Anita Roddick
Tác giả: Nguyễn Bích Lan biên soạn
Khi còn là một thiếu nữ, Anita Roddick đã tận dụng mọi cơ hội để đi đây đi đó. Năm 1962 bà rời quê hương Littlehampton, nước Anh của mình để đến Kibbutz, Israel theo một chương trình đào tạo sư phạm có học bổng. Ra trường bà nhận làm công việc xén báo cho tờ International Herald Tribune ở Paris, dạy học ở Anh một thời gian rồi tới Geneva làm cho tổ chức Liên hiệp quốc. Dường như bà miệt mài làm việc chỉ để dành dụm tiền cho những chuyến đi sau này. Bà đã tới Tahiti, New Hebrides, New Caledonia, Réunion, Madagascar, Mauritius, Australia, Johannesburg và Nam Phi. Đi tới đâu bà cũng ham tìm hiểu những phong tục tập quán, đời sống văn hoá của người dân bản địa. Bà cho rằng đi như thế chính là trường đại học tốt nhất; việc đến nơi này nơi kia không chỉ là sự di chuyển đơn thuần mà còn tạo ra những thay đổi, những thách thức, những ý tưởng và những cảm hứng mới.
Có lẽ những gì Anita cảm nhận bằng tai, mắt và trái tim về những miền đất đậm đà bản sắc riêng đã đọng lại trong con người bà, chờ đợi một ngày hình thành nên những ý tưởng giá trị. Năm 1976 trong khi chồng bà đang thực hiện một chuyến đi du lịch bằng ngựa xuyên châu Mĩ, Anita quyết định bắt đầu công việc kinh doanh. Với số vốn ban đầu 6.500 bảng Anh vay được nhờ thế chấp dãy nhà trọ gồm tám phòng của gia đình, người phụ nữ ba mươi tuổi đầy quyết đoán đã mở cửa hàng Body Shop đầu tiên của mình ở Brighton. Bà dùng những nguyên liệu tự nhiên, mà các phụ nữ dùng để làm đẹp trong những buổi nghi lễ ở những vùng bà từng đến thăm để tạo ra những loại mỹ phẩm cho da và tóc. Bà sử dụng những chai cực nhỏ bằng chất liệu có thể tiêu hủy với mục đích giảm giá thành sản phẩm và hạn chế tác hại đối với môi trường. Hầu hết các công việc từ pha chế cho đến đóng gói sản phẩm đều diễn ra ngay trong gara của cửa hàng. Bà tâm sự: “Tôi bắt đầu Body Shop đơn giản chỉ để kiếm chút thu nhập cho bản thân và hai đứa con trong khi chồng tôi đi xa. Tôi không được đào tạo về kinh doanh, cũng không có kinh nghiệm gì trong lĩnh vực này. Không ai nghĩ rằng cửa hàng của tôi sẽ trụ được”.
Những người nghi ngờ khả năng tồn tại của Body Shop không khỏi ngạc nhiên bởi nó không chỉ tồn tại mà còn phát triển rất nhanh. Ban đầu với mười lăm loại mỹ phẩm, Body Shop đã mau chóng thu hút được sự quan tâm của nữ giới trong thành phố. Chỉ sáu tháng sau, do nhu càu của khách hàng ngày càng tăng, một Body Shop thứ hai đã ra đời ở Chichester. Sau khi chồng của Anita từ Mĩ trở về hợp lực phát triển kinh doanh. Năm 1984 họ tuyên bố thành lập hãng mỹ phẩm Body Shop và nhanh chóng nhân rộng các chi nhánh trên khắp nước Anh. Đa số những người đứng đầu các chi nhánh ấy là phụ nữ.
