watch sexy videos at nza-vids!
Truyện Kho Tàng Truyện Cổ Tích-23. SỰ TÍCH CÂY NÊU NGÀY TẾT - tác giả Nguyễn đổng Chi Nguyễn đổng Chi

Nguyễn đổng Chi

23. SỰ TÍCH CÂY NÊU NGÀY TẾT

Tác giả: Nguyễn đổng Chi

Ngày ấy, không biết từ bao giờ và cũng không biết bằng cách gì, Quỷ chiếm đoạt tất cả đất nước. Người chỉ ăn nhờ ở đậu và làm rẽ ruộng đất của Quỷ. Quỷ đối với Người ngày càng quá tay. Chúng nó dần dần tăng số phải nộp lên gấp đôi và mỗi năm mỗi nhích lên một ít. Cuối cùng, chúng nó bắt Người phải nộp theo một thể lệ đặc biệt do chúng nó nghĩ ra là ''ăn ngọn cho gốc". Người không chịu. Chúng nó lấy áp lực, bắt Người phải theo. Vì thế, năm ấy sau vụ gặt, Người chỉ còn trơ ra những rạ là rạ. Cảnh tượng xương bọc da thê thảm diễn ra khắp mọi nơi. Bên cạnh bọn Quỷ reo cười đắc ý, Người cơ hồ muốn chết rũ.



Phật từ phương Tây lại, có ý định giúp Người chống lại sự bóc lột tàn nhẫn của Quỷ. Sau mùa đó, Phật bảo Người đừng trồng lúa mà cào đất thành luống trồng khoai lang. Người cứ y lời làm đúng như Phật dặn. Quỷ không ngờ Người đã bắt đầu có mưu kế mới chống lại mình nên cứ nêu đúng thể lệ như mùa trước: ''Ăn ngọn cho gốc".



Mùa thu hoạch ấy, Quỷ rất hậm hực nhìn thấy những gánh khoai lúc lỉu chạy về nhà Người đổ thành từng đống lù lù, còn nhà mình chỉ toàn những dây và lá khoai là những thứ không nhá nổi. Nhưng ác nỗi, thể lệ đã quy định, chúng nó đành cứng họng không thể chối cãi vào đâu được.



Sang mùa khác, Quỷ thay thể lệ mới là ''ăn gốc cho ngọn''. Phật bảo Người chuyển sang trồng lúa. Kết quả Quỷ lại hỏng ăn. Những hạt lúa vàng theo Người về nhà, còn rạ phó mặc cho Quỷ. Quỷ tức lộn ruột nên mùa sau chúng nó tuyên hố ''ăn cả gốc lẫn ngọn". Lần này Quỷ nghĩ: - "Cho chúng mày muốn trồng gì thì trồng đằng nào cũng không lột khỏi tay chúng tao". Nhưng Phật đã bàn và Người thay đổi giống mới. Phật trao cho Người hạt giống cây ngô để gieo khắp nơi mọi chỗ.



Năm ấy lại một lần nữa Người sung sướng trông thấy công lao của mình không uổng. Trong nhà Người thóc ăn chưa hết, từng gánh ngô đã gánh về chứa từng cót đầy ắp. Về phần Quỷ lại bị một vố cay chua, tức uất hàng mấy ngày liền. Cuối cùng Quỷ nhất định bắt Người phải trả lại tất cả ruộng đất không cho làm rẽ nữa. Trong bụng chúng nó nghĩ: - "Thà không được gì cả còn hơn là để cho chúng nó ăn một mình".



Phật bảo Người điều đình với Quỷ cho tậu một miếng đất vừa bằng bóng một chiếc áo cà sa. Nghĩa là Người sẽ trồng một cây tre trên có mắc chiếc áo cà sa, hễ bóng che bao nhiêu diện tích ở mặt đất là đất sở hữu của Người ở dã. Ban đầu Quỷ không thuận, nhưng sau chúng nó suy tính thấy đất tậu thì ít mà giá rất hời bèn nhận lời: - "Ồ! Bằng một chiếc áo cà sa có là bao nhiêu''. Chúng nó nghĩ thế. H ai bên làm tờ giao ước: ngoài bóng che là đất của Quỷ, trong bóng che là của Người.



Khi Người trồng xong cây tre, Phật đứng trên ngọn, tung áo cà sa bay tỏa ra thành một miếng vải tròn. Rồi Phật hóa phép làm cho cây tre cao vút mãi lên, đến tận trời. Tự nhiên trời đất trở nên âm u: bóng của áo cà sa dần dần che kín khắp cả mặt đất. Bọn Quỷ không ngờ có sự phi thường như thế; mỗi lần bóng áo lấn dần vào đất chúng, chúng phải dắt nhau lùi mãi, lùi mãi. Cuối cùng Quỷ không có đất ở nữa phải chạy ra biển Đông. Vì thế người ta mới gọi là Quỷ Đông.



