CHƯƠNG IX

Sau lễ mai táng của Hector, diễn biến cuộc chiến diễn ra với nhịp độ rất chậm giống như chín năm đầu của cuộc chiến tranh. Vào thời gian đó, quân Hy Lạp không biết làm thế nào để bao vây một thành phố. Như chúng ta vẫn thấy trong các cuộc chiến khác, muốn vây hãm một thành người ta thường đào hào xung quanh và xây những tòa tháp, tấn công các bức tường bằng máy ném đá. Trên thực tế. những phương pháp kia hoàn toàn có thể làm được mà không cần bất cứ một vật dụng hiện đại nào, chỉ có điều vào thời đó họ chưa thể nhận thức được và chưa nghĩ ra được những biện pháp hay. Phần lớn các cuộc chiến là đấu sức, ít liên quan đến đấu trí. Quân Troy gần như đã mất hết khí thế và không dám ra bên ngoài vùng đồng bằng trống. Họ chỉ biết rút quân bên trong thành và đợi sự viên trợ mới của đồng minh là quân đội Amazon. Đó là lực lượng quân đội bao gồm những nữ chiến binh quả cảm, họ sống ở một vùng đất rất xa và người phương Đông gọi họ là Khita. Đức vua của tộc người này là Memnon, con trai của thần Bình Minh.

Tất cả mọi người đều biết rằng trong đền thờ của nữ thần Pallas Athen trong thành Troy có một vật thiêng rơi từ thiên đàng xuống được gọi là Palladium. Vật thiêng này chính là Vật thiêng của thành Troy và theo quan niệm của mọi người đó chính là vật bảo vệ cho thành. Một khi Vật thiêng còn an toàn trong đền thờ thì tất cả mọi người đều tin rằng thành Troy không bao giờ bị đánh bại. Vật thiêng này được đặt ở trong một đền thờ có nhiều người bảo vệ ở giữa thị trấn và các nữ tu thay phiên nhau túc trực, canh chừng vật thiêng cả ngày lẫn đêm. Nhìn bề ngoài thì có thể khẳng định rằng quân Hi Lạp không thể lẻn vào bên trong thành phố để lấy đi Vật thiêng của thành. Phía thành Troy thì yên tâm rằng. Vật thiêng còn thì họ sẽ không bao giờ bị chiếm mất thành; trong khi đó, quân Hi Lạp thì cho rằng nếu không lấy được Vật thiêng kia thì dù thế nào đi chăng nữa họ cũng không thể tiến sâu vào bên trong.

Như chúng ta đã biết, Ulysses chính là cháu ngoại của kẻ trộm bậc thầy nên chàng thường ước giá như có ông ngoại ở đây cùng quân Hi Lạp thì tốt biết mấy. Có ông ngoại của chàng thì chắc chắn Vật thiêng của thành Troy sẽ biến mất khỏi thành mà ngay cả những người trong thành cũng không thể nào biết được tại sao nó lại biến mất. Tuy nhiên, vào thời gian đó, Autolycus hay ông ngoại của Ulysses đã chết và tất cả những gì Ulysses có thể làm là cố gắng vận dụng những gì chàng được thừa hưởng của ông để nghĩ ra cách đánh cắp Vật thiêng của thành Troy. Chàng tự hỏi nếu gặp trường hợp này thì ông ngoại của mình sẽ làm như thế nào và tin rằng điều đó không thể làm khó ông. Chàng bí mật cầu nguyện thần trộm Hermes và tế dê dâng lên thần. Chàng cầu nguyện rất thành tâm và may mắn thay cuối cùng chàng cũng nghĩ ra một kế hoạch.

Mọi người kể lại rằng Anius, vua của đảo Delos có ba người con gái tên là Oeno, Spermo và Elais. Cả ba cô con gái này đều có những khả năng hết sức đặc biệt mà không phải ai cũng có được: Oeno có thể biến nước thành rượu, trong khi Spermo lại có khả năng biến đá thành bánh mỳ, còn Elais có thể biến bùn thành dầu liu Đó quả là những khả năng phi thường mà ngoài họ ra, chỉ có các vi thần mới có được. Theo như nhiều người kể lại, đó chính là món quà mà thần Rượu Dionysus, nữ thần Ngô Demeter ban tặng cho các nàng. Trong thời gian chiến tranh thì những thực phẩm như ngô, rượu và dầu rất cần thiết đội với quân Hi Lạp. Vàng có quý thật nhưng họ lại không thể ăn vàng, và vàng không thể giúp họ duy trì sự sống. Mặt khác, họ cũng quá mệt mỏi khi phải trả một lượng vàng và đồng khổng lồ cho những lái buôn người Phoenix để đổi lấy nguồn cung cấp lương thực. Những lái buôn này lợi dụng tình hình chiến sự cam go để kiếm lời cho bản thân mình. Chính vì vậy, một hôm Ulysses đến gặp Agamemnon và đề nghị Agamemnon để chàng đáp thuyền đến đảo Delos đưa ba người con gái có khả năng đặc biệt kia đến trại nếu thực sự họ làm được những điều thần kỳ như vậy. Với sự trợ giúp của ba cô, quân Hi Lạp không bao giờ phải lo lắng đến sự thiếu thốn về lương thực, thực phẩm. Vì thời gian đó, chiến tranh tạm thời lắng xuống nên Agamemnon đồng ý để Ulysses đi. Vậy là chàng dũng sĩ cùng với năm mươi chàng trai Ithaca lên thuyền ra khơi làm nhiệm vụ. Theo dự kiến, họ sẽ trở về trong vòng một tháng.

