- 80 -

1

Trong khi đó, tất cả mọi người đều lần lượt đi ra ngoài nơi thoáng khí trong đêm tối tươi mát trầm mặc, và đích thân Zarathustra cầm tay dẫn Kẻ xấu xí nhất loài người để chỉ cho hắn thấy thế giới ban đêm của mình, mặt trăng tròn vành vạnh, lửng lơ và những dòng thác bạc réo trào bên cạnh hang đá. Sau cùng, cả bọn ngừng lại đó, đứng gần bên nhau, tất cả những con người già cả nhưng quả tim được an ủi và dũng cảm đó kinh ngạc tận nơi sâu kín cõi lòng mà thấy rằng mình rất thoải mái trên mặt đất; trong lúc đó, sự thân mật của ban đêm càng lúc càng tiến đến gần quả tim của họ. Và một lần nữa, Zarathustra lại nghĩ thầm trong trí: “Ồ! Giờ đây những con người thượng đẳng đó làm ta vui sướng dường nào!” - nhưng hắn không nói ra điều đó, vì hắn kính trọng hạnh phúc cùng sự im lặng của họ.
Nhưng lúc bấy giờ, có một chuyện đáng kinh ngạc nhất xảy ra trong cái ngày đầy rẫy những chuyện kinh ngạc này: Kẻ xấu xí nhất loài người đã bắt đầu lại một lần cuối cùng để kêu ọc ọc và thổi phì phì, sau cùng, khi hắn đã tìm ra được chữ, thì ô kìa, một câu hỏi phát ra từ cửa miệng hắn, rõ ràng và chính xác, một câu hỏi tốt lành, sâu thẳm và sáng sủa làm rung động quả tim của tất cả những người nghe.
Kẻ xấu xí nhất loài người cất tiếng hỏi:
“Hỡi các bạn của ta, đang tụ họp nơi đây, các bạn giống với cái gì? Nhờ ngày hôm nay, đây là lần đầu tiên ta hài lòng vì đã sống cuộc đời ta trọn vẹn.
Chỉ chứng nghiệm điều đó không thôi, là điều chẳng đủ đối với ta. Sống trên mặt đất là chuyện đáng bõ công: một ngày, một cuộc lễ với Zarathustra đã dạy cho ta biết yêu thương mặt đất.
“Đời sống có phải là thế đó chăng?” ta sẽ hỏi cái chết như thế. “Được rồi! Nào, chúng ta hãy khởi đầu lại!”
Hỡi các bạn của ta, các bạn nghĩ thế nào? Há các bạn chẳng muốn nói với cái chết giống như ta: “Đời sống có phải là thế đó chăng? Được rồi, vì tình yêu Zarathustra, chúng ta hãy khởi đầu lại!”
Kẻ xấu xí nhất loài người nói như thế; và lúc ấy trời đã gần Nửa đêm. Và các bạn nghĩ rằng chuyện gì đã xảy ra vào lúc đó? Ngay khi những người thượng đẳng nghe xong câu hỏi của hắn, đột nhiên họ ý thức được sự hóa thân cùng sự bình phục của mình, và họ hiểu rõ ai là kẻ đã đem đến cho họ sự khởi thức đó; lúc bấy giờ, họ đổ xô về phía Zarathustra với lòng biết ơn, kính trọng đầy trìu mến, và mỗi người hôn bàn tay Zarathustra theo cách thái riêng của mình: kẻ thì khóc, người thì cười. Trong lúc đó, lão Pháp sư già nhảy múa vì vui mừng; và nếu lão ta có hơi chếnh choáng say rượu vào lúc ấy, theo ý kiến một vài người kể chuyện lại, thì chắc chắn là lão ta còn say sưa hơn nữa vì cuộc đời ngọt ngào dịu nhẹ, và lão đã bỏ rơi tất cả mọi nỗi chán nản rã rời. Có người còn thuật lại rằng lúc bấy giờ ngay cả con lừa cũng bắt đầu khiêu vũ: bởi vì không phải là chuyện vô bổ khi Kẻ xấu xí nhất loài người đã cho con lừa uống rượu. Dẫu sự thực có thật là như thế hay khác đi chăng nữa, dẫu con lừa có thực sự khiêu vũ hay không vào buổi tối đó, thì buổi tối ấy đã có những phép lạ vĩ đại và dị kỳ hơn là chuyện con lừa biết khiêu vũ. Nói tóm lại, “Chẳng có can hệ gì!” như Zarathustra sẵn lòng nói thế.

