TRUYỆN PHẠM CỰ LƯỢNG

Theo sách Sử ký, Công họ Phạm ,tên là Cự Lượng,người Vũ An ,Ông nội tên là Chiêm ,theo Ngô Quyền ,làm Đồng giáp Đại tướng quân.Cha là Mạn ,theo nam Tán vương làm Đô hộ ,anh là Hạp theo Đinh Tiên Hoàng làm Vệ úy.Cự Lượng theo Lê Đại Hành ,làm Thái úy ,Đại tướng quân.
Đến thời Lý Thái Tông Vì phủ Đô hộ có nhiều vụ án còn tồn nghi,quan Sĩ sư không xử được ,định lập đền để thần xử cho. Bèn tắm gội ,thắp hương ,kính cáo Thượng Đế. Nửa đêm ,thấy sứ giả áo đỏ nói với Lý Thái Tông :"Thượng Đế có lệnh ,cho Phạm Cự Lượng làm minh chủ ở phủ Đô hộ".Thái Tông quay lại hỏi :"Nó là người nào? Nắm chức vụ gì?" Sứ giả nói :"Đó là viên Thái úy của Lê Đại Hành ,là người hết lòng trung thành. Đến khi mất ,Thượng Đế xét thấy có công ,bổ vào trung ty ở Nam Tào ,theo như trật cũ. Nay sai đứng đầu việc xét xử các nghi án trong dân gian".Thái Tông tỉnh dậy ,nói với người hầu chung quanh. Hãn Cứ trả lời :" Đó là con cháu của nhà lành ,là cháu của Chiêm ,là con của Mạn,là em của Hạp. Người này làm minh chủ thì các án ngờ sẽ xét xử được ngay ".Thái Tông cho là phải ,liền phong thần là "Hồng Thánh đại vương" để coi việc xét xử. Đêm ấy ,thấy một người mặc áo cổn ,đội mũ ,tới lạy tạ trước sân đình theo đúng nghi lễ.Tỉnh dậy ,vua lại càng tán thưởng, liền sai soạn bài văn , khắc lên bia đá để ghi lại sự kiện này và tỏ rõ sự tích kỳ lạ. Bài văn bia như sau :
-Con người có chỗ dựa bền vững ,cứ tuần tự mà tiến lên ;
Thần tự mình cao vợi hư không ,do khéo biết bổ xung đức lớn.
Nay người Vũ An,Phạm cự Lượng của ta :hiếu trung tiết lớn ,huân phiệt họ to.
Bậc hậu vương trao chức đã cao ,thực là người giỏi.
Lại tích chứa âm công ,nhờ vào đức Mẹ.
Kế đó ,tôn vinh cửa nhà ,hưởng lộc ngàn thạch.
Vừa nổi tiếng là bậc quân tử ,lại vun đắp thêm mạch nhân.
Đến nghiệp trước của Phạm Công ,những muốn cưỡi mây ,lướt sóng ,càng mong chặn gió ,khóa kình.
Cheo leo vực thẳm sát trời ,tấm lòng càng trung thực,chính khí ,chí thành. Khi sống cũng đáng nên khen ,mất rồi khí thiêng không mất.
Gần đây ,nghe tin Thượng Đế ban lệnh ,cho làm minh chủ. Nhớ lại hôm qua đến tạ ơn trong mộng ,rất hợp lễ nghi.
Nghe rằng ,uy linh hưởng ứng ,đáng phải nêu rõ biểu dương. Nay phong làm "Hồng Thánh" ,để tỏ anh linh hiển hiện của thần , lại sai coi xử án hình , phù hộ đất nước hưởng phúc vô cùng.
Nay khắc lên bia đá để lưu truyền rộng rãi.
Bài minh như sau :


Người tiến từ cương thường ,
Nhớ con bậc danh giá ,
Ông nội chức quan lớn ,
Cho đến người con giỏi ,
Lệnh Thượng Đế ban xuống
Lại tỏ rõ linh ứng ,
Thần tự thiện mà đủ ,
Ấy là Phạm Lệnh Công .
Cha trật ngàn thạch lương.
ơn sâu mong lập công.
Hưởng huyết thực vô cùng
Khắc bia việc đã xong.
Ngày lành ,tháng trọng xuân (tháng 2 ,năm Thông thụy Thứ 2(1).


Chú thích:

(1): Tức năm 1035