Hai hay ba ngày sau, người ta nhìn thấy một người ăn xin già bẩn thỉu trong doanh trại của quân Hi Lạp. Vào một buổi chiều muộn, người ăn xin trong bộ quần áo rách nát, bẩn thỉu bò lê lết trong căn cứ quân Hi Lạp. Không ai biết ông ta từ đâu đến và tại sao lại đến bãi chiến trường này. Chiếc áo choàng ông ta mặc trên người là da hoẵng, nhưng bộ da đã sờn hết theo thời gian, ông cũng cầm một chiếc gậy và một chiếc túi nhỏ để đựng thức ăn. Chiếc túi treo lủng lẳng ở sườn bằng một sợi dây buộc quanh eo. Đầu tiên, người ăn mày đến cửa lều của Diomede, ông vừa ho, vừa mỉm cười với vẻ thân thiện rồi ngồi sụp xuống cửa ra vào như muốn xin ăn. Thấy vậy, Diomede đưa cho ông ta một ổ bánh mì, hai miếng thịt khá to để người ăn mày ăn dần. Ngay lập tức ông ta cảm ơn sự tốt bụng của Diomede, cất số thức ăn trong túi rồi ngồi dạng háng ăn bữa tối một cách ngon lành giống như một con chó đang gầm gừ xung quanh đống xương.

Sau bữa tối, Diomedes hỏi người ăn mày xem ông ta là ai, ông ta từ đâu đến, tại sao lại lạc đến nơi này. Người đàn ông kể cho chàng nghe một câu chuyện rất dài kể từ khi ông ta còn là một tay cướp biển ở vùng Crete và bị người Ai Cập bắt làm tù binh như thế nào, rồi ông ta trở thành một tên cướp ra sao, làm việc nhiều năm ở khu khai thác đá như thế nào. Ông ta kể rằng, ông ta đã phải làm việc hết sức vất vả ở nơi khai thác đá, tại đây mặt trời, gió mưa đã khiến làn da của ông ta trở thành màu nâu đất như thế này. Không chiu được cảnh khổ cực ông ta đã chạy trốn bằng cách nấp trong những tảng đá lớn được vận chuyển xuống hạ lưu sông Nile trên những chiếc bè lớn để xây dựng đền thờ trên bãi biển. Chiếc bè đến được đích vào ban đêm và người ăn mày đã lợi dụng cảnh trời tối mà trốn thoát. Sau đó, ông ta phát hiện ra một chiếc thuyền của người Phoenician đậu trong cảng và những lái buôn đã đưa ông ta lên thuyền định sẽ đem bán ông ta làm nô lệ cho những ông chủ giàu có. Tuy nhiên, thật không may là có một trận bão lớn ập đến làm đắm chiếc thuyền và đưa nó trôi dạt vào đảo Tenedos gần thành Troy. Người ăn mày đã may mắn trốn thoát trên một tấm ván còn sót lại của con thuyền. Từ Tenedos, ông ta đến thành Troy trên một chiếc thuyền đánh cá với hi vọng mình sẽ có thể làm được điều gì đó hoặc có thể mọi người trong doanh trại sẽ sử dụng ông ta. Tất cả những gì ông ta mong muốn là có thể giữ linh hồn mình trong thể xác tàn tạ này cho đến khi ông ta tìm được một con thuyền quay trở về Crete.

