Phần II - Chương 5

Lâu đài Guenbovitre trùm phủ một bầu không khí tĩnh mịch nặng nề. Đại công tử ngồi lỳ mãi trong phòng làm việc hay trong thư viện, hoặc lầm lỳ dạo bước trong lâu đài , trầm ngâm và nghiêm nghị.
Thuộc hạ và gia nhân chưa bao giờ thấy chàng như thế. Chàng trở nên bẳn tính và dễ nổi nóng. Sau khi cụ Machây khoẻ lại khỏi cơn bi kịch phát thần kinh, Valdemar đã tham dự cuộc bầu cử chức chủ tịch hiệp hội nông nghiệp, bởi lẽ bá tước Mortenxki tự nguyên từ chức vì tuổi tác và tình trạng sức khoẻ quá kém. Mọi người nhất trí bầu đại công tử làm chủ tịch, nhưng việc ấy cũng không làm chàng thích thú gì. Chàng tiến hành mấy phiên họp, rồi trở về Guenbovitre và giam mình ở đó. Không ai đoán được điều gì đang diễn ra trong tầm hồn chàng. Gã hầu phòng Andrây thường gặp chàng trong phòng chân dung, chàng ngồi lỳ trên chiếc tràng kỷ đối diện với bức chân dung bà nội. Đôi khi, với bao thứ giấy tờ sổ sách cổ xưa, với những trang ngả màu vàng vây quanh chàng đọc mê mải, không ăn không ngủ. Những người giám mã ở tàu ngựa ngạc nhiên khi thấy đại công tử không nhìn ngó gì đến đàn ngựa nữa. Có khi chàng dẫn rất đông gia nhân đi săn, nhưng chỉ đi qua vài khu rừng đầu tiên chàng đã chán ngán quay trở về, hoặc chàng cho gia nhân quay về để rồi một mình, với khẩu súng săn khoác vai, chàng lang thang khắp rừng, hoàn toàn không bắn phát nào.
........
Một hôm, vào trước buổi tối, như thường lệ, Valdemar ngồi bên chiếc bàn lớn trong thư viện, trên mặt bàn bừa bộn nhều tập sách dầy.
Ngả người trong ghế bành, chàng châm một điếu xì gà rồi trầm ngâm suy nghĩ.
Chàng đã đọc kỹ tất cả những quyển sách này, chúng không còn khiến chàng quan tâm đến nữa. Lúc này chàng chỉ muốn suy nghĩ sâu xa về cuộc đời mình, về tâm trạng của bản thân mình mà thôi. Lòng chàng đang diễn ra điều gì đó thật khác lạ chưa bao giờ chàng cảm thấy. Ý nghĩ của chàng lướt nhanh qua những năm tháng sôi nổi sống ở ngoại quốc và những năm sinh viên . Những năm tháng ấy có biết bao sự kiện lý thú cũng những sự kiện lưu lại dấu vết trong tâm hồn chàng. Những năm tháng ấy mang đến cho chàng tâm lý bi quan, sự mỉa mai, niềm cay đắng mà giờ đây chàng không sao chống đỡ nổi. Trong lòng chàng hiện giờ sinh biết bao uẩn khúc, suy nghĩ và tình cảm của chàng có một điều chắc chắn như đinh đóng cột, rõ ràng như ánh mặt trời mà chàng buộc lòng phải tin - đó là việc chàng đã yêu Xtefchia.
Tình cảm ấy thể hiện quá đỗi rõ ràng khiến chàng không còn thể nghi ngờ được nữa.
Ấy thế mà chàng đã từng nghi ngờ rất lâu.
Trong đời, chàng đã đạt biết mấy thành công, và trên cái nền thành đạt ấy đã biết bao mối tình lớn nhỏ. Chàng không tin rằng sẽ có lúc nào đó có thể nhìn một người đàn bà đẹp khác đi, không coi họ là một viên ngọc ít nhiều quý giá mà người ta có thể tùy hứng đùa nghịch. Những ngọc ngà ấy chàng đã thay đổi khá thường xuyên, vứt bỏ đi không chút ngần ngại những viên ngọc đã mất ánh mới lạ đối với chàng. Chàng luôn mang niềm khao khát của sự tìm kiếm, nhưng không bao giờ cảm thấy hài lòng lâu.
