- 79 -

1

Nhưng đến đoạn này của lời cầu nguyện, thời Zarathustra không thể tự dằn lòng lâu hơn được nữa. Zarathustra cũng thét to lên: I-A, với giọng to hơn cả giọng con lừa, rồi nhảy xổ vào giữa đám khách đã hóa điên của mình. “Các ngươi đang làm gì thế, hỡi những đứa trẻ nít? Zarathustra vừa hét lớn vừa lôi những người đang quỳ gối cầu nguyện đứng dậy. Khốn nạn cho các ngươi, nếu có ai khác hơn là Zarathustra nhìn thấy các ngươi vào đúng lúc này!
Mọi người sẽ cho rằng, cùng với đức tin mới mẻ của các ngươi, các ngươi đã trở thành những kẻ tệ hại nhất trong số những kẻ báng bổ Thượng đế, hoặc giả là những kẻ rồ dại nhất trong số các mụ già!
Còn chính ngươi, hỡi vị cựu Giáo hoàng già nua, ngươi làm sao thỏa ý được khi sùng bái một con lừa như vậy, làm như con lừa là Thượng đế?”
Vị Giáo hoàng trả lời:
“Hỡi Zarathustra, xin ngài thứ lỗi cho ta, nhưng mà trong những sự vụ liên can đến Thượng đế, ta sáng suốt hơn ngài. Và điều ấy quả đúng là như thế.
Chẳng thà sùng bái Thượng đế dưới hình thức này, còn hơn là không sùng bái Thượng đế! Hỡi người bạn thiết của ta, xin ngài hãy suy ngẫm về lời ấy: ngài sẽ đoán ngay ra được rằng lời nói ấy chứa đựng trí huệ khôn ngoan.
Kẻ nào đã bảo: “Thượng đế là tinh thần” - thì cho đến bây giờ, trên mặt địa cầu này, kẻ đó đã bước một bước dài nhất và nhảy một cái nhảy xa nhất về hướng tâm trạng hoài nghi vô tín: một lời nói như thế không dễ gì cứu chữa lại được trên trần gian!
Quả tim già nua của ta lại nhảy múa và vui mừng nhảy cẫng lên vì hãy còn có một cái gì đáng được sùng bái trên mặt đất này. Hỡi Zarathustra, xin ngài hãy tha thứ cho quả tim già nua của một vị Giáo hoàng tín mộ!”
Zarathustra quay qua bảo với Kẻ lang thang phiêu bạt và Chiếc bóng:
“Còn ngươi, ngươi tự gọi mình là tinh thần tự do và ngươi tưởng mình là tinh thần tự do thật. Thế mà ở đây, ngươi lại buông thả theo những sự tôn thờ thần tượng cùng những lễ lạc lạ lùng như thế kia sao?
Thật ra, ở đây ngươi còn làm những điều tệ hại hơn là những điều ngươi đã làm bên cạnh các cô gái tóc nâu quái quỷ kia, ngươi, kẻ tín đồ mới mẻ và tinh ranh!”
“Thật là điều đáng buồn, quả vậy, Kẻ lang thang phiêu bạt và Chiếc bóng trả lời, ngài đã có lý: nhưng tôi có thể làm gì được chứ? Hỡi Zarathustra, vị Thượng đế cũ đã hồi sinh, dẫu ngài có muốn nói gì cũng thế.
Chính Kẻ xấu xí nhất loài người đã là nguyên nhân mọi sự: chính y đã hồi sinh Thượng đế. Và giả sử y có bảo rằng ngày xưa y đã giết chết Thượng đế rồi, ngài cũng đừng tin: nơi các đấng thần linh, bao giờ cái chết cũng vẫn chỉ là một định kiến mà thôi.”
Zarathustra lại tiếp lời:
“Còn ngươi, hỡi viên Pháp sư vô liêm già lão, ngươi làm gì thế? Trong những giờ phút tự do này, ai còn dám tin vào ngươi nữa, nếu ngươi lại đi tin vào những trò con lừa linh thánh kia?
