Chương 7

Đạm đứng trên từng lầu thứ ba của Angkor- Vat nhìn ra những khu rừng nối tiếp, hoang vu trước mắt. Buổi trưa đương nồng nực. Đạm thấy mỏi mệt, và trong lòng lạnh rợn. Luôn mấy hôm; nàng say sưa với cảnh điêu tàn Đế Thiên - Đế Thích. Cái đau thương của nàng như bị nén vào một chốn vô hình trong tâm tưởng. Nàng thấy mình bé nhỏ đối với vẻ cao kỳ, vĩ đại của vết tích người xưa. Cái đau thương của nàng như được chính nàng ru ngủ.
Ba năm đã qua đi, từ cái ngày Đạm cự tuyệt mối tình của họa sĩ Phan, Đạm hãy còn rùng mình mỗi lần nghĩ đến nỗi cô đơn giá lạnh mà tự buổi chia tay cùng Phan nàng phải mang nặng trong hồn. Ôi, nếu cái lúc đương hết lòng mong cho Phan quay lại buổi hẹn nhau ở ngôi chùa cũ, nếu lúc đó Phan đã bỏ hết tự ái để quay bước lại?
Thì bây giờ cuộc đời nàng đã ra sao rồi?
Nhưng Phan không phải là kẻ chịu đứng van nài ở bên ngoài, khi người ta đã đóng cửa giữa lúc chàng đi đến với một tấm lòng tin yêu tuyệt đối. Ngay sau lúc chàng đã rõ ý nghĩ của Đạm rồi, là chàng nhất định đi ra khỏi đời nàng. Từ đó, hai người không có dịp thấy lại nhau một lần nào nữa. Phan cho sự lánh mặt Đạm là một bổn phận. Cũng có một hai lần Đạm đi tới những bạn thân của cả hai bên, và nàng chắc sẽ được gặp Phan ở đấy. Nhưng khi nàng vừa tới thì cũng vừa lúc Phan đi. Cả lúc thoáng thấy bóng nàng ngoài phố, Phan cũng khéo thu xếp để đi lẫn vào một đám đông hay đi rẽ sang phố khác để tránh cho Đạm một cái chào ngượng nghịu. Sự hạ mình khiêm tốn và cao quý của Phan, như vậy, lại càng hóa ra chua chát cho nàng. Đạm không thể đo lường được cái sâu xa của sự nhún nhường ở người đàn ông lịch sự đó. Càng ngày tiếng tăm của Phan càng nổi. Bức tranh chàng vẽ Thủy, bày ở một phòng triển lãm, sau ngày từ biệt các bạn ở đồn điền bà Hân, đã khiến cho chúng bạn lại càng kính phục tài chàng. Thủy trong tranh là một thiếu nữ đài các nhà nòi. Nàng có cái vẻ thông minh của những thiếu nữ theo học mới nhưng không xa hẳn những nề nếp cũ của mình. Chiếc áo của nàng mặc
trên mình; những đồ đạc chung quanh nàng, đều tỏ được hết vẻ dịu dàng của những mẫu cổ kính.
Nhiều người đã tưởng thế nào rồi cái người mẫu xinh đẹp của chàng cũng sẽ thành vị hôn thê của chàng, sau cuộc trưng bày đó. Nhưng thực là sự không ngờ, chính cái người thường mua tranh chàng nhất, một thiếu niên trước kia cũng có học qua ban kiến trúc ở trường mỹ thuật, lại thành ra chủ nhân ông cả con người xinh đẹp đã làm kiểu mẫu cho bức tranh.
Đạm được nghe một vài người bạn gái thuật lại với mình như thế, câu chuyện lại càng khiến lòng nàng thêm hối hận. Nàng vừa cảm động vì Phan đã bỏ lỡ một cuộc nhân duyên tốt đẹp, vừa xót xa vì nghĩ rằng chính tại mình nên mới thành ra như thế được. Gần một năm trời Đạm không muốn ra khỏi cửa. Những cuộc hội họp, những chốn vui, những bè bạn trước kia, càng làm cho nàng thấy rõ rằng mình lúc nào cũng bao bọc bởi cô đơn.
Như vậy, cho đến một buổi kia, người bạn thâm giao của nàng, bác sĩ Giáo, bắt buộc nàng phải rời bỏ những chốn quen thuộc của mình để đi tìm khuây lãng. Bác sĩ Giáo, mới thoạt nhìn nàng đã vội kêu lên hoảng hốt:
- Trời? Có chuyện gì mà chị giấu tôi thế vậy? Trông người chị sút đi ghê gớm quá!
Đạm không bao giờ giữ kín chuyện gì đối với người bạn thuở nhỏ của mình, nên nàng rưng rưng nước mắt. Chỉ trước mặt người đàn ông ấy, Đạm mới cho phép mình được cởi bỏ tấm lòng mình. Giáo biết là trong những trường hợp đó, chàng không cần phải hỏi gặng lời. Chàng hiểu rằng, nếu chàng đủ kính cẩn im lặng thì những lời tâm sự của Đạm sẽ tự thốt ra ngay.
