- 31 -

Tất cả các ngươi, những nhà hiền triết nổi danh, các ngươi đã phụng sự cho dân chúng và sự mê tín của dân chúng - nhưng các ngươi đã không phụng sự chân lý! Và chính vì thế mà dân chúng ngưỡng vọng tôn kính các ngươi.
Và cũng chính vì thế dân chúng đã khoan thứ cho sự thiếu Đức tin của các ngươi, vì nó chỉ là một trò đùa và là một con đường quanh co dẫn về với dân chúng. Cũng như người chủ để mặc kệ bọn nô lệ của mình và cười cợt thỏa thích vì sự bồng bột của bọn chúng.
Nhưng kẻ bị dân chúng thù ghét như chó sói bị lũ chó nhà thù ghét, kẻ ấy chính là tinh thần tự do, kẻ thù của những xiềng xích buộc ràng, kẻ không hề tôn sùng, và cư ngụ trên những rừng cao.
Xua đuổi họ ra khỏi hang động, - đấy chính là điều mà dân chúng vẫn luôn luôn gọi là “ý thức về sự công chính phải lẽ”: dân chúng còn kích thích những con chó dữ tợn nhất của họ để chống lại tinh thần tự do.
“Bởi vì chân lý có ở nơi nào có dân chúng! Khổ thân! Khổ thân cho kẻ nào tìm kiếm!” - những lời đó cứ vang dội mãi mãi qua mọi thời đại.
Hỡi những nhà hiền triết nổi danh! Các ngươi đã muốn tìm cách đặt định lý do vững chãi cho sự kính ngưỡng của dân chúng: đấy chính là điều được các ngươi gọi là “ý chí ước muốn sự thật”.
Và lòng các ngươi luôn luôn nhủ thầm: “Ta đã đến từ dân chúng: và đấy cũng chính là nơi tiếng nói của Thượng đế đã đến với ta”.
Kiên quyết, khôn ngoan, giảo quyệt như những con lừa, các ngươi luôn luôn bênh vực cho dân chúng.
Và muốn giao hảo tốt đẹp với dân chúng, nhiều kẻ quyền lực đã bắt kế một con lừa trước những con ngựa của họ, một nhà hiền triết trứ danh!
Nhưng giờ đây, hỡi các nhà hiền triết trứ danh, ta muốn rằng sau cùng các ngươi nên vứt bỏ đi bộ da sư tử.
Bộ da lốm đốm tạp sắc của con thú săn mồi, cùng những túm lông gáy của kẻ thám hiểm, tìm kiếm, chinh phục.
Hỡi ôi! Muốn học tin tưởng vào “tính chất đích thực” của các ngươi, thì trước hết ta phải nhìn thấy các ngươi đập vỡ ý chí kính mộ của mình.
Ta gọi con người đích thực là kẻ bỏ đi vào trong những vùng sa mạc không Thượng đế, là kẻ đập vỡ tan quả tim tín mộ của mình.
Bước đi trên cát vàng nóng bỏng, bị ánh mặt trời thiêu đốt, hắn thèm khát liếc nhìn những hòn đảo với những suối nước tràn trề, nơi mà đời sống an nghỉ dưới những cái cây tỏa đầy bóng mát.
Nhưng cơn khát của hắn không thuyết phục hắn trở thành giống với những kẻ an nhàn tự mãn đó; bởi vì nơi nào có ốc đảo xanh tươi thì nơi đó cũng có những thần tượng.
Đói khát, tàn bạo, cô đơn, vô tín ngưỡng, không Thượng đế: đấy là ước muốn của ý chí con mãnh sư.
Giải thoát khỏi hạnh phúc của hạng nô lệ, giải phóng khỏi những thần linh, khỏi những sùng bái ngưỡng mộ, không sợ hãi và kinh hoàng, cao cả và cô đơn: đấy là ý chí của kẻ chân thực.
Chính sa mạc đã luôn luôn là nơi sinh sống của những con người chân thực, những tinh thần tự do, như là những chủ nhân của sa mạc; còn các thành phố là nơi cư ngụ của các nhà hiền triết nổi danh và được nuôi ăn kỹ lưỡng - những con thú dùng chở nặng.
Bởi vì luôn luôn những nhà hiền triết kéo chiếc xe của dân chúng đi, như một bầy lừa!
Không, ta không thù ghét bọn chúng: nhưng ta thấy chúng chỉ là những tôi tớ, những con vật kéo xe bị đóng yên cương, ngay cả khi những bộ yên cương bằng vàng làm chúng lấp lánh chói sáng.