2

Trong khi chuyện ấy xảy đến cho Kẻ xấu xí nhất loài người, thời Zarathustra vẫn đứng đó, tựa như một kẻ say rượu: cái nhìn của hắn tắt lặng, lưỡi hắn líu lại, đôi chân hắn run rẩy như muốn ngã. Và ai có thể đoán được những tư tưởng nào đã xẹt qua tâm hồn Zarathustra vào lúc đó? Nhưng người ta thấy rằng tinh thần Zarathustra đi thụt lùi và bay về trước, tinh thần ấy đang phiêu du ở một cõi miền rất xa xôi miên viễn, có thể nói được là “ở trên một chỏm núi cao giữa hai mặt biển,
- nối liền quá khứ và tương lai, tựa một đám mây nặng nề”, như có người đã viết. Dần dà, trong khi những con người thượng đẳng ôm lấy Zarathustra, hắn hơi định tĩnh trở lại, và đưa tay ngăn bớt sự nồng nhiệt của đám đông những người tôn sùng và đang lo âu vì hắn; nhưng hắn vẫn im lìm không nói. Đột nhiên, Zarathustra quay đầu lại, vì hình như hắn vừa nghe thấy một tiếng gì đó: lúc bấy giờ, hắn đặt ngón tay lên miệng ra hiệu và bảo: “Hãy đến đây !”
Lập tức có một sự im lặng trầm tịnh kỳ dị bao quanh hắn; nhưng từ cõi miền sâu thẳm, chậm chạp dâng vọng lên âm thanh của một tiếng chuông. Zarathustra lắng tai nghe ngóng, những con người thượng đẳng cũng làm thế; rồi Zarathustra đặt một ngón tay lên miệng ra dấu lần thứ nhì và bảo lần nữa: “Hãy đến đây ! Đến đây ! Đã gần Nửa đêm rồi !” - và giọng nói của Zarathustra đã bị biến đổi. Nhưng Zarathustra chẳng hề nhích động khỏi chỗ: lúc bấy giờ, sự im lặng càng dàn trải ra sâu thẳm mịt mùng bí ẩn hơn nữa, và tất cả mọi người đều lắng tai nghe ngóng, kể cả con lừa cùng hai con thú vinh dự đi theo hầu Zarathustra, con ó và con rắn, và cả chiếc hang đá của Zarathustra, cả vầng trăng vằng vặc tươi mát và cả chính đêm tối mênh mông. Trong lúc đó, Zarathustra đặt ngón tay lên miệng ra hiệu lần thứ ba và bảo: “Hãy đến đây ! Đến đây ! Đến đây ! Bây giờ chúng ta hãy bước đi nào ! Đã đến giờ rồi: chúng ta hãy bước vào trong Đêm tối !”

3

Hỡi những người thượng đằng, gần Nửa khuya rồi: vì thế ta muốn thì thầm với các ngươi một điều, một điều mà chiếc chuông già nua kia đã thì thầm cùng ta,
- với biết bao là bí mật, kinh hoàng và thân ái; một điều mà chiếc chuông già nua buổi nửa khuya kia đã khởi đầu lên tiếng cùng ta, chiếc chuông đã kinh nghiệm hơn bất luận kẻ nào,
- chiếc chuông đã từng đếm nhịp tim của tổ phụ các ngươi. Hỡi ôi! Hỡi ôi! Nó thở dài não nuột làm sao! Nó cười vui dường nào trong mộng mị! Cái giờ phút già nua Nửa khuya, sâu thẳm, nghìn trùng sâu thẳm!
lm lặng! lm lặng! Người ta đang nghe rất nhiều sự vật không thể tự lên tiếng vào lúc ban ngày; nhưng giờ đây, khí trời tươi mát, cả tiếng đập của quả tim các ngươi cũng đà lịm tắt,
- giờ đây, những sự vật lên tiếng và nghe hiểu nhau, chúng len vào những tâm hồn đêm tối và quá tỉnh thức: Hỡi ôi! Hỡi ôi! Nó thở dài não nuột làm sao! Nó cười vui dường nào trong mộng mị!
Ngươi há chẳng nghe cái giờ phút già nua Nửa khuya, giờ phút nghìn trùng sâu thẳm kia đang bí mật lên tiếng với chính ngươi, với lòng kinh hãi và thân ái ngần nào?
Ới con người, hãy cẩn trọng !

