn thứ ba.
Tào Tháo giật mình, nhắc nhở Dương Tu:
- Anh này gan to thật, dám so sánh bao tướng tài của tôi với chó săn! Họ đường đường là những giám đốc khu vực đấy!
- Giờ tôi đàm luận học vấn với tổng giám đốc Tào, chỉ rộng rãi như trời biển thì ý từ mới bay bổng được! – Dương Tu không để ý đến lời Tào Tháo, vẫn nói tiếp:
- Tài quản lý của tổng giám đốc Tào trác việt hơn người, không chỉ dừng lại ở giai đoạn ba mà còn tiến lên giai đoạn bốn. Anh đề xuất kế hoạch cùng hưởng lợi nhuận và kế hoạch tiền hưu trí, thật quá lợi hại để giữ chân nhân tài. Nó là chủ đề nóng trong công ty một thời gian.
Tào Tháo nói:
- Đúng rồi. Trong một công ty lớn, kết hợp tất cả mọi người là việc chẳng dễ dàng gì.
Dương Tu mỉm cười:
- Những kế hoạch đó đương nhiên là tốt, nhưng vẫn có ngoại lệ. Anh đối xử với Lưu Bị đâu có bạc bẽo, kết quả là sao: chuồn rồi! Việc đó cho thấy điều gì? Rất nhiều nhân viên muốn lập nghiệp. Quản lý học của chúng ta nên tiến tới giai đoạn thứ năm. Không chỉ có thợ săn, ngay cả chó săn cũng có nhu cầu lập nghiệp.
Tào Tháo sững người:
- Chó săn cũng muốn có cơ hội lập nghiệp?
Dương Tu giải thích:
- Đúng vậy. Nhìn từng chú từng chú chó săn bỏ đi, vì sao chúng ta không tạo cho họ cơ hội lập nghiệp trong nội bộ công ty? Tôi kiến nghị: Tổng giám đốc Tào cho thành lập "Hội khích lệ nhân viên lập nghiệp". Hội sẽ tìm những cách thức thích hợp để khích lệ và giúp đỡ nhân viên lập nghiệp. Như vậy, một mặt công ty ta có thêm nhiều cơ hội đầu tư; mặt khác, nhân viên có thể tự quản lý một hạng mục mới, bước một bước dài trong sự nghiệp.
Tào Tháo kinh ngạc:
- Ý hay lắm. Nó không chỉ giữ chân được những người ưu tú trong công ty, mà còn tạo thêm nhiều lợi nhuận và tránh được những cuộc cạnh tranh phức tạp sau này. Đúng rồi, chỉ cần hiểu ước muốn làm ông chủ của chó săn, ta không tạo ra một Lưu Bị thứ hai.
Dương Tu đắc ý:
- Anh định thưởng tôi thế nào?
Tào Tháo nói:
- Một lời anh bằng mười năm đọc sách. Tôi sẽ thưởng anh xứng đáng. Tiện nói luôn: anh là người tài, nhưng cậy tài mà khinh khi sẽ chuốc đố kị mà thôi.

LỜI BÀN CỦA TÁC GIẢ
Công ty có được tinh thần cống hiến của nhân viên hay không, vấn đề cốt yếu là có tạo điều kiện cho họ sáng tạo hay không, có cho họ cảm giác thành đạt và thực hiện được ước mơ hay không. Trả lương, thưởng, đánh giá hiệu quả, tạo điều kiện để nhân viên thực hiện kế hoạch… đều là những công cụ hữu hiệu để nhà quản lý kích thích tinh thần làm việc của nhân viên.
Có những người mục đích làm việc không chỉ xuất phát từ tiền, mà còn từ tình yêu công việc. Trong tiềm thức, mỗi nhân viên đều hy vọng được làm và phát triển công việc mình yêu thích.
Tạo "đất" cho nhân viên làm việc là một kỹ thuật quản lý mới. Một mặt nó giúp nhân viên hiểu rõ vị trí và phương hướng làm việc của mình trong công ty, phát huy năng lực, thỏa mãn tình yêu công việc và khát vọng thành đạt của nhân viên; mặt khác nó là cách giữ gìn và phát triển hữu hiệu nguồn lực con người, đáp ứng cả nhu cầu hiện tại và tương lai của công ty.
Dùng kỹ thuật quản lý mới này, bạn có thể để ra được bao kế hoạch, đồng thời tạo cho nhân viên cơ hội học tập và phát triển. Khích lệ tinh thần tiến thủ của nhân viên, bạn sẽ không ngừng tăng cao hiệu suất và thực hiện mục tiêu chiến lược của công ty.