Thường thường , lúc đang theo đuổi một niềm say mê mới, chàng tin chắc rằng nếu đạt tới mục đích, chàng sẽ yên lòng. Có nhiều trường hợp, chàng đã coi thường mọi hiểm nguy với một lòng can đảm vô song. Trong những cuộc săn đuổi ấy chàng cũng đã từng vấp phải chuyện đẳng cấp và những điều kiện mà những kẻ khác coi là cửa đã vbị đóng kín, chàng biết rằng nếu chàng muốn, chúng sẽ được mở rộng trước mặt chàng, chàng không bao giờ tìm đến những biện pháp xấu xa. Những cuộc đấu tranh khiến chàng thêm hứng khởi. Nhưng khi đạt dến đỉnh cao khát vọng rồi, bao giờ chàng cũng lại thấy thất vọng. Thậm chí chàng không hề tự hào vì những thành công đã đạt được. Chủ nghĩa bi quan đối với phụ nữ trong chàng ngày càng lớn lên, càng thêm mạnh. Chàng chỉ coi trọng hai người phụ nữ: bà Podhorexki và người mẹ đã quá cố của chàng. Chàng gần như không còn nhớ gì về mẹ, nhưng chàng vẫn kính trọng bà qua những gì bà lưu lại ở Guenbovitre. Bây giờ chàng tôn trọng người nữa, đó là Xtefchia. Cô ấy đã đập tan đi những quan niệm sai lầm của chàng về phụ nữ bằng sức mạnh của sự tương phản. Chàng biết rõ tình cảm của nàng dành cho mình và hiểu được rằng cô gái ấy là tín điều của đời chàng. Sự khác biệt về đẳng cấp không làm chàng lo lắng, chàng chỉ băn khoăn trước câu hỏi: liệu cái cương vị mới- cái địa vị đưa nàng lên cao đến thế - có phải sẽ quá nặng với đôi vai của Xtefchia? Nhưng chàng không hề nghi ngại. Sự thông minh của nàng cho phép chàng tin rằng nàng sẽ đáp ứng được mọi đòi hỏi, mọi bổn phận và mọi nghi thức của cái đẳng cấp mà nàng sẽ đặt chân vào. Chàng cảm thấy hơi tò mò, không hiểu cô gái sẽ đón nhận lời tỏ tình của mình ra sao. Chợt rùng mình khi nghĩ rằng rốt cuộc được ôm ghì nàng trong vòng tay mình - ôm ghì Xtefchia, cô gái mà chàng hằng khao khát, thèm muốn đến thế .... Đôi khi chàng hình dung nàng như người tình, hoàn toàn dâng hiến cho chàng. Liệu nàng có thể thành tình nhân hay không ? Nàng yêu chàng lắm- chàng biết rõ điều đó. Vậy thì nếu muốn, chàng có thể đưa dẫn nàng tới chỗ dâng hiến những bằng chứng cao nhất của tình yêu. Chàng có những khả năng đã được thử thách trong lĩnh vực này... nhưng, chàng lại gặp phải điều chưa từng xảy ra - chàng không đủ can đảm. Xtefchia như một đóa hoa trắng trong tinh khiết quá - nên chàng cảm thấy mình sẽ bắt tội phạm thánh nếu chạm đến nàng bằng một bàn tay dơ bẩn. Nàng vẫn phải được gìn giữ cho trong sạch dẫu nàng khiến người ta say đắm, giống như một đám mây trắng ngần vẫn còn giữ nguyên sắc trắng dẫu phải bay ngang qua một đám mây đen. Về một phương diện nào đó nàng đã thuộc về chàng, nhưng sự dâng hiến như thế không hề làm hoen ố thậm chí cả đến thiên thần chang nữa. Chính vì nàng đã thuộc về chàng, chàng không muốn khuấy động nàng, không muốn lôi kéo nàng đến với mức cao say đắm của mình, vẫn để nàng ở vị thế cao, để rồi mai sau chàng sẽ tìm lạc thú ở nơi giá sạch trắng trong cao thượng ấy. Và, dẫu trong quan hệ với phụ nữ xưa nay chàng vẫn tránh né mọi bổn phận ràng buộc, bây giờ chàng lại say sưa với ý nghĩ rằng Xtefchia sẽ là vợ mình.