4

Khổ thân cho ta! Thời gian đã trôi qua chốn nào? Có phải ta đang rơi xuống những giếng sâu thăm thẳm? Thế giới đang yên ngủ!
Hỡi ôi! Hỡi ôi! Tiếng chó tru, mặt trăng vằng vặc giữa trời. Ta thích chết, ta thích chết còn hơn là bảo cho các ngươi biết những gì mà quả tim nửa khuya của ta đang suy tưởng đến.
Ta đã chết rồi. Thôi thế là xong! Hỡi loài nhện độc, tại sao ngươi lại giăng màn lưới chung quanh ta? Ngươi đang thèm khát máu tươi? Hỡi ôi! Hỡi ôi! Giọt sương đang rơi, giờ đang đến,
- giờ phút mà ta lạnh run và đông cứng lại thành băng, giờ phút lên tiếng hỏi, hỏi, hỏi hoài hỏi mãi: “Ai có đủ tấm lòng và con tim để làm chuyện đó?”
- Ai phải là vị chủ nhân của mặt đất? Ai muốn bảo: những dòng sông lớn nhỏ ấy phải chảy qua chúng ta như thế!
- giờ đang đến gần: hỡi con người thượng đẳng, hãy cẩn trọng đề phòng! Ngôn ngữ này dành riêng cho những lỗ tai tinh tế, dành riêng cho lỗ tai các ngươi - Nửa đêm sâu thẳm đang nói gì ?

5

Ta bị xô dạt đến đằng kia, linh hồn ta đang khiêu vũ. Nhiệm vụ thường ngày! Nhiệm vụ thường ngày! Ai phải là vị chủ nhân của thế giới?
Mặt trăng vô ngần tươi mát, gió lặng câm. Hỡi ôi! Hỡi ôi! Các ngươi đã cất cánh bay đủ cao chưa? Các ngươi đã khiêu vũ: nhưng một chiếc chân không phải là một chiếc cánh.
Hỡi những kẻ khiêu vũ tuyệt vời, giờ đây mọi niềm vui đều đã qua đi. Rượu đã biến thành cặn đắng, mọi ly tách đều trở thành mỏng mảnh, những ngôi nhà mồ bập bẹ.
Các ngươi đã bay chưa đủ cao: giờ đây các ngôi nhà mồ bập bẹ! “Hãy cứu vớt những người chết! Tại sao đêm tối quá lê thê? Mặt trăng không làm chúng ta say cuồng được sao?”
Hỡi những người thượng đẳng, các ngươi hãy cứu vớt những ngôi nhà mồ, hãy đánh thức những thây ma dậy! Hỡi ôi! Tại sao con sâu hãy còn đục khoét nữa? Giờ đang đến, nó đang đến,
- tiếng chuông vang vọng vi vu, quả tim hãy còn khò khè, con sâu đang gặm nhấm, con mọt gỗ, con sâu của quả tim. Hỡi ôi! Hỡi ôi! Trần gian thì sâu thẳm !