Tiếc vì đất đai hoa màu đều thuộc về tay Người, Quỷ rất hậm hực, cố chiêu tập binh mã vào cướp lại. Lần này Người phải chiến đấu với Quỷ rất gay go vì quân đội của Quỷ có đủ một bầy ác thú như voi, ngựa, chó ngao, bạch xà, hắc hổ, v.v... rất hung dữ. Phật cầm gậy tầm xích đánh giúp Người, làm cho quân của Quỷ không tiến lên được.

Sau mấy trận bất lợi, Quỷ bèn cho quân đi dò xem Phật sợ gì. Phật cho chúng biết là sợ hoa quả, oản chuối và cơm nắm, trứng luộc. Đối lại Phật cũng dò hỏi và biết quân của Quỷ chỉ sợ độc có mấy thứ: máu chó, lá dứa, tỏi và vôi bột.

Lần giáp chiến sau đó, quân của Quỷ đem không biết cơ man nào là hoa quả đến ném Phật. Phật bảo Người nhặt làm lương ăn rồi đem máu chó vẩy khắp mọi nó. Quân của Quỷ thấy máu chó sợ hoảng hồn bỏ chạy.

Lần thứ hai, quân của Quỷ lại đem oản chuối vào ném quân Phật. Phật bảo Người nhặt làm lương ăn rồi giã tỏi phun vào quân dịch. Quân của Quỷ không chịu được mùi tỏi nên cũng cắm đầu chạy biệt tích.



Lần thứ ba, quân của Quỷ lại đem cơm nắm, trứng luộc vào ném quân Phật. Người tha hồ ăn và theo lời Phật dùng vôi bột vung vào Quỷ. Người lại lấy lá dứa quất vào chúng. Quỷ chạy không kịp, lại bị Phật bắt đày ra biển Đông [1] . Ngày Quỷ già, Quỷ trẻ, Quỷ đực, Quỷ cái cuốn gói ra đi, bộ dạng của chúng vô cùng thiểu não. Chúng rập đầu sát đất cố xin Phật thương tình cho phép một năm được vài ba ngày vào đất liền thăm phần mộ của tổ tiên cha ông ngày trước. Phật thấy chúng khóc váng cả lên mới thương hại, hứa cho.



Vì thế, hàng năm cứ đến ngày Tết nguyên đán là ngày Quỷ vào thăm đất liền, thì người ta theo tục cũ, trồng nêu để cho Quỷ không dám bén mảng vào chỗ người đang ở. Trên nêu có khánh đất, mỗi khi gió rung thì có tiếng động phát ra để luôn luôn nhắc bọn Quỷ nghe mà tránh.



Cũng trên đó có buộc một bó lá dứa hoặc cành đa mỏ hái để cho Quỷ sợ. Ngoài ra, người ta còn vẽ hình cung tên hướng mũi nhọn về phía Đông và rắc vôi bột xuống đất vào những ngày Tết để cấm cửa Quỷ [2] .



Có câu tục ngữ:

Cành đa lá dứa treo kiêu (cao),

Vôi bột rắc ngõ chớ trêu mọi nhà.

Quỷ vào thì quỷ lại ra,

Cành đa lá dứa thì ta cứa mồm [3] .

Ngày xưa người ta còn tin rằng những lúc cần đuổi quỷ như khi có dịch tễ chẳng hạn, thì treo một nắm lá dứa ở trước ngõ hay vẩy máu chó khắp mọi nơi cho Quỷ khỏi quấy. Đàn bà thường buộc tỏi vào giải yếm là cũng có một mục đích gần như vậy.



KHẢO DỊ


Truyện này có phần tương tự với truyện Nông dân với Thành hoàng của người miền Đông Chiết-giang (Trung-quốc):

Ngày đó ở miếu Thành hoàng có hội hương khói, ai nấy cố biện lễ vật để cầu thần phù hộ. Thành hoàng sai một chú tiểu quỷ đi thám thính xem ai cúng nhiều cúng ít. Quỷ trở về cho Thành hoàng biết lễ vật linh đình nhất là của tên nhà giàu trong vùng, còn ít nhất là của một nông dân hay đi qua trước miếu. Thành hoàng nghe nói tức giận, bảo phán quan và tiểu quỷ làm cho lúa của anh nông dân kia "đầu bé đít to" cho bõ ghét.

Cụ già giữ miếu nghe được liền mách với anh nông dân. Anh chàng bèn đổi việc trồng lúa ra trồng khoai môn nên vụ thu hoạch này năm đó được rất nhiều. Phán quan và tiểu quỷ thấy thế về tâu lại cho Thành hoàng biết. Thành hoàng tức giận lắm, bàn kế bảo làm cho hoa màu của nó "đầu nhỏ bụng to đít bé". Anh nông dân lại được ông từ mách cho việc ấy, bèn nghĩ ra kế trồng ngô thay cho khoai môn. Năm đó, vụ ngô của anh trúng, làm cho cả Thành hoàng lẫn tiểu quỷ tức đến lộn ruột. Chúng lại bàn tính làm cho hoa màu "từ đầu đến đít đều to như nhau". Lần này anh nông dân lại trồng mía. Kết quả mía mọ tốt như một khu rừng làm cho Thành hoàng tức điên lên, nọc cổ phán quan và tiểu quỷ đánh năm mươi hèo. Phán quan và tiểu quỷ lại hiến kế "đầu to đít bé". Không ngờ anh nông dân lại trở lại trồng lúa. Vụ lúa năm ấy thắng lợi, anh chàng mới sắm sửa làm một ngôi nhà gạch.

