Kỳ 45

Đ ào Đình Luyện suốt đêm không ngủ. Nằm xuống nhắm mắt lại, hình ảnh các chiến sĩ của ông xuất hiện, rõ mồn một, những chiến sĩ đó đã ăn sâu vào lòng ông những tình cảm thân thiết không sao mất đi được. Gần mười năm cùng bay, cùng tập, những buổi hội thảo, những ngày đi chơi cùng nhau. Mới đó, sáng nay, ông còn ngồi với phi đội, kiểm tra phương án chiến đấu, dặn dò những yếu tố chiến thuật, nhắc nhở kỹ thuật bay, kỹ thuật xạ kích. Ông nhớ rõ, tối hôm qua, sau buổi rút kinh nghiệm trận chiến đấu của biên đội Phạm Ngọc Lan, các phi công và chi bộ đại đội đã làm lễ kết nạp phi công Trần Minh Phương vào Đảng, trang nghiêm và cảm động. Ông nhớ… Lê Minh Huân sôi nổi:
- Đồng chí Phương đã nêu gương sáng cho chúng tôi. Về phía tôi, được chiến đấu trên vùng trời quê hương là điều tôi ao ước từ lâu. Cầu Hàm Rồng, Thọ Xuân, Lam Sơn, thành nhà Hồ, núi Nưa là những địa danh lịch sử, ông cha ta đã làm rạng danh núi sông. Tôi nghĩ rằng cầu Hàm Rồng hôm nay sẽ viết tiếp khúc oai hùng của ông cha. Cầu Hàm Rồng hôm nay nhất định sẽ đi vào lịch sử. Xin cám ơn anh Lan, anh Túc, anh Quỳ, đặc biệt xin cám ơn anh Phương. Tôi hứa sẽ chiến đấu dũng cảm và mưu trí,…
Đào Đình Luyện ngồi dậy. Ông bật đèn, rút bao thuốc, bật lửa. Ông nhìn đồng hồ đã hơn hai giờ sáng. Lòng ông ngổn ngang. Ông biết rõ lắm, cuộc chiến đấu nào cũng có hy sinh. Nhưng, trận đánh hôm nay dù chúng ta bắn rơi hai chiếc F-105 nhưng mất ba máy bay và ba chiến sĩ, đau lắm. Lúc trận chiến đấu dĩễn ra, ông nghe Năm bị bắn rơi, không nhảy dù, lòng ông đã quặn đau. Đào Đình Luyện không biết Giấy và Huân hy sinh, họ hy sinh mà không hề có một tin tức gì, còn Trần Hanh, không biết ra sao? nhảy dù hay đã chết?… Điếu thuốc đã cháy gần hết. Đỗ Phụng gõ cửa. Đào Đình Luyện mở cửa. Đỗ Phụng nói ngay:
- Tôi không ngủ được, thương anh em quá! Bước ra ngoài sân, thấy phòng anh có đèn, tôi nghĩ chắc là anh cũng như tôi.
Đào Đình Luyện, rót nước trong bình trà nguội, mời Đỗ Phụng, ông nói:
- Tôi không sao ngủ được, trận chiến đấu thứ hai của trung đoàn, không ai trở về.
- Có, tôi vừa nhận được tin Trần Hanh hạ cánh bắt buộc ở một vùng núi thuộc địa phận tỉnh Nghệ An. Địa phương cho xe chở anh ấy về, chắc là mai sẽ về đến đơn vị. Bộ tư lệnh quân chủng đã cho cục kỹ thuật đi vào Nghệ An tháo chiếc Mig chở về .
Đào Đình Luyện mừng rỡ. Thoáng ông lại im lặng. Điếu thuốc trên môi hồng lên, ông đẩy bao thuốc lá đến trước mặt Đỗ Phụng, Đỗ Phụng rút một điếu châm lửa, nhả khói, nói tiếp:
- Anh Luyện, có lẽ, chúng ta phải chủ động, làm công tác tư tưởng cho anh em, tôi lo anh em hoang mang.
Đào Đình Luyện nhìn Đỗ Phụng tâm sự:
- Anh cứ làm, tôi nghĩ lúc này phải khéo, anh lưu ý Phan Thành, anh ta quá cứng rắn, tôi sợ phản tác dụng. Theo tôi, anh em chưa có biểu hiện hoang mang.
- Vâng, tôi sẽ lưu ý. Anh ta bị ảnh hưởng của thuyết cực đoan, đôi khi, nhất là trong chiến tranh cũng rất cần. Chỉ lưu ý phải khéo…
Đào Đình Luyện tâm sự:
- Anh Phụng, cuộc đời, nếu cực đoan quá sẽ không còn chỗ cho sáng tạo và có thể giết chết tài năng. Kinh nghiệm từ… Mà thôi, điều gì có lợi cho đơn vị anh cứ làm.
