Chương 5

Một truyện viết về tâm trạng của những đứa trẻ không được sung sướng ngay từ khi mới lọt lòng, sinh ra trong những gia đình lu bu, nghèo nàn, như uất, đời khổ, thất vọng, cô đơn, quạnh quẽ và thiệt thòi trăm bề giữa cuộc đời phù phiếm.


Họ bảo nó, đứng ở góc đường và cầm hai quả cam, rồi khi có một chiếc xe hơi chạy ngang, hãy cười và đưa cam lên vẫy họ. chú Jake của nó nói, nếu họ mua một quả thì năm xu, ba quả thì mười xu, ba mươi lăm xu một chục. chú nói, cười tươi lên. Cháu cười được mà Luke. Thỉnh thoảng mình cũng phải cười chứ phải không nào?


Nó cố gắng để cười nhưng chú Jake nhăn mặt khủng khiếp, nên nó biết mình cười tồi lắm. nó ước rằng nó cũng được cười lớn như những người nào khác, chỉ có cái là họ không phải bàng hoàng và bối rối như nó.


Chú Jake nói, Cả đời tao chưa bao giờ thấy một đứa bé nào kiên khổ như vậy bao giờ. Chú nói, Luke ạ.


Chú ngồi xổm xuống, nghiêng đầu ngang với đầu nó, để chú có thể nhìn vào mắt nó, vừa hướng dẫn vừa nói chuyện với nó.


Chú nói, Luke ạ, nếu cháu không chịu cười, họ sẽ không mua cam đâu. Thiên hạ thích thấy một thằng nhỏ vừa cười vừa bán cam. Điều đó làm cho họ cảm thấy sung sướng.


Nó lắng nghe chú nó nói, nhìn vào mắt chú, và nó hiểu lời chú. Tuy nhiên điều nó cảm thấy là, Jake cũng bối rối quá lắm, nó thấy chú ấy đứng dậy cùng một tiếng rên nhỏ, y như bố nó cũng thường rên rỉ vậy.


Chú Jake nói, này Luke, đôi khi cháu cũng cười được chứ phải không?


Vợ Jake nói, không riêng gì nó, nếu anh chẳng phải là một tên hèn, thì anh hẳn đã đi bán cam lấy. Anh cũng thuộc về một giuộc với cái thằng anh chết bằm của anh dưới đất ấy.


Chính điều đó mới làm nó khó cười hơn, Cái kiểu mà người đàn bà này luôn ăn nói là như vậy, không phải chỉ nơi những lời lẽ, mà cả cái bần tiện nơi giọng nói của cô ta nữa, luôn luôn giằng xé chì chiết chú Jake. Làm sao mà cô ta lại mong chú ấy cười cho được hoặc cảm thấy yên lòng khi mà cô ta lúc nào cũng chê bai nó tồi, cả họ hàng nhà nó đều tồi bại?


Jake là em của bố nó, và Jake trông giống bố nó như tạc. Dĩ nhiên cô ta luôn luôn nói rằng bố mày chết đi mà lại hay đấy, vì thằng chả chẳng biết bán biếc gì ráo, cô ta cứ nằng nặc bảo Jake, rằng đây là Huê Kỳ, anh phải năng đi lại gặp gỡ này nọ và làm cho mọi người thích mình. Và Jake chỉ biết nói, làm cho họ ưa thích anh ư? Làm sao anh khiến họ cho được chứ? Và cô ta luôn nổi giận với chú, và cô nói như tạt vào mặt chú, ối cái đồ dở hơi thối tha. Nếu tôi không phải mang thai, là tôi đã đi làm ở Rosenberg và nuôi anh như nuôi con vậy.


Jake có cái vẻ tuyệt vọng hệt như bố nó, lúc nào cũng tự giận mình và muốn người khác được sung sướng , Jake cứ bảo nó cố mà tập cười cháu ạ.


Jake nói, được rồi được rồi khổ quá nói mãi, cứ giết quách tôi đi, làm tôi hoá điên lên mất. Thật vậy, thà chết còn hơn. Đến mười hộp cam mà trong nhà không có lấy một xu và chẳng có gì để ăn cả. Thà chết còn hơn. Chú nói, tôi đứng ngoài đường cầm cam ư? Không chừng tôi phải đẩy xe chở hàng đi khắp đường phố? Thà chết còn sướng hơn.


Rồi Jake nhăn mặt, trông não lòng quá, như thể chưa có ai trên đời buồn khổ đến vậy, ngay cả nó cũng thế, và nó ước gì có thể bặm miệng nín khóc vì trông Jake buồn thảm quá. Thêm vào đó, vợ Jake bừng bừng cơn giận hơn bao giờ hết và bắt đầu tru tréo kèm theo cái lối khóc lóc uất hận đắng cay, và ta hẳn phải cảm thấy mọi sự khủng khiếp đến dường nào bởi cô ta không khóc vì buồn, cô khóc giận dỗi, khiến Jake nhớ lại các giấy nợ và những buổi khó khăn cô cùng trải qua với chàng và về đứa bé trong bụng cô sẽ sinh ra, cô nói, chà, lại rước thêm một thằng đần nữa về trên cõi đời này thì liệu có ích gì cơ chứ?