Trong khi đó ở miếu, Thành hoàng luôn tay đánh dập phán quan và tiểu quỷ. Bọn này chờ chủ nguôi giận mới dâng một mẹo là thuật tàng hình đến nhà nó chờ khi lắp rầm, hễ thấy thợ lắp đằng này thì tháo đằng kia, lắp đằng kia thì tháo đằng này. Như thế nhà chả bao giờ làm xong, cơm gạo của nó sẽ bọn thợ mộc ăn hết. Thành hoàng bằng lòng sai đi.

Ở nhà anh nông dân, thợ mộc lắp rầm mãi không xong, gõ đầu này vào thì đầu kia bị phán quan và tiểu quỷ tháo ra. Tức mình bác phó mộc nói to: - "Gõ mạnh vào đầu phán quan [4] ấy!" Phán quan nghe nói hoảng sợ dắt tiểu quỷ lủi một mạch.

Từ đó chúng không dám quấy nhiễu anh nông dân nữa [5] .

Người Pháp có truyện Nông dân với quỷ :

Một anh nông dân bình thường nhưng làm việc giỏi, dũng cảm và có mưu trí. Một con quỷ mắt sáng bắt anh làm tá điền. Quỷ đòi "ăn phần ngọn" - Được!". Hai bên làm giao kèo. Mùa ấy anh ta trông toàn củ cải và thu hoạch củ bộn bề trong khi đó phần quỷ chỉ toàn lá. Quỷ bảo: - "Mày không thể chơi tao lần thứ hai. Năm tới tao ăn phần gốc". - "Được!". Anh lại vãi lúa mạch và làm cho phần của quỷ chỉ toàn lá rạ. - "Năm tới tao ăn cả gốc lẫn ngọn". "Được!" Lần này anh trông toàn đậu leo. Quỷ chỉ được rễ và đầy lá. Quỷ điên tiết, bảo: - "Cách chia thế này không thế kéo dài được. Phải quyết định ai làm chủ trại. Mai sáng mặt trời mọc hai ta gặp nhau ở cầu Quỷ" - Để làm gì?" - "Mỗi bên cưỡi lên một con vật rồi thử đoán của nhau xem là con vật gì. Nếu tao đoán đúng con của mày thì tao sẽ hưởng tất cả thu hoạch. Nếu mày đoán đúng con của tao thì mày sẽ làm chủ tất cả".

Sáng mai, anh nông dân thức vợ dậy sớm bảo cởi sơ mi bôi mật từ đỉnh đầu đến gót chân, rồi lăn đi lăn lại trên một cái giường lông mười lần, hai mươi lần, trông y như là một bồ nhìn đầy lông, lại buộc một cái đuôi lừa ở mũi, rồi làm bộ thắng cương đi đến cầu của Quỷ, nấp trong lau sậy. Hai bên gặp nhau, anh nông dân đoán ra ngay con vật mà quỷ cưỡi là con lừa, còn về phía quỷ thì hắn nhìn mãi nhưng không thể biết được con vật mà anh nông dân cưỡi là con gì. Nó không đầu không đuôi, bốn chân lông ngỗng mà lại có đuôi ở mõm. Quỷ lắc đầu: - "Lạ quá! Thôi mày giữ lấy trại. Tao không muốn đặt chân lên cái xứ sở có những chuyện kỳ quặc nữa" [6] .

Truyện ngụ ngôn Con cáo và con gấu của người Nga cũng có những hình ảnh tương tự:

Cáo rủ gấu cày cấy làm chung ăn riêng. Cáo quy định "tao ăn gốc mày ăn ngọn". Vụ hạ năm ấy cáo trồng củ cải nên gấu chả được miếng gì, tức mìnhgấu đòi "lần này tao ăn gốc mày ăn ngọn". Nhưng gấu không ngờ vụ đông này là v ụ lúa mạch, chung quy cũng lại thất bại nốt.

Đồng bào Tày cũng có một truyện giống với các truyện trên nhưng không có kết cục cây nêu:

Chạ thuê trâu của Ngọc Hoàng về cày, điều kiện của Ngọc hoàng cũng là "ăn ngọn cho gốc"; mùa đầu tiên, bao nhiêu thu hoạch về tay Ngọc hoàng. Lần sau, Chạ trồng khoai lang. Ngọc hoàng bị hỏng ăn, thay đổi điều kiện là "ăn gốc cho ngọn". Chạ lại làm cho Ngọc hoàng hỏng ăn bằng cách trồng lúa mạch. Đến khi điều kiện của Ngọc hoàng là "ăn cả gốc lẫn ngọn". Chạ lại trồng ngô. Ngọc hoàng giận đòi lại trâu. Chạ mang lên trả, nhưng sau đó bắt trộm trâu xuống trần bằng cách kéo trâu đi giật lùi. Thành thử Ngọc hoàng không tìm ra dấu vết để truy ra thủ phạm.

