TRUYỆN BÁNH CHƯNG.

Xưa ,sau khi Hùng Vương đánh tan giặc Ân ,thiên hạ thái bình ,quốc gia vô sự.Hùng vương định truyền ngôi cho con để yên hưởng tuổi già ,liền gọi 22 người con lại nói :"Cha muốn truyền ngôi báu ,nhưng phải là người biết hợp ý ta ,có miếng ngon.vật lạ dâng tiến ta vào dịp cuối năm để tròn đạo hiếu thì ta mới chọn".
Vì thế ,các quan lang đều đi tìm chim quí ,thú lạ khắp trong thiên hạ nhưng thảy đều không hợp ý Phụ hoàng.
chỉ có người con thứ tám tên là liêu, mẹ chàng mất sớm ,lại thiếu người giúp đỡ ở bên cạnh ,không có gì để dâng cho vua cha,nên cứ phải lo buồn suy nghĩ khôn nguôi.Một hôm ,chàng bỗng nằm mơ thấy thần nhân đến bảo :'Vật đáng quí nhất trong trời đất là gạo,vì gạo để nuôi sống con người ,làm mạnh tinh thần ,ăn không bao giờ ngán ,không thứ gì có thể so sánh với gạo ".
rồi thần dạy Liêu dùng gạo nếp làm bánh ,tạo thành hình vuông ,hình tròn để biểu tượng cái nghĩa "Trời che đất chở ",ở giữa là thức ngon,vị lạ để ngợi ca công ơn sinh thành nuôi dưỡng của cha mẹ. Như thế lòng cha sẽ vui ,ngôi trời có thể được kế thừa.
Liêu giật mình tỉnh dậy ,nói với người nhà về giấc mơ.Rồi chàng cho chọn thứ gạo nếp trắng tinh ,đem vo sạch và làm như dã thấy trong mộng, suốt ngày chưng luyện ,vắt lên lá ,đặt tên là "bánh chày dã" (1).Đúng ngày hẹn thì dâng lên.Vương xem khắp lượt.Các quan Lang thì vật gì quí lạ đều có cả.chỉ có liêu là dâng hai chiếc bánh.Vương lấy làm lạ hỏi ,Liêu trả lời đúng như sự thực.Vương nếm thử ,quả nhiên thấy rất ngon ,ăn không ngán ,không thức ăn nào của các vị quan khác địch nổi.Vương ban lời khen ,cho Liêu đứng đầu bảng ,rồi truyền ngôi cho Liêu.
Từ đó trở đi ,mỗi dịp cuối năm ,người ta thường dùng bánh chưng làm thứ để phụng thờ cha mẹ ;thiên hạ làm theo ,đến nay không dứt.Vì Vương tên là liêu ,nên gọi tắt là tết Liêu (sau gọi nhầm là "tết liệu").hai mươi mốt vị quan Lang kia thì cho đi khắp nơi ,chia nhau nắm giữ các đất phên dậu.Mãi tới đời sau ,tranh nhau ngôi trưởng ,gây bất hòa ,người nào người nấy đều dùng ván gỗ làm rào che bảo vệ khu nhà mình ,nên gọi là "Sách " ,là "trang",trở thành tục lệ của nhiều đời.


Chú thích :
(1) dịch theo nguyên văn.thực ra quan lang liêu làm hai loại bánh là Bánh chưng hình vuông có nhân ,đun kỹ "suốt ngày " và bánh dày cho sôi gạo lên ,dùng chày dã,vắt thành bánh hình tròn đặt lên lá ,rồi dâng hai thứ ấy cho vua cha.