Phần 13

1. Chiếm hết chỗ rồi
2. Bia mộ người giàu
3. Kén rể sang
4. Kén rể giàu
5. Mưu chủ nhà và mưu đầy tớ
6. Chỉ sợ sét của bà
7. Tại ông không hỏi
8. Nói cho có đầu có đuôi
9. Trả thù
10. Con vâng lời ông

1. Chiếm hết chỗ rồi
Một người ăn mày hom hem, rách rưới, đến cửa nhà giàu xin ăn. Người nhà giàu không cho, lại còn mắng:
- Bước ngay! Rõ trông như người ở dưới địa ngục mới lên!
Người ăn mày nghe nói, vội trả lời:
- Phải, tôi ở dưới địa ngục mới lên đây.
Người nhà giàu nói:
- Ðã xuống, sao không ở hẳn dưới đấy, còn lên đây làm gì cho bẩn mắt?
- Thế không ở được nên phải lên. Ở dưới ấy, các nhà giàu chiếm hết chỗ rồi!

2. Bia mộ người giàu
Một người mới nổi lên giàu có, đã vội chết. Bạn đi dặt tấm bia dựng trước mộ, ghi công trạng, mới đến ông cử nọ xin cho một bài thơ kể đức nghiệp người chết. Ông cử nghĩ mãi, thấy không có gì đáng ghi nhớ cả, chẳng nhẽ để bia trơn, đành làm bài thơ sau:
Ông này lúc mẹ sinh ra,
Lọt lòng ông khóc oa oa,
Mỗi ngày ông nhớn tướng,
Dần dần ông trở về già,
Nay ông đã hóa ra ma!

3. Kén rể sang
Một lão nhà giàu kén rể, một hôm qua đình làng thấy một anh áo quần lôi thôi bẩn thỉu, vừa đi vừa ngáp gió. Lão chợt thấy vị Thành Hoàng đứng dậy như để vái chào. Lão nghĩ bụng: "Chắc anh này có tướng làm quan, to hơn Thành Hoàng, nên Thành Hoàng mới có vẻ sợ sệt như vậy!" Lão liền gọi về nhà, gả con gái cho.
Anh này vốn là một thằng nghiện thuốc phiện, nay nhờ nhà vợ, nên không rách rưới nữa, lại hút đã đời, người trở nên béo tốt. Lão già muốn khoe rể, bèn thuật lại câu chuyện kia. Họ hàng không ai tin. Lão về, bảo chàng rể ăn mặc chỉnh tề, rồi đi qua đình làng cho họ hàng xem. Nhưng lần này, vị Thành HOàng cứ ngồi chễm chệ trên bệ thờ, không đứng dậy như trước. Họ hàng cười rộ. Lão mắc cỡ, giận lắm, bước vào đình, hỏi:
- Này ông thầy, sao ngày nọ thằng rể tôi ăn mặc dơ dáy, ngáp lên ngáp xuống, thì khi nó đi qua đây, ông đứng dậy chào. Còn bây giờ, nó ăn mặc sạch sẽ như tếê, ông cứ ngồi trơ như khúc gỗ vậy?
Vị Thành Hoàng cười đáp:
- Bây giờ rể nhà ngươi ăn uống dư dật, có tiền hút xách, đi qua đây thì ta còn sợ gì nữa! Chứ ngày trước, hễ nó lai vãng nơi này thì ta phải coi chừng, không mất lư hương, cũng mất đôi đèn thờ bằng đồng để trên hương án. Không đứng dậy đề phòng thì nó cuỗm mất!

4. Kén rể giàu
Nhà nọ có người con gái đến tuổi lấy chồng, nhưng lão bố chưa kén được chàng rể nào vừa ý cả. Ai lão cũng chê là nghèo và sợ người ta moi tiền của lão. Lão bèn đóng một chiếc thuyền chèo khắp nơi tìm chồng cho con. Ðến vùng nào, lão cũng đỗ lại ít hôm, dò hỏi.
Có anh nọ biết chuyện, cứ chiều chiều đến mượn thuyền lão, mờ sáng hôm sau lại trả. Lần nào người con gái ra nhận thuyền cũng nhặt được năm, mười đồng tiền mốc xanh. Cô ta nói với bố. Lão đoán "Tiền mốc xanh thì chỉ có tiền chôn! Thằng này ắt đào được của! Tưởng nó mượn thuyền làm gì, hóa ra để chở tiền." Cô con gái cũng nghĩ như vậy, tìm cách ve vãn anh ta. Lúc đầu, anh ta làm bộ thờ ơ, nhưng rồi cũng bằng lòng.
Hai vợ chồng ăn ở với nhau được một đứa con thì vốn liếng người vợ đưa về hết sạch. Anh ta bảo vợ hãy đến nhà bố mẹ vay tạm ít nhiều, sau này sẽ trả. Nhưng tiền vay đã nhiều mà chưa thấy anh ta nói trả đồng nào, lão không cho vay nữa. Bấy giờ anh ta mới thú thật với vợ là trước kia anh ta chỉ có một quan tiền mà thôi! Bấy giờ hai bố con mới ngã người ra!