Truyện Sự tích hồ Hai bể do người Dao kể phần nào cũng giống với truyện của đồng bào Tày (xem Khảo dị , truyện số 27 ).

Về Sự tích cây nêu ngày Tết , Việt-nam còn có một truyện khác cũng kể việc đánh nhau giữa Phật và quỷ nhưng có nhiều chi tiết khác với truyện kể trên kia. Tuy trong đó có mượn những tên Tấn, Ngụy, Hàn, v.v... nhưng cốt truyện vẫn không có vẻ là của nước ngoài:

Xưa có một ông vua nước Tấn hiếm hoi. Ao ước có một mụn con, vua bèn lập đàn khấn trời cầu tự. Lòng thành của vua cảm động đến Ngọc hoàng. Ngọc hoàng hỏi các thiên thần xem ai muốn đầu thai làm con vua Tấn, nhưng các thiên thần đều từ chối. Sau cùng Ngọc hoàng bắt con gái mình là công chúa Lý Hoa giáng sinh làm con vua Tấn trong một hạn là 40 năm.

Từ đó hoàng hậu vợ vua Tấn có mang sinh được một người con gái. Vua rất yêu quý đặt tên là Ngọc Chân. Khi công chúa đã đến tuổi lấy chồng có nhiều con vua các nước láng giềng đến hỏi làm vợ. Vua Tấn không biết gả cho ai bèn yết bảng ở trước cửa thành rằng: "Ai có voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, ngan chín mắt và chín mâm ngọc quý đem đến thì sẽ gả công chúa".

Buổi ấy, trên tầng mây thứ ba có chúa quỷ cầm đầu một nước dân quỷ. Ngày 24 tháng Chạp là ngày quỷ xuống hạ giới chơi. Lần ấy, khi chúa quỷ đi qua nước Tấn thấy bảng yết thế bèn hóa phép chỉ trong một chốc có đủ mọi thứ lễ vật, rồi tự xưng là con vua nước Ngụy đến hỏi công chúa Ngọc Chân.

Vua Tấn y ước gả con. Chúa quỷ ở gửi rể được ba tháng, xin vua đưa vợ về nước. Vua Tấn phái quan quân 500 người hộ tống hai vợ chồng. Khi đến cửa ải, chúa quỷ hóa phép làm cho trời tối tăm mù mịt, bão táp nổi lên đùng đùng, quân gia tán lạc mỗi người một ngà. Thừa dịp đó chúa quỷ đưa công chúa cưỡi voi chín ngà đi biệt. Sau khi bão tạnh, quan quân tìm mãi không thấy hai vợ chồng công chúa, đành trở về triều.

Lại nói chuyện giữa lúc chúa quỷ nổi gió bão thì chính là lúc Phật bà Quan âm đi qua vùng đó. Thấy công chúa mắc nạn, Phật bà hoá thân xuống làm một bà lão bán hàng đón đường chúa quỷ để cứu công chúa. Chúa quỷ đưa công chúa đi một quãng xa thấy đói bụng bèn nghỉ lại rồi bắt voi rút ruột ra ăn. Công chúa trông thấy rất sợ hãi. Ăn xong, chúa quỷ đưa công chúa đi qua mấy khoảng rừng rậm rạp đầy gai góc. Trông thấy một cái quán bán hàng, chúa quỷ bèn gửi công chúa cho bà lão để mình về trước đem quân ra đón vợ. Bà lão bán hàng tức Phật bà Quan âm, sau khi hỏi công chúa, biết rõ sự tình bèn trao cho nàng một cái áo khoác và chỉ lối cho về.

Khi chúa quỷ đưa quân đến nơi thấy mất vợ nổi giận sai quân bắt bà lão.

Nhưng Phật bà đã sai Kim Cương La hán phục sẵn mọi nơi xông ra đánh quỷ.

Hai bên đánh nhau mấy ngày đêm chưa phân thắng bại. Quỷ hỏi Phật sợ gì?

Phật bảo sợ oản chuối. Phật hỏi lại quỷ sợ gì thì quỷ đáp là sợ cung tên. Quỷ lấy oản chuối ném quân Phật. Các vị Kim Cương La hán nhặt lấy làm lương ăn. Trong khi đó Phật làm cung tên bắn vào quỷ. Quỷ thua. Phật bắt được bỏ vào túi. Thấy chúa quỷ van lạy xin tha, Phật đày cả bọn ra biển rồi cắm nêu bắt chúng phải ở phía Đông, không được tự tiện vào đất của Phật.