Con người này có cách kể chuyện khá lôi cuốn. khiến các tình tiết trong câu chuyện trở nên thú vi, thu hút người nghe. Ông ta miêu tả những cách sinh hoạt và những thói quen kỳ lạ của người Ai Cập, về việc họ sùng bái mèo và bò như thế nào và những cách họ làm mọi việc trái ngược với người Hi Lạp ra sao. Càng nghe ông ta kể chuyện Diomedes càng tỏ ra hứng thú, đặc biệt cách dẫn dắt của ông ta khiến mọi người ngay lập tức tin rằng đó là sự thật. Chính vì vậy, chàng Diomedes của chúng ta đã cho ông ta một tấm thảm và chăn để ngủ ở cổng lều. Ngày hôm sau, kẻ ăn mày kia bắt đầu đi xin ăn quanh doanh trại và nói chuyện với binh lính. Không thể phủ nhận được một điều, mặc dù ở trong bộ dạng bẩn thỉu nhưng cách nói chuyện của ông ta thật thú vị khiến người nghe thấy thích thú. Ban đầu thì mọi người còn nói chuyện nhiều nhưng càng ngày ông ta càng thay đổi và trở nên khó có thể chấp nhận được. Rồi đến một lúc, ông ta trở thành một kẻ lêu lổng láo xược, khó chịu nhất và luôn có mặt trong tất cả các cuộc cãi vã. Nếu biết được chuyện bất đồng giữa cha hay ông của các hoàng tử, thì ngay lập tức ông ta đều biết rất rõ và đi kể với người khác. Cho đến một hôm, chính vì cái tính hay chuyện của ông ta mà Agamemnon đã tát cho ông ta một cái, còn Ajax tặng cho ông ta một cú đá khá mạnh, còn Idomeneus cũng không ngần ngại đâm cho kẻ lắm mồm này một nhát vì dám nói xấu bà của chàng, những người khác thì ai cũng ghét ông ta và gọi ông ta là kẻ phiền phức. Thậm chí con người này còn từng cười nhạo Ulysses mặc dù chàng đang ở xa và kể câu chuyện về ông ngoại chàng là Autolycus. Cuối cùng, hắn ta đánh cắp chiếc cốc bằng vàng rất lớn có tay cầm, mỗi bên tay cầm có một chú bồ câu từ lều của Nestor. Người chỉ huy già rất thích chiếc cốc của mình, ông đã mang nó từ nhà đến đây và ngày nào cũng ngắm nghía nó. Khi phát hiện ra chiếc cốc trong túi bẩn thỉu của kẻ ăn mày, mọi người hét lên rằng chắc chắn hắn ta phải bị đá đít ra khỏi lều và nếm đủ mùi roi da. Con của Nestor là Thrasymedes cùng với những người đàn ông trẻ khác vừa cười vừa lôi kẻ ăn xin lắm chuyện đến cổng Scaean của thành Troy. Tại đây, Thrasymedes hét lớn:
- Bọn tôi đã mệt mỏi với tên ăn xin này lắm rồi. Hắn ta thật trơ tráo, không biết thế nào là xấu hổ. Nếu hắn dám quay trở lại thì đầu tiên, chúng tôi cho hắn ăn no roi da, sau đó sẽ chặt tay và chân của hắn rồi ném cho chó ăn. Nếu hắn ta thích thì hắn ta sẽ đến với các người, nếu không, hắn ta sẽ tiếp tục lang thang cho đến khi hắn chết vì đói.

Những người trẻ tuổi ở thành Troy nghe thấy điều này và cười lớn. Một đám đông những người hiếu kỳ tập trung lại cạnh tường thành để xem cảnh người ăn xin mà theo những chàng trai trẻ vừa nãy nói là đáng ghét bị trừng phạt. Thraymedes liên tục quất roi da vào người ăn mày cho đến khi chàng mệt mỏi và không chịu rời đi cho đến khi kẻ ăn mày kia thôi không la hét nữa, ngã gục xuống dưới đất, máu chảy bê bết và nằm im bất động. Sau đó Thrasymedes dành cho kẻ ăn mày một cú đá tạm biệt và bỏ đi cùng bạn bè mình. Kẻ ăn mày nằm im lặng một lúc, sau đó hắn cử động rồi ngồi dậy, lau nước mắt rồi hét lớn chửi thề và thốt ra những lời nói cay độc về quân Hi Lạp. Hắn cầu nguyện rằng quân Hi Lạp sẽ bị đâm đằng sau lưng và bị chó ăn thịt. Tất nhiên, trước mặt những chàng trai trẻ kia hắn không dám nói gì bởi nếu mắng chửi họ thì tất cả những gì hắn có the nhận chỉ là những cú đòn chí tử. Phải chịu ngần ấy sự đánh đập đối với hắn ta quả cũng đã đủ lắm rồi.

Cuối cùng hắn cố gắng đứng dậy nhưng cứ mỗi lần như vậy, hắn lại ngã giúi xuống mặt đất. Thấy không thể đi được bằng hai chân, hắn bò lê lết, cố gắng lê đến cổng Scaean. Đến nơi hắn ngồi dậy ở ngay giữa cổng rồi khóc lớn và than vãn thảm thương. Tại sao ông trời lại đối xử với hắn bất công như vậy, tại sao lại bắt hắn chịu đựng những cảnh khốn khổ như thế này. Hắn khóc như một đứa trẻ bị bố mẹ đánh đòn nhưng lại không được vỗ về, an ủi. Một lúc sau, nàng Helen xinh đẹp đi xuống phía dưới, nàng cảm thấy thương xót cho người ăn mày bởi hắn bị đối xử còn tồi tệ hơn một con vật. Nàng là người có trái tim nhân hậu và không thể chiu đựng được khi nhìn thấy ai đó bị đối xử tồi tệ. Nàng hỏi người ăn mày xem tại sao hắn lại bị đối xử một cách dã man như vậy.