6

Hỡi cây thất cầm dịu ngọt! Hỡi cây thất cầm dịu ngọt! Ta yêu tiếng âm nhạc của ngươi, thứ tiếng của con cóc đang say! Như thứ tiếng đang đến với ta từ xa, từ một ngày xưa xa xôi, từ những ao hồ diệu vợi của tình yêu!
Hỡi quả chuông già nua! Hỡi cây thất cầm dịu ngọt! Tất cả những đau khổ đã xé nát lòng ngươi, nỗi đau khổ của người cha, nỗi đau khổ của những người cha, nỗi đau khổ của đấng tổ tiên. Ngôn ngữ của ngươi đã chín muồi,
- ngôn ngữ ấy đang chín muồi như mùa Thu và buổi xế trưa óng vàng và quả tim ẩn sĩ của ta; giờ đây ngươi lên tiếng: chính thế giới đã chín muồi, quả nho đang nâu sẫm lại,
- giờ đây, trần gian muốn chết, chết vì hạnh phúc tràn trề. Hỡi những người thượng đẳng, các ngươi không cảm thấy điều ấy hay sao? Một cách bí mật, một mùi vị lửng lơ;
- một làn hương và một mùi vị của vĩnh cửu thiên thu, một mùi vị của chất rượu óng vàng, nâu sẫm, của những đóa hồng diễm phúc, của nỗi niềm hạnh phúc cổ xưa;
- một nỗi hạnh phúc say sưa muốn chết, một nỗi hạnh phúc của giờ phút Nửa khuya cất lên tiếng hát - trần gian thì sâu thẳm: sâu thẳm hơn là ánh ngày từng nghĩ đến !

7

Hãy mặc ta! Hãy để mặc ta! Ta quá trinh khiết đối với ngươi. Đừng động chạm đến ta! Thế giới của ta há chẳng vừa được thành tựu đó sao?
Làn da ta quá tinh khiết cho những bàn tay của ngươi. Hãy để mặc ta, hỡi làn ánh sáng ảm đạm u tối, lăng nhăng bá láp và nặng nề kia! Giờ phút Nửa khuya há chẳng trong sáng hơn đấy sao?
Những người trinh khiết nhất phải là những vị chủ nhân của thế giới, những con người vô danh nhất, những con người mạnh mẽ nhất, những tâm hồn nửa khuya trong sáng và sâu thẳm hơn tất cả mọi ánh ngày.
Hỡi ánh ngày, ngươi đang sờ soạng bước theo ta? Ngươi đang sờ soạng bước theo hạnh phúc của ta đó à? Ta có vẻ quá giàu có đối với ngươi, kẻ cô đơn, một kho tàng giấu kín, một hầm chứa vàng?
Hỡi thế giới, mi đang thù ghét ta? Ta có tầm phào thế tục đối với mi chăng? Ta có là người tin đạo chăng? Ta là viên bốc sư chăng? Nhưng mà, hỡi ánh ngày và thế giới, các ngươi quá đỗi nặng nề,
- các ngươi hãy vươn những bàn tay thông minh hơn về phía một hạnh phúc sâu thẳm hơn, về một nỗi thống khổ bất hạnh sâu thẳm hơn, về một vị Thượng đế nào đó, chứ đừng vươn tay về phía ta:
- nỗi bất hạnh của ta, hạnh phúc của ta thì sâu thẳm, hỡi ánh ngày xa lạ, tuy thế, ta không phải là một Thượng đế, cũng chẳng phải là một hỏa ngục của Thượng đế: Nỗi đau khổ của trần gian thì sâu thẳm.


8

Hỡi thế giới kỳ dị! Nỗi thống khổ của Thượng đế thì sâu thẳm hơn! Ngươi hãy chộp lấy nỗi thống khổ Thượng đế, chứ đừng vồ lấy ta! Ta là ai? Một cây thất cầm dịu ngọn đang say cuồng,
- một cây thất cầm nửa khuya, một cái chuông kêu như cóc, chẳng một ai hiểu được, nhưng vẫn phải lên tiếng trước những người điếc, hỡi những con người thượng đẳng! Bởi vì các ngươi không hiểu được ta!
Đã qua rồi! Qua rồi! Ôi, tuổi trẻ! Ôi, ngọ thiên! Giờ đây là buổi chiều và đêm tối đã đến, và giờ phút nửa khuya, - ngọn gió, con chó tru la:
- ngọn gió chẳng phải là một con chó sao? Gió rên rỉ, gió sủa vang, gió tru tréo. Hỡi ơi! Giờ phút Nửa khuya đang thở dài, cười vang, khò khè và hỗn loạn như thế kia!
Nhà nữ thi sĩ say cuồng ấy đang thốt lên tiếng nói khô khan ngần nào! Nàng đã vượt quá mức say cuồng của mình? Nàng đã thức tỉnh quá khuya, nàng đang bắt đầu gặm nhấm lại?
- Cái giờ phút Nửa khuya già nua và sâu thẳm này đang gặm nhấm lại nỗi đau khổ của mình trong mộng mị, và hơn thế nữa, nó đang gặm nhấm lại niềm vui tươi hoan lạc. Bởi vì: khi nỗi đau khổ đã sâu thẳm, thì, Hoan lạc còn sâu thẳm hơn là đau khổ !

