Chàng mồ côi xử kiện

Có một chàng trai cha mẹ mất sớm, nhà nghèo nhưng rất thông minh. Chàng chuyên hầu hạ quan, nên các cung cách việc quan thế nào chàng đều biết. Quan thấy thế lại cho chàng hòa giải những vụ xích mích nhỏ. Chàng thường xử thông minh, nói năng hòa nhã, thành thử lâu dần người ta lại thích được chàng mồ côi xét xử.
Lần ấy, chủ quán kiện một cụ già. Theo đơn thưa của chủ quán thì cụ già vào hàng y, giở cơm nắm ra ăn, tuy không mua gì nhưng mắt nhìn tô đựng thức ăn, mũi hít, như vậy đã nuốt hết mùi thơm của gà quay, thịt rán ở hàng y, song không chịu trả tiền. Cụ già thì cãi là ăn cơm của mình, không mua gì mà chủ quán cứ đòi tiền. Sau khi nghe, chàng Mồ Côi hỏi chủ quán:
- Có phải ông tố cáo cụ này hít hết hương vị gà quay, thịt rán hàng ông phải không?
- Dạ đúng như thế ạ.
- Cụ có nhận cụ hít? - Anh lại hỏi cụ già.
- Có.
- Thế là rõ, cụ phải bồi thường 20 đồng bạc cho chủ quán.
Trong khi cụ già rơm rớm nước mắt kêu xin thì chủ quán vô cùng sung sướng. Cuối cùng cụ già nói:
- Nhưng tôi chỉ có 2 đồng bạc.
Cụ già đưa tiền của mình ra. Chủ quán vội vàng:
- Hai đồng cũng được, cứ đưa đây.
Nhưng chàng Mồ Côi không nghe, anh đòi cụ già phải trả đúng 20 đồng. Anh lấy 2 đồng của cụ già cho vào một cái bát, lấy một cái nữa úp lên trên, rồi bảo:
- Cụ cầm lấy lắc đủ 10 lần. Còn chủ quán, ông chú ý nghe nhé! - Mồ Côi quay sang bảo chủ quán.
Cả hai người đều không hiểu gì cả, song cũng cứ làm theo lời chàng. Khi cụ già lắc xong đủ 10 lần, bấy giờ chàng Mồ Côi mới phán:
- Cụ già hít hương thơm hàng ông thì cụ phải cho ông nghe đủ tiền cụ trả. Ông đã nghe đủ 10 lần tiếng 2 đồng bạc như số ông đòi, vậy là sòng phẳng.
Cụ già vui vẻ cầm lấy 2 đồng bạc ra về, còn chủ quán thì tiu nghỉu.