Đầu tiên, hắn chỉ rên rỉ và nhẹ nhàng xoa vết thương ở hai bên, một lát sau hắn quay sang kể lể rằng hắn là một người đàn ông bất hạnh, rằng phía quân Hi Lạp nghi ngờ hắn là gián điệp bên phía quân Troy gài sang do thám tình hình. Tuy nhiên, hắn nói rằng hắn quê ở Lacedaemon, quê hương của Helen và có thể kể cho nàng biết tình hình về cha và các anh trai của nàng là Castor và Polydeuces cùng với người con gái nhỏ Hermione. Hắn tuyên bố hắn biết rõ rất cả mọi chuyện về họ và có thể kể cho nàng nghe một cách chi tiết bởi hắn tin từ lâu rồi nàng chẳng hề biết tin tức gì về những người thân yêu của mình. Hắn nói:
- Có lẽ quý bà đây không phải là một người phụ nữ bình thường mà là một nữ thần nào đó yêu quí quân Troy. Nếu thực sự bà là một nữ thần thì tôi tin rằng bà là thần Aphrodite bởi chỉ có nữ thần mới có được vẻ đẹp quyến rũ, nét dịu dàng và sự duyên dáng đến nhường ấy.

Nghe xong, Helen khóc nức nở bởi rất nhiều năm rồi nàng không nghe được bất cứ tin tức nào về cha nàng, em gái và các anh trai của nàng nữa. Nàng không biết rằng các anh trai của mình đã chết nên khi nghe thấy người ăn mày nói như vậy. nàng đã rất đau khổ: Tại sao những người thân yêu của nàng đều lần lượt ra đi như vậy. Helen dang tay ra đỡ người ăn mày dậy rồi đưa hắn vào trong nhà mình phía trong vườn lâu đài của vua Priam. Nàng không câu nệ đó là một kẻ ăn mày bẩn thỉu, bị mọi người khinh ghét, mà quan trọng hơn, hắn thật tội nghiệp và đã kể cho nàng nghe tình hình của những người thân của nàng.

Helen đi trước cùng hai người hầu gái bên cạnh và người ăn mày lê bước theo sau. Khi nàng bước vào trong nhà thì thấy chồng nàng, Paris không có ở đó. Nàng ra lệnh cho nữ tì chuẩn bị bồn tắm nước ấm và quần áo mới cho người đàn ông tội nghiệp kia. Đích thân nàng đã tắm cho người ăn mày già và sức dầu thơm cho hắn ta. Điều này có vẻ như rất lạ đối với chúng ta, từ trước đến giờ chúng ta mới nghe nói tới thánh Elizabeth của nước Hungary tắm và mặc quần áo cho những kẻ ăn mày, còn về phần mình, Helen không nên làm như vậy bởi nàng không phải là thánh mà chỉ là một phụ nữ bình thường. Tuy nhiên, về sau này nàng nói với con trai của Ulyssess là Telemachus rằng nàng đã từng tắm cho cha chàng khi cha chàng đến thành Troy và cải trang giống như một kẻ ăn mày bị kẻ khác đánh đập đau đớn. Tại sao lại có câu chuyện như vậy.

Đến lúc này thì chắc hẳn các bạn đều đoán rằng người ăn mày kia chính là Ulysses cải trang. Chàng đã không đi đến Delos trên chiếc thuyền của mình và lén quay trở về trên một con thuyền nhỏ và cải trang thành một người ăn xin giữa đội quân Hy Lạp. Chàng làm tất cả mọi chuyện, kể cả việc cố tình bị đánh đập để chắc chắn rằng mọi người không nhận ra chàng và chàng cư xử tồi tệ để những người khác dùng roi đánh mình. Đó là khổ nhục kế mà không phải dũng sĩ nào cũng chấp nhận thực hiện. Khi chàng bị đánh đập tệ hại như vậy quân Troy sẽ không nghi ngờ chàng là gián điệp của phía Hi Lạp, mà ngược lại họ sẽ thương xót chàng, đối xử tử tế với chàng bởi chàng vừa phải chịu sự giày vò của số phận lại vừa bị người khác đối xử tồi tệ. Rõ ràng chàng xứng đáng với cái tên “Ulysses cam chịu”.