Một hộp cam trên sàn nhà, cô nhặt lên hai quả với khóc với nói, tháng mười một mà trong lò cũng không có tí lửa, chết cóng cả lũ. Nhà lẽ ra phải đầy mùi thịt. Cô hét tướng lên, này ăn đi. Tọng cam vào họng các người đi. Ăn cho chết luôn. Rồi cô khóc lóc, bù lu bù loa, khóc đầm đìa.


Jake buồn quá không nói được. Chú ngồi bệt xuống và bắt đầu run rẩy, nhìn như điên như dại. Thế mà họ lại bắt nó cười. Vợ Jake vẫn cứ đi ra đi vào, tay cầm cam, khóc lóc và kể lể về đứa con trong bụng cô.


Một lát. Cô nín bặt.
Cô nói, thôi bây giờ đem nó ra góc đường coi thử có kiếm được chút gì không.
Jake gần như điếc, có vẻ vậy. Chú chẳng buồn ngẩng đầu lên, chỉ tổ khiến cô vợ tức lộn máu, cô hét tướng lên.
Đem ra góc phố. Bảo nó cười với người ta. Rồi cũng phải ăn iếc gì chứ.


Sống có ích gì khi mà tất cả đều thối nát và chả ai biết làm gì cả? đến trường học toán, đọc thơ, vẽ những quả bí, tất cả những thứ đó làm quái gì chứ? Ngồi trong căn buồng lạnh lẽo cho đến giờ đi ngủ để nghe Jake và vợ liên tu chửi bới nhau, và vừa đi ngủ vừa khóc rồi tỉnh thức nhìn bầu trời ảm đạm, cảm thấy cái khí lạnh ngấm vào xương tuỷ và run lẩy bẩy, ôm cái bụng lép kẹp đi bộ đến trường và ăn cam thay bánh, để làm cái quái gì mới được chứ trời?
Jake bất thần nhảy bổ dậy và hét tướng lên với vợ. Chú nói rằng chú sẽ giết cô ấy và tự đâm vào tim mình, thế là cô vợ được trớn khóc toáng lên, xé áo tồng ngồng rách đến hông. Được rồi, chết hết cả lũ còn hơn, giết tôi đi, giết tôi đi cho rồi! Nhưng Jake lại choàng tay ôm lấy vợ và dắt nàng vào buồng trong. Nó còn nghe được cô ta vừa khóc vừa hôn Jake và bảo rằng chú ấy chỉ là một đứa trẻ, một đứa con nít to xác và chú ấy cần cô ấy như cần mẹ hiền vậy.
Nó đã đứng mãi ở góc phố, và tất cả xảy ra quá nhanh, đến nỗi nó không để ý là đã mệt phờ ra như thế nào, nhưng mà mệt và đói làm sao, nên nó ngồi phệt xuống đất. Sống làm quái gì khi mà chỉ có một mình trên cõi đời, không cha không mẹ và không ai để thương yêu vỗ về mình cả? nó muốn khóc vỡ ra nhưng để làm quái gì khi mà khóc cũng chả nhằm nhò gì cả?
Một lát sau, Jake từ trong buồng bước ra và cố mỉm cười.
Chú nói, Luke ạ, cháu phải cầm hai quả cam to và vẫy người ta khi họ lái xe ngang qua, và cười. Xoẹt một cái là bán được ngay một hộp, yên chí đi Luke ạ.
Nó nói, cháu sẽ cười. Một quả năm xu, ba quả mười xu, một chục ba mươi lăm xu. Mại vô! Mại vô!
Jake nói, Đúng vậy, đúng vậy đó.


Jake nhấc hộp cam ra khỏi sàn nhà và bắt đầu đi về phía cửa sau.
Ngoài đường cũng quá buồn, Jake bê hộp cam, còn nó thì đi cạnh Jake, lắng nghe Jake bảo nó phải cười tươi như thế nào. Bầu trời thì thảm đạm, và cây thì trụi lá trơ cành, con đường thì trống chếch đến tức cười, còn mùi cam thì thanh sạch và thơm tho, những trái cam nhìn mê luôn. Những trái cam trông tươi tắn, xinh đẹp bao nhiêu thì trông họ buồn cười và ảo não bấy nhiêu.


Đây là góc đường Ventura, xe cộ nối đuôi nhau chạy qua, Jake đặt hộp cam bên vệ đường.


Chú nói, một mình thằng bé thôi là trông hay nhất. Chú về nhà trước nhé, Luke.


Jake lại ngồi xổm xuống nhìn vào mắt nó. Luke, cháu không sợ gì chứ? Chú sẽ trở lại trước khi trời tối. Cũng đến hai tiếng đồng hồ nữa trời mới tối. Hãy phấn khích lên mà cười với người ta.