9

Hỡi thân nho, ngươi tán tụng ngợi ca ta quá mức! Ta há đã chẳng đẽo gọt thân ngươi sao? Ta tàn bạo và ngươi chảy máu: lời ngợi ca mà ngươi gửi đến cho sự tàn bạo say sưa của ta muốn điều gì?
“Tất cả những gì đã thành tựu, tất cả những gì đã chín muồi - đều muốn chết!” ngươi nói như thế. Hãy chúc phúc, xin hãy chúc phúc cho con dao của người trồng nho! Nhưng còn tất cả những gì chưa chín muồi thì lại muốn sống: hỡi ôi!
Nỗi đau khổ bảo rằng: “Hãy qua đi, hãy qua mau, hỡi đau khổ!” Nhưng tất cả những gì đang đau khổ đều muốn sống, để chín, để trở thành vui tươi và tràn đầy khát vọng,
- tràn đầy khát vọng về cái gì xa xôi miên viễn nhất, sáng sủa nhất. “Ta muốn có những kẻ thừa kế, ta muốn có những đứa con, ta không ước muốn chính ta”, tất cả những gì đang đau khổ đều nói thế.
Nhưng niềm vui tươi hoan lạc thì không muốn có những kẻ thừa kế lẫn những đứa con, - niềm hoan lạc tự ước muốn chính mình, niềm hoan lạc ước muốn thiên thu vĩnh cửu, sự quy hồi của những sự vật, tất cả những gì vĩnh viễn giống nhau.
Đau khổ bảo: “Hỡi quả tim, hãy vỡ tan ra, hãy trào máu! Nào, hai chân, hãy bước tới! Đôi cánh, hãy vút bay! Hỡi nỗi đau khổ, hãy tiến tới! Đằng kia! Trên kia!” Được rồi! Nào bước đi! Hỡi quả tim già úa của ta; Đau khổ lên tiếng: “Hãy trôi qua và tàn tạ !”

10

Hỡi những người thượng đẳng, các ngươi nghĩ như thế nào? Ta có là một viên bốc sư? Ta có là một kẻ mơ mộng? Ta có là một người đoán điềm giải mộng? Một quả chuông vang vọng lúc nửa khuya?
Một giọt sương? Một làn hơi nước, một mùi hương nồng nã của thiên thu? Các ngươi há không nghe điều đó sao? Thế giới của ta vừa thành tựu, Nửa khuya cũng là đúng ngọ Nửa trưa.
Nỗi đau khổ cũng là một hoan lạc, sự nguyền rủa cũng là một lời chúc phúc, đêm tối cũng là một mặt trời, - các ngươi hãy lánh xa! E ta sẽ dạy các ngươi rằng một kẻ hiền minh trí huệ cũng là một người điên.
Các ngươi đã từng bao giờ thốt lên tiếng “Vâng” với niềm hoan lạc? Hỡi các bạn ta, lúc bấy giờ các ngươi cũng sẽ nói “Vâng” với tất cả những khổ đau. Tất cả mọi sự đều được kết buộc, mắc míu, hợp nhất nhau trong tình yêu.
Các ngươi đã từng ước muốn một điều gì đó sẽ trở lại hai lần chưa? Các ngươi đã có khi nào bảo rằng: “Mi làm ta hài lòng, hỡi hạnh phúc, khoảnh khắc vèo qua như một thoáng thiên thu!” Chỉ như thế, các ngươi mới ước muốn mọi sự quy hồi trở lại!
- Tất cả lại một lần nữa, tất cả vĩnh viễn, tất cả được ràng buộc, mắc míu, đầy tình yêu. ồ! Chỉ như thế, các ngươi mới thực sự yêu thương thế giới.
- Các ngươi, những con người vĩnh cửu, các ngươi yêu thương thế giới một cách thiên thu vĩnh cửu và chưa từng có; các ngươi cũng nói với nỗi đau khổ - hãy qua đi, nhưng hãy trở lại: bởi vì mọi hoan lạc đều khao khát thiên thu.

11

- Tất cả mọi hoan lạc đều khao khát thiên thu của vạn sự, khao khát mật ngọt, men nồng, khao khát một buổi Nửa khuya say cuồng, khao khát những ngôi nhà mồ, khao khát sự an ủi của những dòng lệ đắng nhỏ trên những cửa mộ, khao khát một hoàng hôn đỏ thắm ánh vàng.
- Còn có gì mà hoan lạc lại chẳng hề khát khao ước muốn! Hoan lạc khát khao hơn, thân ái hơn, đói khát hơn, khủng khiếp hơn, bí mật hơn tất cả mọi đau khổ, hoan lạc tự khát khao ước muốn chính mình , hoan lạc tự ngoạm cắn chính mình , ý chí ước muốn chiếc vòng hồi quy sôi sục trong hoan lạc,
- hoan lạc khát khao tình yêu, hoan lạc khát khao thù hận, hoan lạc nằm trong sự phong phú, hoan lạc ban cho, hoan lạc vứt bỏ xa mình, hoan lạc van xin để có người đón nhận, hoan lạc cảm tạ kẻ nào đã cướp lấy nó. Hoan lạc thích được thù ghét,
- hoan lạc giàu có đến nỗi nó khát khao đau khổ, hỏa ngục, thù hận, hổ thẹn, tàn tật, khát khao thế giới , - bởi vì thế giới, ồ! Các ngươi biết điều ấy rồi!
Hỡi những người thượng đẳng, chính các ngươi là đối tượng khao khát của hoan lạc, kẻ phóng túng sa đà, người diễm phúc, - hoan lạc theo đuổi nỗi đau khổ của các ngươi, hỡi những người bị sa hỏng! Tất cả mọi hoan lạc thiên thu đều theo đuổi những sự việc bị sa hỏng.
Bởi vì mọi hoan lạc đều khát khao ước muốn chính mình, chính vì thế hoan lạc khát khao sự thống khổ! Hỡi hạnh phúc! Hỡi khổ đau! Ồ, trái tim, hãy vỡ tan ra từng mảnh! Vậy thì, hỡi những con người thượng đẳng, hãy học biết điều này: hoan lạc khát khao ước muốn thiên thu vĩnh cửu.
- hoan lạc khát khao ước muốn thiên thu của vạn sự, khát khao thiên thu thăm thẳm , tuyệt mù !

12

Giờ đây, các ngươi đã học được khúc hát của ta chưa? Các ngươi đã đoán được khúc hát ấy muốn nói gì chưa? Nào! Hỡi những con người thượng đẳng, hãy hát lên khúc hát của ta, hãy lần lượt hát lên!
Giờ đây, chính các ngươi hãy hát ca lên điệu hát có tên là “xin một lần nữa”, khúc hát có nghĩa là: “trong vĩnh cửu ngàn đời”! Hãy cất tiếng hát lên, hỡi những con người thượng đẳng, hãy lần lượt cất tiếng hát lên điệu hát của Zarathustra!

Ới con người, hãy cẩn trọng!
Nửa đêm sâu thẳm nói gì?
“Ta đã ngủ. Ta đã ngủ.
“Và ta đã thức dậy từ một giấc ngủ say.
“Trần gian thì sâu thẳm,
“Sâu thẳm hơn là ánh ngày từng nghĩ đến.
“Nỗi đau khổ của trần gian thì sâu thẳm,
“Hoan lạc sâu thẳm hơn đau khổ.
“Đau khổ lên tiếng: hãy trôi qua và tàn tạ!
“Nhưng mọi hoan lạc đều khao khát thiên thu,
“- Khát khao thiên thu thăm thẳm!