Chàng không nhận ra bản thân mình nữa. Những phu nhân và tiểu thư xinh đẹp nhất trong giới quý tộc Pháp ở thành Paris, nơi với tư cách là cháu của công tước tiểu thư De Bourbon chàng luôn đạt được những thành công to lớn - đã không đủ sức để khiến chàng say mê đến thế. Chàng đã từng đắm đuối với sắc đẹp quái lạ của những thiếu nữ Hunggari, đã từng mê mệt vẻ cao sang của những cô gái thành Viên, đã từng quay cuồng giữa Roma với những cô gái và mệnh phụ giới đại quý tộc nước Ý chỉ để chọn lựa những viên ngọc sáng giá nhất - nhưng những cơn lốc bốc đồng ấy bao giờ cũng kết thúc giống nhau, đóng khung trong những khoản tiền chi phí lớn hay nhỏ vượt trước thắng lợi. Chưa bao giờ chàng nghĩ tới bất cứ một thứ bổn phận nào, chàng cười mỉa mai chính gia đình chàng - gia đình hoặc là sợ sệt nhìn những trò ăn chơi phá tán của chàng, hoặc lựa lời khuyên chàng phải đi những bước quyết định. Chàng là kẻ hay bỉ báng, hay phê phán chàng nghĩ rằng không thể đù năng lực để có tình cảm nào khác. Chàng chỉ thấy ở mình niềm say đắm, chàng chẳng hề tin tưởng hay ham muốn có được những thứ tình cảm nhiều phần tinh thần hơn. Thế mà bây giờ chàng lại phát hiện ra một điều mới lạ. Bao giờ chàng cũng sẵn sàng si mê nhan sắc của Xtefchia, và hẳn nàng sẽ trở thành một trong những cuộc tình say đắm nữa của chàng, nếu như nàng không phải là Xtefchia . Tuy nhiên, nàng tác dộng đến chàng theo cách thức hoàn toàn khác hẳn.
.....
Chàng nhắm mắt cố tưởng tượng ra cảnh tượng Xtefchia đang ngồi bên đàn dương cầm dạo một bản Xonát , nàng mặc một bộváy áo rất lịch sự - không, tốt hơn nên mặc một bộ váy áo bình thường thôi. Tóc nàng buộc túm sau gáy, vẻ mặt nàng nhìn nghiêng trông thật xinh đẹp ... Còn chàng ngồi tựa người vào góc chiếc trường kỷ nấp bóng những cành cọ, ngắm nàng - người vợ thân yêu của mình. Chàng sung sướng và nàng cũng thế. Nàng yêu chàng. Còn chàng sẽ bọc nàng trong tình yêu của mình cùng sự xa hoa và những triệu bạc của chàng mang lại.
- Xtefchia sẽ là vợ ta? Ta sẽ có vợ !.
Valdemar cố hình dung ra nàng.
- Nàng mới trẻ sao! Trẻ hơn chàng những tròn một giáp: nàngv mới hai mươi!
Nhưng rồi gia đình chàng, giới quý tộc của chàng sẽ nói sao?
Valdemar đứng phắt dậy, đóng sập nắp đàn.
- Về chuyện đó thì chính ta mới là người quyết dịnh,- chàng tự nhủ thành to tiếng.
" Nhưng ngươi có quyền không đã?". - Một giọng nói nào đó, một vị thần hộ mệnh nào đó của lâu đài thì thầm trong tâm linh chàng.
Đang tản bộ Valdemar dừng lại.
- Ta có quyền không ấy à? Ta sẽ tự tạo ra quyền cho ta!
Nhưng vị thần nọ lại thì thào:" Những nữ chủ nhân xưa kia của lâu đài này, những vị đại công nương xưa kia, đều là các vị công tước tiểu thư con cháu những gia tộc hiển hách cả".
- Nhưng nàng sẽ là hạnh phúc của đời ta, - chàng cứng rắn đáp.
Chàng nhanh nhẹn bước sâu vào lâu đài, bật đèn ở tất cả các phòng lớn, nhỏ và các hành lang.
Tòa lâu đài chói ngời ánh điện. Đại công tử đi ngang đại sảnh, phòng bày tranh rồi bước vào phòng để chân dung. Tối tăm và buổn thảm, căn phòng chợt bừng lên bởi ánh sáng những đèn chùm. Những bức chân dung như tươi hơn, những khuôn mặt chết chóc như rạng rỡ. Màu đỏ tươi và những tấm vàng của các bộ quần áo, những đường cắt màu trắng của các áo che ngực của phụ nữ lồ lộ nổi bật hẳn lên.
Valdemar điểm qua một lượt các bậc tiền nhân của chàng.
Chàng ngắm những khuôn mặt u ám và dữ dội của những tổ tiên xuất sắc nhất của gia đình, những viên ngọc quý thật sự của tông môn. Chàng đọc tước hiệu và những tên họ lẫy lừng của những người đàn bà được họ cưới làm vợ. Chàng đi từ bức chân dung này sang bức chân dung khác, có điều không sao tìm được dấu hiệu hạnh phúc nào trong những bộ mặt phần nhiều là u ám ấy. Chàng dừng chân lâu hơn trước chân dung cụ cố Ađây, một vị tướng tài của quân đội Ba La, người đã kết hôn với nữ bá tước tiểu thư tiểu thư Exterhaza. Một khuôn mặt tuấn tú đặc sắc, nhưng vẫn mang những nét đầy bi thảm nào đó khiến cho vẻ thanh cao của đường nét bị mất đi. Trong ánh mắt cụ vẫn toát ra một vẻ dửng dưng. Valdemar mỉm cười.