Quay trở lại ngôi nhà xinh đẹp của Helen. Lúc đó nàng đang tắm cho người ăn mày đáng thương. Tuy nhiên, sau khi nàng lau hết các vết bẩn trên người kẻ ăn mày, sau khi sức dầu vào những vết thương và sau khi mặc bộ quần áo mới màu trắng và hồng tía cho người đàn ông kia, nàng há hốc miệng ngạc nhiên bởi nàng nhận ra đó chính là Ulysses. Helen chưa kịp thốt nên thành lời thì Ulysses đặt ngón tay của mình ngang miệng nàng, ra hiệu cho nàng im lặng Helen nhận ra rằng Ulysses đang ở trong tình thế vô cùng nguy hiểm và nếu nàng hé ra nửa lời thôi là có thể chàng sẽ bị giết chết, chết một cách đau đớn. Nàng không muốn bất cứ ai trong số những người nàng biết phải chết nhưng tình huống này thì thật sự khó xử. Nàng ngồi sụp xuống, run rẩy và bật khóc, trong khi đó, Ulysses chỉ biết đứng đó quan sát người phụ nữ xinh đẹp, tội nghiệp. Một lát sau, Helen ngước mắt lên nhìn Ulysses và nói:
- Chàng quả là một người kỳ lạ. Chàng đã phải chịu đựng khổ nhục kế này nhưng phải thừa nhận đằng sau khổ nhục kế là cả một kế hoạch vô cùng khôn ngoan. Chẳng lẽ chàng được sinh ra để chiu đựng sự đau đớn và xúc phạm như vậy ư? Chẳng lẽ đề vào bên trong thành Troy, chàng chấp nhận quên đi địa vị cao quý của mình mà cải trang trong bộ dạng một kẻ ăn mày bẩn thỉu sao? Thật may cho chàng là Paris, chồng ta hiện không có nhà bởi chàng phải đi chỉ đường cho Penthesilea, nữ hoàng của những nữ chiến binh Amazon đang trên đường đến trợ giúp thành Troy. Nếu Paris ở nhà thì không biết chàng sẽ rơi vào hoàn cảnh tồi tệ như thế nào đây.

Helen vừa dứt lời, Ulysses mỉm cười và ngay lập tức nàng nhận ra rằng mình vừa nói ra những lời lẽ ra không đáng nói. Vậy là nàng vừa vô tình tiết lộ cho kẻ địch của quân Troy biết niềm hi vọng cuối cùng của thành Troy. Nhận ra được lỗi lầm của mình, nàng bật khóc và nói:
- Chàng thật độc ác và xảo quyệt! Chàng vừa khiến ta phản bội lại người ta đang chung sống mặc dù kể từ khi ta rời khỏi quê hương của mình, rời khỏi chồng và cô con gái nhỏ đáng thương, ta đã phải chịu nhiều đau khổ, dày vò nhưng ta cũng không thể có lỗi với thành Troy bởi những người ở đây cũng luôn đối xử với ta rất tốt. Bây giờ, nếu chàng sống sót trốn thoát ra khỏi thành Troy thì chàng sẽ nói cho quân Hi Lạp biết toàn bộ những gì ta vừa kể và họ sẽ mai phục đợi quân Amazon đến và giết chết tất cả bọn họ. Nếu như vậy thì ta đã gây ra một tội ác không thể tha thứ được. Nếu ta và chàng không phải là những người bạn tốt từ rất lâu rồi thì chắc chắn ta sẽ thông báo cho quân Troy biết về sự có mặt của chàng và họ sẽ giết chết chàng, ném xác của chàng cho chó ăn và treo đầu của chàng trên cổng thành. Đúng là ta sinh ra để chiu bao sự dày vò. Chàng bảo ta phải làm thế nào đây. Nếu cứ tiếp tục thế này thì rồi cũng đến lúc ta cũng đến chết vì đau khổ mất.

Ulysses hiểu Helen đang phân vân, khó xử như thế nào. Chàng đáp lại :
- Người bạn yêu quý của ta, như nàng vừa nói chúng ta là những người bạn cũ, chúng ta luôn đối xử tốt với nhau và tôi sẽ mãi là bạn tốt của nàng cho đến tận phút giây cuối cùng của cuộc đời này. Ngay cả khi quân Hi Lạp tấn công vào thành Troy, giết chết đàn ông và bắt phụ nữ đi làm nô nệ thì ta vẫn sẽ là bạn tốt của nàng, mà bạn tốt thì không bao giờ làm hại nhau. Nếu ta may mắn sống đến được giờ phút đó thì ta đảm bảo rằng không kẻ nào dám đụng đến một sợi tóc của nàng, nàng sẽ được an toàn và được kính trọng. Khi chiến tranh kết thúc, nàng sẽ trở về sống trong tòa lâu đài của nàng ở Lacedaemon trên những ngọn đồi đá. Hơn nữa, ta xin thề với nàng với sự chứng kiến của thần Dớt rằng ta sẽ không kể với bất cứ người nào dù chỉ một lời về những gì nàng vừa nói. Và nếu kẻ nào không biết giữ lời thề sẽ bị các vi thần mà đứng đầu là thần Dớt trừng phạt bằng những hình phạt đau đớn nhất mà con người có thể chịu đựng.