Công chúa Ngọc Chân thoát khỏi tay quỷ cứ theo đường Phật chỉ, chạy mãi không kể bụi bờ, gai góc gì cả. Qua mấy khoảng rừng rậm đến bờ sông lớn, công chúa mệt quá bèn trèo lên một hòn đá lớn ngủ thiếp đi. Tình cờ hôm ấy vua Thủy có việc đi qua đó. Thấy một người con gái rất đẹp đang ngủ mê mệt, hai bàn chân đầy gai cắm vào, máu chảy ròng ròng vua bèn bước lại nhổ gai cho nàng. Đến cái gai cuối cùng cắm sâu quá, nhổ đau, làm cho công chúa thức dậy. Thốt nhiên công chúa có cảm tình với người trai lạ bèn kể mọi chuyện vừa qua cho nghe. Vua Thủy đưa công chúa về Thủy cung làm vợ, yêu chiều hết mực. Cũng vì thế những người vợ khác của vua Thủy nổi ghen, họ lừa khi chồng lên chầu Ngọc hoàng vắng, đẩy công chúa xuống một cái vực sâu thẳm đầy thuồng luồng. Nhưng họ không ngờ công chúa được quân hầu thân tín của vua Thủy cứu thoát. Khi vua Thủy về, công chúa khóc lóc xin trở về trần.Vua Thủy đành để nàng lên đất, lại cho nàng một cành hoa, dặn hễ lúc nào có việc cần cứ đem cành hoa ra gọi, vua sẽ đến giúp đỡ.

Công chúa Ngọc Chân lên trần đụng ngay vào giữa địa phận nước Hàn. Người ta đưa nàng về triều. Vua nước Hàn say mê sắc đẹp của nàng bèn lấy làm vợ, yêu mến hơn tất cả các vợ khác. Các cung tần nhà vua thấy thế lấy làm ghen tức bèn xin vua mở một cuộc thi khâu vá và nấu ăn giữa các vợ vua, ai vụng về sẽ phải đày ra lãnh cung. Công chúa không quen việc khâu vá nấu ăn, đành bó tay. Nhưng bỗng nàng nhớ đến cành hoa bèn cầu vua Thủy.

Vua Thủy đến hỏi chuyện đầu đuôi rồi sai bộ hạ giúp nàng. Vua còn hóa phép làm một trận bão lớn bụi bay mù mịt vào cỗ bàn của các cung tần khác của vua Hàn. Vì thế khi chấm thi, công chúa được giải nhất còn các cung tàn khác đều bị đày ra lãnh cung. Nhưng công chúa xin chồng tha cho tất cả. Bọn họ cảm cái ơn của nàng, ai nấy đều xin vua Hàn tôn làm chính cung hoàng hậu.

Công chúa về sau sinh được hai con trai. Nàng để một con nối ngôi Hàn và một con về nối ngôi Tấn. Người ta nói ngày 24 tháng Chạp là ngày quỷ hay vào đất liền, nên trồng nêu vào ngày đó [7] .

Đồng bào miền Nam có người kể truyện Cây nêu ngày Tết có khác ít nhiều:

Ngày xưa có một con chó nhà Trời tên là Thiên linh cẩu, chuyên ăn hồn người chết. Nó thường xuống trần vào những ngày đầu năm là những ngày hồn người chết thường trở về thăm gia đình. Chó thường lục lọi các nhà, vồ lấy các hồn mới chân ướt chân ráo về thăm con cháu, chén thoả thích. Vì thế năm hết Tết đến là thời kỳ mà loài người đau khổ vì nạn Thiên linh cẩu.

Một pháp sư tên là Khương Thượng thương hại loài người, bèn hóa phép đánh nhau với Thiên linh cẩu. Trận đánh vô cùng khốc liệt. Cuối cùng Khương Thượng thắng lợi, nhưng thấy bọn chó trời lạy lục cúc bái, nên pháp sư lại thả ra sau khi bắt chúng phải thề thừa nhận quyền lực của mình, nghĩa là không được làm hại những người mà mình bảo vệ - có mang dấu hiệu lá bùa của mình. Cho nên, về sau, hễ thấy nơi nào có bùa của Khương Thượng là Thiên linh cẩu và ma quỷ chạy trốn. Để cho chúng thấy rõ nơi có bùa, đến ngày Tết người ta thường treo lên cây nêu hay treo trước cổng [8] .

Về hình tượng Phật tậu Quỷ một miếng đất rộng bằng chiếc áo cà sa, người Thổ-nhĩ-kỳ (Turquie) ở Nam Xi-bê-ri (Sibérie) cũng có truyện gần giống:

Vua Kút Chum Khan một hôm đi đến bờ sông Tô-bôn. Có ba tên trộm người nước ngoài cầm đầu là Y-éc-mắc tới gặp. Họ nói: - "Xin cho chúng tôi một đám đất rộng bằng tấm áo da bò". Khan bèn hội họp các đại thần lại hỏi nên làm thế nào. Họ đáp: - "Một đám đất bằng tấm da bò có là bao nhiêu. Cứ cho đi!". Y-éc-mắc bèn lấy tấm da cắt thành sợi dây rất mảnh. Đoạn đóng cọc một đầu dây buộc vào cọc, đầu kia vạch một vòng tròn, nhờ đó được một lãnh thổ rộng rãi.

Theo truyện của người Nga thì Y-éc-mắc là một thủ lĩnh Cô-dắc sống vào thế kỷ thứ XVI, sáng lập một nước ở Xi-bê-ri, nội dung cũng như trên [9] .









[1] Đoạn giữa này theo Tạp chí chúng tôi, đã dẫn. (1910).

