TRUYỆN VUỐT RỒNG
Tác giả: Nguyễn văn Toại
Xuất xứ từ thiên Nam cổ tích
Xưa ,Lý Nam Đế bị Trần Bá Tiên (1) nhà Lương đánh bại ,lui giữ động Dã Năng ,sai đaị tướng Trần Quang Phục đem quân chống giữ. Quang thấy thế quân Bá Tiên rất mạnh ,khó đánh lại ,nên lui về giữ đầm Dạ Trạch.Đầm này ở Đông Diên (huyện Đông Yên) ,bao la không biết bao nhiêu dặm ,cây cỏ um tùm ,lau sậy rậm rạp, ở giữa có đất nền ,có thể làm nhà ở ,bốn bên là bùn lầy nhão nhoét ,người ngựa khó đi ,chỉ dùng thuyền độc mộc chèo đi trên cỏ mới tới được. Nhưng nếu không biết rõ đường ngang ,lối rẽ thì sẽ lạc đường ,ngã xuống nước ,bị giao long làm hại.
Quang phục thuộc đường ,đem hai vạn quân đóng ở trong đầm. Ban ngày thì tắt hết củi lửa ,ban đêm thì xuất quân tập kích giặc,sát thương rất nhiều ,thu được của cải của giặc để chi dùng cho quân mình.Bá Tiên đuổi đánh cũng chẳng nên chuyện.Người trong nước gọi là Dạ Trạch Vương. Quân Lương không biết chỗ Vương ở, khó mà hạ được Vương ,than rằng :"Người xưa nói một đêm lên trời ,thực là đúng vậy !"
Quang Phục thấy quân Lương không chịu lui, liền thắp hương cầu đảo thần kỳ núi sông ,thấy thần nhân cưỡi rồng vàng từ trên trời xuống ,tự xưng là chử Đồng Tử ,nói với Vương rằng :"Ta vốn một lòng trung hiếu ,học được phép bay lên trời. Nay Vương thành tâm cầu khẩn ,nên tới giúp đây!" Nói xong ,tháo vuốt rồng trao cho vương ,bảo Vương cài lên mũ chiến ,đánh tới đâu ,giặc sẽ đại bại tới đó .Vương bái nhận tạ ơn.
Bấy giờ Hầu Cảnh làm loạn ở phương bắc.Vua Lương cho Triệu Bá Tiên trở về ,sai tỳ tướng Dương Sàn thay.Quang Phục tung quân tập kích ,đánh quân Lương tan tác. Sàn thua chết ,tàn quân tan tác chạy về nước. Bấy giờ Nam Đế đã mất ,không có con nối. quân lính lập viên tướng cùng họ là Lý Phật Tử làm vua để kế nối giềng mối. Phật tử tới ,đánh nhau với quang Phục ở Thái Bình ,năm trận đều thua ,ngờ Quang Phục có phép lạ, mới xin giảng hòa. Quang Phục nghĩ Phật Tử cùng họ với nam Đế ,không nỡ cự tuyệt ,liền cho cắt địa giới ở bãi Quân thần (nay là xã Thượng Cát ,hạ Cát ,huyện Từ Liêm) ,phía tây kinh đô.Sau Phật tử hỏi con gái Vương là Cảo Nương cho con trai mình là Nhã Lang.Vua gả cho ,nhưng vua thương yêu con gái ,nên cho Nhã Lang ở rể.
Một hôm ,Nhã Lang nói với Cảo Nương :"Hai cha chúng ta xưa là cừu thù ,nay thành hòa hảo ,thực là tốt đẹp.Nhưng cha nàng có phép gì mà đánh lui được quân sĩ của cha ta?" Cảo Nương không hiểu âm mưu của Nhã Lang ,ngầm lấy mũ chiến vuốt Rồng cho chồng xem. Nhã Lang bí mật thay vuốt khác ,lấy cớ về thăm cha ,rồi cùng Phật Tử cất quân đánh Vương.Vương vội vàng đốc quân ,đội mũ đứng cờ.Quân Phật tử xông lên,Vương biết thế cùng ,quân bại ,liền đem Cảo Nương chạy về phương Nam. Đến cửa biển Đại Nha (còn có tên là Đại Ác ,vua Lý thái Tông đổi là huyện Đại An) bỗng được một sừng văn tê dài 7 tấc ,liền cầm lấy chạy xuống biển .Phật Tử tới ,không biết hai cha con Vương đi đâu ,liền đem quân trở về.Sau lại thấy linh dị ,liền cho dựng đền thờ Vương.
Chú thích :
(1) :Nguyên văn là Bá Quang ,các bộ sử đều ghi tên người này là Bá Tiên.