Đỗ Phụng vuốt tóc, mái tóc luôn hớt “cua” của ông, ở phía sau dựng lên như một bức tường tóc, làm cho bộ mặt vốn nhỏ của ông, được phô ra toàn bộ vầng trán hẹp, gợi lên trí tò mò của những người ở gần ông, suy đoán tính cách của ông. Đào Đình Luyện nhận thấy ở Đỗ Phụng một thái độ có trách nhiệm trong công việc, chân thành trong mối quan hệ giữa ông ấy và đồng cấp, cũng như giữa ông ấy và cấp dưới. Ông nói tiếp, sau khi rít một hơi dài điếu thuốc:
- Anh Phụng, anh suy nghĩ gì về trận đánh hôm nay?
- Anh Luyện à, tôi cũng như anh. Tôi rất xót xa bởi tổn thất ngày hôm nay. Nhưng với cách suy nghĩ của tôi, hôm nay phi công của chúng ta đã bắn rơi được loại máy bay mạnh nhất của Mỹ. Như vậy…
Đào Đình Luyện nhìn Đỗ Phụng, chặn ngang:
- Ý của anh, chúng ta thắng vì họ đã hạ con ngáo ộp F-105, F-4. Với Mig-17, chúng ta hoàn toàn có thể bắn rơi được chúng, chỉ cần có cách đánh, có chiến thuật phù hợp là chúng ta hoàn toàn đối đầu với đối thủ? Đúng lắm, anh Phụng. Anh em hy sinh tôi đau lắm. Nhưng, sự hy sinh đó không uổng.Chúng ta đã rút ra được bài học, chúng ta sẽ có kinh nghiệm.
@

Ngày 5 tháng 4 năm 1965 dồn dập có thư của Bác Hồ gửi khen bộ đội không quân. Đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp và Thượng tướng Tổng Tham mưu trưởng quân đội Văn Tiến Dũng trực tiếp nghe báo cáo kết quả hai trận đánh ngày 3 và 4 tháng 4. Đặc biệt trong thư Bác có câu: “Nâng cao tinh thần quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Thắng không kiêu, khó không nản…”. Nguyễn Văn Tiên đọc thư Bác nhiều lần. Ông ngồi tại sở chỉ huy không quân, nhưng mắt ông nhìn vào bức điện của Bác, ông hiểu Bác động viên không quân. Quả thật, tổn thất đó nếu so với một quốc gia công ngghiệp, tự chế tạo ra được máy bay chiến đấu, đã là nặng, còn chúng ta? Lực lượng chiến đấu của trung đoàn chỉ có chừng ấy, chưa tới ba mươi người, mới đánh hai trận đã bị tiêu hao hết một phần mười. Nếu cứ đánh như thế này, chỉ vài chục trận, chúng ta sẽ mất sạch. Lời Bác: “Khó không nản” đã đánh thức chính bản thân ông. Điều nhắc nhở của Đại tướng Tổng Tư lệnh và Thượng tướng Tổng Tham mưu trưởng cụ thể hơn về những trận đánh đầu tiên của không quân: “Là trận thắng đầu tiên của Không quân Nhân dân Việt Nam. Nó có giá trị rèn luyện bộ đội về nhiều mặt để mau chóng trưởng thành”và “phải quán triệt tư tưởng tích cực, chủ động, liên tục tiến công tiêu diệt địch, bảo vệ mục tiêu, giữ gìn và bồi dưỡng lực lượng ta để càng đánh càng mạnh”. Sau này, trong các cuộc họp, ông được nghe Tư lệnh quân chủng nói sau trận ngày 3 tháng 4, Tư lệnh quân chủng gọi điện bằng đường dây riêng báo cáo với Bác. Bác đã nói: “Không được chủ quan, say sưa với chiến thắng, mà phải tổ chức rút kinh nghiệm. Cần nhớ, đây chỉ là thắng lợi bước đầu. Bọn Mỹ sẽ dùng mọi thủ đoạn để đánh trả thù…”. Và về buổi gặp Bác của Tư lệnh và Chính ủy quân chủng tối ngày 4 tháng 4, Bác Hồ hết sức đau lòng về ba phi công hy sinh đến nỗi Bác không hút thuốc lá. Bác Hồ đã nói: “Chiến công của không quân ta là rất to lớn, rất đáng tự hào. Lần đầu tiên dân tộc Việt Nam ta từ bùn đen bay lên trời cao diệt địch. Các chú cần phải rút kinh nghiệm, đặc biệt là khuyết điểm của cấp chỉ huy…”.
Tối hôm qua, toàn bộ diễn biến trận chiến đấu Tư lệnh Nguyễn Văn Tiên đã có trong tay. Như vậy sau khi gặp địch, biên đội bị xé làm hai.