Và thường khi, bọn chúng đã là những tôi tớ ngoan ngoãn, đáng được ca tụng. Bởi vì đức hạnh khuyên như thế này: “Nếu phải làm tôi tớ, thì hãy tìm kẻ mà những sự phục vụ của mi có ích nhất cho họ! Tinh thần và đức hạnh của chủ mi phải tăng trưởng lớn mạnh thêm vì mi đang phục vụ cho ông ta: như thế, mi mới tự mình tăng trưởng lớn mạnh cùng với tinh thần và đức hạnh ông ta!”
Và thực vậy, hỡi các nhà hiền triết nổi danh, đám tôi tớ của dân chúng, các ngươi đã tự mình tăng trưởng lớn mạnh cùng với tinh thần và đức hạnh của dân chúng, và dân chúng đã lớn mạnh tăng trưởng nhờ các ngươi! Ta nói ra điều này là để tôn vinh các ngươi đấy!
Nhưng ngay cả trong đức hạnh của các ngươi, các ngươi vẫn còn là dân chúng, dân chúng với đôi mắt khờ dại ngu si, - đám dân chúng không biết bản chất của tinh thần là gì cả!
Tinh thần là sự sống phân cắt chia lìa chính sự sống: chính nhờ nỗi đau khổ riêng tư của mình, sự sống mới tăng gia được tri thức của nó, - các ngươi biết điều đó chứ?
Đây là hạnh phúc của tinh thần: được xức dầu thánh, và qua những dòng lệ, được làm nạn nhân linh thánh để tế lễ trên giàn hỏa, - các ngươi biết điều đó chứ?
Và kẻ tôn thờ yêu mến tri thức phải học xây dựng với những ngọn núi. Đối với tinh thần, việc chuyển dịch những ngọn núi là chuyện nhỏ nhặt chẳng đáng kể, - các ngươi biết điều đó chứ?
Các ngươi chỉ biết những hoa lửa do tinh thần bắn ra: nhưng các ngươi không biết tinh thần là chiếc đe cứng rắn đến bậc nào và cũng chẳng biết sự tàn bạo của chiếc búa tinh thần!
Thực ra, các ngươi không hề biết sự kiêu hãnh của tinh thần! Nhưng các ngươi lại càng chịu đựng không nổi sự khiêm tốn của tinh thần, nếu một ngày kia nó muốn lên tiếng nói.
Và các ngươi hãy còn chưa bao giờ có thể quăng vứt tinh thần mình vào trong một cái hố đầy tuyết lạnh: các ngươi hãy còn chưa đủ nóng để làm như thế! Vì vậy, các ngươi cũng chẳng hề biết đến những sung sướng ngất ngây mà sự lạnh lẽo giá băng của chiếc hố ban cho.
Nhưng trong mọi sự, các ngươi lại tỏ ra quá quen thuộc với tinh thần; và các ngươi đã luôn biến trí huệ hiền minh thành một bệnh viện, một chốn nương thân cho những tên thi sĩ tồi.
Các ngươi chẳng phải là những con ó: chính vì thế các ngươi đã không học được hạnh phúc chứa trong sự khủng khiếp kinh hoàng của tinh thần. Kẻ nào không phải là một con chim thì không nên xây tổ trên những hố thẳm.
Ta sờ thấy các ngươi hâm hẩm, âm ấm: nhưng mọi tri thức sâu thẳm đều giá lạnh. Những suối nguồn bí mật nhất của tinh thần đều lạnh lẽo như băng tuyết, và là một lạc phúc cho những bàn tay bị nóng bỏng, cho những con người hành động.
Các ngươi đang đứng đấy trước mặt ta, dáng điệu đáng kính và cứng đơ, lưng thẳng, hỡi các nhà hiền triết trứ danh! Các ngươi không bị xô đẩy trong sức mạnh của gió và ý chí.
Các ngươi có bao giờ từng thấy một cánh buồm vượt biển, căng phồng, run rẩy dưới cơn gió bạo tàn?
Như cánh buồm run rẩy dưới sự tàn bạo phũ phàng của tinh thần, Trí huệ Hiền minh của ta băng vượt qua biển cả, - Trí huệ Hiền minh hoang dã của ta!
Nhưng các ngươi, đám tôi tớ của dân chúng, hỡi những nhà hiền triết trứ danh, làm thế nào các ngươi có thể đến với ta được?