Thấy vậy, Helen cảm thấy được an ủi phần nào, nàng lau nước mắt và đứng thẳng dậy. Sau đó, nàng kể cho Ulysses nghe nàng đã đau buồn như thế nào và nàng đã bị mất đi sự an ủi cuối cùng ra sao khi Hector chết:
- Ta luôn là một kẻ bất hạnh, từ lâu rồi ta không ngủ được một giấc ngon lành. Ta không hiểu sao những phụ nữ khác luôn nói rằng ta thật may mắn và mơ ước được ở trong hoàn cảnh của ta nhưng thực sự họ không hiểu được ta đã phải chịu đựng những gì. Vợ của vua Thon, vua Ai Cập đã tặng ta một món quà khi ta đến thăm Ai Cập hồi Paris đưa ta quay trở về thành.Troy. Hoàng hậu nói rằng đó là một loại thuốc có thể giúp ta ngủ ngon ngay cả trong hoàn cảnh đau buồn nhất. Bà bảo loại thuốc này làm từ nhụy hoa trên những vòng hoa của thần ngủ.

Sau đó Helen đưa cho Ulysses xem những chiếc lọ nhỏ bằng vàng rất lạ chứa đầy thuốc: những chiếc lọ do người Ai Cập làm và được yểm bùa. Chúng có hình dạng của những con thú và những loại hoa lạ. Đến đây, Helen nói tiếp:
- Ta tặng chàng một trong những chiếc lọ này. Chẳng lẽ chàng vào tận trong thành Troy mà lại ra đi mà không có bất cứ món quà nào của ta, của người bạn cũ lâu ngày không gặp hay sao.

Ulysses nhận lấy chiếc lọ với tâm trạng vô cùng vui vẻ. Vậy là chàng đã thuyết phục được Helen không tiết lộ thân phận của mình, vậy là chàng vẫn có thể thực hiện được kế hoạch của mình. Hai người nói chuyện một hồi, Helen sai người dọn thịt và rượu để đãi khách. Ulysses ngồi ăn uống ngon lành, sau khi ăn xong chàng thấy sức khỏe được hồi phục rất nhiều. Chàng cảm ơn Helen vì đã thiết đãi chàng thịnh soạn và nói :
- Bây giờ, ta lại phải mặc bộ quần áo cũ kĩ của kẻ ăn mày kia bởi vì nếu ta trốn thoát khỏi nhà nàng vào ban đêm thì mọi người sẽ nghĩ rằng nàng tiết lộ cho ta biết những bí mật của họ để ta mang về kể lại với quân Hi Lạp. Nếu như vậy, họ sẽ vô cùng tức giận và đổ mọi trách nhiệm lên đầu nàng. Nàng hiểu là ta không bao giờ muốn nàng phải chịu đựng tất cả những điều đó đúng không. Chính vì vậy, tốt nhất ta lại quay trở lại hình dạng ban đầu của mình trước khi vào trong này.

Ulysses mặc lại bộ quần áo của kẻ ăn mày, lấy gậy, túi của mình chuẩn bị đi ăn xin. Chàng giấu lọ thuốc bằng vàng của người Ai Cập vào trong áo và cất bộ quần áo mới Helen tặng chàng vào trong túi, rồi nói lời tạm biệt với người phụ nữ xinh đẹp nhất nước Hi Lạp:
- Vì sự nhân hậu của nàng, vì những nghĩa cử cao đẹp nàng đã làm, ta tin rằng sự đau khổ của nàng sẽ sớm kết thúc. Rồi nàng sẽ được hưởng hạnh phúc. Sau hôm nay, nếu nàng nhìn thấy ta đi cùng những kẻ ăn mày khác trên đường bố hay lảng vảng xung quanh những giếng nước thì hãy coi như không biết ta. Ta chỉ kính cẩn chào nàng giống như một kẻ ăn mày đã từng được một nữ hoàng đối xử tử tế. Ta nghĩ rằng như vậy sẽ tốt hơn cho cả nàng và ta.

Rồi họ chào từ biệt nhau. Ulysses ra ngoài trong bộ dạng của một kẻ thực khách. Ban ngày, chàng đi lảng vảng xung quanh thành cùng những kẻ ăn xin khác, ban đêm chàng thường ngủ cạnh đống lửa của một lò rèn cũng giống như cách của những kẻ ăn mày. Có ngày thì chàng đi xin ăn và nói rằng chàng muốn dự trữ một ít thức ăn trước khi đi đến một vài thị trấn xa xôi nơi mọi người sống trong cảnh hòa bình bởi chỉ ở đó chàng mới tìm được một công việc để kiếm sống. Khi ở trong thành Troy, chàng cũng không tỏ ra xấc xược như lúc còn ở doanh trại quân Hi Lạp, chàng cũng không đến nhà những người giàu có hay kể những câu chuyện xấu xa, cũng không cười lớn chế giễu người khác. Phần lớn thời gian chàng vào trong những khu đền thờ, cầu nguyện các vị thần và trên hết chàng dành nhiều sự chú ý vào đền thờ Pallas Athene. Mọi người trong thành Troy không hề nghi ngờ chàng mà chỉ nghĩ rằng chàng là một kẻ ăn mày ngoan đạo. Nhiều người còn tỏ ra thương xót cho chàng. và đôi khi cho chàng một ít thức ăn hay một vài đồng bạc lẻ.