Nó nói, Cháu sẽ cười.


Rồi Jake nhảy bổ dậy, như thể nếu không nhảy bổ lên như thế thì chàng ta sẽ không bao giờ có thể đứng lên được, và chàng ta đi vội xuống đường, rảo bước, thấy mà chán ngán, một quả năm xu, ba quả mười xu, một chục ba mươi lăm xu, một quả…


Nó nhặt hai quả to nhất, cầm trong tay phải, giơ tay lên khỏi đầu. Không ổn, có vẻ buồn. Cầm hai quả cam to trong tay, giơ lên khỏi đầu và sẵn sàng cười với thiên hạ lái xe ngang qua để làm quái gì?


Hình như lâu lắm mới có một chiếc xe từ con đường tỉnh chạy lên, ngay cạnh nó, và khi xe đến gần hơn nó thấy một người đàn ông ngồi lái, ở băng sau thì có một bà và hai nhóc tì. Nó cười tươi lắm khi họ đến thật gần, nhưng trông chả có vẻ gì là họ sẽ ngừng lại, nên nó đưa lên vẫy và tiến gần ra đường hơn. Nó nhìn họ và cười thêm chút. Nó không thể cười tươi hơn nữa, vì như vậy là làm cho đôi má của nó mệt quá. Người ta chẳng dừng cũng chẳng thèm cười lại. Con bé gái trên xe nhăn mặt với nó như thể con bé cho là nó có cái nhìn hạ tiện lắm. Đứng ở góc phố, cố bán cam cho những người nhăn mặt giễu mình chỉ vì mình cười, và muốn họ ưa thích mình để làm quái gì cơ chứ?
Làm đau bắp thịt mình chỉ vì có người giàu kẻ nghèo, người giàu thì lo ăn và ham cười cợt, còn người nghèo thì không có ăn và luôn chửi bới, gấu ó nhau và doạ giết nhau để làm cái quái quỉ gì?
Nó hạ tay xuống, thôi cười, và nhìn sang ống nước cứu hoả. Bên kia ống nước cứu hoả là đường mương và bên kia đường mương là con đường Ventura.
Hai bên vệ đường có nhà cửa, trong nhà có những người những ngợm, và cuối đường là miền quê với những vườn nho, vườn rau các thứ và suối khe, những cánh đồng và núi đồi thơ mộng. Bên kia núi non là phố phường rộn rã. Thử hỏi, sống trên đời này để làm quái gì ngay khi chỉ nhìn ống nước chữa lửa mà chẳng thể cầm được nước mắt?
Một chiếc xe hơi khác chạy ngược lên, nó lại giơ tay và bắt đầu cười, nhưng khi xe chạy ngang nó lại nhận ra là các người ngồi trên xe chẳng ai buồn nhìn đến nó. Năm xu một quả. Họ có thể ăn cam được mà. Sau khi ăn bánh và thịt họ có thể dùng cam nữa chứ. Lột vỏ ngửi cái mùi thơm và ăn. Họ có thể dừng xe lại và mua ba quả với mười xu. Rồi lại một chiếc khác nữa chạy qua trong khi nó cười cười vẫy vẫy, nhưng người ta chỉ hững hờ nhìn nó, vậy thôi. Phải chi họ cũng cười cười lại một chút thì đỡ tủi biết mấy, đàng này..Nhiều xe tiếp tục lướt qua và dường như là, nó nên ngồi xuống, thôi cười và khóc vì khủng khiếp quá đi mất. Họ chả muốn mua cam và lại không ham nhìn nó cười theo cái lối mà chú Jake bảo là họ sẽ khoái.
Trời nhá nhem tối và có tận thế đi nữa nó cũng chả thiết. Nó mơ hồ tin rằng nó sẽ còn đứng đó, giơ tay lên và cười cho đến khi tận thế.
Nó thầm đoán rằng, nó sinh ra chỉ để làm vậy, chỉ để đứng ở góc phố, giơ cam lên vẫy và cười với thiên hạ cùng những giọt nước mắt to tướng và nóng hổi lăn trên gò má cho đến ngày tận thế. Tất cả đều đen tối, trống rỗng, và nó thì cứ đứng đó cười cho đến khi gò má đau buốt, và khóc lặng lẽ vì chẳng ai cười lại với nó, và cả thế giới có muốn chìm vào bóng tối và tiêu tán thành tro bụi, và Jake có thể chết, và cô vợ chú cũng thế, tất cả nhà cửa đường phố người ngợm sông ngòi cánh đồng bầu trời có thể tiêu ma đến tận cùng, và có thể chẳng còn ai trong cõi người ta này, hay một con đường hoang vắng, một cửa sổ tối đen một cánh vừa khép kín vì họ không muốn mua không muốn cười với nó, và cả thế giới dẫu có trôi biến về tận cùng, nó cũng cóc cần. Cóc cần tí nào, phải không?