Trên bước đường phát triển Body Shop. Anita và chồng bà đã tạo cho hãng một triết lý kinh doanh độc đáo. Họ tạo ra lợi nhuận với những nguyên tắc khắt khe. Trong chiến lược kinh doanh của họ không có những chiêu lợi dụng hay lừa phỉnh phụ nữ. Họ không hứa hẹn xóa bỏ dấu vết của tuổi tác trên những khuôn mặt, thay vì thế họ hướng khách hàng quan tâm tới mục tiêu tồn tại của doanh nghiệp. Đó là: (1) theo đuổi sự thay đổi về môi trường và xã hội; (2) tạo sự cân bằng giữa vấn đề tài chính và nhu cầu của những đối tượng tham gia, bao gồm từ nhân viên cho tới cổ đông; (3) đảm bảo rằng công việc sản xuất kinh doanh của Body Shop đáp ứng nhu cầu của hiện tại nhưng không gây hậu quả có hịa cho tương lai, đóng góp thiết thực cho địa phương, quốc gia và cộng đồng quốc tế. Ngay từ ngày đầu kinh doanh với một cửa hàng Body Shop duy nhất, Anita đã không bỏ tiền ra làm quảng cáo như các hãng mỹ phẩm khác. Sở dĩ như vậy là vì Anita cho rằng sản phẩm tốt tự nó tìm được khách hàng. Bà cho xức nước hoa dọc lối đi dẫn tới cửa hàng của mình để thu hút khách hàng. Bà sử dụng các khoảng trống của các gian trưng bày trong các Body Shop để giới thiệu các hình ảnh về nỗ lực của tổ chức Hòa bình xanh chống lại sự lãng phí nguồn nước ở biển Bắc, hay những hoạt động cứu rừng nhiệt đới của tổ chức Người bạn trái đất.
Sau hơn hai mươi năm hoạt động, Body Shop đã trở thành hãng kinh doanh lớn thứ hai ở Anh và là một trong số 28 hãng kinh doanh hàng đầu thế giới. Từ cơ sở Body Shop đầu tiên nằm khiêm tốn bên cạnh một nơi cung cấp dịch vụ tang lễ, tới nay Body Shop đã phát triên thành 700 chi nhánh ở 52 quốc gia với 2010 cửa hàng, cung cấp hơn 300 mặt hàng, phục vụ 77 triệu khách hàng và tạo việc làm cho gần một nghìn nhân công. Tổng giá trị tài sản của Body Shop được ước đoán là vài trăm triệu đô la.
Anita cho rằng mỗi người đều có quan niệm riêng về sự thành công và đối với bà, thành công đơn giản là biết tìm kiếm và sát cánh những con người cởi mở, khéo léo, những người biết tiếp nhận ý tưởng điên rồ của chúng ta và biến nó thành thứ có giá trị sử dụng. Theo bà, Body Shop phát triển được như ngày nay một phần vì những con người của nó có năng lực tiềm tàng và năng lực tiềm tàng đấy đã giúp họ có được lòng nhiệt tình tuyệt vời, điều tối cần thiết trong thành công của bất kì doanh nghiệp nào. Anita cũng cho rằng chính sự ám ảnh đã thúc dẩy nhà kinh doanh tìm ra cái mới. Làm sao có thể dạy người ta bị ám ảnh được chứ? Bà thường vừa cười vừa hỏi câu đó mỗi khi nhận được lời mời đến giảng về sự phá cách trong kinh doanh cho các sinh viên của các trường đại học danh tiếng như Harward và Yale.
Không bào giờ cho hép bản thân đo sự thành công bằng giá trị của cải mình có, Anita luôn hướng công việc bà làm tới những mục đích tốt đẹp. Năm 2002 Anita rút lui khỏi chức vụ đồng chủ tịch của hãng. Bà quyết định dành ra 80 ngày làm cố vấn cho một trong những cửa hàng của Body Shop và dùng thời gian còn lại vào các công việc xã hội. Tờ Bưu điện quốc gia số ra ngày 13 tháng Mười hai năm 2005 đăng tin Anita đã quyết định rời khỏi thương trường và đem hiến tặng khoản tiền 51 triệu bảng tương đương với 104 triệu đô la của bà.
Tháng Ba năm 2006, hãng L’Oreal mua Body Shop với giá kỷ lục 625,3 triệu bảng Anh. Body Shop tiếp tục tồn tại và phát triển, còn Anita thì bận rộn với các hoạt động xã hội của bà. Bà tham gia các chiến dịch bảo vệ môi trường, bảo vệ nhân quyền. Bà còn lập một trang web riêng. Bà cho rằng với trang web của mình, bà là người hướng dẫn du lịch cho những trái tim và khối óc. Bà kêu gọi: “Các bạn hãy cùng tôi bước vào thế giới của những hoạt động xã hội, các hoạt động kinh doanh coi trọng đạo đức, các vấn đề về môi trường, những vấn đề về phụ nữ, về gia đình, v.v… Một ngày nào đó tôi sẽ nói với các bạn về các nghi lễ đẹp đẽ ở nước Nhật, một ngày khác tôi sẽ làm biến chuyển thái độ phớt lờ của chính phủ Mỹ đối với những điều tuyệt vời mà cây dầu gai có thể mang lại cho con người… sẽ là những mùa bội thu”.