Vào thời đó có một tập tục: mỗi khi có ai đó bị ốm hoặc đau khổ, vào ban đêm họ sẽ ngủ trên sàn của các đền thờ. Mọi người nghĩ rằng làm như vậy các vị thần sẽ báo mộng cho họ biết phải làm như thế nào mới có thể chữa khỏi bệnh, hoặc làm thế nào họ có thể tìm thấy những thứ họ mất, hay có thể thoát khỏi cảnh đau buồn, cùng cực. Thần thánh đối với họ rất thiêng liêng và tối thượng. Hầu như tất cả mọi người đều làm theo lời chỉ dạy của thần thánh. Ulysses đã ngủ bên trong một vài đền thờ và một lần chàng ngủ trên sàn của đền thờ Pallas Athene. Các thầy tu đối xử với chàng thật tử tế, sáng ra còn cho chàng thức ăn vì họ nghĩ rằng chàng thật tội nghiệp, luôn phải chịu cảnh đói khát.

Trong đền thờ của Pallas Athene, Vật thiêng của thành Troy luôn được đặt ngay ngắn trên bàn thờ. Ở đây có một phong tục là các thầy tu và các nữ tu thay phiên nhau mỗi người túc trực hai tiếng đồng hồ để canh giữ vật thiêng và các lính bảo vệ luôn sẵn sàng ập đến khi được gọi. Vào một buổi tối, Ulysses ngủ trên sàn nhà cùng những người đang phải chịu nhiều đau khổ khác đang cố gắng tìm kiếm điềm báo mộng từ các vị thần. Chàng nằm đó bất động cho đến ca trực cuối cùng của một nữ tu sĩ. Nữ tu sĩ thường đi lên, đi xuống giữa những người đang ngủ. Thường thì những người canh giữ luôn đi đất để tránh không gây tiếng động, đánh thức những tâm hồn đau khổ đang cố gắng kiếm tìm một cõi bình yên cho riêng mình. Khi nữ tu sĩ quay đi, Ulysses nhẹ nhàng xoay người và đổ lọ thuốc ngủ ra thảm và để nó nằm trên nền lát bóng bên cạnh chàng. Khi nữ tu sĩ quay trở lại, ánh sáng của ngọn đuốc chiếu rọi vào lọ thuốc lấp lánh, nữ tu sĩ bèn cúi xuống, nhặt lọ thuốc lên và nhìn nó với vẻ tò mò. Lọ thuốc lạ phát ra mùi hương thơm thật ngọt ngào, nữ tu sĩ không thể kìm chế sự tò mò của mình, vội mở lọ thuốc ra và nếm thử một viên. Dường như đó là thứ ngọt ngào nhất mà nữ tu sĩ của chúng ta từng được thưởng thức. Vậy là bà ăn thêm một viên, rồi một viên khác, sau đó bà đậy lọ thuốc lại, để xuống dưới đất và tiếp tục đi đi lại lại, vừa đi vừa lẩm bẩm bài thánh ca của mình.

Tuy nhiên, chỉ một lát sau thôi, cơn buồn ngủ ập đến với nữ tu sĩ, bà ngồi xuống trên bậc của bàn thờ và ngủ thiếp đi lúc nào không biết. Ngọn đuốc trong tay bà tắt ngấm khiến cho không gian trở nên tối đen như mực. Lợi dụng lúc đó, Ulysses cất lọ thuốc ngủ vào trong túi, nhẹ nhàng bò về phía bàn thờ trong đêm tối và đánh cắp Vật thiêng của thành Troy. Đó chỉ là một khối nhỏ màu đen mà ngày nay chúng ta gọi là sắt sao băng. Đôi khi những mảnh kim loại này từ trên trời rơi xuống cùng với các thiên thạch nhưng nó có hình dạng giống như một chiếc lá chắn, và mọi người nghĩ rằng đó là hình ảnh của nữ thần được che chắn trong thời chiến. Người dân thành Troy tin rằng đó chính là quà tặng từ Thiên Đàng, các vị thần đã ưu ái họ và ban cho họ một vật thiêng quý, giúp họ bảo vệ được đất nước của mình. Những chiếc lá chắn thiêng liêng đó được làm từ thủy tinh và ngà voi và được tìm thấy ở tận sâu trong lòng đất giữa những thành phố đổ nát từ thời của Ulysses. Lấy được Vật thiêng, Ulysses vội vàng cất trong túi và để lại trên bàn thờ một vật giống hệt như Vật thiêng nhưng là do chàng tự tay làm từ đất sét. Sau đó chàng quay lại chỗ nằm của mình, giả vờ ngủ một giấc ngon lành cho đến khi bình minh hé rạng và những người tìm kiếm giấc mơ tỉnh dậy, cánh cửa đền mở rộng. Ulysses bình tĩnh bước ra bên ngoài cùng những người còn lại như thể chẳng có chuyện gì xảy ra.