Ngươi đã làm một điều xuẩn ngốc; làm sao một người giảo quyệt như ngươi lại có thể làm một điều xuẩn ngốc như thế chứ?”
Viên Pháp sư giảo quyệt đáp lời:
“Hỡi Zarathustra, ngài đã có lý, đây quả là một điều xuẩn ngốc - nó khá đắt giá đối với tôi”.
“Còn ngươi nữa, Zarathustra quay lại bảo với Kẻ tận tâm của tinh thần, ngươi hãy suy nghĩ kỹ đi và sờ tay lên lỗ mũi! Trong chuyện này chẳng có gì làm rộn đến lương tâm của ngươi à? Tinh thần ngươi há chẳng quá tinh sạch cho những sự sùng bái đó và cho hương khói của những con người quá sùng mộ thế kia sao?”
Kẻ tận tâm trả lời, và lấy ngón tay sờ lên lỗ mũi:
“Trong quang cảnh này có một cái gì đó đem lại thiện ích cho lương tâm tôi.
Có lẽ tôi không có quyền tin tưởng vào Thượng đế: nhưng điều chắc chắn là chính dưới hình thức này, tôi thấy Thượng đế xứng đáng cho người ta tin tưởng nhất.
Theo chứng từ của những tín đồ nhiệt tâm nhất thì Thượng đế phải là vĩnh cửu; khi mà người ta có thời giờ dư dật nhàn nhã, người ta sẽ sử dụng thời giờ. Khi tiến bước chậm chạp và ngu xuẩn chừng nào hay chừng đó thì một vị Thượng đế như thế có thể bước đi xa được.
Và kẻ nào có quá nhiều tinh thần sẽ thích đeo bám lấy ngay cả sự ngu xuẩn và sự điên cuồng. Hỡi Zarathustra, xin ngài hãy tự suy ngẫm về chính mình!
Thực vậy, chính ngài, vì có quá nhiều trí huệ khôn ngoan, ngài rất có thể biến thành một con lừa.
Một nhà hiền triết toàn hảo chẳng thích đi theo những con đường quanh co đấy sao? Bề ngoài chỉ dạy cho ta rõ điều đó, hỡi Zarathustra - bề ngoài của ngài !”
- “Và sau cùng, ngươi! Zarathustra nói với Kẻ xấu xí nhất loài người lúc đó hãy còn đang phủ phục dưới đất, hai tay dang ra về phía con lừa (vì y đã cho lừa uống rượu) - Hãy nói đi, kẻ lõm bõm chẳng ra lời, ngươi đã làm gì ở đây?
Ta thấy như ngươi đã biến hình, mắt ngươi long lanh sáng, chiếc áo choàng của đấng linh thiêng che phủ vẻ xấu xí của ngươi: ngươi đã làm gì ?
Điều mà mấy người kia vừa nói có thật chăng, có quả là ngươi đã hồi sinh Thượng đế? Và tại sao? Thượng đế bị giết chết và trừ khử, há không phải là chuyện hữu lý?
Ta thấy như chính ngươi đã được thức tỉnh: ngươi đã làm gì? Tại sao ngươi đã hoán tâm hối đạo? Hãy nói đi, kẻ ấm ớ chẳng thành lời!”
Kẻ xấu xí nhất loài người trả lời:
“Hỡi Zarathustra, ngài là một tên ba que xỏ lá!
Nếu Thượng đế còn sống, hoặc nếu Thượng đế sống lại lần nữa, hoặc nếu Thượng đế đã chết hẳn, thì thử hỏi trong hai chúng ta, ai là kẻ biết rõ điều ấy nhất? Ta xin hỏi ngài điều đó.
Nhưng có một điều mà ta biết rõ, - hỡi Zarathustra! Ta đã học biết điều này từ chính ngài thuở xưa kia: kẻ nào muốn giết hại tàn liệt sâu thẳm nhất thì kẻ đó phá lên cười .
“Người ta sát hại không phải bằng cơn phẫn nộ điên cuồng, mà chính bằng tiếng cười” - ngày xưa ngài đã thuyết giảng như thế. Hỡi Zarathustra, ngài là người ẩn mặt, là kẻ phá hoại không giận dữ, là vị thánh nguy hiểm, ngài là một tên ba que xỏ lá!”

2

Nhưng lúc bấy giờ, trong lòng kinh ngạc vì những câu trả lời như thế của bọn ba que xỏ lá, Zarathustra lại phóng mình ra cửa hang, rồi la thét bằng một giọng chát tai, Zarathustra ngỏ lời với đám thực khách:
“Hỡi tất cả các ngươi, những kẻ điên cuồng láu lỉnh, những tên múa rối! Các ngươi che giấu giả trang trước mắt ta nào có ích gì!
Quả tim của mỗi kẻ trong các ngươi rúng động vì niềm vui sướng hân hoan, bởi vì sau cùng các ngươi đã lại trở thành giống như những đứa trẻ, nghĩa là đầy lòng tín mộ,
- bởi vì sau cùng các ngươi đã lại hành động y hệt như những đứa trẻ, bởi vì các ngươi đã cầu nguyện, chắp hai tay lại và thì thào: hỡi Thượng đế thân yêu!
Nhưng giờ đây, các ngươi hãy rời bỏ căn phòng trẻ con này , cái hang đá riêng của các ngươi, nơi mà ngày hôm nay mọi trò trẻ con đều được quyền phô diễn. Các ngươi hãy ra ngoài để làm cho mát mẻ lòng cuồng nhiệt nóng nảy trẻ con của các ngươi và làm dịu bớt nhịp đập tim của các ngươi!
Cố nhiên, nếu không trở thành như những đứa trẻ, thời các ngươi sẽ không thể bước được vào thiên đàng kia . (Và Zarathustra đưa tay chỉ lên trời xanh).
Nhưng chúng ta hoàn toàn chẳng muốn bước vào nước thiên đàng: chúng ta đã trở thành người, - vì thế chúng ta ước muốn vương quốc của mặt đất trần gian ”.

3

Và Zarathustra lại bắt đầu ngỏ lời. Zarathustra bảo:
“Hỡi những người bạn mới của ta ơi, những con người quái dị, các ngươi, những người thượng đẳng, giờ đây, các ngươi làm ta hài lòng khôn xiết!
- kể từ khi các ngươi đã lại trở nên vui vẻ. Thực vậy, các ngươi đều rạng rỡ hân hoan: ta thấy rằng đối với những bông hoa như các ngươi, cần phải có những cuộc lễ mới,
- một cơn điên cuồng dũng cảm thoáng qua, một sự tôn thờ Thượng đế nào đó, hay một lễ trọng nào đó dành cho con lừa, một lão già điên, một Zarathustra hoan hỉ, một cơn lốc mang hơi gió chiếu rọi tâm hồn các ngươi.
Các ngươi đừng quên đêm nay, đừng quên lễ trọng dành cho con lừa này, hỡi những người thượng đẳng! Các ngươi đã bày đặt ra những điều ấy trong hang đá của ta và ta cho đấy là một dấu hiệu tốt đẹp, - chỉ có những kẻ đang thời kỳ bình phục mới phát minh bày đặt ra được điều đó.
Và nếu các ngươi cử hành một lần nữa lễ trọng dành cho con lừa như lần này, các ngươi hãy hành lễ bằng tình yêu dành cho các ngươi, các ngươi cũng hãy hành lễ bằng tình yêu dành cho ta! Và hãy hành lễ để tưởng nhớ đến ta !”



Zarathustra đã nói như thế.