5. Mưu chủ nhà và mưu đầy tớ
Một anh đi ở cho một lão nhà giàu, lão hẹn sau mười năm sẽ trả tiền công cho. Ðến kỳ hạn. Lão muốn quịt, bèn đưa ra một cái chăn chiên vừa ngắn vừa hẹp, bảo:
- Mày phải làm sao đắp cái chăn này vừa người tao thì tao trả tiền công cho. Bằng không thì một là mày về, hai là bàn tay trắng, hai là mày ở thêm mười năm nữa, sau đó tao trả công cả hai mươi năm luôn thể.
Nói xong, lão nằm thẳng cẳng ra giữa đường. Người lão vừa dài vừa to, mà cái chăn thì lại vừa ngắn vừa hẹp, anh đầy tớ cố đắp mãi không được. Kín đằng đầu thì lại hở đằng chân. Chợt nghĩ ra tột mẹo, anh ta cầm chiếc chăn trùm lên đầu lão, rồi đắp xuống quá đầu gối lão. Hai ống chân lão thò ra ngoài, anh ta lấy một cái gậy vụt tới tấp vào hai đầu gối, Ðau quá, lão co rút chân lại. Thế là chăn đắp lên người lão vừa khéo!

6. Chỉ sợ sét của bà
Nhà giàu họ nuôi đầy tớ ở trong nhà, bữa nào ăn cơm, bà chủ cũng xới cho vừa sét ba bát thì thôi. Một hôm, mưa to gió lớn, sấm sét dữ dội. Bà chủ run lập cập, còn anh đầy tớ thì cứ thản nhiên như không. Bà ta thấy vậy, hỏi:
- Mày không sợ sét ư?
Anh đầy tớ đáp:
- Tôi không sợ sét của trời, tôi chỉ sợ sét của bà thôi. Cứ mỗi bữa bà sới cho ba sét cơm, thì tôi đến chết đói mất.

7. Tại ông không hỏi
Có người mời cụ Bá đến nhà chơi. Lúc đi, cụ cho anh đầy tớ theo hầu. Thấy cụ đến, chủ nhà ân cần hỏi han:
- Ðường xa, cụ đi mệt, tôi lấy làm ái ngại quá!
Cụ Bá aảo:
- Không, từ nhà sang đây, đi xe thì có nhọc nhằn gì!
Anh đầy tớ nhìn cụ, rồi như tiếc rẻ, nói:
- Giá như bấy giờ cụ trả thêm nó độ vài xu nữa, thì ta đến đây còn sớm hơn nữa kia!
Cụ Bá sầm mặt lại! Anh đầy tớ biết mình lỡ lời, còn chủ nhà thì cứ tủm tỉm cười. Lúc về nhà, cụ Bá mắng:
- Ai bảo mày chõ mồm vào? Từ giờ trở đi, hễ tao không hỏi mà mở mồm thì chết với tao!
Một hôm, cụ mời khách. Mọi người đến đông đủ, chỉ thiếu một ông, chờ mãi chẳng thấy. Cụ sai đầy tớ sang mời lần nữa. Anh ta đi một chốc, rồi về, lẳng lặng xuống bếp, không nói gì cả. Ðợi mãi, cụ Bá sốt ruột, tưởng anh đầy tớ chưa đi mời, gọi lên hỏi:
- Mày đã đi chưa?
- Dạ, đã đi rồi ạ!
Cụ Bá tưởng ông kia sắp đến, lại vào ngồi trò chuyện với khách. Cỗ bàn nguội cả mà vẫn không thấy ông kia sang, cụ Bá bực mình gọi anh đầy tớ lên, hỏi:
- Mày sang, ôngấy bảo thế nào?
- Dạ, ông ấy xin kiếu vì bị cảm sốt, ạ!
Cụ Bá giận quá, mắng:
- Sao nãy giờ mày không nói?
- Bẩm, cụ có hỏi con đâu ạ!

8. Nói cho có đầu có đuôi
Một lão nhà giàu có anh đầy tớ tính bộp chộp, thấy gì nói nấy, gặp đâu nói đó, không suy nghĩ chín chắn. Lão gọi anh ta, bảo:
- Mày tính bộp chộp lắm, ăn nói chẳng có đầu có đuôi gì cả, người ta cười cả tao lẫn mày. Từ rày, nói cái gì phải cho rõ ràng, có ngành có ngọn, nghe không?
Anh đầy tớ vâng dạ. Mộ hôm, lão mặc bộ đồ tơ mới may, sắp sửa đi chơi, đang ngồi hút thuốc, thì thấy anh dầy tớ đứng chấp tay, trịnh trọng nói:
- Bẩm ông, con tằm nó ăn dâu, nhả ra tơ, người ta mang tơ bán cho thợ dệt, thợ dệt dệt thành từng tấm lụa, ông đi mua về may thành áo. Hôm nay, ông mạc vào, ông hút thuốc, tàn thuốc áo rời vào áo ông, và áo ông đang cháy.
Lão giật mình, nhìn xuống, thì áo đã cháy một miếng to bằng bàn tay rồi.

9. Trả thù
Có chú bé đi học may, gặp phải người thợ cả ác, đánh chửi cả ngày. Chú bé tức quá, nhưng chẳng biết làm sao, phải chịu khổ mà học lấy nghề làm ăn. Một hôm, nhà nọ sắp có đám cưới, mới gọi người thợ cả lại cắt quần áo cho cô dâu. Chú liền nẩy ra một ý để báo thù, liền đến nhà nọ bảo:
- Xin thưa trước để ông biết: ông ta có chứng điên đấy, hễ cơn điên nổi lên là bạ ai cũng cắn!
Việc thì gấp, ngày cưới đã đến nơi mà quanh làng chỉ có mỗi người thợ may ấy là may khéo. Nghe chú nói thế, chủ nhà khó nghĩ quá, mới hỏi lại:
- Thế những lúc ông ta nổi cơn điên thì làm thế nào?
- Dạ, hễ ông ta sắp giở chứng là tôi biết ngay, tôi liệu trước.
- Chú làm sao?
- Hễ khi nào ông ta hai tay đập đập xuống chiếu là tôi biết ông ta sắp nổi cơn, tôi lấy một thanh củi phang cho một hòi, thế là khỏi.
Chủ nhà biết vậy, yên trí gọi người thợ may đến, và dặn người nhà để sẵn mấy thanh củi phòng khi xẩy chuyện.
Hôm đầu, người thợ cả đến làm, không xẩy ra việc gì cả.
Sáng hôm sau, vừa may được một chiếc áo thì thấy ông ta, hai bàn tay cứ đập xuống chiếu, nhìn nhìn ngó ngó quanh quất trên mặt chiếu như người mắc bệnh tâm thần. Nhà chủ tưởng cơn điên ông ta sắp nổi lên liền bảoo người nhà vác củi phang cho một trận. Người thợ may chẳng hiểu mô tê gì cả, bị đánh bất thình lình, kêu vang lên. Càng kêu, họ càng tưởng là điên, càng đánh túi bụi. Ðến khi ông ta nằm đờ ra, họ mới thôi.
Thì ra chú bé đã giấu cây kim của ông ta, ông mất kim, đạp tay xuống chiếu là tìm kim đấy!

10. Con vâng lời ông
Một ông nhà giàu có việc phải đi vắng, bảo người đầy tớ trông nhà, dặn:
- Mày ở nhà phải trông coi cái chân giò tao mua về treo đó, với con gà trống thiến nhốt trong chuồng, kẻo chó mèo nó tha đi nghe. Và chỉ vào hai ve rượu:
- Còn hai ve này là thuốc độc để bẫy chuột. Uống chết đấy!
Người chủ đi rồi, anh đầy tớ ở nhà bắt con gà trống thiến là thịt, luộc chân giò lên, đánh chén. Lại lấy hai ve rượu ra uống hét, say mèm. Khi ông chủ về, thấy người đầy tớ nằm dưới đấy, hơi men nồng nặc, liền đánh thức đậy, hỏi gà, chân giò và hai ve kia đâu, thì người đầy tớ khóc mà thưa rằng:
- Con vâng lời ông ở nhà coi nhà, chẳng may con mèo tha mấy chân giò, còn chó thì cắp con gà trống thiến chạy mất. Con sợ ông mắng, nên con lấy hai ve thuốc độc uống cho chết đi. Nào ngờ vẫn chưa chết.