Chàng đi xuống một con đường nơi chẳng có một bóng người, vừa đi, vừa chống gậy tiến thẳng về cổng phía sau thành phố. Đây là phía quân Hi Lạp chưa bao giờ tấn công bởi họ chưa bao giờ tập hợp lực lượng thành vòng tròn bao vây thành phố. Tới đây, chàng mở túi ra, bên trong có đầy bánh mỳ và thịt giống như túi của những kẻ ăn mày khác. Những người lính canh thành nói chàng là một kẻ ăn mày may mắn và ngay lập tức cho chàng ra ngoài. Chàng chậm rãi đi bộ dọc theo con đường đầy vết xe ngựa. Con đường này là con đường người ta vẫn vận chuyển củi từ đỉnh Ida về thành Troy để phục vụ như cầu sử dụng trong thành. Khi chàng quan sát xung quanh và không thấy bất cứ bóng người nào, Ulysses lẻn.vào trong rừng, nấp bên trong những bụi cây lớn. Chàng nằm đây ngủ ngon lành cho đến khi trời tối. Bóng tối bao phủ lấy cảnh vật, chàng lấy bộ quần áo mới Helen tặng mình ra và mặc vào người. Chàng ném tất cả những thứ của một kẻ ăn mày đi, chỉ giữ lại Vật thiêng của thành Troy. Chàng cẩn thận giấu Vật thiêng vào trong người để không bị phát hiện. Ulysses là một người hết sức cẩn thận, làm việc gì chàng cũng phải tính toán kĩ lưỡng và lựa chọn thời điểm hợp lý. Chàng không bao giờ nóng vội bởi chàng hiểu nóng vội chỉ đem lại thất bại mà thôi. Sau đó, chàng tắm rửa sạch sẽ trong một con suối nhỏ trên núi; lúc này nếu có ai đó nhìn thấy chàng thì đều nhận ra chàng không phải là một kẻ ăn mày mà là hoàng tử Ulysses của thành Ithaca, là con trai của vua Laertes quá cố.

Sau khi đã lột bỏ lớp ngụy trang bên ngoài của một kẻ ăn mày, Ulysses cẩn trọng đi xuống bờ suối chạy giữa những hàng cây cao và đi theo con đường này đến tận sông Xanthus nằm ở bên trái doanh trại quân Hi Lạp. Tại đây, chàng thấy những đội quân Hi Lạp đang tập hợp lực lượng để bảo vệ doanh trại, họ hét lên đầy sung sướng và ngạc nhiên khi biết rằng những chiếc thuyền của Ulysses không trở về từ Delos và lại càng không thể đoán được rằng chàng đã một mình quay trở lại doanh trại. Hai người lính bộ đưa Ulysses đến lều của Agamemnon, tại đây, chàng, Achilles và những người chỉ huy khác đang dự tiệc. Họ đều đứng bật dậy khi nhìn thấy Ulysses nhưng khi chàng đưa ra Vật thiêng của thành Troy thì ai nấy đều reo lên sung sướng và không ngớt lời tán dương Ulysses bởi chàng vừa có một hành động dũng cảm nhất trong cuộc chiến từ trước đến nay. Sau đó, họ giết chết mười con bò, cúng thần Dớt, cảm ơn người đã phù hộ cho Ulysses lấy được Vật thiêng của kẻ thù

Chàng trai trẻ Thrasymedes hỏi:
- Có phải ngài là người ăn xin già hôm trước phải không?
- Đúng vậy. Lần sau, nếu cậu đánh một người ăn xin thì đừng nên đánh mạnh và nhiều như vậy nhé.

Đêm hôm đó, quân.Hi Lạp hi vọng tràn trề bởi họ đã có trong tay Vật thiêng của thành Troy. Ngược lại, quân Troy lại vô cùng thất vọng, lúc này thì họ đã đoán ra được kẻ trộm chính là người ăn mày khi trước và đoán ra chính Ulysses đã cải trang thành kẻ ăn mày để lẩn vào trong thành mà không bị ohát hiện. Nữ tu sĩ Theano không thể nói bất cứ điều gì bởi họ phát hiện ra bà với cây đuốc tắt ngấm trong tay đang say sưa ngủ dù trời đã sáng từ lâu. Thực tế thì nữ tu sĩ này không bao giờ tỉnh giấc.