- Có thể chân dung cụ được vẽ vào thời cụ đã ly dị người vợ nổi tiếng về sắc đẹp, của cải và dòng họ cao sang,- chàng sẽ thì thầm với vẻ châm biếm cay độc.
Chân dung cha chàng cũng mang nét buồn bã ấy, cũng ánh mắt dửng dưng nguội lạnhb ấy.
Mẹ chàng, trông giống hệt công tước phu nhân Podhorexki, xinh đẹp và trẻ trung, nhưng cũng chẳng mang trên nét mặt dáng vẻ nào của hạnh phúc cả.
Valdemar đi một vòng quanh phòng. Chàng bừng bừng trong dạ, vẻ châm biếm ngày càng hiện rõ trên môi chàng. Cuối cùng chàng dừng lại trước chân dung bà nội. Chàng ngắm rất lâu, chăm chú.
- Cả ở đây cũng thế, - chàng thốt lên khe khẻ, buông người xuống chiếc trường kỷ.
Chàng nhìn mãi đôi mắt đẫm bi thương, toát lên tâm trạng tuyệt vọng, chàng nhìn vẻ u uẩn của toàn bộ dáng hình. Nỗi buồn tỏa ra từ mỗi chi tiết, thậm chí hình như cả từ những nếp gấp của tà áo dài nặng nề kia. Valdemar ngồi lặng đi trong suy tư. Đột nhiên chàng đứng phắt dậy, ném ra chung quanh ánh mắt đầy giễu cợt, chàng thốt lên giọng cay đắng:
- Họ có đủ tước hiệu, địa vị, gia tộc, tiền của, nhưng thử hỏi hạnh phúc đâu nào? Ta không hề thấy!.
Chàng bật cười cay đắng, nhún vai, nói khẽ hơn:
- Ta không hề biết đến hạnh phúc trong lịch sử dòng họ ta.
Chân dung của bà Gabriela Mikhorovxki, to bằng người thật, treo gần cửa ra vào, hai bên có hai tấm rèm nhung nặng nề treo rủ từ trần nhà xuống sàn. Valdemar nhấc một tấm ở bên trái. Chàng thâý một khoảng trống trên tường lót gỗ sồi. Chưa buông tấm nhung xuống, chàng đưa mắt nhìn sang bên kia chân dung, nghĩ thầm:" Bên ấy là chỗ dành cho ông nội Machây, còn ở đây? ..."
Bức tường gỗ sồi nhẵn nhụi nhiều vân đẹp như một câu đố bí ẩn đối với chàng, nhưng chàng không hiểu tại sao lòng mình chợt thoáng qua bóng đen u ám của nỗi lo sợ dửng dưng. Một nỗi phập phồng lạ lùng nào đó như toát ra từ bức tường trống ,ày, len vào tâm hồn chàng. Đại công tử rùng mình.
- Gì thế nhỉ? - Chàng tự hỏi mình, hàng lông mày chau lại.
Bằng cử chỉ cương quyết, chàng buông tấm rèm nhung xuống ...
Chàng lại ngồi xuống tràng kỷ, đưa hai tay ôm thái dương.
- Đầu óc ta căng quá mất rồi, kinh khủng thật!
Trong suốt thời gian dài dự những cuộc săn, chàng đã nhớ nhung Xtefchia, để rồi sau đó chỉ được gặp nàng trong một thoáng khiến nỗi nhớ nhung càng tăng thêm, không để chàng yên.
Lúc quay trở lại văn phòng, chàng trông thấy trên bàn làm việc có bức thư do Luxia gửi tới. Chàng bóc vội phong bì.
Cô gái viết:
" Hôm nay anh đến nhé, anh Valdy, nếu anh muốn đón cô Xtefchia: sáng mai cô ấy sẽ về. Em rất muốn ra đón cô ấy nhưng lại sợ mẹ. Không ai biết em viết thư cho anh đâu. Em định gọi điện thoại cơ, nhưng anh biết đấy, điện thoại đặt ngay cạnh phòng mẹ em, chẳng lẽ em lại sang gọi nhờ bên phòng Klet. Cụ Jaxenty phúc hậu giúp em phái người mang thư này đến cho anh. Thế nào anh cũng phải sang đấy nhé. Luxia.
Valdemar thâý máu như dồn hết lên não.
- Nàng về, nàng trở về rồi !.