[2] Toàn truyện theo lời kể của người Hà-tĩnh. Đồng bào Mường ở châu Đà-bắc (Hòa-bình) cũng có truyện Sự tích cây nêu tương tự như trên nhưng kể có phần sơ lược.

[3] Theo lời kể của người Sơn-tây.

[4] Thợ mộc Trung-quốc gọi chỗ gác trên hai đầu nóc của cây rầm 1à "đầu phán quan".

[5] Theo Dân gian văn nghệ tuyển tập .

[6] . Pua-ra (Pourra): Kho tàng truyện cổ tích, quyển III, đã dẫn.

[7] Theo Thực nghiệp dân báo (1924).

[8] Theo Lê Ván Phát. Đời sống gia đình của một người Việt ở Nam-kỳ và những tín ngưỡng phổ biến, trong BSEI, số 51 - 53 (1906).

[9] Đều theo Báo châu Á (1886).
Kho Tàng Truyện Cổ Tích
Lời Dẫn
CÙNG MỘT TÁC GIẢ
Phần thứ nhất - I. BẢN CHẤT TRUYỆN CỔ TÍCH
6. PHÂN BIỆT TRUYỆN CỔ TÍCH VỚI LỊCH SỬ VÀ VỚI TIỂU THUYẾT
II - LAI LỊCH TRUYỆN CỔ TÍCH
III. TRUYỆN CỔ VIỆT NAM QUA CÁC THỜI ĐẠI
PHẦN THỨ HAI -
I. NGUỒN GỐC SỰ VẬT
2. SỰ TÍCH TRẦU, CAU VÀ VÔI
3. SỰ TÍCH TRÁI SẦU RIÊNG
4. SỰ TÍCH CÂY HUYẾT DỤ
5. SỰ TÍCH CHIM HÍT CÔ
6. SỰ TÍCH CHIM TU HÚ
7. SỰ TÍCH CHIM QUỐC
8. SỰ TÍCH CHIM NĂM-TRÂU-SÁU-CỘT VÀ CHIM BẮT-CÔ-TRÓI-CỘT
9. SỰ TÍCH CHIM ĐA ĐA
10. SỰ TÍCH CON NHÁI
11. SỰ TÍCH CON MUỖI
12. SỰ TÍCH CON KHỈ
13. SỰ TÍCH CÁ HE
14. SỰ TÍCH CON SAM
15. SỰ TÍCH CON DÃ TRÀNG
16. GỐC TÍCH BỘ LÔNG QUẠ VÀ BỘ LÔNG CÔNG
17. GỐC TÍCH TIẾNG KÊU CỦA VẠC, CỘC, DỦ DỈ, ĐA ĐA VÀ CHUỘT
18. GỐC TÍCH CÁI NỐT DƯỚI CỔ CON TRÂU
19. SỰ TÍCH CÁI CHÂN SAU CON CHÓ
20. SỰ TÍCH CÁI CHỔI
21. SỰ TÍCH ÔNG ĐẦU RAU
22. SỰ TÍCH ÔNG BÌNH VÔI
23. SỰ TÍCH CÂY NÊU NGÀY TẾT
24. GỐC TÍCH BÁNH CHƯNG VÀ BÁNH DẦY
25. GỐC TÍCH RUỘNG THÁC ĐAO HAY LÀ TRUYỆN LÊ PHỤNG HIỂU
II. SỰ TÍCH ĐẤT NƯỚC VIỆT 26. SỰ TÍCH HỒ GƯƠM
27. SỰ TÍCH HỒ BA-BỂ
28. SỰ TÍCH ĐẦM NHẤT-DẠ VÀ BÃI TỰ-NHIÊN
29. SỰ TÍCH ĐẦM MỰC
30. SỰ TÍCH SÔNG NHÀ-BÈ HAY LÀ TRUYỆN THỦ HUỒN
31. TẠI SAO SÔNG TÔ-LỊCH VÀ SÔNG THIÊN-PHÙ HẸP LẠI?
32. SỰ TÍCH ĐÁ VỌNG PHU
33. SỰ TÍCH ĐÁ BÀ-RẦU
34. SỰ TÍCH THÀNH LỒI
35. SỰ TÍCH NÚI NGŨ-HÀNH
III. SỰ TÍCH CÁC CÂU VÍ 36. THẠCH SÙNG CÒN THIẾU MẺ KHO HAY LÀ SỰ TÍCH CON MỐI
37. BÒ BÉO BÒ GẦY
38. NỮ HÀNH GIÀNH BẠC
39. LẨY BẨY NHƯ CAO BIỀN DẬY NON
40. BỤNG LÀM DẠ CHỊU HAY LÀ TRUYỆN THẦY HÍT
NGUYỄN ĐỔNG CHI - TRÉSOR DES CONTES VIETNAMIENS
TẬP II
III. CÁC TÍCH CÁC CÂU VÍ 41. ĐỒNG TIỀN VẠN LỊCH
42. CỦA THIÊN TRẢ ĐỊA
43. NỢ TÌNH CHƯA TRẢ CHO AI, KHỐI TÌNH MANG XUỐNG TUYỀN ĐÀI CHƯA TAN
44. NỢ NHƯ CHÚA CHỔM
45. HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT
46. SINH CON RỒI MỚI SINH CHA SINH CHÁU GIỮ NHÀ RỒI MỚI SINH ÔNG
47. CON VỢ KHÔN LẤY THẰNG CHỒNG DẠI NHƯ BÔNG HOA LÀI CẮM BÃI CỨT TRÂU
48. CỨU VẬT VẬT TRẢ ÂN CỨU NHÂN NHÂN TRẢ OÁN
49. ĐỨA CON TRỜI ĐÁNH HAY LÀ TRUYỆN TIẾC GÀ CHÔN MẸ
[50]. GIẾT CHÓ KHUYÊN CHỒNG
51. CHA MẸ NUÔI CON BỂ HỒ LAI LÁNG CON NUÔI CHA MẸ KỂ THÁNG KỂ NGÀY
52. CHƯA ĐỖ ÔNG NGHÈ ĐÃ ĐE HÀNG TỔNG
53. DÌ PHẢI THẰNG CHẾT TRÔI, TÔI PHẢI ĐÔI SẤU SÀNH
54. CÁI KIẾN MÀY KIỆN CỦ KHOAI
55. VẬN KHỨ HOÀI SƠN NĂNG TRÍ TỬ, THỜI LAI BẠCH THỦY KHẢ THÔI SINH
56. TRINH PHỤ HAI CHỒNG
57. KIỆN NGÀNH ĐA
58. TO ĐẦU MÀ DẠI, NHỎ DÁI MÀ KHÔN
59. NHÂN THAM TÀI NHI TỬ, ĐIỂU THAM THỰC NHI VONG
60. NÓI DỐI NHƯ CUỘI
61. CỦA TRỜI TRỜI LẠI LẤY ĐI GIƯƠNG ĐÔI MẮT ẾCH LÀM CHI ĐƯỢC TRỜI
IV. THÔNG MINH TÀI TRÍ VÀ SỨC KHỎE 62. HAI ÔNG TƯỚNG ĐÁ RÃI
63. LÊ NHƯ HỔ
64. CHÀNG LÍA
65. ANH EM SINH NĂM
66. BỐN ANH TÀI
67. KHỔNG LỒ ĐÚC CHUÔNG HAY LÀ SỰ TÍCH TRÂU VÀNG HỒ TÂY
68. THẠCH SANH
69. ĐẠI VƯƠNG HAI HAY LÀ TRUYỆN GIẾT THUỒNG LUỒNG
70. ÔNG Ồ
71. ÂM DƯƠNG GIAO CHIẾN
72. YẾT KIÊU
73. LÝ ÔNG TRỌNG
74. BẢY GIAO, CHÍN QUỲ
75. NGƯỜI Ả ĐÀO VỚI GIẶC MINH
76. BỢM LẠI GẶP BỢM
77. QUẬN GIÓ
78. CON MỐI LÀM CHỨNG
79. BÙI CẦM HỔ
80. EM BÉ THÔNG MINH
81. TRẠNG HIỀN
82. THẦN GIỮ CỦA
83. KẺ TRỘM DẠY HỌC TRÒ
84. CON MỤ LƯỜNG
85. CON SÁO VÀ PHÚ TRƯỞNG GIẢ
86. CON THỎ,
87. CON THỎ VÀ CON HỔ
88. MƯU CON THỎ
89. BỢM GIÀ MẮC BẪY
90. GÁI NGOAN DẠY CHỒNG
91. BÀ LỚN ĐƯỜI ƯƠI
92. CON CHÓ,
93. NGƯỜI HỌ LIÊU VÀ DIÊM VƯƠNG
KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM
V. SỰ TÍCH ANH HÙNG NÔNG DÂN 94. CỐ GHÉP
95. ÔNG NAM CƯỜNG
96. CỐ BU
97. QUẬN HE
98. HẦU TẠO
99. LÊ LỢI
100. LÊ VĂN KHÔI
101. BA VÀNH
102. HAI NÀNG CÔNG CHÚA NHÀ TRẦN
103. VỢ BA CAI VÀNG
105. NGƯỜI THỢ MỘC NAM-HOA
VI. TRUYỆN PHÂN XỬ 106. NGƯỜI ĐẦY TỚ VÀ NGƯỜI ĂN TRỘM
107. BA CHÀNG THIỆN NGHỆ
108. CHÀNG NGỐC ĐƯỢC KIỆN
109. NGƯỜI ĐÀN BÀ BỊ VU OAN
110. TRA TẤN HÒN ĐÁ
111. NGUYỄN KHOA ĐĂNG
112. SỢI BẤC TÌM RA THỦ PHẠM
113. PHÂN XỬ TÀI TÌNH
114. NGƯỜI ĐÀN BÀ MẤT TÍCH
115. TINH CON CHUỘT
116. HÀ Ô LÔI
117. MIẾNG TRẦU KỲ DIỆU
118. TÚ UYÊN
119. NỢ DUYÊN TRONG MỘNG
120. TỪ ĐẠO HẠNH HAY SỰ TÍCH THÁNH LÁNG
121. CHÀNG ĐỐN CỦI
122. NGƯỜI THỢ ĐÚC
123. SỰ TÍCH ĐÌNH LÀNG ĐA HÒA
124. CON CHIM KHÁCH MÀU NHIỆM
125. CÂY TRE TRĂM ĐỐT
126. NGƯỜI LẤY CÓC
127. CÂY THUỐC CẢI TỬ HOÀN SINH