Quả có như Giáo nghĩ.
Đạm lau nước mắt trả lời:
- Anh Giáo, tôi vừa bỏ lỡ một thứ quý giá hơn cả đời tôi nữa. Tôi làm như vậy, chỉ vì người khác, nhưng chính tôi thì không làm sao quên. Tôi biết rằng tôi làm như vậy là phải. Thế nhưng tôi không sao khỏi đau lòng.
Giáo đặt tay lên vai Đạm, âu yếm hỏi:
- Đạm có thể nói hết được cho tôi rõ hay chăng?
- Không! Chuyện này thì tôi không thể nói cho một người nào biết được, cả đến anh là bạn cũng vậy.
- Cái đó không hề gì. Nhưng nếu bao giờ Đạm thấy Đạm cần phải nói ra, thì Đạm hãy hứa với tôi là Đạm sẽ đến tìm tôi chứ?
- Vâng, lúc đó, tôi sẽ đến tìm anh.
- Vậy thì được lắm. Nhưng bây giờ Đạm phải nghe lời tôi, nghe lời một ông thầy thuốc. Đạm hãy đi chơi xa một dạo rồi hãy trở về đây với một thân hình mạnh mẽ hơn. Nếu Đạm chưa biết Angkor thì hãy tới đó xem qua cho biết cái sức xây dựng của con người, khi người muốn vượt lên cao, muốn thi tài cùng tạo hóa.
Hãy đi tìm cái nghĩa muốn vượt lên cao, muốn thi tài cùng tạo hóa. Hãy đi tìm cái nghĩa cuộc đời ở những nụ cười của các pho tượng đá ngồi trơ gan cùng mưa nắng. Hãy đi đến những nơi còn lại nhiều lăng tẩm của các vị đế vương đời trước để thấy rõ ràng cái kiêu ngạo của người đời thực không có nghĩa lý gì đối với thời gian. Đạm hãy tìm lấy một người bạn và một người đầy tớ trung thành rồi cứ đi như vậy độ một năm, hay hơn thế, rồi bao giờ trở về, Đạm hãy đến phòng thăm bệnh của tôi trước nhất, lúc đó, thử xem cái đơn thuốc của tôi kê có đúng không. Tôi chắc rằng tôi đã không lầm. Mà Đạm cũng không cần phải trả tôi một xu nào cả. Tôi vẫn có tính chữa không cho các bạn cũ của tôi.
Đạm vụt nở một nụ cười. Nàng nắm tay người bạn trai vui tính của mình mà nói:
- Ờ anh nói phải. Tôi không thể sống như xưa kia được ở chốn này nữa rồi anh ạ. Tất cả trí nghĩ tôi đều quy cả vào nổi đau thương riêng mình. Tôi chỉ biết nghĩ đến tôi thôi, chuyến này tôi sẽ nghe anh, vì tôi thực là một người có bệnh.
Giáo tủm tỉm cười. Chàng biết rằng mình đã đoán đúng: “Đạm yêu Phan. Hai người đó yêu nhau nhưng vì bởi họ không yêu nhau giống người ta nên họ khổ”.
Đạm nghe lời Giáo.
Trong gần hai năm liền, nàng đã thực hành lời hứa của nàng và buổi trưa nay, Đạm đứng trên một từng lầu của Angkor Vat mà nhìn xuống những bực thang thoải dốc đã khiến cho nàng chùn bước. Nàng tươi cười nghĩ đến buổi sẽ gặp lại Giáo ở Hà Thành, để kể lại những cuộc du lịch đầy hứng thú của nàng với bạn. Da mặt nàng cũng đỏ vì phơi nắng như tay nàng. Nàng mặc một chiếc áo vải mỏng, và mang một đôi dép nhẹ. Nụ cười của nàng nở ra tươi đẹp nhờ bộ răng đều, trắng, lại càng chứng tỏ rằng nàng đủ sức lực để đi chơi lần nữa.
Vẻ mặt già mỏi đã làm cho Giáo sửng sốt trước kia không còn nữa. Đạm bây giờ là một người đàn bà đứng tuổi, bình tĩnh, không sợ tuổi cao, không sợ nếp nhăn. Mắt nàng để lộ ra ngoài sự sáng suốt của trí não, và sự dịu dàng của một tấm lòng nhân đạo.
Đạm nhìn trời nhìn đất để tìm ra muôn ngàn vẻ đẹp lạ kỳ. Trời xanh ngắt, mênh mang như bể và khiến người ta nghĩ đến sự tự do không bờ bến. Mặt trời làm ngập lụt cả mọi nơi bằng ánh sáng. Đạm nghĩ thầm: “Thiên nhiên bao giờ cũng nhắc nhở cho người cái thú vui được thấy mình giải thoát”.