128. LẤY CHỒNG DÊ
129. NGƯỜI LẤY ẾCH
130. SỰ TÍCH ĐỘNG TỪ THỨC
131. NGƯỜI HỌC TRÒ VÀ BA CON QUỶ
132. HAI CÔ GÁI VÀ CỤC BƯỚU
133. NGƯỜI HÓA DẾ
134. THÁNH GIÓNG
135. AI MUA HÀNH TÔI
136. NGƯỜI DÂN NGHÈO
KHO TÀNG
Phần II -
138. NGƯỜI THỢ SĂN VÀ MỤ CHẰNG
139. QUAN TRIỀU
VIII. TRUYỆN ĐỀN ƠN TRẢ OÁN _140. THỬ THẦN
141. CON CÓC LIẾM NƯỚC MƯA
142. THẦY CỨU TRÒ
143. HAI CON CÒ VÀ CON RÙA
144. CÔ GÁI LẤY CHỒNG HOÀNG TỬ
145. NGƯỜI DÌ GHẺ ÁC NGHIỆT
146. LÀM ƠN HÓA HẠI
147. HUYỀN QUANG
148. TIÊU DIỆT MÃNG XÀ
149. GIÁP HẢI
150. TAM VÀ TỨ
151. BÍNH VÀ ĐINH
152. HÀ RẦM HÀ RẠC
153. ÔNG GIÀ HỌ LÊ
154. TẤM CÁM
156. PHẠM NHĨ
157. CON MA BÁO THÙ
158. RẮN BÁO OÁN
159. RẠCH ĐÙI GIẤU NGỌC
160. NGƯỜI HỌC TRÒ
161. SỰ TÍCH ĐỀN CỜN
163. QUÂN TỬ
164. CƯỜNG BẠO ĐẠI VƯƠNG
165. MŨI DÀI
166. BỐN CÔ GÁI MUỐN LẤY CHỒNG HOÀNG TỬ
167. ÔNG DÀI ÔNG CỘC
168. SỰ TÍCH THÁP BÁO ÂN
170. VỤ KIỆN CHÂU CHẤU
IX - TÌNH BẠN, TÌNH YÊU VÀ NGHĨA VỤ 171. BÀ CHÚA ONG
172. ANH CHÀNG HỌ ĐÀO
173. DUYÊN NỢ TÁI SINH
174. MỴ CHÂU - TRỌNG THỦY
175. CÔ GÁI CON THẦN NƯỚC MÊ CHÀNG ĐÁNH CÁ
KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM TẬP V 176. QUAN ÂM THỊ KÍNH
180. BÁN TÓC ĐÃI BẠN
181. TRỌNG NGHĨA KHINH TÀI
182. Ả CHỨC CHÀNG NGƯU
183. BỐN NGƯỜI BẠN
184. NGƯỜI CƯỚI MA
185. VỢ CHÀNG TRƯƠNG
186. SỰ TÍCH KHĂN TANG
187. NGẬM NGẢI TÌM TRẦM
188. CÁI VẾT ĐỎ TRÊN MÁ CÔNG NƯƠNG
189. CHÀNG NGỐC HỌC KHÔN
190. PHIÊU LƯU CỦA ANH CHÀNG NGỐC
191. THỊT GÀ THUỐC CHỒNG
192. HÒA THƯỢNG
193. HAI ANH EM
194. CHÀNG RỂ THONG MANH
195. LÀM CHO CÔNG CHÚA NÓI ĐƯỢC
196. RỦ NHAU ĐI KIẾM MẬT ONG
196. RỦ NHAU ĐI KIẾM MẬT ONG
197. CÔ GÁI LỪA THÀY SÃI,
197. CÔ GÁI LỪA THÀY SÃI,
198. THẦY LANG BẤT ĐẮC DĨ
199. "GIẬN MÀY TAO Ở VỚI AI"
200. CÁI CHẾT CỦA BỐN ÔNG SƯ
201. HAI BẢY MƯỜI BA
PHẦN THỨ BA NHẬN ĐỊNH TỔNG QUÁT
IV. ĐẶC ĐIỂM CỦA TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM
2. TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM
3.TÍNH CÁCH PHÊ PHÁN HIỆN THỰC
4. TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM
V. THỬ TÌM NGUỒN GỐC TRUYỆN CỐ TÍCH VIỆT - NAM
3. THU HÚT TINH HOA KHO TRUYỆN CỦA CÁC DÂN TỘC ANH EM
LỜI SAU SÁCH
II. BÁO VÀ TẠP CHÍ
KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM
NHÀ CỔ TÍCH HỌC NGUYỄN ĐỔNG CHI
MỘT VÀI KÝ ỨC VỀ ANH TÔI
BẢNG TRA CỨU TÊN TRUYỆN KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM